BÀI 6 CHIẾN TRANH VÀ XUNG ĐỘT TRONG QHQT Wars and Conflicts in IR
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.41 MB, 29 trang )
BÀI 6: CHIẾN TRANH VÀ
XUNG ĐỘT TRONG QHQT
Wars and Conflicts in IR
1
Chiến tranh và Xung đột trong QHQT
1. KHÁI NIỆM
1.1. Khái niệm Xung đột quốc tế
1.2. Khái niệm Chiến tranh
1.3. Sự khác nhau giữa Xung đột và Chiến tranh
1.4. Nguyên nhân của xung đột trong QHQT
2. PHÂN LOẠI XUNG ĐỘT VÀ CHIẾN TRANH
3. VAI TRÒ CỦA XUNG ĐỘT VÀ CHIẾN TRANH TRONG QHQT
2
1.1 Khái niệm xung đột quốc tế
■ Xung đột là gì?
■ Khi nào thì giữa 02 chủ thể xảy ra xung đột?
1. KHÁI NIỆM
1.1. Khái niệm Xung đột quốc tế
“Xung đột quốc tế là tình trạng xã hội, nảy sinh khi hai hay
nhiều chủ thể QHQT có mục đích mâu thuẫn với nhau trong
cùng một vấn đề liên quan”
Mục đích mâu thuẫn có thể nằm trong tồn bộ q trình QHQT:
• Động cơ: Cùng muốn sở hữu một vùng lãnh thổ
• Hành vi: Đấu tranh chiếm giữ vùng lãnh thổ đó
• Kết quả: Một bên được, một bên không
4
1.2 KHÁI
NIỆM
CHIẾN
TRANH
1. KHÁI NIỆM
1.2. Khái niệm Chiến tranh
“Chiến tranh là cuộc đấu tranh vũ trang có tổ chức giữa các đơn vị chính trị đối kháng và gây ra hậu quả
đáng kể”
Điểm chung của Chiến tranh và Xung đột
–
Cùng tồn tại phổ biến trong QHQT
–
Cùng có bản chất là Mâu thuẫn
Chiến tranh là hình thức xung đột cao nhất?
6
1. KHÁI NIỆM
n sự
â
u
q
XĐ c CT?
khá
1.3. Sự khác nhau giữa Xung đột
và Chiến tranh
XUNG ĐỘT
CHIẾN TRANH
Tính chất & mức độ mâu Nhiều mức độ và tính chất
thuẫn
Đối kháng gay gắt
Sự liên quan đến bạo lực
Ln sử dụng bạo lực
Có thể có, có thể khơng
Quy mộ bạo lực q/sự & hậu Hạn chế
quả
Lớn
Chủ thể
Đơn vị chính trị
Đa dạng
7
1. KHÁI NIỆM
Mâu thuẫn
Phát triển
Đa dạng
Vơ chính phủ
8
1. KHÁI NIỆM
1.4. Nguyên nhân Xung đột quốc tế
■ Bản chất mâu thuẫn của thế giới
■ Sự đa dạng của con người và thế giới
■ Q trình phát triển
■ Mơi trường Vơ chính phủ
9
1.4. Nguyên nhân Xung đột quốc tế
■ Bản chất mâu thuẫn của thế giới
– Mâu thuẫn là bản chất, động lực của con người và xã hội
quốc tế
– Mâu thuẫn tất yếu
Xung đột quốc tế tất yếu
quy định xung đột
■ Sự đa dạng của con người và thế giới
– Sự đa dạng là đặc tính bản chất của con người và thế giới
không tránh khỏi
quy định xung đột quốc tế
– Con người và Thế giới càng phát triển
Đa dạng càng tăng
quốc tế là tất yếu
khác biệt
Xung đột
10
1.4. Nguyên nhân Xung đột quốc tế
■ Quá trình phát triển
– Động lực phát triển là mâu thuẫn
quy định xung đột quốc tế
– Phát triển là quy luật
Xung đột quốc tế là tất yếu
■ Tình trạng vơ chính phủ
– Lý thuyết của Hobbes
tình trạng Vơ chính phủ quy định Xung
đột quốc tế (Khế ước xã hội)
– Vơ chính phủ tồn tại
Xung đột quốc tế vẫn tiếp diễn
11
Chiến tranh và Xung đột trong QHQT
1. KHÁI NIỆM
2. PHÂN LOẠI XUNG ĐỘT VÀ CHIẾN TRANH
2.1. Phân loại Xung đột
■ Xung đột quyền lực
■ Xung đột lãnh thổ
■ Xung đột kinh tế
■ Xung đột sắc tộc
■ Xung đột tôn giáo
■ Xung đột tư tưởng
2.2. Phân loại Chiến tranh
Vật chất
Tinh thần
12
2. PHÂN LOẠI
2.1. Phân loại Xung đột
■ Xung đột quyền lực
Hai cuộc Thế chiến
Chạy đua hạt nhân
– Giành ưu thế quyền lực
– Tranh giành khu vực ảnh hưởng
Chiến tranh
uỷ nhiệm
