Bién

OWhét Whe

dich

-Pham

Cao

Foan

DO DIEN MY THUAT
Trung Quéc

NHA XUAT BAN MY THUAT


78 Dé Điển Mỹ Thuật Trung Quốc

=

III. MỸ THUẬT TÂN

HÁN

(Năm 221 trước công nguyên năm 220 công nguyên).

Be triều đại Tần, Tây Hán (kể cả nhà Tân
tia Vuong

Mang),

xây dựng và củng cố chế độ
đa

tộc, thống

nhất

Trung

Đông

Hán

là thời kỳ

Quốc,

cũng

là thời kỳ

nhà nước phong kiến

quan trọng, xác lập và phát triển phong cách nghệ
thuật Trung Quốc.
Năm 221 trước Công Nguyên,Tần Thủy Hoang
thống nhất Trung Quốc, định đô ở Hàm Dương,


xây dựng đế quốc theo chế độ trung ương tập quyền

đầu tiên trong lịch sử trên mọi lĩnh vực. Tiến hành
một loạt cải cách tiến bộ. Riêng giới thống trị, nhà
Tần coi trọng nghệ thuật tạo hình trong kiến trúc,

điêu khắc, hội họa...
hồng.

Đến

đời

Vũ

đều phát

đế, Chiêu

triển cao độ huy

đế, Tuyên

đế nhà

Tây Hán, mỹ thuật là phương thức để biểu dương

công thần, về mặt điêu khắc mang tính kỷ niệm
như bích họa trong cung điện v.v... Cuối đời Tây


Hán, sự lấn chiếm ruộng đất càng đữ dội trong nền
kinh tế đại trang viên của cường hào địa chủ. Để
tăng cường quan hệ mà

phong kiến dựa vào, bọn


79
thống trị cổ động lý luận

“trời người cảm ứng” và

thuyết “điềm lành” nêu cao luân lý đạo đức phong

kiến như trung, hiếu, tiết nghĩa... đã khiến truyện
tích kinh sử trở thành để tài sáng tác mỹ thuật, mộ

có bích họa, điêu khắc lưu hành rộng rãi. Thời đại

Tần Hán ở vào thời kỳ đang lên của xã hội phong

kiến Trung Quốc, nghệ thuật tạo hình biểu hiện ý
thức vũ trụ rộng rãi vô cùng, đã thể hiện tỉnh thần

lãng mạn và hiện thực, khí phách trầm hùng rộng
lớn, tỏa ra ánh sáng chói lịa trong lịch sử mỹ

Trung Quốc.
Nghệ


thuật

thuật đại biểu cho thời Tần Hán là điêu

khắc gốm và đá. Giới thống trị Tần Hán coi điêu
khắc là sức mạnh để tuyên dương công trạng thống

nhất, thể hiện sự uy nghiêm của vương quyền, mỹ

hóa kiến trúc lăng vườn, kỷ niệm cơng thân tướng

sối, như mỗ chơn theo tượng binh mã nặn gốm cỡ
lớn ở lăng Tần Thủy Hoàng được ca ngợi là “kỳ tích
thứ tám trên thế giới”, bởi cảnh quân sự khí thế
mạnh

mẽ, hùng

tráng,

tái hiện khí phách

hùng

vĩ

của quân Tân trong chiến trận. Những tượng này
tạo hình tả thực, thủ pháp nghiêm cẩn, tính cách rõ
ràng, hình tượng sinh động, tạo thành khí thế đời


non lấp bể, khiến người xem nảy sinh ấn tượng khó
quên. Tượng nặn gốm thời kỳ Lưỡng Hán, kế thừa
phong cách Tần, đề tài mở rộng hình tượng càng
thêm sinh động theo hướng giản dị khái quát. Thành

tựu mới của nghệ thuật Tây Hán biểu hiện trên
khắc đá mang tính kỷ niệm, đại để trang trí điêu

khắc viên lâm, lăng mộ. Như điêu khắc đá trước

mộ Hoắc Khứ Bệnh hiện cịn, tồn bộ dùng đá hoa


80 Đồ Điển Mỹ Thuật Trung Quốc
cương. Tác giả vận dụng
hình khéo léo, dụng hợp

thủ pháp nghệ thuật tạo
kỹ thuật phù điêu, hình

tượng khắc họa đã đạt tới chỗ hồn hảo, xứng đáng
là đại biển kiệt xuất của đá tạc đời Hán, khí phách

hùng

vĩ”.

