PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài:
Thanh niên là một bộ phận nòng cốt của xã hội, rường cột của dân tộc, là lực
lượng xung kích của cách mạng và là chủ nhân tương lai của đất nước. Để thanh niên
xứng đáng với vai trị đó, cơng tác giáo dục thanh niên có vị trí rất quan trọng. Cùng
với việc giáo dục truyền thống, lý tưởng chính trị cần chú trọng giáo dục đạo đức, lối
sống, ý thức chấp hành pháp luật trong thanh niên.
Công tác giáo dục đạo đức, lối sống, ý thức chấp hành pháp luật trong thanh
thiếu niên hiện nay không chỉ là trách nhiệm của tổ chức Đồn Thanh niên Cộng sản
Hồ Chí Minh, Hội Thanh niên mà là của cả các ngành, các cấp, các tổ chức của hệ
thống chính trị.
Xuất phát từ quan điểm “Vì lợi ích trăm năm trồng người”, “Đạo đức là gốc của
con người”, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách và pháp
luật nhằm bảo đảm cho thanh thiếu niên được phát triển toàn diện, trong đó cơng tác
giáo dục đạo đức, lý tưởng, lối sống cho lớp trẻ được nhấn mạnh là khâu hết sức quan
trọng. Vì vậy, bản thân tơi chọn nội dung “Nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức, lối
sống cho đoàn viên thanh niên ở Tỉnh ST trong giai đoạn hiện nay” làm đề tài
nghiên cứu.
2. Tình hình nghiên cứu:
- Trước tình trạng thanh thiếu niên phạm pháp ngày càng nhiều về số lượng và
càng phức tạp về tính chất, các cơ quan chức năng đã có rất nhiều nỗ lực trong việc
cùng nhau phối kết hợp để nghiên cứu, khảo sát, triển khai và thực hiện rất nhiều
chương trình nhằm tuyên truyền, phổ biến, giáo dục ý thức chấp hành pháp luật cho
lớp trẻ.
1

1


- Trước thực tế tình hình vi phạm pháp luật của thanh thiếu niên hiện nay, chúng

ta vẫn phải thừa nhận rằng: hiệu quả của công tác giáo dục ý thức chấp hành pháp luật
cho lớp trẻ vẫn chưa cao.
- Công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh thiếu niên vẫn chưa đạt được
hiệu quả mong muốn.
- Công tác giáo dục đạo đức cho thanh thiếu niên đang được các cơ quan chức
năng đặc biệt chú trọng. Trường học, chính quyền các cấp, tổ chức đồn thanh niên,
hội thanh niên, cơng đồn, cơng an,… đều có những chương trình hoạt động nhằm
thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục đạo đức, lối sống, ý thức chấp hành pháp luật cho lớp
trẻ.
- Tình hình thế giới sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường; khoa học, cơng
nghệ và kinh tế tri thức phát triển mạnh mẽ; mức độ toàn cầu hoá ngày càng cao. Bên
cạnh những thời cơ, thuận lợi, đất nước ta vẫn cịn nhiều khó khăn, thách thức trong sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thế hệ trẻ tiếp tục là đối tượng, mục tiêu mà các
thế lực thù địch tập trung lơi kéo, kích động, chia rẽ.
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu:
- Nhận thức đúng, đầy đủ tính cấp bách và tầm quan trọng của công tác giáo dục
lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ, từ đó xác định trách
nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đồn thể
nhân dân và tồn xã hội.
- Xây dựng mơi trường lành mạnh, tạo điều kiện để thế hệ trẻ học tập, rèn luyện,
phấn đấu, trưởng thành.
- Tăng cường phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội, giữa các ban, ngành,
đồn thể trong cơng tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho
thế hệ trẻ.
2

2


- Đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao hiệu quả cơng tác giáo dục của Đồn

Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và các tổ chức của thanh thiếu nhi.
4. Đối tượng nghiên cứu của đề tài:
Đoàn viên thanh niên trên địa bàn tỉnh Tỉnh ST.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu:
Phương pháp thực hiện chủ yếu dựa trên những quan điểm, chủ trương, đường
lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.
Sử dụng phương pháp phân tích - tổng hợp; sử dụng số liệu thực thế của tình
hình địa phương.
6. Đóng góp mới cho đề tài:
- Nhấn mạnh vai trị, vị trí của thanh niên: Thanh niên luôn là một trong những
nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hoá đất nước,
hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội.
- Chăm lo, bồi dưỡng, giáo dục thanh niên là trách nhiệm của cả hệ thống chính
trị dưới sự lãnh đạo của Đảng; đề cao vai trò quan trọng của Đồn Thanh niên Cộng
sản Hồ Chí Minh, và vai trị trực tiếp của gia đình, nhà trường và trách nhiệm toàn xã
hội.
- Đề ra những giải pháp nhằm xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam giàu lòng
yêu nước, tự cường dân tộc, kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có
đạo đức cách mạng, ý thức chấp hành pháp luật, sống có văn hố, vì cộng đồng, có
năng lực bản lĩnh trong hội nhập quốc tế.
7. Đề cương nghiên cứu đề tài:

