TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

TIỂU LUẬN CUỐI KÌ
MƠN HỌC: PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

PHẠM TỘI DO NGƯỜI CHƯA THÀNH
NIÊN THỰC HIỆN TRONG GIAI ĐOẠN
HIỆN NAY

Nhóm sinh viên thực hiện: 5A
Giáo viên hướng dẫn: Thạc sĩ Phạm Xuân Phát
 TP. Hồ Chí Minh – 2020 


LỜI CẢM ƠN
Bước ra khỏi ngôi trường THPT, trước mắt chúng em là một bầu trời vô
cùng mới mẻ và xa lạ. Môi trường mới cuộc sống mới, bạn bè mới ở nơi thành
phố xa hoa náo nhiệt và tấp nập này thật sự khiến chúng em cảm thấy vô cùng lạ
lẫm. Hơn nữa ở đây chúng em được dạy và học theo nhiều phương thức khác
hơn đặc biệt là phần tiểu luận. Đối với sinh viên năm nhất như chúng em thì làm
bài tiểu luận là một đề tài rất mới mẻ và lạ lẫm, chúng em không biết bắt đầu từ
đâu, làm như thế nào, chọn lọc tư liệu ra sao, trích dẫn,… có nhiều vấn đề mà
chúng em cần học tập. Chúng em rất cảm ơn vì trong những lúc khó khăn đó đã
nhận được nhiều sự giúp đỡ rất tận tình của thầy cơ và mọi người xunh quanh.
Chính nhờ sự giúp đỡ của mọi người mà các thành viên tổ chúng em đã hoàn
thành bài tiểu luận một cách tốt nhất trong khả năng của mình.
Bài tiểu luận được hồn thành chúng em xin chân thành cảm ơn đến thầy
TS Phạm Xuân Phát, người đã định hướng và truyền đạt những kiến thức kinh
nghiệm quý báu của mình, thầy đã nhiệt tình giúp đỡ tạo cho chúng em những
tiền đề, những kiến thức để chúng em có đủ năng lực hồn thành bài tiểu luận

này. Chúng em cũng xin cảm ơn bạn bè, anh chị đã tận tình chỉ bảo chúng em
trong q trình hồn thành bài tiểu luận.
Bài tiểu luận được nhóm chúng em thực hiện trong vịng 2 tuần. Vì là lần
đầu nên chắc hẳn khơng thể tránh khỏi những thiếu sót cả về kiến thức lẫn cách
trình bày. Vì thế nên em mong q thầy cơ và các bạn cùng lớp đóng góp ý kiến
để bài tiểu luận được hồn thiện hơn. Mọi sự đóng góp ý kiến của mọi người sẽ
là hành trang quý giá cho chúng em trong suốt thời gian học đại học ở ngôi
trường Sư Phạm Kỹ Thuật TP HCM này và quá trình làm việc sau này. Cuối
cùng em xin chân thành cảm ơn thầy và các bạn đã xem bài tiểu luận này xin
chúc mọi người có thật nhiều sức khỏe và thành cơng trong cuộc sống.
Chúng em xin chân thành cảm ơn !


DANH SÁCH THÀNH VIÊN THAM GIA VIẾT TIỂU LUẬN
HỌC KỲ I NĂM HỌC 2020-2021
Nhóm: 5A (Lớp thứ ba, tiết 13-15)
Tên đề tài: Tình hình phạm tội do người chưa thành niên thực hiện trong giai
đoạn hiện nay ở nước ta – thực trạng và giải pháp.
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________

Ký tên
Thạc sĩ Phạm Xuân Phát


MỤC LỤC


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Chủ tịch Hồ Chí Minh lúc sinh thời luôn dành sự quan tâm đặc biệt cho
trẻ em vì Người biết trẻ em hay người chưa thành niên chính là bộ mặt tương lai
của đất nước dù ở giai đoạn nào của sự phát triển và tồn tại của xã hội cũng giữ
một vai trò vô cùng quan trọng. Ngày nay khi xã hội bị ảnh hưởng bởi các mặt
tiêu cực của q trình cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa và sự du nhập các nền văn
hóa trên thế giới một cách rõ nét, cả về đời sống vật chất và tinh thần của nhân
dân cũng bị chi phối, ảnh hưởng. Trong đó, trẻ vị thành niên là đối tượng bị chi
phối, ảnh hưởng lớn lao nhất bởi những đặc điểm tâm sinh lý của họ. Do nhiều
yếu tố khách quan mà ngày nay một thực trạng đáng buồn là giới trẻ - người
chưa thành niên những năm gần đây đang tăng nhanh chóng về con số phạm tội,
ngày càng có nhiều vụ án do trẻ vị thành niên gây ra hết sức nguy hiểm và tàn
bạo tính chất phạm tội ngày càng nguy hiểm, hành vi và qui mơ phạm tội cũng
lan rộng.
Đáng nói là vấn đề người thành niên phạm tội đang diễn ra ở nhiều nước
trên thế giới. Đây là một vấn đề vơ cùng cấp bách và nan giải địi hỏi sự nỗ lực
khơng ngừng từ phía gia đình và xã hội về sự giáo dục và chăm non các em của
các bậc phụ huynh nói riêng và tồn thể xã hội nói chung. Bởi lẽ trẻ em là người
chủ tương lai của đất nước nên vấn đề trẻ em phạm tội nên được mọi người quan
tâm nhiều hơn. Đây là một đề tài cấp thiết nó khơng chỉ ảnh hưởng đến cá nhân,
gia đình trẻ phạm tội mà cịn ảnh hưởng rộng hơn đến xã hội và cả đất nước. Vì
vậy, chúng em nghĩ việc thực hiện một đề tài về trẻ vị thành niên phạm tội là hết

sức cần thiết.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích của bài tiểu luận này nghiên cứu tình hình phạm tội của trẻ vị
thành niên trong xã hội hiện nay đồng thời nâng cao nhận thức của mọi người về
5


