____⁂____
TIỂU LUẬN CUỐI KỲ

ĐỀ TÀI:

TRUYỆN CỔ TÍCH “CƠ BÉ LỌ LEM” DƯỚI GĨC NHÌN
VĂN HỐ ĐẠI CHÚNG

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, THÁNG 11/2021


MỤC LỤC
Phần Mở đầu
1. Lý do chọn đề tài

3

2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3

3. Mục tiêu nghiên cứu

4

4. Phương pháp nghiên cứu và nguồn tư liệu

4

4.1. Phương pháp nghiên cứu

4

4.2. Nguồn tư liệu

4

5. Bố cục

5

Phần Nội dung

5

Chương 1: Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn

5

1.1. Cơ sở lý luận

5

1.1.1. Định nghĩa “văn hóa”

5

1.1.2. Định nghĩa “văn hóa đại chúng”

6


1.2. Cơ sở thực tiễn

6

Chương 2: Khái quát về truyện cổ tích “Cơ bé Lọ Lem”

8

2.1. Giới thiệu chung

8

2.2. Các yếu tố của chung kiểu truyện Lọ Lem

9

2.3. Các biến thể của truyện

9

Chương 3: Sức ảnh hưởng của truyện cổ tích “Cơ bé Lọ Lem” đến văn hố
đại chúng
10
3.1. Những bộ phim chuyển thể từ truyện cổ tích “Cô bé Lọ Lem”

10

3.2. Truyện được dịch sang nhiều ngôn ngữ và có nhiều dị bản khác

13


3.3. Ảnh hưởng về mặt giáo dục

14

Phần Kết luận

15

TÀI LIỆU & TƯ LIỆU THAM KHẢO

15

2


Phần Mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
Truyện cổ tích được coi là có sức hấp dẫn vơ cùng lớn đối với trẻ em. Chúng
đã đi sâu vào trong tiềm thức của mỗi người kể từ khi còn tấm bé. Những câu
chuyện cổ tích được bà, mẹ hay cơ giáo kể giúp tuổi thơ chúng ta lớn lên với biết
bao cảm nhận về cái đẹp – xấu, cái thiện – ác trong cuộc sống; khơng những thế,
nó cịn mang lại những bài học quý giá về cuộc sống, nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ,
giúp cho chúng ta – những đứa trẻ khi ấy phát triển tư duy trong sáng và lành
mạnh nhất. Một trong số những câu chuyện cổ tích phải kể đến đó là truyện cổ
tích “Cơ bé Lọ Lem”.
Từ lâu, “Cô bé Lọ Lem” đã là một câu chuyện cổ tích quen thuộc và vơ cùng
nổi tiếng trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Truyện cổ tích “Cơ bé Lọ Lem”
mang đậm tính nhân văn, khi cơ gái rộng lượng khoan dung cho chính những kẻ
đã từng bóc lột, hành hạ mình.

“Truyện cổ tích là thế giới hiện thực biết ước mơ.”
Truyện cổ tích là thế giới hiện thực vì ở đó phản ánh cuộc sống lao động,
những quan hệ tình cảm trong gia đình, ngồi xã hội, đặc biệt là những áp bức bất
công mà những những người nghèo khổ, hiền lành như những người con riêng,
mồ côi đã phải chịu đựng. Từ cuộc sống hiện thực ấy, nhân dân lao động đã gửi
gắm vào trong truyện cổ tích ước mơ về sự cơng bằng, cái thiện sẽ chiến thắng cái
ác.
Từ thực tiễn khách quan trên, tơi quyết định chọn nghiên cứu đề tài “Truyện
cổ tích Cơ bé Lọ Lem dưới góc nhìn Văn hố đại chúng”.
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là truyện cổ tích “Cơ bé Lọ Lem”. Tiến
hành nghiên cứu ảnh hưởng của truyện cổ tích “Cơ bé Lọ Lem” trong phạm vi thế
giới.
3


