H i th o 200 n

B lu t dân s Pháp , Nhà Pháp lu t Vi t Pháp
Hà N i, tháng 11/2004

CƠNG TÁC PHÁP ĐI N HĨA HI N NAY T I C NG HÒA PHÁP1
MATTIAS GUYOMAR
Th m phán Tịa án Hành chính t i cao, C ng hịa Pháp
Vi c ti p n
n hóa k t
1989 v a mang tính khiêm t n, v a mang nhi u
tham v ng. Khiêm t n n u so v i công cu c xây
d ng B lu t dân s
u và các B lu t
Na-pô-lê-ông khác. Tham v ng, b i vì cơng tác
n ch là t p h p các
n quy ph m pháp lu t theo t ng ch
ho c theo t ng kho ng th
i
ph i th ng nh t toàn b
nh c a t ng
ngành lu t vào m t B lu t th ng nh
n và rõ ràng
2
. Ch c n nhìn vào b
T
1996 v ho
n pháp lu t3 là có th
c tham v ng
danh sách này l y l
ng c a U

n hóa m
c thông
ki n so n th o trong th
ng c ng 25 B lu t m i
và s
i 18 B lu t hi n hành.
C

B lu t hình s , B lu t dân s ch
c x p vào s các B lu t c
c b sung
nh m
y tham v ng nói trên. Nhi u B lu t
cs
i r t nhi
ik
n B lu T
D
i
n
ng l B lu t dân s , thi
n rút ra
m t s kinh nghi m t vi c th c hi
n hóa nói trên.
Cơng cu
n hóa hi n nay là k t qu c a s h p tác hi u qu gi a nhi u thi t ch
khác nhau. Nh ng B lu
c so n th o ho c s
it
c

nh nhi u y u t : quy t tâm chính tr c a Chính ph ; s tham gia tích c c c
c p B có liên quan trong vi c xây d ng các d th o; vai trị quy
nh c a U
n
4
hóa t i cao và c a cá nhân ơng Guy Braibant, phó ch t ch U ban ; s
a Tham

1

Bài vi t này có s d ng m t s n i dung bài vi t c a J. Arrighi de Casanova: Tham Chính vi
n hố, in
trong t p B lu t dân s 1804- 2004, Nhà xu t b n Dalloz và Litec, tr. 151.
2
Đ
mv c aU
n hóa t
nh t
u 1 Ngh nh s 89-647 ngày 12 tháng 9
thành l p U
n hóa.
3
T
T
C
T
ng Chính ph tái kh
nh quy t
n hóa tồn b các Lu
i lu t trong th i h

N
T t ng cịn xác
xu t c a U
n hóa.
4
Ngh
nh Th
ng Chính ph là Ch t ch c a U ban

Thongtinphapluatdansu.edu.vn

1 | Civillwinfor


H i th o 200 n

chính vi n5; vai trị c a các Vi n trong Qu c h i, ít nh
Qu c h i thông qua6.

B lu t dân s Pháp , Nhà Pháp lu t Vi t Pháp
Hà N i, tháng 11/2004

i v i nh ng B lu

c trình

U

n hóa t i cao và Tham chính vi
tr ng trong

n hóa. Ho
ng c a U ban t
th
m h c thu t v
m b o s hài hịa trong cơng tác này, nh m
cho t t c các B lu t do U
c nh ng
Nh
u t ch c và cách th c làm vi c c a mình, U
n hóa th c s là c u n i
h u ích gi a B ph trách xây d ng d th o v i Tham Chính vi n7, b i vì d th o t
so n th o ph
c U ban ki
c khi chuy n cho Th
ng Chính ph
tham
kh o ý ki n Tham chính vi n. S tham gia c a U ban vào quá trình xây d ng d th o có th
chia làm hai gi
G
n th nh t là cơng vi c c a nhóm cơng tác thành ph n h p
do m
c bi
ng8 B
c bi t là m t chuyên gia
c U ban ch
h tr nhóm biên t p c a B ph trách xây d ng d th G
n
th hai: U ban h p phiên toàn th
B lu t và quy
nh nh ng v n