trẻ vị thành niên phạm tội, qua đó cho mọi người thấy rõ về tính nghiêm trọng
của vấn đề cũng như hậu quả của nó. Bài tiểu luận cũng sẽ giúp mọi người có
cái nhìn thực tế hơn về tình hình tội phạm chưa thành niên ở Việt Nam cũng như
những giải pháp để khắc phục tình trạng người thành niên phạm tội.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Phạm tội do người chưa thành niên thực hiện ở
Việt Nam.
- Phạm vi nghiên cứu: Bộ luật của Việt Nam mà tiêu biểu là Bộ luật Hình
sự 2015 (sửa đổi 2017).
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
- Cơ sở lý luận: dựa vào Bộ luật hình sự; kết hợp giữa lý luận và thực tiễn,
phân tích và tổng hợp.
- Phương pháp nghiên cứu: phương pháp phân tích-tổng hợp, phương
pháp so sánh, thống kê, nêu ví dụ liên hệ thực tiễn.
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Bài tiểu luận làm rõ khái niệm, và các vấn đề liên quan đến người chưa
thành niên phạm tội, đồng thời làm rõ trách nhiệm mà người chưa thành niên
phạm tội phải gánh chịu cho hành vi của mình cũng như đưa ra giải pháp để
khắc phục tình trạng trên.
6. Kết cấu bài tiểu luận
Gồm 2 phần chính:
+ Chương 1: Lý luận chung về phạm tội do người chưa thành niên thực
hiện.

+ Chương 2: Thực trạng tội phạm chưa thành niên tại Việt Nam hiện nay
và giải pháp.

6


CHƯƠNG 1
LÝ LUẬN CHUNG VỀ TỘI PHẠM DO NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN
THỰC HIỆN
1.1 Các khái niệm liên quan về người dưới 18 tuổi phạm tội
1.1.1 Khái niệm về tội phạm
Để hiểu thêm nhiều về khái niệm như thế nào là tội phạm cho chính xác
cụ thể rõ ràng minh bạch thì Nhà nước Việt Nam đã dựa theo điều 8 Bộ luật
Hình sự nước cộng hịa xã hội chủ nghĩa Việt Nam qui định:
Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội được qui định trong Bộ luật
hình sự, do người có năng lực trách nhiệm hình sự thực hiện một cách cố ý hoặc
vô ý, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ của Tổ Quốc,
xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phịng, an ninh,
trật tự, an tồn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, xâm phạm tính
mạng, sức khỏe, danh dự nhân phẩm, tự do, tài sản, các quyền, lợi ích hợp pháp
khác của công dân, xâm phạm những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật xã hội
chủ nghĩa. Những hành vi tuy có dấu hiệu của tội phạm nhưng tính chất nguy
hiểm cho xã hội khơng đáng kể thì khơng phải là tội phạm và được xử lý bằng
các biện pháp khác.
Theo qui định của Bộ luật hình sự hiện hành, hành vi bị xem là tội phạm
phải có đủ bốn dấu hiệu: tính nguy hiểm cho xã hội, tính trái pháp luật hình sự,
tính có lỗi, tính chịu hình phạt.
Căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm
tội được quy định trong Bộ luật này, tội phạm được phân thành 04 loại sau đây:
a) Tội phạm ít nghiêm trọng: tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã

hội khơng lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định
đối với tội ấy là phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm;

7


b) Tội phạm nghiêm trọng: tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã
hội lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với
tội ấy là từ trên 03 năm tù đến 07 năm tù;
c) Tội phạm rất nghiêm trọng: tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã
hội rất lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối
với tội ấy là từ trên 07 năm tù đến 15 năm tù;
d) Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng: tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm
cho xã hội đặc biệt lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này
quy định đối với tội ấy là từ trên 15 năm tù đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử
hình.
Khái niệm về tội phạm cũng là cơ sở để xây dựng các cấu thành tội phạm
cụ thể với ý nghĩa là mơ hình pháp lý của từng loại tội phạm và qua đó cũng là
cơ sở để quy định khung hình phạt tương ứng.
Hiểu được như thế nào là phạm tội cũng giúp chúng ta xác định rõ hành vi
như thế nào được xem là tội phạm và hành vi như thế nào được xem không phải
là tội phạm từ đó nhận thức được hành vi của mình là đúng hay sai trên tiền đề
Bộ luật Hình sự nước cộng hịa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
1.1.2 Khái niệm về người dưới 18 tuổi
Hiện nay khái niệm về người dưới 18 tuổi (người vị thành niên) được
hiểu theo nhiều nghĩa, trong đó theo những khái niệm thông dụng ta hiểu rằng:
Người dưới 18 tuổi (người chưa thành niên) được hiểu là người có độ tuổi dưới
18 nghĩa là họ là những người chưa có đủ khả năng nhận thức và khả năng điều
khiển hành vi của mình trong mọi ứng xử và tình huống của cuộc sống một cách
hoàn chỉnh, cũng như chưa đủ năng lực trách nhiệm hành chính, dân sự hay hình

sự. Sự phát triển tâm lý ở lứa tuổi này mang tính chuyển tiếp giữa giai đoạn phát
triển tâm lý của tuổi thơ và giai đoạn phát triển tâm lý đang trưởng thành, người
vị thành niên thường hay thể hiện cái tôi của mình quá lớn nên một điều đặc biệt
ở lứa tuổi này là sự ương bướng, ln cho mình là người lớn và có thể giải quyết
8


các vấn đề của bản thân mà không cần người lớn khuyên nhủ hay chỉ dẫn nên
dẫn đến các hành vi vượt quá giới hạn cho phép dẫn đến phạm tội.
1.2 Quy định của bộ luật Hình sự Việt Nam về người dưới 18 tuổi phạm tội
Luật pháp của nước Việt Nam ngay từ đầu đã đề cập đến vấn đề người vị
thành niên phạm tội, cụ thể Luật pháp Việt Nam ta cũng đã có những quy định
về việc xử phạt đối với người dưới 18 tuổi phạm tội. Theo Bộ luật Hình sự năm
2015 (Sửa đổi 2017) thì Bộ luật Hình sự phân loại ra hai nhóm để có chính sách
hình sự khác nhau, đó là nhóm từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi và nhóm từ đủ 16
tuổi trở lên. Cụ thể là
Theo điều 12. Tuổi chịu trách nhiệm hình sự
1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ
những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác.
2. Người từ đủ 14 tuổi trở lên, đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về
tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một
trong các điều:
- Điều 123. Tội giết người
- Điều 134. Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người
khác
- Điều 141. Tội hiếp dâm
- Điều 142. Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi
- Điều 143. Tội cưỡng dâm
- Điều 144. Tội cưỡng dâm người đủ 13 đến dưới 16 tuổi
- Điều 150 (tội mua bán người);