3. Mục tiêu nghiên cứu
Đi phân tích các nội dung, nhân vật, q trình phát triển của truyện dưới góc
nhìn của văn hóa đại chúng để tìm hiểu sức ảnh hưởng và sự phổ biến của truyện
cổ tích “Cơ bé Lọ Lem” đối với đại chúng tồn cầu nói chung và ở Việt Nam nói
riêng.
4. Phương pháp nghiên cứu và nguồn tư liệu
4.1. Phương pháp nghiên cứu
– Tích hợp kiến thức liên ngành, chủ yếu thuộc các ngành: Văn hóa học, Văn học,
Xã hội học và Nhân học.
– Đề tài sử dụng kết hợp các phương pháp nghiên cứu sau:
+ Phương pháp lịch sử: Tìm nguồn gốc, lịch sử phát sinh, quá trình phát triển từ
xưa đến nay của truyện;
+


Phương pháp phân tích - tổng hợp: Chọn lọc nghiên cứu các nguồn tài liệu

chính thống, đáng tin; từ đó, phân tích thành từng bộ phận nhỏ đi sâu vào nghiên
cứu;
+ Phương pháp hệ thống: Tác giả hệ thống lại thông tin một cách logic thông qua
việc sử dụng phương pháp nghiên cứu lịch sử.
Từ các phương pháp và nguồn kiến thức trên, tác giả tiến hành nghiên cứu đề tài.
4.2. Nguồn tư liệu
Khai thác và chọn lọc tư liệu từ nhiều nguồn khác nhau như: Những nhận
định từ các kênh truyền thơng chính thống như website chính thống của hãng Walt
Disney, sách, báo, luận văn, phim truyện, tranh ảnh, video clips, tạp chí văn hóa nghệ thuật, các bài viết khoa học liên quan đến đề tài được công bố trên internet.
Từ những nguồn tư liệu đó, tác giả rút ra những thông tin cần thiết phục vụ
cho đề tài nghiên cứu.

4


5. Bố cục
Bố cục của đề tài gồm: phần Mở đầu, Nội dung, Kết luận, Tài liệu & tư liệu
tham khảo. Phần nội dung chính gồm có 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn;
Chương 2: Khái qt về truyện cổ tích “Cơ bé Lọ Lem”;
Chương 3: Sức ảnh hưởng của truyện cổ tích “Cơ bé Lọ Lem” đến văn hoá đại
chúng.

Phần Nội dung
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN
1.1. Cơ sở lý luận
1.1.1. Định nghĩa “văn hóa”
Trong quyển “Tìm về bản sắc văn hóa Việt Nam”, PGS.TSKH Trần Ngọc

Thêm có viết: “Văn hóa là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần do
con người sáng tạo và tích lũy qua q trình hoạt động thực tiễn, trong sự tương
tác giữa con người với môi trường tự nhiên và xã hội của mình”.
Theo Hội nghị Liên Chính phủ về Chính sách Văn hố, Venice, 1970: “Văn
hóa bao hàm tất cả mọi thứ, từ các sản phẩm tinh vi nhất đến tín ngưỡng, phong
tục, lối sống và lao động – những thứ giúp phân biệt dân tộc này với dân tộc
khác.”
Theo Tuyên bố Toàn cầu về Đa dạng Văn hố của UNESCO năm 2001:
“Văn hóa nên được coi là tập hợp các đặc điểm tinh thần, vật chất, trí tuệ và cảm
xúc riêng biệt của xã hội hoặc một nhóm xã hội và ngồi nghệ thuật và văn hóa nó
cịn bao gồm các lối sống, những cách thức chung sống, các hệ thống giá trị, các
truyền thống và niềm tin.”

5


Hội nghị Thế giới về Chính sách Văn hố, Mexico City, 1982 có nêu: “Văn
hố là phức hợp tồn thể các đặc điểm riêng biệt về tinh thần, vật chất, trí tuệ và
tình cảm tiêu biểu cho một xã hội hoặc nhóm xã hội. Nó bao gồm khơng chỉ nghệ
thuật và văn chương mà cả các phương thức sống, các quyền cơ bản của con
người, các hệ thống giá trị, các truyền thống và các niềm tin”.
1.1.2. Văn hóa đại chúng
Theo Barry Brummett (1994): “Văn hóa đại chúng đề cập đến những hệ
thống và sản phẩm văn hóa mà phần đông nhân loại chia sẻ và biết đến”.
Theo Radughin: “Văn hóa đại chúng là những sản phẩm của văn hóa được
sản xuất hàng ngày với khối lượng rất lớn, được giới thiệu rộng rãi nhất theo các
kênh truyền thông đại chúng khác nhau, được tiêu thụ bởi tất cả mọi người, không
phụ thuộc vào địa điểm và đất nước sinh sống”.
Theo Brian Flagel: “Pop culture là tất cả những gì phổ biến, thông dụng
xung quanh chúng ta hàng ngày, khi bạn đi dạo trên đường hoặc ở trong phòng:

xe hơi, âm nhạc, phim ảnh, truyền hình, sách báo, trang phục. Những cái là chung,
là phổ biến trong những nước khác nhau: loại hình giải trí chung (phim, trị chơi
truyền hình,...), thức ăn chung (fast food McDonald’s, Coca Cola,...), môn thể
thao chung (bóng đá), âm nhạc chung (pop, rock…), thời trang chung (Jean,
Nike…).”
1.2. Cơ sở thực tiễn
– Văn hóa đại chúng chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi phương tiện truyền thông
đại chúng. Văn hóa đại chúng được hình thành từ phương Tây, sau đó lan rộng ra
tồn cầu vào cuối thế kỷ XX đến nay. Cụ thể, quá trình hình thành văn hóa đại
chúng như sau:
+ Từ thập niên 90 thế kỷ XIX đến thập niên 40 thế kỷ XX: Thời kỳ manh nha,
hình thành văn hóa đại chúng.
+ Từ thập niên 50-80 thế kỷ XX: Thời kỳ phát triển văn hóa đại chúng ở Âu - Mỹ
(chủ yếu ở Hoa Kỳ).

6


+ Từ thập niên 80 XX đến nay: Thời kỳ mở rộng văn hóa đại chúng (qua các khu
vực khác, đặc biệt là châu Á).
– “Cô bé Lọ Lem” là truyện cổ tích gắn bó thân thuộc với thiếu nhi.
Theo Bách khoa tồn thư mở Wikipedia, “cổ tích” là một thể loại văn học
được tự sự dân gian sáng tác có xu thế hư cấu, bao gồm cổ tích thần kỳ, cổ tích
thế sự, cổ tích phiêu lưu và cổ tích lồi vật. Đây là loại truyện ngắn, chủ yếu kể về
các nhân vật dân gian hư cấu, như tiên, yêu tinh, thần tiên, quỷ, người lùn, người
khổng lồ, người cá, hay thần giữ của, và thường là có phép thuật, hay bùa mê.
Về bối cảnh: Ở thế kỷ 19 và kéo dài sang thế kỷ 20, sự xuất hiện bộ sưu tập
truyện cổ tích của anh em nhà Grimm, trong bối cảnh của chủ nghĩa lãng mạn và
chủ nghĩa dân tộc đang lên, gây nên một sự thích thú, yêu mến rộng khắp dành
cho thể loại truyện cổ tích. Tiếp theo đó, sự cơng nhận về tính chất kinh điển của

Truyện cổ Grimm tiếp tục được thực hiện thông qua các cơ quan như trường đại
học, viện nghiên cứu, và đến khi Harold Bloom tổng kết trong The Western
Canon - The Books and School of the Ages (1994), các câu chuyện cổ tích của
anh em nhà Grimm đã nghiễm nhiên trở thành một điển phạm, có tính kinh điển
(classic) trong văn học phương Tây. Vẻ đẹp hoàn hảo về thẩm mỹ, thể hiện qua
đòi hỏi phải được đọc đi đọc lại nhiều lần, những điều đã được giới hàn lâm công
nhận đã tiếp tục đưa Truyện cổ Grimm thành một bộ sách mẫu mực được dạy
trong các trường học, các khoa Văn học, được tái bản đi tái bản lại nhiều lần trên
phạm vi toàn thế giới.
Bước vào giữa thế kỷ 20, một loại định chế mới xuất hiện và chứng tỏ sức
mạnh của nó trong lĩnh vực văn hóa, ảnh hưởng mạnh mẽ đến văn học: điện ảnh
và truyền thông đại chúng; và một “đế chế” được xem là thống lĩnh địa hạt chuyển
thể, cải biên truyện cổ tích hướng đến trẻ em là Walt Disney. Cinderella là nàng
công chúa thứ hai bước lên màn ảnh của Walt Disney vào năm 1950, sau Bạch
Tuyết và Bảy chú lùn (1937). Bộ phim hoạt hình Cinderella (1950) khi ra mắt đã
gây một hiệu ứng rộng rãi, không chỉ giúp hãng khỏi món nợ 4 triệu USD đương
thời mà cịn vực dậy khu vực phim hoạt hình đang bị khủng hoảng do tác động
7