c gi i quy t ho
th ng nh t ý ki n9.
V ph n mình, Tham chính vi
c vào q trình th c hi
n hóa. M t m t, Tham chính vi
n v pháp lu t c a Chính ph nên
có nhi m v xem xét t t c các d th o B lu
c xây d ng m i ho c s
i. M c khác,
vai trị c a Tham Chính vi
c bi
c nâng cao khi m t s B lu t là do Chính ph ban
hành.
I. QUAN ĐI M H C THU T V PHÁP ĐI N HÓA
Q
m h c thu
n hóa t
y u d a trên ba
nguyên t c: các B lu t ph i do Qu c h
mb os
nh c a nh ng quy ph m
pháp lu t hi n hành, tôn tr ng tr t t th b c gi a các quy ph m pháp lu t.
I.1. B lu t ph i do Qu c h i ban hành
U

P
n hóa l
ho ch t ng th
n hố tồn b


c thành l
N
U ban thông qua m t
ki n ban hành 42 B lu t. K ho ch này th hi n quy t tâm
n quy ph m pháp lu
c m t ph n. Tuy

5

Cho dù hi n nay Tham chính vi n khơng cịn ch
c ti p xây d ng các d th o lu
i lu
c n ph i nh c l i r ng trong quá trình so n th o B lu t dân s 1804, Tham chính vi
i 107 phiên làm vi c v d th o
B lu
N -pô-lê-ông làm ch t a.
6
M t trong nh n
m chính c
n hóa P
n hóa ch y
c th c hi n
b ng S c l nh.
7
Tuy nhiên, có m t s d th o B lu t không c n s ki
nh c a U ban. Ví d
B lu t v
u th u, B lu t chung v
thu .
8

Đ i v i m i d th o B lu t, U ban còn ch nh m t báo cáo viên riêng có trách nhi m ph trách ph
nh
ng
cho các lãnh th h i ngo i.
9
V
n hóa, xem bài vi t c a Guy Braibant và Aude Zaradny: Ho
ng c a U
n hóa t i cao
AJDA N° 34/2004 tr. 1856

Thongtinphapluatdansu.edu.vn

2 | Civillwinfor


B lu t dân s Pháp , Nhà Pháp lu t Vi t Pháp
Hà N i, tháng 11/2004

H i th o 200 n

c th c hi n b ng Ngh

u nh
nh c a Chính ph .

10

, cơng tác


Đ
c nh

mc
là t p h p tồn b

u cơng vi c ch
n hi n hành v m
nh vào trong m t B lu t
i gì v n i dung thì khơng c n thi t ph
Qu c h i th c hi n, k c khi
n lu N
t
n hóa khơng có s tham gia c a Qu c h
mc
n hóa nh
n lu t do Qu c h i ban hành vào
m t B lu t, Chính ph do khơng có th m quy n bãi b
n lu
n lu
n
ti p t c t n t i trong h th ng pháp lu t, song song v i B lu t.
S t n t i song song B lu
n lu
n hóa chính là ngu n g c c a nh ng
nh m l n và khơng ch c ch n. Ví d
nh t i m
L
B lu t, có th
L

c vi
Đ ul yt
ng
i áp d ng pháp lu t s không
th kh
Q c h i m i ban hành hay v
c Chính ph so n th
n hóa. Và gi s có kh
nh
cr
i áp d ng l i ph i xem xét xem s
i v câu ch
i ch mang tính hình
th
cl
i n i dung c
nh. Trong th c ti n, Tham chính vi n
u l n ph i gi i quy t nh ng câu h
u l n Tham Chính vi n ph i
tuyên b vi
in
nh g c thì trái pháp lu t11.
H

n a, cịn x

ng h p nh
n hóa, m
u hồn tồn gi
phát tri n khác nhau. Ví d khi nhà l p pháp s

im ts
thành các quy ph m l
T
L
c th a nh n giá tr
.

n hóa và nh ng quy
sau l i có s
nh m
nh
12
khác trong cùng B lu t l i

Nh ng b t c p k
c bi t là s thi u an tồn pháp lý do q trình phá
n hóa
c a Chính ph gây ra, ch có th gi i quy
c khi có s tham gia c a Qu c h i vào q
Đ
i thích vì sao Lu
nh n kho ng 15 B lu
i
13
giá tr
i lu t. Ngoài ra, trong n n C ng hòa th 5 , Qu c h

