Nhận làm bài thuê lý luận chính trị, khoa học xã hội và nhân văn giá rẻ sinh viên
Liên hệ Zalo: 0389632001

Đề bài
Trong tác phẩm “Nhà nước và cách mạng”, V.I.Lênin khẳng định: “ trong
thời kì quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa cộng sản… bộ máy trấn áp
đặc biệt là “nhà nước” vẫn còn cần thiết, nhưng nó đã là nhà nước q độ, mà
khơng cịn là nhà nước theo đúng nghĩa của nó nữa” (V.I.Lênin: Toàn tập,
NXB CTQG, 2005, tập 33, tr.111).
-

Anh (chị) hay cho biết V.I.Lênin đề cập tới kiểu nhà nước nào?
Vì sao V.I.Lênin lại khẳng định kiểu nhà nước đó “khơng cịn là nhà

nước theo đúng nghĩa của nó nữa”?
- Liên hệ thực tiễn xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt
Nam.
Bài làm
Trả lời ý thứ nhất:
V.I.Lênin khẳng định trong tác phẩm “Nhà nước và cách mạng” rằng:
“trong thời kì quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa cộng sản… bộ máy
trấn áp đặc biệt là “nhà nước” vẫn cịn cần thiết, nhưng nó đã là nhà nước q
độ, mà khơng cịn là nhà nước theo đúng nghĩa của nó nữa”. Kiểu nhà nước
mà V.I.Lênin nhắc đến ở đây là nhà nước xã hội chủ nghĩa.
Trả lời ý thứ hai:
Trong câu nói trên, Lênin khẳng định kiểu nhà nước đó “khơng cịn là
nhà nước theo đúng nghĩa của nó nữa” tức là khẳng định nhà nước xã hội
khơng cịn là nhà nước đúng nghĩa của nó. Ta sẽ đi phân tích về câu nói này
của Lênin dưới đây.
Trước hết, để hiểu tường tận về khẳng định của Lênin, ta phải hiểu về
khái niệm “nhà nước”. Trong tiến trình phát triển của nhân loại, có nhiều qua

điểm, học thuyết về nhà nước. Điển hình dưới đây: Thuyết thần học, thuyết
gia trưởng, thuyết khế ước xã hội, thuyết tâm lý, thuyết bạo lực,… Tuy nhiên,
theo quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, nhà nước xuất hiện khi xã hội
loài người phát triển đến một giai đoạn nhất định, luôn vận động, phát triển và
tiêu vong khi những điều kiện khách quan cho sự tồn tại và phát triển của
1


Nhận làm bài thuê lý luận chính trị, khoa học xã hội và nhân văn giá rẻ sinh viên
Liên hệ Zalo: 0389632001

chúng khơng cịn nữa. Bản chất của nhà nước bao gồm bản chất giai cấp và
bản chất xã hội. Bên cạnh đó, nhà nước có chức năng đối nội và đối ngoại.
Sau khi đã hiểu về nhà nước, ta đi vào bàn luật về câu nói của Lênin.
Xét về bản chất, nhà nước được xuất phát từ xung đột, bao lực, mâu thuẫn
giai cấp khơng thể điều hịa giữa giai cấp này và giai cấp khác. Khi ấy, giai
cấp mạnh hơn, tiến bộ hơn sẽ lên ngôi thống trị, giai cấp này bảo vệ quyền lợi
bằng cách tạo ra một bộ máy bạo lực để duy trì quyền kiểm soát các giai cấp
thua cuộc, giao cấp bên dưới. Chẳng hạn, giai cấp tư sản chiến thắng giai cấp
phong kiến, tư sản sẽ lêm nắm quyền và bảo vệ tuyệt đối lợi ích kinh tế, chính
trị cho giai cấp mình. Tuy nhiên, đây chỉ mà một khía cạch về nhà nước, nếu
chỉ bảo vệ mỗi lợi ích của giai cấp mình thì các tầng lớp khác sẽ bị lâm vào
cảnh cùng cực, áp bức tột cùng, ắt sẽ bị đấu tranh lật đổ. Như vậy, giai cấp
thống trị phải có hành động điều hòa xã hội bằng cách này hay cách khác để
khơng bị phản kháng, do đó chức năng xã hội của nhà nước xuất hiện.
Lênin nói rằng nhà nước khơng cịn ngun nghĩa của nó nữa tức là đã
có sự khác nhau về nguồn gốc ra đời, vai trị, chức năng của nó so với ý nghĩa
ban đầu hoặc so với nhà nước phía trước nó – nhà nước tư bản chủ nghĩa. Có
thể thấy, các nhà nước khác khác ra đời và sụp đổ do đấu tranh giai cấp, ví dụ
nhà nước tư bản chủ nghĩa ra đời do sự đấu tranh giữa giai cấp tư sản và