3

3


CHƯƠNG I
SỰ CẦN THIẾT PHẢI NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC, LỐI SỐNG CHO ĐOÀN VIÊN THANH NIÊN

Ở TỈNH ST TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
1. Khái niệm Thanh niên:
Thanh niên là những người từ đủ 16 tuổi đến 30 tuổi; gồm những người có sức
khỏe thể chất đạt đến đỉnh cao; năng động, nhiệt huyết, dám nghĩ, dám làm, thích giao
lưu, học hỏi để nâng cao trình độ về mọi mặt, mong muốn được đóng góp cho xã hội
để khẳng định bản thân. Họ là một lực lượng quan trọng của xã hội hiện tại cũng như
trong tương lai.
2. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục đạo đức, lối sống của
thanh niên Tỉnh ST hiện nay:
+ Khách quan:
- Đất nước ta đang trong thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa phát
triển với quy mô ngày càng lớn đã tác động rất lớn đến công tác giáo dục thanh niên
hiện nay.
- Thế hệ trẻ tiếp tục là đối tượng, mục tiêu mà các thế lực thù địch tập trung lơi
kéo, kích động, chia rẽ. Vì vậy, các thế lực thù địch ln tìm đủ mọi cách xâm nhập
vào tư tưởng của thế hệ trẻ, gây kích động trong lực lượng đồn viên thanh niên, làm
mất an ninh trật tự và an toàn xã hội ở địa phương.
- Mặt trái của các phương tiện truyền thông hiện đại, nhất là thông tin trên
Internet, cùng quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng sẽ tác động lớn đến tư
tưởng, tình cảm lớp trẻ và công tác giáo dục thế hệ trẻ.
+ Chủ quan:
4

4


- Một bộ phận giới trẻ giảm sút niềm tin, thiếu ý thức chấp hành pháp luật, sống
thực dụng, thiếu lý tưởng, xa rời truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc.
- Một số ít thanh niên bị các thế lực thù địch lơi kéo, kích động chống sự nghiệp
cách mạng của Đảng và dân tộc ta. Tình trạng tội phạm và tệ nạn xã hội trong giới trẻ

diễn biến phức tạp.
- Việc cụ thể hóa các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước
về cơng tác giáo dục thế hệ trẻ chưa kịp thời và hiệu quả. Vai trị, trách nhiệm của cả
hệ thống chính trị và toàn xã hội trong việc chăm lo, giáo dục thế hệ trẻ chưa đáp ứng
với yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn hiện nay.
- Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ còn
nhiều hạn chế, yếu kém. Nhiều tổ chức, cá nhân chưa nhận thức đúng và đầy đủ tầm
quan trọng của nhiệm vụ giáo dục thế hệ trẻ, nhất là trong bối cảnh đất nước có nhiều
thay đổi.

CHƯƠNG II
THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC
ĐẠO ĐỨC, LỐI SỐNGCHO ĐOÀN VIÊN THANH NIÊN
Ở TỈNH ST HIỆN NAY
1. Yêu cầu đặt ra đối với công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh niên
tỉnh Tỉnh ST:
Công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên Tỉnh
ST phải được tiếp tục tăng cường và nâng cao về chất lượng, nhằm góp phần xây dựng
thế hệ trẻ Việt Nam giàu lòng yêu nước, tự cường dân tộc, kiên định lý tưởng độc lập
dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có đạo đức trong sáng, ý thức tuân thủ pháp luật; có năng
lực, bản lĩnh trong hội nhập quốc tế; có sức khỏe, tri thức, kỹ năng lao động, trở thành

5

5


những cơng dân tốt, tích cực tham gia vào sự nghiệp đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
2. Đặc điểm đoàn viên thanh niên ở Tỉnh ST:

- Ưu điểm:
Đa số thanh niên Tỉnh ST hiện nay có phẩm chất tốt, tơn trọng các chuẩn mực
đạo đức xã hội, giá trị văn hóa truyền thống dân tộc, có ý thức cơng dân, chấp hành
pháp luật, tích cực tham gia các phong trào, hoạt động đoàn thể, xung kích, sáng tạo,
tình nguyện vì cộng đồng; sống có nghĩa tình, ln biết quan tâm, giúp đỡ người khác,
tinh thần tương thân tương ái đã được khơi dậy, trở thành xu hướng chủ đạo lôi cuốn
và thu hút giới trẻ. Nhiều tấm gương thanh niên vượt qua khó khăn của bản thân, gia
đình để vươn lên thành những người hữu ích. Phần lớn thanh niên hiện nay có đời sống
văn hóa, tinh thần phong phú, nhu cầu giải trí lành mạnh, phù hợp với thuần phong, mỹ
tục của dân tộc.
+ Hạn chế:
Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận thanh niên thiếu ý chí phấn đấu, thờ ơ với các
hoạt động chính trị, các vấn đề bức xúc của đời sống xã hội, một bộ phận thanh niên có
tư tưởng sống thực dụng, thiếu nghiêm túc trong thực hiện nghĩa vụ cơng dân. Tình
trạng vi phạm pháp luật, mắc các tệ nạn xã hội như: ma túy, cờ bạc trên địa bàn có
chiều hướng gia tăng đã phần nào làm ảnh hưởng đến tư tưởng, tâm lý của thanh thiếu
nhi và các tầng lớp nhân dân trên địa bàn.
Một bộ phận thanh thiếu niên thiếu ý thức rèn luyện, không tích cực tham gia
các hoạt động Đồn, Hội, Đội, các phong trào và hoạt động tập thể do nhà trường, địa
phương tổ chức; lười học tập, lao động, không dám đấu tranh với sai trái, tiêu cực, thờ
ơ, vô cảm trước nỗi đau của người khác, ích kỷ, bất hiếu với cha mẹ, thiếu trách nhiệm
với cộng đồng, thiếu quan tâm đến tình hình đất nước

CHƯƠNG III
6

6


GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC

ĐẠO ĐỨC, LỐI SỐNG CHO ĐOÀN VIÊN THANH NIÊN
Ở TỈNH ST HIỆN NAY
1. Tăng cường công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho đoàn viên thanh
niên:
- Thường xuyên tổ chức học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức,
phong cách Hồ Chí Minh, lựa chọn nội dung, hình thức phù hợp với từng đối tượng
thanh thiếu nhi và nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị. Cụ thể hóa
thành những tiêu chí chuẩn mực đạo đức, rèn luyện thường xun trong cơng việc của
mỗi cán bộ, đồn viên, thanh niên. Phát huy vai trò nêu gương của cán bộ đoàn, ý thức
tự giác của đoàn viên, thanh niên.
- Triển khai sâu, rộng các nội dung giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối
sống gắn với các phong trào hành động cách mạng của Đoàn, Hội, Đội. Tiếp tục thực
hiện hiệu quả chương trình “Thắp sáng ước mơ tuổi trẻ Việt Nam vì dân giàu, nước
mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.
- Tiếp tục đổi mới phương thức, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo
dục về chính trị tư tưởng, học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quán
triệt chủ trương, đường lối và các nghị quyết của Đảng, của Đoàn.
- Chú trọng tuyên truyền, giáo dục về truyền thống yêu nước, đoàn kết, cần cù,
sáng tạo và khát vọng vươn lên trong mọi hoàn cảnh, bồi dưỡng, xây dựng lớp thanh
niên có bản lĩnh, tự tin đảm nhận vai trị chủ nhân tương lai của đất nước.
- Đổi mới phương pháp, nâng cao hiệu quả cơng tác nắm bắt tình hình tư tưởng
và dư luận xã hội trong thanh thiếu niên. Tăng cường đối thoại giữa cán bộ đoàn với
đoàn viên thanh niên, phát huy việc tổ chức các diễn đàn tuổi trẻ.
2. Tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh niên:
7