10

T

n hóa b
ng l
c l a ch
n hóa b ng Ngh
nh c a Chính ph v
c s d ng trong n n C ng hòa th
C
vào nh ng th m quy
C
ban hành nhi u Ngh
ban hành m i ho c s
i b sung m t s B lu t - Ví d
c pháp lu t thu , m
Chính ph ban hành m t Ngh nh v vi c s
i b sung B lu t chung v thu . Ngoài ra, Qu c h i cịn thơng qua m t s
lu t m i trao th m quy
n hóa cho Chính ph : ví d lu
C
n
n quy ph m pháp lu t do Qu c h
n h th ng tòa án hành chính; lu t ngày 30 tháng 6
C
so n th
ng b ) và s
v
hóa, xây d ng, nhà , cơng trình thu l i) nhi u B lu t.

11
V ví d nh
ng h p s

i trái pháp lu t nh
Meunier, Rec 454
12
Ng i d ch: Trong m i B lu t c a Pháp, ký hi u b ng ch L
mang giá tr c a lu t - do Ngh vi n ban hành)
13
Ng i d ch: N n C ng hịa b
ut
n nay

Thongtinphapluatdansu.edu.vn

n pháp lu

n hóa, xem: CE

u kho n là ch vi t t t c a t

nh

3 | Civillwinfor


H i th o 200 n

m t s lu t nh
th i gian t 1952.

mb


B lu t dân s Pháp , Nhà Pháp lu t Vi t Pháp
Hà N i, tháng 11/2004

B lu t do Chính ph ban hành trong kho ng

Đ kh c ph c nh
mc
n hóa b ng Ngh nh c a Chính
ph , k t
P
ng cách làm m i: vi
n hóa nh
nh l y
t lu t ph
c Qu c h
ng th i Qu c h i bãi b ln nh ng lu
c
n hóa. C th , v i m i B lu t, Qu c h i s thông qua m
n lu t v vi c ban
hành B lu
V
n b d th
n hóa s c g ng
tránh khơng s
n hóa, n u khơng, Qu c h i s không thông
qua.
I.2. Đ m b o s

nh c a nh ng quy ph m pháp lu t hi n hành


Đ

m vi và gi i h n c a h c thuy t ch
n hóa ph
mb os
nh c a nh ng quy ph m pháp lu t hi n hành, c n thi t ph i tr l i hai câu h i: quy
ph m pháp lu
n hóa bao g m nh ng quy ph m pháp lu t nào? n i dung c a s n
nh là gì?
1. Quy ph m pháp lu t nào?
Cho dù vi
n hóa có mu
a thì trong t
lu t c th
có th t p h
c nh ng quy ph m pháp lu
c c a Pháp ban hành, ch khơng th
n hóa các ngu n lu
án l , t
n pháp lu t qu c t và pháp lu t Liên minh Châu Âu.

c pháp
n Nhà
ng,

Suy cho cùng, vi
n hóa các quy ph m phát sinh t m t th a thu n ý chí
(h
ng) là hoàn toàn h p lý, cho dù trong m t s ngành lu t, vai trò c a các quy ph m
này là r t quan tr ng14 C

p lý khi lo i b nh ng quy ph
N
c có th m quy n c P
ng quy ph m có ngu n g c t các
c qu c t 15 ho c phái sinh t pháp lu t c a Liên minh Châu Âu: theo nguyên t c pháp
n hóa áp d ng t
n hóa nh
n quy ph m pháp lu
c c a Pháp có th m quy n ban hành ho c bãi b
thay th b ng nh ng quy
n hóa vào B lu t. T
d dàng suy ra r ng m
nh pháp lu t mà
c Ngh vi n l n Chính ph
u khơng có th m quy n bãi b thì khơng th
n hóa vào
B lu t. Ph
n nh
n do cá
N
c bi
c l p, ho c nh
n trong
c thu c th m quy n c
Nouvelle-Calédonie và
o Polynésie thu c Pháp.
Vi
n hóa án l l i khơng d thuy t ph
y. Thi
n ph i

phân tích nhi
n th c rõ m t mâu thu n: án l , v
n lu t,
có vai trò h t s c quan tr ng trong ho
ng xét x
i khơng có chun
mơn v pháp lu
ng g p r t nhi
c ti p c n v i án l Đ minh h a
cho t m quan tr ng c a án l , có th nêu ví d
nh t Đ u 1384 B lu t dân s : chúng
14