- Điều 151 (tội mua bán người dưới 16 tuổi);
- Điều 168. Tội Cướp tài sản
- Điều 169. Tội Bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản.
- Điều 170 (tội cưỡng đoạt tài sản);
- Điều 171 (tội cướp giật tài sản);
9


- Điều 173 (tội trộm cắp tài sản);
- Điều 178 (tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản);
- Điều 248 (tội sản xuất trái phép chất ma túy);
- Điều 249 (tội tàng trữ trái phép chất ma túy);
- Điều 250 (tội vận chuyển trái phép chất ma túy);
- Điều 251 (tội mua bán trái phép chất ma túy);
- Điều 252 (tội chiếm đoạt chất ma túy);
- Điều 265 (tội tổ chức đua xe trái phép);
- Điều 266 (tội đua xe trái phép);
- Điều 286 (tội phát tán chương trình tin học gây hại cho hoạt động của mạng
máy tính, mạng viễn thơng, phương tiện điện tử);
- Điều 287 (tội cản trở hoặc gây rối loạn hoạt động của mạng máy tính, mạng
viễn thơng, phương tiện điện tử);
- Điều 289 (tội xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thơng hoặc
phương tiện điện tử của người khác);
- Điều 290 (tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử
thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản);
- Điều 299 (tội khủng bố);
- Điều 303 (tội phá hủy cơng trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh
quốc gia);
- Điều 304 (tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc
chiếm đoạt vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự).

Như vậy dựa theo những qui phạm trên mà người đủ 14 tuổi trở lên phải chịu
trách nhiệm với hành vi phạm tội của mình.
Ngồi ra pháp luật Việt Nam còn quy định với những trường hợp người vị
thành niên phạm tội nhưng được miễn trách nhiệm hình sự:
- Người dưới 14 tuổi thì được miễn trách nhiệm hình sự tuy nhiên người giám
hộ của người dưới 14 tuổi phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho nạn
10


nhân theo qui định.
- Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm
thần hoặc bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều kiển hành
vi của mình theo Điều 21 (Tình trạng khơng có năng lực trách nhiệm hình sự).
- Làm chết người trong trường hợp phịng vệ chính đáng theo Điều 22 (Phịng vệ
chính đáng).
- Làm chết người trong tình thế cấp thiết theo Điều 23 (Tình thế cấp thiết).
Người dưới 14 tuổi không bị truy cứu trác nhiệm hình sự vì theo nhận
định thì người chưa đủ 14 tuổi, trí tuệ chưa phát triển đầy đủ nên chưa nhận thức
được tính nguy hiểm cho xã hội về hành vi của mình, chưa đủ khả nặng tự chủ
khi hành động nên họ khơng bị coi là có lỗi về hành vi nguy hiểm cho xã hội mà
họ thực hiện. Một hành vi được coi là khơng có lỗi cũng tức là không đủ yếu tố
cấu thành tội phạm nên họ khơng phải chịu trách nhiệm hình sự.
Người từ đủ 14 tuổi trở lên nhưng chưa đủ 16 tuổi được coi là người chưa
có năng lực trách nhiệm hình sự đầy đủ. Do đó họ cũng chỉ phải chịu trách
nhiệm hình sự về một số tội phạm theo quy định của pháp luật chứ khơng chịu
trách nhiệm hình sự về tất cả các tội phạm.
1.3 Nguyên tắc xử lý đối với người dưới 18 tuổi phạm tội
Đối với người chưa thành niên phạm tội trong nhiều trường hợp mức xử
lý hình sự sẽ khoan dung hơn so với các đối tượng không phải người chưa thành
niên. Trong mọi trường hợp điều tra, truy tố, xét xử hành vi phạm tội của người

chưa thành niên, các cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải xác định khả năng
nhận thức của họ về tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội,
nguyên nhân và điều kiện gây ra tội phạm. Cụ thể là:
- Tùy theo mức độ nặng nhẹ mà việc xử lý người chưa thành niên phạm tội đưa
ra cho hợp lý nhưng việc xử lý phần lớn chủ yếu nhằm giáo dục, giúp đỡ họ sửa
chữa sai lầm, phát triển lành mạnh và trở thành công dân có ích cho xã hội.
- Người chưa thành niên phạm tội có thể được miễn trách nhiệm hình sự, nếu
11


người đó phạm tội ít nghiêm trọng hoặc tội nghiêm trọng, gây hại khơng lớn, có
nhiều tình tiết giảm nhẹ và được gia đình hoặc cơ quan, tổ chức nhận giám sát,
giáo dục.
- Việc truy cứu trách nhiệm hình sự người chưa thành niên phạm tội và áp dụng
hình phạt đối với họ được thực hiện chỉ trong trường hợp cần thiết và phải căn
cứ vào tính chất của hành vi phạm tội, vào những đặc điểm về nhân thân và yêu
cầu của việc phòng ngừa tội phạm.
- Khi xét xử, nếu thấy khơng cần thiết phải áp dụng hình phạt đối với người
chưa thành niên phạm tội, thì Tồ án áp dụng một trong các biện pháp tư pháp
được quy định tại Khoản 1 Điều 46 của Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi bổ sung
2017)
- Khơng xử phạt tù chung thân hoặc tử hình đối với người chưa thành niên phạm
tội. Tịa án chỉ áp dụng hình phạt tù có thời hạn đối với người dưới 18 tuổi phạm
tội khi xét thấy các hình phạt và biện pháp giáo dục khác khơng có tác dụng răn
đe, phịng ngừa, khi xử phạt tù có thời hạn, Tồ án cho người chưa thành niên
phạm tội được hưởng mức án nhẹ hơn mức án áp dụng đối với người đã thành
niên phạm tội tương ứng. Nhà nước qui định không áp dụng hình phạt bổ sung
đối với người chưa thành niên phạm tội. Án đã tuyên đối với người chưa đủ 16
tuổi phạm tội, thì khơng tính để xác định tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm.
- Về hình phạt được áp dụng đối với người chưa thành niên phạm tội được quy

định tại mục 4 chương XII của Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi 2017) gồm:
Cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo khơng giam giữ và tù có thời hạn.
Như vậy, việc truy cứu trách nhiệm hình sự và áp dụng hình phạt đối với người
dưới 18 tuổi phạm tội là biện pháp cuối cùng.
Pháp luật Việt Nam có sự khoan hồng đối với người vị thành niên phạm tội,
điều đó gây ra nhiều bất cập khi xét xử người thành niên phạm tội , xét xử một
người có phải tội phạm hay không dựa trên nhiều yếu tố việc truy cứu trách
nhiệm hình sự và áp dụng hình phạt đối người dưới 18 tuổi phạm tội chỉ trong
12


trường hợp thật cần thiết và phải căn cứ vào những đặc điểm về nhân thân của
họ, tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội và u cầu của việc
phịng ngừa tội phạm. Nếu thấy khơng cần thiết phải áp dụng hình phạt đối với
người chưa thành niên thì Tịa án có thể áp dụng biện pháp giám sát, giáo dục và
biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng được quy định tại mục 2 và
mục 3 chương XII của Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi 2017), gồm: Khiển
trách (Điều 93), Hòa giải tại cộng đồng (Điều 94), Giáo dục tại xã, phường, thị
trấn (Điều 95) và biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng (Điều 96).