của chiến tranh thế giới thứ hai. Bộ phim Cinderella (1950) dựa trên phiên bản
truyện cổ tích Cendrillon của Charles Perrault, đã trở thành một trong ba phim
công chúa thời kỳ đầu của Walt Disney (bên cạnh “Người đẹp ngủ trong rừng”
(1959) và “Bạch Tuyết và Bảy chú lùn” (1937)), vẫn tiếp tục được ưa chuộng đến
ngày nay.
CHƯƠNG 2: KHÁI QT VỀ TRUYỆN CỔ TÍCH “CƠ BÉ LỌ LEM”
2.1. Giới thiệu chung
Cơ bé Lọ Lem hay cịn gọi truyện Đơi giày thuỷ tinh (tiếng Anh: Cinderella,
tiếng Pháp: Cendrillon) là câu chuyện cổ tích nói về một cơ gái trẻ sống trong
hồn cảnh khơng may đã được hồng tử cưới làm vợ. Đây là một kết thúc có hậu

cho những người hiền lành, tốt bụng và giàu lịng khoan dung.
Có hàng ngàn phiên bản khác nhau của câu truyện này trên toàn thế giới. Một
trong những phiên bản nổi tiếng nhất về cô bé Lọ Lem được viết bởi Charles
Perrault năm 1697. Câu chuyện của ơng phổ biến do mang tính nhân văn cao và
có các tình tiết hấp dẫn ơng thêm vào, bao gồm chiếc xe ngựa bí ngơ, bà tiên và
đặc biệt là đơi hài thuỷ tinh.
Truyện cổ tích Cơ bé Lọ Lem nói về cơ gái đẹp người đẹp nết, hiền lành, tốt
bụng, chăm làm. Suốt ngày cô phải làm lụng vất vả để hầu hạ cả nhà; quần áo rách
rưới, lem luốc. Buổi tối làm xong mọi việc, cơ thường phải nép mình ở một xó
bếp, tro than bám đầy người. Ban đêm cô phải ngủ một mình ở gian gác xép chứa
đồ đạc bụi bặm, tối tăm… Cuộc sống bị hắt hủi và bản thân bị đối xử bất công như
vậy, nhưng cô bé Lọ lem vẫn kiên nhẫn chịu đựng không dám than thở nửa lời với
bố. Chính vì Lọ Lem là một cơ gái nết na, thùy mị, có tấm lịng nhân hậu nên đã
được bà tiên dùng phép sửa soạn tươm tất cho đi dự dạ hội của hoàng tử.

8


2.2. Các yếu tố của chung kiểu truyện Lọ Lem
Nhân vật chính nói chung khơng phải lúc nào cũng là một cơ gái bị gia đình
đối xử tệ bạc. Cinderella là một cơ gái tốt bụng, và lịng tốt của cô ấy được đền
đáp bằng sự trợ giúp kỳ diệu của thần tiên (ông tiên, bà tiên, ông Bụt,...). Cô ấy
được cơng nhận giá trị của mình bằng một thứ mà cơ ấy đã để lại (ví dụ, một chiếc
giày). Cơ được nâng lên vị trí bởi một người hồng gia, người u cơ vì những
phẩm chất tốt đẹp của cô.
2.3. Các biến thể của truyện
Ngay từ cuối thế kỷ XIX, các biến thể của câu chuyện đã được thu thập để
xuất bản.
Năm 1891, Hội Folk-Lore ở Luân Đôn đã xuất bản Cinderella của Marian
Roalfe Cox: Ba trăm bốn mươi lăm biến thể của Cinderella. Cuốn “Thư mục

