Đề bài: So sánh thời hạn trách nhiệm và giới hạn trách nhiệm của người chuyên chở theo
các nguồn luật: (1) Quy tắc Hague và Hague Visby (2) Quy tắc Hamburg và (3) Luật
Hàng hải Việt Nam 2015
I. Khái quát người chuyên chở
Người chuyên chở là người hoạt động kinh doanh chuyên chở hàng hóa bằng đường biển để
thu cước.
Người đó có thể là:
-
chủ tàu tức là người có quyển sở hữu đối với chiếc tàu, người này tự mình kinh doanh
chuyên chở,
-
hoặc người thuê tàu đứng ra thuê tàu để kinh doanh chuyên chở hàng hóa.
II. So sánh và đánh giá thời hạn trách nhiệm và giới hạn trách nhiệm của người chuyên
chở theo các nguồn luật
2.1. Điểm giống nhau giữa các nguồn luật
Trong các nguồn luật quốc tế điều chỉnh vận đơn đường biển và Luật Hàng hải của Việt Nam,
giới hạn trách nhiệm (GHTN) của người chuyên chở được quy định đều chia ra hai trường
hợp cụ thể. Đó là trường hợp hàng hóa được khai báo giá trị và trường hợp không khai báo
giá trị hàng hóa. Các nguồn luật điều chỉnh giống nhau chủ yếu ở trường hợp có khai báo giá
trị hàng hóa, nguyên tắc là:
“Hàng bị mất thì bồi thường bằng giá trị khai báo. Hàng bị hư hỏng thì bồi thường bằng mức
chênh lệch giữa giá trị khai báo và giá trị cịn lại của hàng hóa. Giá trị cịn lại của hàng hóa
được xác định trên cơ sở giá trị thị trường tại thời điểm và địa điểm dỡ hàng; nếu khơng xác
định được thì căn cứ vào giá trị thị trường tại thời điểm và địa điểm bốc hàng cộng thêm chi
phí vận chuyển đến cảng trả hàng”.
2.2. Về Sự khác nhau giữa các nguồn luật
2.2.1. Trong Thời hạn trách nhiệm
Theo Quy tắc Hague
Quy tắc Hamburg
Luật Hàng hải Việt Nam
Thời hạn trách nhiệm của
người chuyên chở là Từ “
Móc cẩu đến móc cẩu”, có
nghĩa là người chuyên chở
chỉ chịu trách
+ Từ khi móc cẩu móc vào
kiện hàng trên bờ
+ Hoặc khi móc cẩu rời kiện
hàng trên tàu, ở cảng đi, đến
khi móc cầu rời kiện hàng
trên bờ
+ Hoặc móc cẩu móc vào
Người chun chở chịu trách
nhiệm về hàng hố kể từ khi
anh ta nhận hàng từ người gửi
hàng, hoặc từ người thứ ba
nào khác có thẩm quyền tại
cảng xếp hàng, tiếp tục trong
suốt quá trình vận chuyển,
cho đến khi anh ta giao hàng
cho người nhận hàng, hoặc
Thời hạn trách nhiệm của
người chuyên chở từ khi bốc
hàng lên tàu, đến khi giao
hàng cho người nhận hàng cụ
thể là:
(1)Qua lan can tàu nếu chi
phí bốc dỡ thuộc người gửi
và nhận hàng
(2)Tại kho cảng xếp dỡ nếu
chỉ thuộc người chuyên chở
kiện hàng trên tàu ở cảng
đến
đại diện người nhận hàng tại (3)Tại bãi container (CY) nếu
cảng dỡ hàng.
người gửi hàng vận chuyển
nội địa, tại kho hàng của
khách nếu người chuyên chở
vận chuyển nội địa
Như vậy: Trong các nguồn luật, Thời hạn trách nhiệm của người chuyên chở theo quy tắc
Hamburg rộng hơn, chủ yếu là thời gian trước khi xếp hàng lên tàu và thời gian sau khi dỡ hàng
ra khỏi tàu.
Còn theo luật Hàng hải Việt Nam, Thời hạn trách nhiệm của người chuyên chở chỉ từ khi bốc
hàng lên tàu, đến khi giao hàng cho người nhận hàng
2.2.2. Về Giới hạn trách nhiệm
trong trường hợp không khai báo giá trị hàng hóa
Quy tắc Hague
Quy tắc Hamburg
Luật Hàng hải Việt
Nam
Khi
Hàng
mất
mát
hoặc hư
hỏng
Hague 1924: quy định giới
hạn trách nhiệm của người
chuyên chở hàng hóa là
100GBP/kiện, hoặc đơn vị
hàng hóa chuyên chở
Hague Visby 1968: giới hạn
trách nhiệm của người
chuyên chở được tính bằng
đồng SDR cụ thể là 666,67
SDR/kiện hoặc đơn vị
chuyên chở hay 2 SDR/Kg
hàng hóa cả bì bị tổn thất
Với những nước sử
dụng SDR: giới hạn
trách nhiệm của người
chuyên chở hàng hóa là
835 SDR/kiện hay 2,5
SDR/kg hàng hố cả bì bị
tổn thất
Với những nước khơng
sử dụng SDR: có thể
dùng một giới hạn trách
nhiệm khác là 12.500
đơn vị tiền tệ/ kiện hay
37,5 đơn vị tiền tệ/kg
hàng hóa cả bì bị tổn thất
Khi Hàng mất mát hoặc
hư hỏng Người chuyên
chở phải bồi thường
cho một đơn vị chuyên
chở là: 10.000 Franc
vàng/ kiện hoặc 30
Franc vàng tùy chọn
Chậm
giao
hàng
Khơng đề cập
Cịn quy tắc hamburg thì
Người chun chở phải
bồi thường 2,5 lần tiền
cước của hàng hóa bị
giao chậm, nhưng không
vượt quá tổng số tiền
cước của hợp đồng.
Theo Luật Hàng hải
Việt Nam, khi giao
hàng chậm, Nếu các
bên có thỏa thuận thì áp
dụng như quy tắc
Hamburg.
Nhìn chung,
Sự khác nhau của các nguồn luật phần lớn ở trường hợp thứ hai khi hỏng hàng hóa khơng
được khai báo giá trị:
- Quy tắc Hague 1924 ra đời trước nên đơn vị tiền tệ được sử dụng là đồng bảng Anh
trong khi các nguồn luật còn lại sử dụng đơn vị tiền tệ là đồng tiền SDR. Vì SDR
được định giá bằng số bình quân gia quyền của các đồng tiền mạnh nên các nguồn
luật sử dụng đồng tiền SDR có ưu điểm hơn quy tắc Hague.
- Quy tắc Hamburg quy định giới hạn trách nhiệm của người chuyên chở sâu hơn quy
tắc Hague và Hague Visby khi bổ sung thêm trách nhiệm khi giao chậm hàng. Ngoài
ra, mức bồi thường của quy tắc Hamburg cũng cao hơn so với quy tắc Hague.
- Luật hàng hải Việt Nam về cơ bản quy định tương tự quy tắc Hague Visby.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp thì luật hàng hải Việt Nam áp dụng theo quy tắc
Hamburg.
Tóm lại, luật hàng hải Việt Nam kết hợp quy định của cả hai quy tắc Hague Visby và
quy tắc Hamburg nhằm bổ sung đầy đủ các nội dung mà hai quy tắc này cịn chưa đề
cập đến. Do đó, bộ luật hàng hải Việt Nam có thể được xem như là đầy đủ và phù hợp
hơn hai quy tắc trên.