13


CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG TỘI PHẠM CHƯA THÀNH NIÊN TẠI VIỆT NAM
HIỆN NAY VÀ GIẢI PHÁP
2.1 Thực trạng tình hình phạm tội do người dưới 18 tuổi thực hiện ở Việt
Nam hiện nay
2.1.1 Đánh giá, nhận xét về thực trạng tình hình phạm tội do người dưới 18
tuổi thực hiện ở Việt Nam hiện nay

Số người phạm tội ở nước ta hiện nay ngày càng có xu hướng tăng nhưng
điều đáng nói ở đây là mức độ trẻ hóa của tội phạm đang gia tăng dấy lên hồi
chuông cảnh báo cho các cấp chính quyền có nghĩa vụ cần phải xem xét nhiều
hơn về vấn đề người phạm tội dưới 18 tuổi.Theo thống kê gần nhất của Bộ Công
an, tỷ lệ gây án ở tuổi vị thành niên trên địa bàn cả nước là 5,2% đối với người
dưới 14 tuổi, 24,5% đối với người từ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi và 70,3% đối với
người từ 16 đến dưới 18 tuổi. Theo báo cáo về cơng tác phịng chống tội phạm
của Chính phủ trình Quốc hội khóa XIII tại kỳ họp thứ 2 cho thấy, tội phạm do
người dưới 18 tuổi thực hiện ngày càng gia tăng, chiếm 15-18%. Cứ hàng năm
các cơ quan thi hành pháp luật bắt giữ, truy tố hơn 115 nghìn người, trong đó có
16-18 nghìn đối tượng là người dưới 18 tuổi… Với diễn biến như vậy, như phát
biểu của ơng Nguyễn Đức Chung khi cịn làm Giám đốc Cơng an thành phố Hà
Nội thì “theo phép tính nhân thì chỉ sau 5-10 năm nữa đất nước chúng ta sẽ có
gần 1 triệu người có tiền án tiền sự, trong đó có 200 nghìn người dưới 30 tuổi”.
Đây chính là con số đáng báo động, buộc các cấp, các ngành phải có
những giải pháp hữu hiệu nhất nhằm phịng ngừa sự gia tăng của tình trạng
phạm tội ở lứa tuổi chưa trưởng thành.
Bây giờ chúng ta hãy nhìn lại số lượng tội phạm 3 năm gần đây từ năm
2016 đến năm 2018.
14


Theo thống kê của Cục Cảnh sát hình sự Bộ Cơng an thì, trong ba năm từ
2016 đến 2018 tồn quốc đã phát hiện 13.794 vụ với 20.367 đối tượng là người
dưới 18 tuổi phạm tội. Trong các tội danh mà người dưới 18 tuổi phạm tội, có
thể thống kê một số tội danh như sau: Giết người là 183 vụ với 293 đối tượng;
Cướp tài sản là 475 vụ với 830 đối tượng; Cưỡng đoạt tài sản là 88 vụ với 111
đối tượng; Cố ý gây thương tích là 2017 vụ với 3797 đối tượng; Trộm cắp tài
sản là 5565 vụ với 7611 đối tượng; Cướp giật tài sản là 505 vụ với 627 đối
tượng. Ngoài các tội danh nêu trên, người dưới 18 tuổi còn phạm các tội khác

với 4961 vụ, 10.895 đối tượng. Trong số vụ phạm tội do người dưới 18 tuổi thực
hiện thì số vụ do người dưới 14 tuổi gây ra chiếm 6%, số vụ do người từ đủ 14
tuổi đến dưới 16 tuổi gây ra chiếm 23%, còn lại số vụ do người từ đủ 16 đến
dưới 18 tuổi thực hiện là 71%.
Cụ thể từ năm 2016 đến tháng 6/2019, toàn Hệ thống Tòa án thụ lý 8.129
vụ với 10.923 bị cáo là người dưới 18 tuổi (năm 2016 là 2653 vụ với 3494 bị
cáo; 2017 là 2119 vụ với 2688 bị cáo; 2018 là 2265 vụ với 3176 bị cáo và 06
tháng đầu năm 2019 là 1092 vụ với 1565 bị cáo). Đã xét xử được 7014 vụ với
9188 bị cáo (năm 2016, 2424 vụ với 3169 bị cáo; năm 2017, 1878 vụ với 2374
bị cáo; 2018, 1800 vụ với 2483 bị cáo và 06 tháng đầu năm 2019 là 912 vụ với
1262 bị cáo). Trong số các bị cáo bị đưa ra xét xử, có độ tuổi từ 14 đến dưới 16
tuổi là 284 chiếm 3% còn lại là ở độ tuổi từ đủ 16 đến dưới 18 tuổi chiếm 97%,
về giới tính có 186 bị cáo là nữ giới cịn lại là nam giới.
Như vậy, số lượng các vụ án do người dưới 18 tuổi thực hiện trong ban
năm được đưa ra xét xử chỉ chiếm 51% (7037 vụ/13.794 vụ) số bị cáo chỉ chiếm
46% tổng số người dưới 18 tuổi phạm tội (9358 bị cáo/20.367 đối tượng phạm
tội).
Nếu chỉ thông qua số liệu xét xử hàng năm như trên thì chúng ta thấy có
tín hiệu đáng mừng vì số vụ án và số bị cáo là người dưới 18 tuổi phạm tội có
chiều hướng giảm, (năm 2016 là 3169 bị cáo, năm 2017 là 2374 bị cáo, năm
15