Ví d

15

D th o B lu t v vi c nh p c
c này.

a các th

Thongtinphapluatdansu.edu.vn

ng t p th trong pháp lu
c ngoài t P

ng
n Ph l


c qu c t

4 | Civillwinfor


H i th o 200 n

B lu t dân s Pháp , Nhà Pháp lu t Vi t Pháp
Hà N i, tháng 11/2004

ta s không th n m b
c ph
cc
không trình bày tóm t t các gi
v im
n hóa - làm cho pháp lu t d ti p c
hóa c án l ?.

nh này n
D
-

B lu t
phù h p
n

V câu h i này, U
n hóa t i cao và Tham chính vi n nhìn chung u tr l i là
khơng c n thi t. M t báo cáo viên c a U ban16
m cho r ng không nên l n

l n gi a vai trị gi i thích và áp d ng pháp lu t c a th m phán v i nhi m v c a nhà l p pháp;
n hóa khơng có nhi m v
i hi u l c pháp lu t c a b t k quy ph m nào:
ch có Ngh vi n m i có th m quy n quy
ng ý m t quy ph m
b t ngu n t án l và t
n hay không công nh n quy ph
t quy ph m
c a pháp lu t th
nh.
Tuy nhiên, câu tr l i ph nh nêu trên không ph i là tuy
i. M t m
n hóa
khơng th khơng c
n án l , b i vì chính án l s cho phép làm sáng t m t s
nh
t
n th o l i nh
B lu
M c khác, trong
ng h p án l không ch b sung cho quy ph
a ch a nh ng khi m
khuy t c a quy ph
n hóa án l s gây ra m t s khó
L y ví d
nh v th t c gi i quy t tranh ch p hành chính: khi t p h p các
nh này trong m t B lu
n hóa m t s nguyên t c t t ng mà không
m
nh, b

ng nguyên t c r t quan tr ng trong
17
th c ti n áp d ng pháp lu t.
2. Tính

nh c a pháp lu t

Khác v i nguyên t c th nh t, nguyên t c th hai trong h c thuy
n hóa th c hi n
t
hi n s ti p n i so v i nh ng l
n hóa ti n hành trong th p niên
u c a n n C ng hòa th V. N i dung chính c a nguyên t
là: B lu t ph i t p h
n quy ph m pháp lu
u l c vào th
m pháp
n hóa - tr
ng h p c n thi t ph i s
i v hình th c nh
m b o s th ng nh t
gi
c t p h p - và không ti n hành s
i, b sung v m t n i dung các
N
c tiêu khơng làm ch m q trình xây d ng các B lu t, nguyên t c nêu
vào m
c th hi
T
"P

n hóa cung c
m quy n s
i, b sung pháp lu t t p h p
nh
n rõ ràng, có tr t t
u l c. B ng vi
n hóa
c chu n b cho vi c c
n quy ph m pháp lu t"18.
Nh ng s

i c n thi t nh
m b o s th ng nh t gi
n hóa:
c phép th c hi n m t s s
i v hình th c nh m làm cho các quy
n hóa tr nên d hi u và th ng nh t v i nhau. C th là
i các câu, t ,
thu t ng c b ng nh ng câu, t , thu t ng hi
i và phù h p v i pháp lu t hi n hành.

16
17
18

Yves Robineau, V nh ng h n ch c
Ví d

n hóa pháp lu t.


ng h p các ngun t c v hi u l c c a các th i h n kháng cáo, kháng ngh .

Theo cách nói c a Phó ch t
sung v sau.

B

Thongtinphapluatdansu.edu.vn

n hóa ch có nhi m v

px pl

t

u ki n cho vi c s

i, b

5 | Civillwinfor


H i th o 200 n

B lu t dân s Pháp , Nhà Pháp lu t Vi t Pháp
Hà N i, tháng 11/2004

I.3. Tôn tr ng tr t t th b c gi a các quy ph m pháp lu t
Ngoài nh ng s
ct ph

ph m vi r
i nh m vào m

i c n thi

hoàn thi n s th ng nh t v hình th c c
nh
n hóa cịn có th ti n hành nh
i khác có
m b o tr t t th b c gi a các quy ph m pháp lu t. Nh ng thay
i.