phong kiến, tiêu vong do đấu tranh giữa tư sản và vơ sản. Cịn nhà nước xã
hội chủ nghĩa được Lênin nói tới ra đời do sự đấu tranh giữa giai cấp tư sản
và vô sản hoặc đấu tranh giữa nhân dân thuộc địa với đế quốc tay sai, nhưng
nó sụp đổ khơng phải vì đấu tranh giai cấp, theo Lênin, nhà nước của chế độ
chủ nghĩa xã hội sẽ tiêu vong khi xã hội ấy đạt đến đỉnh cao đó là một xã hội
nhân dân ấm no, hạnh phúc, làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu, xã hội
khi ấy sẽ khơng cịn áp bức, bóc lột giữa giai cấp này với giai cấp kia, không
cần tới sự thống trị, quản lý của một bộ máy nhà nước nào, khi ấy chính là sự
chấm hết của nhà nước xã hội chủ nghĩa và nhân loại bước vào thời kì Cộng
sản chủ nghĩa. Về bản chất, nhà nước xã hội chủ nghĩa vẫn có thiết chế, lập
2


Nhận làm bài thuê lý luận chính trị, khoa học xã hội và nhân văn giá rẻ sinh viên
Liên hệ Zalo: 0389632001

pháp, hành pháp và tư pháp như các nhà nước chế độ khác nhưng nó là nhà
nước quá độ, trung gian. Để tường minh, ta xem tư bản chủ nghĩa là bờ bên
này, cộng sản chủ nghĩa là bờ bên kia, muốn đi từ bên này qua bên kia ta phải
đi qua một chiếc cầu – chiếc cầu ấy chính là thời kì q độ, xã hội đặt dưới sự
quản lý của nhà nước xã hội chủ nghĩa. Phân tích trên cho thấy, nhà nước xã
hội chủ nghĩa đã khơng cịn giống so với nhà nước tư bản, khơng cịn ngun
nghĩa ban đầu của một nhà nước.
Tiếp theo, chính quyền nó là của thiểu số giai cấp thống trị mang lại lợi
ích cho thiểu số giai cấp thống trị, cịn đối với nhà nước xã hội chủ nghĩa, đó
chính quyền của giai cấp cơng nhân, của tồn thể nhân dân, của đại đa số
nhân dân, nhà nước xã hội chủ nghĩa sẽ hành động, làm việc vì lợi ích của đa
số, đơng đảo nhân dân. Do đó, nhà nước này là nhà nước của nhân dân, do
nhân dân và vì nhân dân. Đặc điểm này cũng chứng minh do sự “khơng cịn là
nhà nước theo đúng nghĩa của nó nữa”.

Các nhà nước khác tiến tới thiết lập một chế độ bóc lột giai cấp, cịn bộ
máy nhà nước xã hội chủ nghĩa thì trấn áp sự bóc lột đó, tiến tới xác lập một
xã hội khơng cịn bóc lột, xóa bỏ hồn tồn sự tồn tại của giai cấp. Nhà nước
ra đời thực hiện chức năng xã hội và giai cấp, nhà nước Lênin nhắc tới tiến tới
xóa bỏ giai cấp thì nhà nước chỉ cịn chức năng xã hội. Nhà nước lúc ấy
khơng cịn là cơng cụ tự quản của mỗi giai cấp cơng nhân nữa, nó là một bộ
máy tự quản của cộng đồng, xã hội.
Ngoài ra, ở các nhà nước khác, chức năng giai cấp của nó mạnh hơn
raast nhiều so với nhà nước xã hội chủ nghĩa vì giai cấp cầm quyền chỉ là
thiểu số và nó phục vụ lợi ích của nó là chính, chức năng xã hội bị giảm đi.
Còn ở chế độ xã hội chủ nghĩa, do lợi ích của nhân dân lao động và công nhân
(giai cấp cầm quyền) thống nhất nên chức năng xã hội mạnh hơn chức năng
giai cấp.
Trên đây là những phân tích của em về câu nói của Lênin. Cuối cùng,
một lần nữa khẳng định câu nói của V.I.Lênin: “ trong thời kì quá độ từ chủ
3