2018 là 2383 giảm so với 2016 là 786 bị cáo bằng 24,8%) . Phải chăng đây
chính là hiệu quả của cơng tác xét xử đã có tác dụng trong cơng tác phịng ngừa
người dưới 18 tuổi phạm tội. Tuy nhiên, chúng ta lại thấy tỷ lệ người dưới 18
tuổi phạm tội được đưa ra xét xử ít hơn rất nhiều so với người dưới 18 tuổi vi
phạm pháp luật bị phát hiện như đã phân tích ở trên. Chính vì vậy, cũng chưa thể
khẳng định chính xác hiệu quả của cơng tác phịng ngừa người dưới 18 tuổi
phạm tội thơng qua cơng tác xét xử của Tịa án là bao nhiêu phần trăm. Cũng

thông qua số liệu người dưới 18 tuổi phạm tội được phát hiện và số liệu người
dưới 18 tuổi được đưa ra xét xử thì thấy nguy cơ số trẻ em phạm tội đang “gia
tăng và trẻ hóa” đang trong tình trạng báo động bởi lẽ: Số người dưới 18 tuổi
phạm tội không đưa ra xét xử được chiếm 59%. Chúng ta nhận thấy trong thời
gian vừa qua người dưới 18 tuổi phạm tội đã gây ra rất nhiều vụ án đau lịng và
tình trạng phạm tội có rất nhiều diễn biến phức tạp, tuy tăng ít về số lượng
nhưng mức độ nguy hiểm lại đang tăng cao như tội giết người cướp của đang
diễn ra thường xuyên và đối tượng thực hiện là người vị thành niên dường như
cũng khơng cịn xa lạ với mọi người trên các mặt báo và các phương tiện thông
tin đại chúng. Ngồi ra chúng ta cịn chưa kể đến số người vị thành niên vi phạm
pháp luật mà bị giao cho các tổ chức giáo dục quản lý, giáo dục lại các em thành
cơng dân có ý cho đất nước. Thông qua các số liệu cụ thể, các con số biết nói đã
phản ánh một thực trạng của xã hội Việt Nam ngày nay về con số tội phạm dưới
18 tuổi là hết sức khiêm trọng, tình hình tội phạm, vi phạm pháp luật do trẻ vị
thành niên gây ra diễn biến phức tạp với tính chất, mức độ phạm tội nguy hiểm
hơn, gây hậu quả nghiêm trọng. Ðặc biệt, tại các thành phố lớn, tỷ lệ trẻ vị thành
niên vi phạm pháp luật và phạm tội chiếm tỷ lệ cao hơn và có chiều hướng tăng
nhanh hơn.
2.1.2 Nguyên nhân dẫn đến tình hình phạm tội của người dưới 18 tuổi
Dẫn đến việc người vị thành niên thực hiện hành vi phạm tội thì có rất
nhiều yếu tố ảnh hưởng như sau:
16


Về mặt khách quan: do tác động mặt trái của nền kinh tế thị trường sự
giao du của nền văn hóa phương Đơng pha trộn phương Tây địi hỏi mỗi người
phải có kiến thức kỹ năng mới tìm cho mình được một chỗ đứng trong xã hội,
thiếu trình độ tạo nên số người thất nghiệp tăng, đạo đức xã hội của một số bộ
phận quần chúng bị xuống cấp nghiêm trọng do sự xâm nhập của lối sống thực
dụng, tiền tệ hoá các mối quan hệ xã hội khi mà mỗi người hằng ngày phải bon

chen đủ việc để kiếm tiền ni sống bản thân và gia đình dẫn đến buông lỏng
công tác giáo dục truyền thống, giáo dục đạo đức lý tưởng cho con em mình.
Ngồi ra thì mặt trái của việc internet phổ biến rộng rãi như các trị chơi bạo lực,
phim đồi trụy, tình trạng nghiện facebook, nghiện game trong thiếu niên ngày
một nhiều hơn .Ngay khi các em còn nhỏ mỗi em đã được sử dụng điện thoại
thông minh, trước hết chúng ta không phủ nhận lợi ích mà thiết bị này mang lại
tuy nhiên nếu để trẻ em sử dụng và lạm dụng về thiết bị điện tử quá nhiều các
em có thể bị ảnh hưởng bới yếu tố bạo lực không tốt của internet. Chúng ta có
thể lấy ví dụ về quảng cáo momo nhiều ngày nay đã gây hoang mang dư luận về
một bé trai xem quảng cáo và tự hại mình thiệt mạng,..đã đem lại cho gia đình
sự nối tiếc và cịn nhiều vụ việc khác liên quan đến các trang mạng xã hội đã
gây ảnh hưởng cho trẻ khiến trẻ không những tự hại mình mà cịn hại người
khác.
Về mặt chủ quan: do công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về phòng,
chống tội phạm cho mọi người đặc biệt là các bậc phụ huynh chưa được thường
xuyên, liên lục. Công tác giáo dục đạo đức, ý thức chấp hành pháp luật và quản
lý học sinh trong nhà trường còn nhiều hạn chế nhiều trường trên địa bàn cả
nước vẫn xảy ra các cuộc đánh nhau giữa các em gây ra hậu quả hết sức nghiêm
trọng. Một số trường học có nội quy, kỷ luật nhưng chưa được xiết chặt, tình
trạng bệnh thành tích vẫn cịn tiếp diễn... đã làm cho môi trường giáo dục chưa
thực sự lành mạnh để giáo dục các em. Đặc biệt, nguyên nhân dẫn đến tình trạng
người chưa thành niên phạm tội phần lớn do môi trường giáo dục gia đình. Một
17


số gia đình bng lỏng việc quản lý giáo dục con cái, phó mặc cho xã hội, các
trường hợp đó thường rơi vào các gia đình có kinh tế khó khăn, gia đình thường
phát sinh mâu thuẫn, bố mẹ ly hôn hay các trẻ cơ nhở không nơi nương tựa. Số
vụ việc người dưới 18 tuổi phạm tội trong gia đình mà cha mẹ bận rộn khơng
chăm lo được cho con cái tốt được dù diễn ra nhưng ở mức độ nhẹ hơn. Một