Cinderella” trực tuyến của Giáo sư Russell Peck cung cấp những gợi mở về số
lượng rất nhiều phiên bản. Thư mục bao gồm nội dung tóm tắt nhiều câu chuyện,
bao gồm các văn bản cơ bản của châu Âu, các ấn bản và chuyển thể dành cho trẻ
em hiện đại, các phiên bản của truyện Cinderella từ khắp nơi trên thế giới.
Trong quyển “Nhân vật trong truyện cổ tích thần kỳ” xuất bản ở Matx-cơ-va
năm 1958, học giả nổi tiếng người người Nga Yeleazar Meletinsky cho biết, con
số dị bản của truyện Tro bếp Cinderella trên thế giới đã lên đến năm trăm và cịn
có thể nhiều hơn nữa.
Phiên bản văn học châu Âu đầu tiên của câu chuyện được Giambattista
Basile xuất bản tại Ý trong cuốn Pentamerone vào năm 1634; phiên bản hiện được
biết đến rộng rãi nhất trong thế giới hiện nay được Charles Perrault xuất bản bằng
tiếng Pháp trên tạp chí Histoires ou contes du temps passé vào năm 1697. Một
phiên bản khác sau đó được xuất bản bởi Anh em nhà Grimm trong tuyển tập
truyện dân gian Truyện cổ Grimms vào năm 1812.

9


Mặc dù tên truyện và tên của nhân vật chính thay đổi theo các ngôn ngữ khác
nhau, nhưng trong văn học dân gian bằng tiếng Anh, Cinderella là một cái tên
nguyên mẫu. Tương tự, từ “Cinderella” có nghĩa là một người có các thuộc tính
khơng được cơng nhận: một người bất ngờ đạt được sự công nhận hoặc thành
công sau một thời gian bị che khuất và bị bỏ rơi. Câu chuyện vẫn còn phổ biến về
Cinderella tiếp tục ảnh hưởng đến nền văn hóa đại chúng trên tồn thế giới, đưa
các yếu tố cốt truyện, ám chỉ và trò đùa lên nhiều phương tiện truyền thông.
CHƯƠNG 3: SỨC ẢNH HƯỞNG CỦA TRUYỆN CỔ TÍCH “CƠ BÉ LỌ
LEM” ĐẾN VĂN HỐ ĐẠI CHÚNG
Nhìn chung truyện cổ tích Cơ bé Lọ Lem đã đáp ứng các tiêu chí của một sản
phẩm văn hố đại chúng:
- Tính đại chúng: Phục vụ cho mọi tầng lớn, mở rộng cho sự tham gia của

công chúng; Truyện có nhiều biến thể khác nhau, được dịch sang nhiều ngơn ngữ.
Trang fanpage chính với tên “Cinderella” có 13,703,004 lượt thích, 13,424,745
lượt theo dõi (cập nhật mới nhất ngày 19/11/2021)
- Tính kinh doanh & tính thương mại: Đem lại lợi ích (lợi nhuận) cho nhà sản
xuất Walt Disney.
- Tính nhất thời, hiệu quả, hợp lý, giá cả phải chăng: Một quyển truyện với
giá từ 10.000 đồng đến dưới 30.000 đồng vừa túi tiền, giá cả phải chăng mà mọi
người đều có thể tiếp cận (mua) được, hơn nữa truyện có thể lưu giữ được lâu theo
thời gian.
- Tính mới lạ, trẻ trung: Truyện được các nhà sản xuất remake thành phim tạo
sự mới lạ với những th ước phim sống động.
3.1. Những bộ phim chuyển thể từ truyện cổ tích “Cơ bé Lọ Lem”
Phim hoạt hình Cinderella (1950)

10


“Cinderella”(Tiếng Việt: Cô bé Lọ Lem) là bộ phim hoạt hình thứ 12 của
hãng Walt Disney Pictures. Cinderella được dựa trên phiên bản năm 1982 của
truyện cổ tích cùng tên (1967) bởi Anh em nhà Grimm. Ra mắt vào năm 1950,
phim đã thắng lợi vang dội về mặt thương mại khi thu về 95 triệu USD, bên cạnh
những giải thưởng và 3 đề cử cho giải Oscar.
Là một công ty với yếu tố lợi nhuận và thương mại đặt lên hàng đầu, yếu tố
này sẽ chi phối và tương tác đến nhiều phương diện khác nhau của sản phẩm văn
hóa mà họ đưa ra. Sự chọn lựa câu chuyện được ưa thích qua nhiều thế hệ sẽ đảm
bảo cho tính thành công của bộ phim. Tuy nhiên, để công chúng ủng hộ, nhà làm
phim không thể phớt lờ các quan điểm tiến bộ và các phong trào xã hội đương thời.
Việc vừa quan tâm, vừa thúc đẩy các phong trào xã hội này đã dẫn đến sự tương
tác giữa các sản phẩm văn hóa và các trào lưu xã hội.
Có truyền thống gắn với việc làm phim cho trẻ em và nổi tiếng với dịng