Nghệ thuật hội họa đời Hán bao gồm các loại


bích họa cung điện, chùa miếu, nhà mổ vẽ trên lụa,
vẽ trang trí cơng nghệ v.v... tượng dá và gạch cũng
được

qui

vào

mơn

hội

họa,

nhưng

nó

kiêm

cả

hai

đặc điểm hội họa và điêu khắc. Mỹ thuật công
nghệ thời kỳ Tiền Hán hiện ra cảnh tượng rực rỡ
chói lịa ở lãnh vực cơng nghệ thực dụng như gốm
sứ, ngọc, sơn, đồng thau v.v... đều có một số sáng
tạo mới, Trong đó, thành tựu nổi bật của cơng nghệ


sơn có liên quan mật thiết với hội họa trang trí cơng
nghiệp mà trang sức kiến trúc lại thơng qua bích

họa, gạch đá, ngói... thể hiện cơng nghệ điêu khắc

ngọc, đồng thau phát triển theo phương hướng tiêu

dùng hàng ngày, trong đó gương đồng, đèn đồng
là hai món cơng nghệ thực dụng lớn hơn cả.

oe


6

MỸ THUẬTTẦN HÁN (năm 221

trước CN - năm 220 CN).
Tượng đầu người mặc áo bèo -

Đời Tần.

Hang tượng binh mã số ] mộ Tần
Thủy Hoàng.


82 Đồ Điển Mỹ Thuật Trung Quốc

@ = Tuong v6 sĩ, gốm - Đời Tần


Thôn Tây Dương, Lâm Đồng,
Thiểm Tây.

|


Š

Tượng người quỳ bắn, gốm
- Đời Tần. Thôn Tây Dương,
Lâm Đồng, Thiểm Tây.


84 Dé Điển Mỹ Thuật Trung Quốc

® Tượng võ sĩ thủ thế - Đời Tần.

Lâm Đồng, Thiểm Tây.


(Phải) Tượng quên sĩ mặc giúp
- Đời Tần.

Hang tượng binh mẽ số 1 lăng
Tần Thủy Hồng.

®

(Trói) Tượng tướng qn -


Đời Tần.

Hong tượng binh mã số ]
lăng Tần Thủy Hoàng.


86 Đồ Điển Mỹ Thuật Trung Quốc

a

@ Xe ngya déng - Đời Tần

Mé Tây lăng Tần Thủy Hoàng
Lâm Đồng Thiểm Tây.


88 Đồ Điển Mỹ Thuật Trung Quốc

6

Tượng ky binh, gốm - Đầu đời Tây Hón.

Dương Gia Loan, Hàm Dương, Thiểm Tay.

a


Š

Tượng vũ nữ, gốm - Đời Tây Han.

Bach gia khẩu Tây An, Thiểm Tây.


90 Dé Dién Mỹ Thuật Trung Quốc

6

Heo rờng tọc dé - Dai Tay Han.

Trước mộ Hoắc Khứ Bệnh, Hưng Binh, Thiém Tay.

Tượng cơ gói ngồi
- Đời Tần.


91

@

Ngya trén dat Hung N6
Nguyên Thú năm thứ ó đời Tay Han.
Trước mộ Hoắc Khứ Bệnh Hưng Bình,

Thiểm Tay.


93

6


Ngực đồng thdu và người chăn nuôi - Đời Tây Hán.
Bảo làng đội công tác văn vột Quảng Tây.


94 Đề Điển Mỹ Thuật Trung Quốc

By

@ Tuong Nghi vệ, gốm vẽ

màu - Đời Tây Hón.
Viện Bảo tàng thị trấn Từ

Châu Giang Tơ.

(Phải) Tượng đầu người dịn ơng

ở trần, tơ màu - Đời Tây Han.
Bảo tùng Sở Nghiên cứu Khỏo cổ,
Tỉnh Thiểm Têy.


@

Tượng phụ nữ quần ống loe
- Đời Tây Hán.

Di chỉ thành Trường An đời
Hán Tây An - Thiểm Tây.



96 Dé Điển Mỹ Thuật Trung Quốc

&

Hổ phục, dó tạc - Đời Tây Hán.

Trước mộ Hoắc Khứ Bệnh, Hưng Bình, Thiểm Tây.

Người

lông chim

bằng đồng - Đời

Tay Han.
Di chỉ thành Trường
An đời Hán Tây

An, Thiểm Tôy.


@

Ngya bay, dic déng -

Đời Đông Hán.

Lôi đài Vũ Uy - Cam Túc.