thực trạng đáng buồn là số trẻ phạm tội thường là những em có một gia đình bất
hạnh, điều này cũng dễ hiểu vì ngay từ đầu các em chưa thể phân biệt được điều
gì là đúng điều gì là sai mà dựa vào khả năng quan sát cách đối xử giữa cha và
mẹ giữa những người xung quanh với nhau, như trong gia đình mà hàng ngày
đứa trẻ phải chứng kiến cảnh bạo lưc gia đình thì dần dần hình thành trong nhân
cachsc ảu nó một tâm lý vặn vẹo, … Do đó gia đình là yếu tố tiên quyết để góp
phần hạn chế tình hình phạm tội do trẻ vị thành niên thực hiện. Còn có một số
vụ việc như gia đình nng chiều con cái thái quá dẫn đến việc đua đòi ăn chơi,
bị bạn bè xấu rủ rê bước vào con đường phạm tội, hoặc ngược lại có cha mẹ
khơng hiểu biết tâm lý lứa tuổi áp dụng các biện pháp giáo dục quá hà khắc,
thậm chí đánh đập, hành hạ con cái, không quan tâm quản lý giáo dục con cái
mà ỷ lại nhà trường, xã hội nên không phát hiện kịp thời những biểu hiện bất
thường của con cái như bỏ học, đi lang thang, nghiện hút, nghiện game
online. Nhiều gia đình cịn bao che cho các hành vi vi phạm pháp luật của con
cái, từ đó trẻ vị thành niên có các thói quen ỷ lại dẫn đến tình trạng ngày càng
lún sâu vào con đường phạm pháp. Một số gia đình có người thân vi phạm pháp
luật, có khi lôi kéo con em họ vào con đường phạm tội.
Mặt khác, bản thân trẻ vị thành niên đang ở độ tuổi tâm sinh lý thay đổi, ham
thích cái mới, muốn khám phá cái lạ , dễ học đòi và bị rủ rê. Từ tác động của
nhiều yếu tố tiêu cực bên ngồi, một số đối tượng đã hình thành nên những tính
cách xấu như ích kỷ, hẹp hịi, bất cần, lười nhác, thích hưởng thụ... và tự đi vào
con đường phạm tội như gây rối, trộm cắp, cướp giật để thoả mãn nhu cầu cá
nhân.
18


2.2 Một số vụ việc cụ thể
2.2.1 Vụ án “Lê Ngọc Chung”
Khái quát vụ án:
Lê Ngọc Chung (sinh ngày 31/5/1991, trú tại Thanh Văn, Thanh Oai, Hà

Nội) đã có hành vi tàn ác đã ra tay diết 5 mạng người.
Diễn biến vụ án:
Lê Ngọc Chung là học sinh lớp 10A5 trường PTTH Thanh Oai, ngày
9/4/2007, do chán cảnh mẹ và bố dượng suốt ngày cãi nhau và chửi mắng mình
nên Chung đã quyết định bỏ học, bỏ nhà ra đi. Khi bỏ nhà đi, Chung lấy trộm
của gia đình 1 triệu đồng và chiếc xe máy của người bố dượng rồi lang thang lên
Hà Nội và được giới thiệu đến làm việc rửa xe thuê cho gia đình anh Đỗ Quốc
Hùng (42 tuổi, ở số nhà 888 phố Minh Khai, phường Thanh Lương, quận Hai Bà
Trưng, Hà Nội). Trong một lần bị gia chủ nhắc nhở tội “tắt mắt”, Chung đem
lòng thù tức và đến ngày 2/5/2007, hắn mò đến nhà anh Hùng, xuống tay sát hại
cả nhà anh. Kẻ giết người đã bị bắt ngay khi sát hại 5 người trong gia đình. Hai
nạn nhân đã tử vong ngay sau khi bị đâm là bà Đặng Thị Nữ, 68 tuổi và cháu nội
là Đỗ Trung Nghĩa, 16 tuổi. Anh Đỗ Quốc Hùng, 42 tuổi sau đó cũng tử vong.
Vợ anh Hùng là chị Trần Thị Nguyệt Nga, 39 tuổi cùng con gái 7 tuổi là Đỗ
Thùy Anh cũng bị chém dã man nhưng sau đó may mắn được cứu sống
Hội đồng xét xử nhận định: Hành vi của bị cáo là đặc biệt nguy hiểm,
cùng một lúc y giết chết nhiều người, trong đó có cả trẻ em, cách thức thực hiện
tội phạm hết sức man rợ, mang tính chất côn đồ... nên cần thiết phải bị xử phạt
nghiêm khắc, tương xứng với hành vi phạm tội của bị cáo. Tuy nhiên, do tính tới
thời điểm gây án, bị cáo Chung mới được 15 tuổi 11 tháng 2 ngày, nên trường
hợp Chung được áp dụng theo quy định tại Điều 74, khoản 2-BLHS, cụ thể:
"Đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi khi phạm tội, nếu điều luật được
áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao
nhất được áp dụng không quá 12 năm tù".
19


Xét xử:
Vì vậy, Hội đồng xét xử đã tuyên án phạt Lê Ngọc Chung 12 năm tù giam
về tội "giết người" theo quy định tại Khoản, Điều 93 - BLHS.

2.2.2 Vụ án 2 “băng cướp nhí ”
Khái quát vụ án:
Tháng 5/2018, Nguyễn Hoàng Phong Thiện cầm đầu cùng với Phan Văn
Thọ, Nguyễn Huỳnh Anh Lâm, Nguyễn Nhân Hoàng, Lê Nhật Nguyên, Nguyễn
Anh Tuấn Kiệt, Bùi Duy Minh, Đoàn Thế Vinh lập băng nhóm chuyên đi cướp ở
những cửa hàng tiện lợi, như: Cirle K, Ministop, Shop & Go, Family Mart.
Diễn biến vụ án:
Ngày 11/5/2018, Thiện và đồng bọn đến một cửa hàng tiện lợi trên đường
Cao Thắng, quận 3, TP.HCM để thực hiện hành vi cướp tài sản. Tại đây bang
cướp đã lấy 1 thùng bia và 3 chai nước ép trái cây. Bị phát hiện, nhóm này đã
dùng hung khí đe dọa chủ cửa hàng, sau đó nhóm cướp mang bán thùng bia
được 240.000 đồng chia nhau tiêu xài.. Trong một lần khác, băng cướp nhí đến
cửa hàng Family Mart ở quận 6, TP.HCM, ngang nhiên lấy 30 lon bia cùng một
số sản phẩm khác. Khi nhân viên cửa hàng tri hơ thì bị nhóm này tấn cơng nhân
viên cửa hàng rồi tẩu thốt. Đến ngày 2/8/2018, Cơng an quận 5, TP.HCM bắt
giữ 8 thiếu niên bất hảo trên. Được biết tính đến thời điểm bị triệt phá, băng của
Thiện đã thực hiện 11 vụ cướp tại các cửa hàng tiện ích trên địa bàn quận 3,
quận 5, quận 6, quận 11 và quận Tân Bình. Băng nhóm này chọn thời điểm đêm
khuya, rạng sáng để gây án và sẵn sàng chống trả nếu bị phát hiện. Trong vụ án
này, Thiện tham gia 11 vụ, Thọ tham gia 9 vụ, Hoàng tham gia 10 vụ, Lâm tham
gia 11 vụ, Kiệt tham gia 9 vụ, Nguyên tham gia 9 vụ, Bùi Duy Minh tham gia 5
vụ, Vinh tham gia cướp tài sản 1 vụ. Tổng số tiền mỗi bị cáo hưởng lợi từ
30.000 đồng đến 420.000 đồng.
Xét xử:
Sau 2 ngày xét xử, chiều 29/8, Tòa án Nhân Dân TP HCM đã tuyên án đối
20