phim cơng chúa-dành cho các bé gái, thì sự nổi lên của chủ nghĩa nữ quyền
(feminism) và các phong trào đòi quyền lợi của phụ nữ (women’s right movement)
chắc chắn đã ảnh hưởng đến cách làm phim và xây dựng hình tượng của các cơng
chúa. Với mức độ phổ biến của phim hoạt hình đại chúng, Walt Disney buộc phải
quan tâm đến việc khuyến khích các khn mẫu (stereotype) như thế nào, vì xã
hội cho rằng các nhân vật nữ chính đó rất có thể sẽ trở thành hình mẫu (role model)
cho các cơ gái trẻ. Ảnh hưởng này có sự hậu thuẫn của nhiều hình thức: phim ảnh
được chiếu đi chiếu lại, sách theo phim tràn ngập các kệ sách thiếu nhi, hình ảnh
của 11 công chúa Disney đi vào đồ chơi, dụng cụ học tập và đồ dùng sinh hoạt của
hàng trăm triệu cô gái nhỏ trên toàn thế giới; trong sự lo âu có phần hợp lý của các
nhà xã hội học rằng “tồn cầu hóa” một phương diện nào đó chính là sự “Mỹ hóa”,
sự bành trướng của ảnh hưởng văn hóa Âu-Mỹ trên phạm vi toàn thế giới. Sự kết
hợp giữa chủ nghĩa nữ quyền và các bộ phim công chúa của Walt Disney còn thể
hiện rõ ràng trong cụm từ mới xuất hiện là Feminisney - sự kết hợp giữa
“Feminist” (chủ nghĩa nữ quyền) và tên hãng phim “Walt Disney”.

11


Có thể nói, “Cinderella” đánh dấu sự thành cơng rực rỡ của hãng Disney
trong việc sản xuất phim hoạt hình. Bộ phim cũng giúp hãng Disney bước vào kỷ
nguyên hoàng kim, với sự đa dạng hóa trong q trình sản xuất, vốn có từ thập
niên 1940. Ngồi ra bộ phim cũng được coi là một trong những biểu tượng của
Walt Disney.
Kể từ sau thành công vang dội của Bạch Tuyết và Bảy chú lùn tung ra năm 1937,
Walt Disney chưa có tác phẩm nào thu hút sự chú ý của khán giả. Vì thế
“Cinderella” được coi là một bước đi quan trọng với hãng này. Với tổng chi phí
khoảng 3 triệu USD, nếu khơng thành cơng, hãng có thể phải đóng cửa. Kết quả là
bộ phim đã thành cơng rực rỡ. Lợi nhuận từ doanh thu bán vé, đĩa, nhạc.... và các
ấn phẩm kèm theo bộ phim Cinderella còn giúp Disney trang trải kinh phí sản xuất

một loạt phim khác, thành lập công ty phát hành riêng, lấn sân sang truyền hình và
bắt đầu xây dựng cơng viên Disneyland nổi tiếng.
Cinderella là một trong những bộ phim đầu tiên được làm hoạt hình bởi
“Nine Old Men”, nhóm đạo diễn hoạt hình cốt lõi của Walt. Những hình thù kỳ
quái và bảng màu lãng mạn được phát triển trong nghệ thuật ý tưởng của Disney
Legend Mary Blair cũng giúp hãng phim mang đến một cái nhìn mới mẻ và độc
đáo cho bộ phim.
Thành cơng của Cinderella có được khơng chỉ vì hình ảnh đẹp mà cịn nhờ
phần lồng tiếng xuất sắc của các diễn viên, đặc biệt là Ilene Woods. Cô đã vượt
qua 309 cô gái khác để giành được vai Lọ Lem sau khi hãng Walt Disney nhận
được cuốn băng ghi giọng hát của cô.
Sau thành công vang dội vào lần phát hành năm 1950, bộ phim được tái
phát hành vào những năm 1957, 1965, 1973, 1981 và 1987 và 2013. Về sau, hãng
phát hành thêm 2 phần tiếp theo của phim: Cinderella II: Dreams Come True
(2002) và Cinderella III: A Twist in Time (2007).
Phim điện ảnh Cinderella (2015)