Nhận làm bài thuê lý luận chính trị, khoa học xã hội và nhân văn giá rẻ sinh viên
Liên hệ Zalo: 0389632001

nghĩa tư bản lên chủ nghĩa cộng sản… bộ máy trấn áp đặc biệt là “nhà nước”
vẫn còn cần thiết, nhưng nó đã là nhà nước quá độ, mà khơng cịn là nhà nước
theo đúng nghĩa của nó nữa” là hoàn toàn đúng đắn.
Trả lời ý thứ ba:
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước của nhân
dân, do nhân dân, vì nhân dân quản lí mọi mặt của đời sống xã hội bằng pháp
luật, do Đảng cộng sản Việt Nam lãnh đạo.
Nhà nước ta có sáu đặc trưng cơ bản: Thứ nhất, nhà nước pháp quyền
xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân

dân, thể hiện quyền làm chủ của nhân dân. Thứ hai, nhà nước ta tổ chức và
hoạt động trên cơ sở Hiến pháp, tôn trọng và bảo vệ Hiến pháp. Thứ ba, nhà
nước quản lý xã hội bằng pháp luật, bảo đảm vị trí tối thượng của pháp luật
trong đời sống xã hội. Tiếp theo, nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt
Nam luôn tôn trọng và bảo vệ quyền con người, các quyền và tự do của công
dân, giữ vững mối liên hệ giữa nhà nước và công dân, giữa nhà nước và xã
hội. Thứ năm, quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân cơng và phối hợp
giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền: lập pháp, hành
pháp và tư pháp, có sự kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc thực hiện quyền lực
nhà nước. Cuối cùng, nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Nhà
nước do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo.
Liên hệ thực tiễn với câu nói của Lênin, để xây dựng nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Đảng và nhân dân ta cần:
Thứ nhất, phát huy tốt hơn nữa và nhiều hơn quyền làm chủ của nhân
dân qua các hình thức dân chủ đại diện và dân chủ trực tiếp để nhân dân tham
gia xây dựng và bảo vệ nhà nước, nhất là việc giám sát, kiểm tra của nhân dân
đối với hoạt động của cơ quan và cán bộ, công chức nhà nước. Công việc này
nhằm phát huy hơn nữa vai trò của nhân dân, thể hiện cho nhân dân thấy vai
trò, trách nhiệm của họ với đất nước.

4


Nhận làm bài thuê lý luận chính trị, khoa học xã hội và nhân văn giá rẻ sinh viên
Liên hệ Zalo: 0389632001

Thứ hai, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước, xây dựng
và hoàn thiện nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng phù hợp với đặc
điểm, tính chất của các cơ quan nhà nước ở từng cấp, chú trọng sự lãnh đạo
của các tổ chức Đảng đối với việc kiểm kê, kiểm soát trong quản lý kinh tế,

tài chính bởi Đảng là đội tiên phong của giai cấp công nhân, nhân dân lao
động, phát huy vai trò của Đảng tức là phát huy vai trò của giai cấp công
nhân.
Cuối cùng, Đảng và nhà nước ta cần phải mở rộng dân chủ xã hội chủ
nghĩa, phổ biến chủ nghĩa Mác – Lênin vào trong xã hội, đẩy mạnh học tập tư
tưởng Hồ Chí Minh để đưa chủ nghĩa Mác – Lênin vào trong đời sống, đẩy
mạnh phong trào học tập và làm theo tấm giương chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ
đại. Đảng, nhà nước và nhân dân nên lấy chủ nghĩa Mác – Lênin làm nền tảng
tư tưởng, làm “kim chỉ nam” cho mọi hành động của mình.
Tài liệu tham khảo:
1. V.I.Lênin: Tồn tập, NXB CTQG, 2005, tập 33.
2. “Xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì
dân” (Tài liệu bồi dưỡng thi nâng ngạch chuyên viên cao cấp khối Đảng,
đoàn thể năm 2011).

5