với băng cướp “nhí” chuyên gây án tại các cửa hàng tiện ích trên địa bàn.
Cụ thể, tuyên phạt bị cáo Nguyễn Hoàng Phong Thiện, Nguyễn Nhân Hoàng

mỗi bị cáo 8 năm tù; bị cáo Lê Nhật Nguyên, Nguyễn Anh Tuấn Kiệt cùng 7
năm 6 tháng tù; Phan Văn Thọ, Nguyễn Huỳnh Anh Lâm, Bùi Duy Minh, Đoàn
Thế Vinh (đều SN năm 2002) bị tuyên phạt các mức án từ 2 năm đến 6 năm tù
giam cùng về tội Cướp tài sản.
2.2.3 Vụ án “giết người vì nhắc nhở vượt đèn đỏ”
Khái quát vụ án:
Sáng 20/8/2019, Toàn án Nhân Dân tỉnh Quảng Trị tổ chức xét xử sơ thẩm
bị cáo Lê Văn Hoài về tội danh Giết người liên quan đến vụ đâm chết người khi
bị nhắc nhở vượt đèn đỏ. Bị can Lê Văn Hoài (sinh ngày 29/3/2003, trú KP.1,
P.Đông Thanh, TP.Đông Hà, Quảng Trị) tại thời điểm gây án là 16 tuổi 5 ngày.
Đối tượng này bị truy tố với tội danh Giết người theo khoản 2, điều 123 Bộ luật
hình sự năm 2015.
Diễn biến vụ án:
Khoảng 11h30 ngày 4/4/2019, Lê Văn Hoài điều khiển xe máy điện BKS
74MĐ3 - 000.35 chở bạn gái là N.T.X.H (16 tuổi) lưu thông trên đường Hùng
Vương (TP.Đông Hà, tỉnh Quảng Trị). Khi đến ngã tư giao nhau giữa đường
Hùng Vương - Nguyễn Huệ, xe máy điện của Hoài gần va chạm với xe máy
BKS 74C1 - 422.70 do anh Mai Xuân Lan điều khiển từ đường Nguyễn Huệ qua
đường Hùng Vương, dẫn đến Hồi và anh Lan cãi nhau. Sau đó, Hoài tiếp tục
điều khiển xe đi tiếp, đồng thời quay đầu chửi anh Lan. Thấy vậy, anh Lan đuổi
theo Hoài, ép xe Hồi vào lề đường nói: "Mi mất dạy à?" rồi xuống xe dùng tay
tát Hoài và dùng mũ bảo hiểm đánh vào đầu và gáy Hoài. Hoài lùi lại và rút dao
ra đâm anh Lan. Anh Lan gục xuống cạnh xe máy của mình, được mọi người
đưa đi cấp cứu nhưng tử vong tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Quảng Trị lúc 20h30
cùng ngày do thủng động mạch chủ bụng, mất máu quá nhiều. Tại phiên xét xử,
Hoài thừa nhận mua dao qua mạng, không đội mũ bảo hiểm, vượt đèn vàng, có
21


lời lẽ thô tục với anh Mai Xuân Lan (32 tuổi, trú KP.5, P.2, TP.Đông Hà) và

dùng dao tấn công dẫn đến cái chết của anh Lan. Dù cho rằng, các hành vi trên
của mình đã vi phạm pháp luật nhưng Hồi cũng phân trần rằng chỉ mang dao để
phịng thân, và rút dao ra chỉ để đe dọa anh Lan trong lúc anh Lan cũng tấn cơng
Hồi tới tấp.
Xét xử:
Tuyên án Lê Văn Hoài 5 năm 6 tháng tù giam về tội "giết người", đồng thời yêu
cầu bồi thường cho gia đình bị hại hơn 131 triệu đồng, cấp dưỡng cho con anh
Lan mỗi tháng 1.150.000 đồng/tháng.
2.3 Giải pháp đề xuất để ngăn chặn tội phạm do người chưa thành niên
thực hiện
Trước thực trạng mà con số phạm tội do người chưa thành niên ngày một
tăng cao thì đề ra giải pháp là giải pháp cấp bách và hữu hiệu nhất.
Về phía nhà nước và xã hội:
- Trước hết các cấp uỷ Đảng, chính quyền, các đồn thể, nhà trường cần tăng
cường công tác tuyên truyền, giáo dục, phổ biến các chủ trương, nghị quyết của
Đảng, chính Các cơ quan chức năng, các đoàn thể xã hội cần phối hợp với các
nhà trường đẩy mạnh công tác giáo dục ý thức chấp hành pháp luật, đạo đức cho
học sinh .
- Các trường cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát sinh hoạt của học sinh
trong giờ học, các buổi ngoại khoá và tại các ký túc xá, nhà trọ nơi học sinh
thường trú. Nhà trường thường xuyên liên hệ chặt chẽ với gia đình để thơng báo
kịp thời kết quả học tập, rèn luyện tu dưỡng đạo đức cũng như các biểu hiện lệch
lạc trong suy nghĩ, lối sống của học sinh để giáo dục quản lý.
- Công tác phòng, ngừa ngăn chặn trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật cần có sự
phối hợp đồng bộ của các cấp uỷ đảng, chính quyền và tồn xã hội. Chính quyền
các cấp cần tạo điều kiện cho thanh, thiếu niên có các hình thức sinh hoạt văn
hố trong sáng lành mạnh. Các địa phương cần thống kê, quản lý, giám sát và có
22