12


Điều đáng chú ý nhất của phim Cinderella 2015 chính là sự đầu tư hoành
tráng về trang phục của nàng Lọ Lem: từ váy, giày thủy tinh, cỗ xe ngựa cho đến
cung điện. Nếu so sánh với phiên bản hoạt hình thì có thể thấy phiên bản remake
2015 này đã nổi bật sự sang trọng của hồng gia và cơ bé Lọ Lem.
Disney chọn làm “Cinderella” phiên bản kiểu Pháp
Có nhiều phiên bản của câu chuyện Lọ Lem trong truyện dân gian châu Âu,
nhưng Disney thực hiện phim điện ảnh theo phiên bản gần giống nhất với truyện
của tác giả Charles Perrault xuất bản năm 1697. Có thể nói, Perrault chính là
người đã giới thiệu câu chuyện quen thuộc này với các chi tiết kinh điển như mẹ
tiên đỡ đầu, bí ngơ biến thành xe kéo và đơi giày thủy tinh.

Thu hút đạo diễn nổi tiếng: Phim do đạo diễn 5 lần được đề cử Oscar
Kenneth Branagh.
Thu hút nhà thiết kế nổi tiếng: Một trong những thứ làm nên thành cơng của
Cinderella chính là trang phục đẹp mắt của dàn diễn viên nữ. Người đứng sau loạt
trang phục này là nhà thiết kế Sandy Powell. Bà Powell từng 10 lần được đề cử
Oscar ở hạng mục Thiết kế trang phục xuất sắc và 3 lần giành chiến thắng với các
phim: Shakespeare in Love (1998), The Aviator (2004) và The Young Victoria
(2009).
3.2. Truyện được dịch sang nhiều ngơn ngữ và có nhiều dị bản khác
- Truyện Cô bé Lọ Lem hiện nay đã được dịch sang nhiều thứ tiếng gồm:
Cinderella (Tiếng Anh), Cendrillon (Tiếng Pháp), 灰姑娘 (Tiếng Trung), シ
ンデレラ (Tiếng Nhật), La Cenicienta (Tây Ban Nha), Aschenputtel (Tiếng Đức),
Замарашка (Tiếng Nga), Külkedisi (Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ), Askepot (Tiếng Đan
Mạch), Tuhkimo (Tiếng Phần Lan), Hamupipőke (Tiếng Hungary), Cenerentola
(Tiếng Ý), Assepoester (Tiếng Hà Lan), Kopciuszek (Tiếng Ba Lan), Cinderela
(Tiếng Bồ Đào Nha), Cenuşăreasa (Tiếng Rumani).
- Phiên bản Cô bé Lọ Lem (Tro Bếp) ở một số quốc gia Đông Á:

13


Hầu hết những phiên bản motip ở riêng khu vực Đông Á theo hướng “Tấm –
Cám”. Cả hai thường không phải là chị em ruột hoặc chi tiết rất quan trọng rằng:
“cái con/ thứ đó là mẹ Tro Bếp đầu thai.”
- Trung Quốc: Diệp Hạn (mẹ Diệp Hạn hóa thành cá vân mắt đỏ, bị ăn...);
- Myanmar: Bé ( mẹ Bé thành rùa, bị ăn thịt);
- Tày: Tua Gia - Tua Nhi (mẹ Tua Gia thành bò, bị ăn thịt);
- Hre: Ú ( Mẹ được vua Thủy Tề cứu hóa thành người cá);
- Hmong: Gàu Nà (mẹ Gàu Nà thành bò/ chim, bị ăn thịt);
- Thái: Ý Ưởi (mẹ chết biến thành con cá vàng nhỏ).