7


- Chủ động phối hợp với nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục đạo đức,

lối sống cho thanh thiếu nhi; làm cho thế hệ trẻ hôm nay biết yêu cuộc sống, giàu lòng
nhân ái, kế thừa và phát huy những giá trị nhân văn của dân tộc, ứng xử văn minh.
Kiên quyết đấu tranh chống các biểu hiện tiêu cực, tham nhũng, từng bước bài trừ các
tệ nạn xã hội.
- Triển khai sâu, rộng chương trình giáo dục ý thức công dân “Khi tôi 18”;
phong trào “Sáng tạo trẻ”, “Ba trách nhiệm”, cuộc vận động “Tuổi trẻ chung tay xây
dựng nông thôn mới”, “Xây dựng văn minh đơ thị”, phong trào thanh niên tình
nguyện.
- Triển khai sâu rộng các mơ hình giáo dục giá trị sống, kỹ năng xã hội như
“Học kỳ trong quân đội” trong thanh niên.
- Tăng cường giáo dục thanh niên thông qua những tấm gương điển hình tiên
tiến, cá nhân có thành tích vượt trội. Thường xuyên chú trọng xây dựng, phát hiện,
nhân rộng những mẫu hình cá nhân tiêu biểu, vượt trội ở các nhóm đối tượng thanh
niên.
3. Chăm lo xây dựng tổ chức Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
vững mạnh; đề cao vai trò tự học, tự rèn của thanh niên:
- Quán triệt sâu sắc quan điểm: “Thanh niên được đặt ở vị trí trung tâm trong
chiến lược bồi dưỡng, phát huy nhân tố và nguồn lực con người. Chăm lo, phát triển
thanh niên vừa là mục tiêu, vừa là động lực bảo đảm cho sự ổn định và phát triển
vững bền của đất nước”; “Công tác thanh niên là vấn đề sống còn của dân tộc, là một
trong những nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng”; “Xây dựng Đoàn vững
mạnh là nội dung quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, là xây dựng Đảng trước
một bước”.
- Thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo công tác thanh niên; chăm lo bồi
dưỡng, giáo dục thanh niên để họ trở thành những người vừa “hồng”, vừa “chuyên”.
8

8



- Thường xuyên tự đổi mới, tự chỉnh đốn, xây dựng tổ chức Đoàn vững mạnh
toàn diện, thực sự là trường học XHCN của thanh niên; phát huy tinh thần tự giác học
tập, rèn luyện của thanh niên, để họ nhận thức sâu sắc hơn nữa vị trí, vai trị và sứ
mệnh của mình đối với vận mệnh của dân tộc, đất nước.
- Nỗ lực học tập, rèn luyện và phấn đấu không ngừng, coi đây là yếu tố quan
trọng để xây dựng thế hệ thanh niên thời kỳ mới có “Tâm trong - Trí sáng - Hồi bão
lớn”.

PHẦN KẾT LUẬN

Tóm lại, Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ
là nhiệm vụ chiến lược, lâu dài, quan trọng, địi hỏi phải có sự quan tâm, đầu tư thích
đáng. Đầu tư cho giáo dục, trong đó có giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống
văn hóa cho thế hệ trẻ là đầu tư cho tương lai của đất nước. Đây là nhiệm vụ của toàn
Đảng, của các cấp, các ngành, đoàn thể, gia đình và tồn xã hội; tạo điều kiện tối đa
cho thế hệ trẻ học tập, lao động, cống hiến, là lực lượng xây dựng và bảo vệ Tổ quốc,
kế tục xứng đáng sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc.
Tập trung đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục và vận động toàn xã hội thấy được ý
nghĩa, vai trị, sự cần thiết của cơng tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống
văn hóa cho thế hệ trẻ; nhìn nhận đúng thế mạnh, cũng như những hạn chế vốn có của
giới trẻ Việt Nam, đổi mới nội dung, phương thức giáo dục thanh thiếu nhi. Lãnh đạo
cấp ủy, tổ chức đảng và chính quyền định kỳ gặp gỡ, đối thoại, nắm bắt tâm tư, tình
cảm, định hướng tư tưởng, giải quyết kịp thời nhu cầu, nguyện vọng chính đáng và
chăm lo, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của thế hệ trẻ. Chủ động, kịp thời cung cấp thông
9

9


tin chính thống về tình hình trong nước và thế giới cho thanh niên. Chú trọng tuyên

truyền các phong trào thi đua yêu nước, gương người tốt, việc tốt trên các lĩnh vực của
đời sống xã hội. Đấu tranh phòng, chống "diễn biến hịa bình", phản bác các luận điệu,
thơng tin sai trái; tăng sức đề kháng cho thế hệ trẻ trước sự chống phá của các thế lực
thù địch.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

- Hồ Chí Minh: Về giáo dục thanh niên, Nxb Thanh niên, HN, 1980.
- Hồ Chí Minh tồn tập, tập 4, Nxb Chính trị quốc gia, 1995, HN.
- Hồ Chí Minh: Về giáo dục thanh niên, Nxb Thanh niên, HN.
- Chuyên đề về giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức cho thanh niên.

10

10