kế hoạch động viên, cảm hố, tạo cơng ăn việc làm cho trẻ vị thành niên vi phạm
pháp luật đã chấp hành xong án phạt trở về địa phương khắc phục khuyết điểm,
mau chóng tiến bộ, trở thành những người có ích.
Về gia đình và bản thân người dưới 18 tuổi:
- Gia đình là tế bào của xã hội, để xã hội tốt đẹp thì mỗi gia đình cần nêu cao
tinh thần giáo dục con cái bởi lẽ các em mai sau này sẽ trở thành chủ nhân tương
lai của nước nhà, mỗi bậc làm cha mẹ hãy nhớ rằng những tác động của cha mẹ
dễ được trẻ tiếp nhận hơn. "Cuộc sống tràn đầy tình yêu giữa những người ruột
thịt là điều kiện tốt nhất để giáo dục cho trẻ tình cảm, đạo đức và trách nhiệm
đối với mọi người, với những người thân - điều mà các tổ chức xã hội khác
khơng thể làm được”. Do đó mỗi bậc cha mẹ cần trang bị cho mình những kỹ
năng cần thiết về giáo dục trẻ em, không so sánh con em mình với người khác,
khơng đánh đập trẻ,… cần quan tâm các em thật nhiều đặc biệt là trẻ ở độ tuổi vị
thành niên, độ tuổi mà các em dễ bị dụ dỗ và phản nghịch gia đình nhất do tâm
sinh lý chưa lớn hẳn thì rất cần sự quan tâm từ người thân.
- Trường hợp ba mẹ ly hơn, trẻ mồ coi khơng nơi nương tựa,.. thì rất cần tình
u thương từ phía gia đình (hay người dám hộ) cũng như là xã hội. Xã hội , gia
đình cần tạo mọi điều kiện thuận lợi để các em ăn học tốt, không để các em lầm
đường lạc lối vào con đường tội phạm.
Ngồi các biện pháp trên thì một biện pháp cũng rất cần thiết đó là nghiên
cứu kỹ các quy định pháp luật để có thể áp dụng đúng hình phạt, biện pháp tư
pháp đối với người chưa thành niên. Trong thực tiễn xét xử các vụ án hình sự
đối với người chưa thành niên phạm tội, việc áp dụng biện pháp tư pháp đưa vào
trường giáo dưỡng như quy định tại khoản 3 Điều 70 Bộ luật Hình sự thì Thẩm
phán cịn lúng túng và áp dụng chưa đúng quy định pháp luật do điều luật khơng
quy định rõ tiêu chí để đánh giá tính chất nghiêm trọng của hành vi phạm tội, do
đó nhiều trường hợp không xử đúng tội nên chúng ta cũng cần phải chú trọng
đào tạo đội ngũ những người tiến hành tố tụng cả Điều tra viên, Kiểm sát viên
23



và Thẩm phán riêng biệt được trang bị những kiến thức cần thiết để nắm bắt và
hiểu biết về tâm lý học cũng như về khoa học giáo dục khi xét xử đối với các bị
cáo là người chưa thành niên phạm tội .Ngồi ra thì do sự khoan hồng của pháp
luật đối với người chưa thành niên phạm tội, người chưa thành niên thường
được giảm nhẹ tội hơn so với người đã thành niên trong trường hợp này, vô tình
tạo kẽ hở cho tội phạm và khiến những kẻ sát nhân thốt khung hình phạt cao
nhất nên cần sửa đổi Bộ luật Hình sự theo hướng tăng mức hình phạt khi xét xử
đối với người chưa thành niên phạm tội, mặc dù hiện cũng có nhiều quan điểm
khơng đồng ý, song với thực trạng người chưa thành niên phạm tội hiện nay,
chúng ta cũng cần có sự thay đổi về chính sách hình sự theo hướng nghiêm khắc
hơn cho phù hợp với tình trạng gia tăng người chưa thành niên phạm tội hiện
nay. Điều đó cũng khơng trái với nội dung của các Công ước quốc tế.
Như vậy, cạnh tình yêu thương, sự giáo dục của gia đình là yếu tố giúp trẻ
tránh xa con đường tội phạm thì sự nghiêm khắc của pháp luật cũng là yếu tố
răn đe để tội phạm vị thành niên không lợi dụng sự khoan hồng để có những
hành vi vi phạm pháp luật. Nhân đạo trong xét xử là yếu tố cần thiết để tạo điều
kiện cho tội phạm có cơ hội được phục thiện và làm người. Nhưng, lợi dụng sự
nhân đạo như một kẽ hở của pháp luật để phạm tội thì… khơng thể tha thứ. Thực
tế đã chứng minh không chỉ tội phạm vị thành niên mà nhiều mô hình tội phạm
khác cũng “bám” vào điểm này để gây nguy hiểm cho cộng đồng xã hội, các
trường hợp lách luật thì ngày càng diễn ra phổ biến hơn, do đó các cấp chính
quyền cần nên quan tâm nhiều hơn đến những lổ hổng của pháp luật nước nhà
để không bị kẻ gian lợi dụng.

24


KẾT LUẬN
Tóm lại việc nguyên cứu về tội phạm vị thành niên là một điều cần thiết

bởi lẽ qua thực trang về người dưới 18 tuổi phạm tội ở Việt Nam ta nhận ra được
tính cần thiết về việc quan tâm đến các đối tượng vị thành niên, bởi lẻ các con số
về người thành niên phạm tội đang tăng về mức độ nguy hiểm cho xã hội. Dựa
trên các quy định của Bộ luật Hình sự Việt Nam và các quy tắc xử lý người dưới
18 tuổi phạm tội mà đưa ra khung hình phạt phù hợp với tội phạm. Từ đó việc
truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ trở nên cơng bằng hơn, các hình phạt cũng phù
hợp với mức độ nghiêm trọng của vụ án hơn.
Qua những vụ án được nêu ra ở trên, nhắc nhở các cơ quan chức năng có
thẩm quyền về việc đẩy mạnh tun truyền hơn về các cơng tác giáo dục phịng
ngừa, ngăn chặn tội phạm dưới 18 tuổi Việt Nam. Đồng thời cũng nhắc nhở mỗi
người ( đặc biệt là các bậc phụ huynh) nên trang bị cho mình kiến thức về lứa
tuổi vị thành niên để khắc phục ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật của
con em mình.

25