Ở hầu hết các phiên bản ở Đơng Á đều có sự trùng hợp là bị biến thành chim
và bị ăn thịt.
Sự giúp đỡ từ thế lực siêu nhiên: Trừ vài cá biệt, mẹ hoặc cha đã mất của
nhân vật Tấm ở các bản Đông Á sẽ vừa đóng vai trị “cái con bị ăn thịt” vừa đóng
ln vai trị ơng tiên, thì hầu hết các phiên bản đều giao nhiệm vụ giúp đỡ này cho
một thế lực siêu nhiên. Ví dụ như ơng Bụt (Việt Nam), thần thánh, bà tiên,...
Nhân vật chính thường sẽ đánh rơi một chiếc giày và được nhà vua, hoàng tử
tìm. Bản Campuchia hay một số bản khác tại những xứ không quen đi giày dép,
nàng Neang Cantoc được nhận ra nhờ vua trông thấy đôi bàn chân nhỏ nhắn chẳng
lầm vào đâu được.
Đặc điểm riêng của các bản “Tro Bếp” vùng Đông Á là câu chuyện chưa kết
thúc sau khi thử giày mà sẽ kéo dài quan một lần hoạn nạn nữa với sự kiện tái sinh
liên tục. Nhân vật chính sau khi chết sẽ liên tục biến thành đủ thứ cây cỏ, con vật
cho đến khi nhà vua nhận ra.
3.3. Ảnh hưởng về mặt giáo dục
Truyện cổ tích là thể loại truyện phù hợp với tâm lý của trẻ nhỏ.
Những câu chuyện cổ tích đóng vai trị quan trọng với sự phát triển nhân cách của
trẻ nhỏ bởi nhân cách chính trong các câu chuyện như một hình tượng mô phỏng

14


khả năng vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống. Những nhân vật họ sống chân
thành, tốt bụng với những người xung quanh... sẽ được in hằn trong tâm trí và
phần nào quyết định đến việc hình thành cảm xúc và lòng nhân ái của trẻ sau.
Với trẻ em, chúng sẽ ln bị thích thú bởi những hình ảnh sinh động, bắt mắt
và lơi cuốn, cái đẹp, những điều kì diệu. Qua truyện cổ tích “Cơ bé Lọ Lem”, các
bé sẽ biết được thêm nhiều điều thú vị về con người, sự vật, làm giàu thêm trí
tưởng tượng và bồi dưỡng tâm hồn cho các bé.


Phần Kết luận
Có thể nói, truyện cổ tích tuy “xưa” nhưng chưa bao giờ “cũ”. Mỗi thời đại,
chúng lại khốc lên mình những tấm áo mới, song hành cùng sự tiến bộ và các
quan niệm về giới ngày một đa dạng, sâu sắc, cởi mở của xã hội. Đó thật sự là
những câu chuyện đẹp đẽ đang vận động, tương tác, hứa hẹn và mời gọi những đối
thoại cả trong nghiên cứu, tiếp nhận lẫn tái sáng tạo của ngày hôm nay.
Con người hiền lành thường cũng là con người tốt bụng. Con người bị hắt hủi
tàn nhẫn và đối xử bất công lại cũng thường là con người giàu lòng nhân từ, sẵn
lòng rộng lượng khoan dung cho chính ngay những kẻ đã ác nghiệt với mình. Đó là
cái đáng q hơn nữa, cao thượng hơn nữa ở Lọ Lem, cô thiếu nữ nết na, xinh đẹp
trở thành vợ của hoàng tử. Lọ Lem cũng muốn cho hai cô em cùng được hưởng
cuộc sống sung sướng, hạnh phúc như mình.
TÀI LIỆU & TƯ LIỆU THAM KHẢO
1. Andrew Lang, 2005. The Blue Poetry Book. Nhà xuất bản: Kessinger
Publishing.
2. Cinderella. Wikipedia, the free encyclopedia.
3. K. B. Hoyle, 01/6/2021.Cinderella, Strong Women, and the Courage to Be
Kind. Theo Christ and Pop Culture. />
15


4. Kelli Kay, 11/5/2020. Dare to Dream! Cinderella Celebrates 70 Years of
Making the Impossible Possible. Theo Disney. />5. Linda Holmes, 13/3/2015. A Girl, A Shoe, A Prince: The Endlessly
Evolving Cinderella. Theo National Public Radio. />6. Lee Pfeiffer, 22/7/2010. Cinderella film by Geronimi, Jackson, and Luske.
Theo Encyclopædia Britannic. />7. Melinda Parks, 23/10/2014. How Fourth-Wave Feminism is Changing
Disney’s Princesses. Theo Highbrow Magazine. />8. Không rõ tác giả. Cinderella (Disney character). Theo Ultimate Pop
Culture.
9. Không rõ tác giả. Cendrillon – A French Cinderella Tale. Theo
pookpress.co.uk. />10. Lê Thị Thanh Vy, 07/5/2020. Truyện cổ tích và giới (trường hợp
Cinderella). Khoa Văn Học - Trường Đại Học Khoa học Xã hội Và Nhân văn Đại Học Quốc Gia Thành phố Hồ Chí Minh. Truy cập ngày 1/11/2021.

/>
16