– Phổ biến trong lịch sử
– Nằm trong nguyên nhân của hầu hết các cuộc chiến tranh lớn
13
2.1. Phân loại Xung đột
■ Xung đột lãnh thổ
Khắp mọi châu lục
Điển hình ở Đơng Á
–
Phổ biến trong lịch sử và trong QHQT hiện nay
–
Đối tượng mở rộng: trên bộ, thuỷ phận, khơng phận và vùng biển
–
Khó giải quyết bởi cả giá trị vật chất lẫn giá trị tinh thần
–
Vẫn là nguồn xung đột tiềm tàng
- Arab-Israel
- Trường Sa
14
Dokdo/ Takeshima
Kuril
Senkaku/
Daioyus
Xung đột lãnh thổ ở Đông Bắc Á
15
2.1. Phân loại Xung đột
■ Xung đột kinh tế
– Nằm trong giao dịch kinh tế
– Nảy sinh cùng quá trình phát triển kinh tế quốc tế
– Phổ biến nhất hiện nay bởi nhu cầu phát triển, số lượng chủ thể và
giao dịch kinh tế tăng
– Xu hướng ít khả năng dẫn đến sử dụng bạo lực
16
2.1. Phân loại Xung đột
■ Xung đột sắc tộc
– Phổ biến xuyên lịch sử và khắp nơi trên thế giới
– Chủ nghĩa Sắc tộc/Dân tộc là động cơ chính
– Các biểu hiện chính:
■ Chủ nghĩa lập quốc
■ Chủ nghĩa ly khai
■ Thù hằn lịch sử
■ …
17
Xung đột sắc tộc
Rwanda
Sudan
Yugoslavia
18
2.1. Phân loại Xung đột
■ Xung đột tôn giáo
–
–
–
Tồn tại nhiều trong lịch sử
Mâu thuẫn về giá trị tinh thần & niềm tin tuyệt đối
Các biểu hiện chính
■ Mâu thuẫn tôn giáo
■ Mâu thuẫn giáo phái
■ Mâu thuẫn tôn giáo-thế tục
– Hiện nay giảm nhưng vẫn còn
19
2.1. Phân loại Xung đột
■ Xung đột tư tưởng
– Quan điểm khác nhau hoặc đối lập của các hệ tư tưởng
– Trái ngược tư tưởng chính trị dễ gây xung đột nhiều nhất trong
QHQT
– Vấn đề dân chủ và nhân quyền hiện nay
20
2. PHÂN LOẠI
2.2. Phân loại Chiến tranh
4 cách phân loại chính
■ Chiến tranh thơng thường &
Chiến tranh huỷ diệt hàng loạt
■ Chiến tranh tổng lực & Chiến
tranh hạn chế
■ Chiến tranh quốc tế & Nội
chiến
■ Chiến tranh chính nghĩa &
Chiến tranh phi nghĩa
21
2.2. Phân loại Chiến tranh
Vũ khí
■ Chiến tranh thơng thường & Chiến tranh huỷ diệt hàng loạt
■ Chiến tranh Thông thường/Quy ước (Convention War)
– Lực lượng tham gia là lính chính quy và bán chính quy
– Vũ khí sử dụng thuốc nổ thông thường
Tất cả chiến
tranh đã xảy ra
■ Chiến tranh Huỷ diệt hàng loạt
(Mass Destruction War)
– Vũ khí sử dụng là huỷ diệt hàng loạt (NBC)
Chưa từng
xảy ra
22
2.2. Phân loại Chiến tranh
–
–
–
–
■ Chiến tranh Tổng lực/Toàn diện (Total War)
Mục đích: xâm lược hoặc chinh phục nước khác
Lực lượng tham gia: toàn bộ sức mạnh quốc gia
Mục tiêu: không hạn chế (quân sự, dân sự)
Hậu quả: thường là lớn
Quy mô
■ Chiến tranh tổng lực & Chiến tranh hạn chế
Chiến tranh Napoleon
Hai cuộc Thế chiến
23
2.2. Phân loại Chiến tranh
■ Chiến tranh Hạn chế/Cục bộ (Limited War)
–
–
–
–
Mục đích: ngăn chặn hoặc ép buộc đối phương trong vấn đề cụ thể nào đó
Lực lượng tham gia: một bộ phận quân đội
Mục tiêu: có giới hạn và thường là quân sự
Hậu quả: hạn chế hơn
Malvinas 1982
IRA
Israel-Iraq 1982
24
2.2. Phân loại Chiến tranh
Chủ thể
■ Chiến tranh quốc tế & Nội chiến
■ Chiến tranh Quốc tế (International/Outward War)
– Là cuộc chiến tranh giữa các chủ thể QHQT mà thường là quốc gia
■ Nội chiến (Civil/Inward War)
– Là cuộc chiến tranh giữa các phe nhóm trong một quốc gia
CT Vùng Vịnh
1991, 2003
Afganistan 2001
Mỹ 1861-1865
Sri Lanka
Sudan
25