1. Chuy n quy ph m lu t thành quy ph

i lu

cl i

C

nh t i Đi u 34 và 37 c a Hi n pháp 1958 v th m quy
c ban hành lu t và
i lu
m b o trong quá trình xây d
n quy
ph m pháp lu t. Nhi
c c a lu N
c l i, nhi
n do Ngh vi
n

c thu c th m quy n c
c dù Tham chính vi
u
l
v
này, song do nhi u nguyên nhân, ho
ng c
p pháp v n
t ra ngoài ph m vi th m quy
nh t i Đi u 34. Ngồi ra, m t s
o lu t
c
y khơng tn th
phân chia th m quy n do Hi
nh.
N
y, m t nhi m v quan tr
pháp lu t v
trí c a chúng, b ng cách s p x p chúng vào ph
ph
i lu t19. S s p x
vào lo
n hóa, mà ch
vào tính ch t pháp lý c a quy ph
nh t c a nguyên t
m b o tr t t th b c gi a các quy ph
chính vi n và H
ng b o hi n20 u kh
nh nguyên t c này.


m
n lu t ho c
n ch a quy ph m
Đ
i dung th
n hóa. Tham

Trong
c
Vi

ng h p quy ph m pháp lu t do Ngh vi n ban hành th c ch t l i thu c th m quy n
c x p vào ph n các quy ph
i lu t.
ng h
n s can thi p c a H
ng b o hi n, ngay c khi quy ph m
c v i cách hi
nh t i Đi u
37 Hi n pháp 1958). Th t
nh t i kho n 2 Đi u 37 Hi n pháp 1958 ch
n
ng h p Chính ph mu n s d ng th m quy n c
s
i các quy nh c a m t
n lu t do Ngh vi n ban hành21 Q
nh hi
c áp d
i
s

i, bãi b quy ph
c ban hành l i chính là nhà l p pháp, vì lý do này hay lý do
khác.

19
Các B lu t c P
và Ph
20
Quy
nh s 99-421 c a H

ng bao g m 2 ph n: Ph
it
ng b o hi

nh do Ngh vi n ban hành (g i t
i lu t).

n lu t)

21

Đ u 37 Hi n pháp 1958: Nh
c không thu c th m quy n ban hành lu t c a Ngh vi n thì thu
c ban hành
i lu t c a Chính ph C
n lu
c Ngh vi
c thu c th m quy n c a Chính ph
thì có th

c Chính ph s
i, b sung b ng Ngh nh sau khi tham kh o ý ki n c a Tham chính vi n. Nh
n lu t
ban hành sau khi Hi n pháp này có hi u l c ch
c phép s
i b ng Ngh nh khi H
ng b o hi n kh
nh chúng
thu c ph
u ch nh c
i lu t.

Thongtinphapluatdansu.edu.vn

6 | Civillwinfor


H i th o 200 n

B lu t dân s Pháp , Nhà Pháp lu t Vi t Pháp
Hà N i, tháng 11/2004

N

y, lu t ban hành B lu t không ch
H n pháp vào ph n các quy ph m lu t, mà cịn có nhi m v bãi b
b n lu
c x p vào ph n các quy ph
i lu t. Vi c bãi b này ph
nh

trong m
u kho n riêng bi t v
u kho n bãi b nh
n lu
c pháp
n hóa vào ph n các quy ph m lu t trong B lu
Đ u kho n riêng
bi
u l c khi ph n các quy ph
i lu t trong B lu
c công b .
2. S

i ho c bãi b nh ng quy ph m trái v i các quy ph m có hi u l

S tơn tr ng tr t t th b c gi a các quy ph m pháp lu t có th khơng gi i h n vi c s p
x pl
a trình bày
i ph i s
i v n i dung các quy ph m c n
t p h p vào B lu t n u các quy ph m này trái Hi n pháp ho c trái v
c qu c t
c Pháp là th
c bi
c trong khuôn kh Liên minh Châu Âu.
Đ u quan tr
mb
B lu
c ban hành phù h p v
nh c a

Hi
Đ
c qu c t . Yêu c
s r
n, n u không có tr ng i gì
trong vi c bãi b nh ng quy ph m khơng phù h
N
khó th c hi
khi mà quy ph m không phù h
c m t nhu c u th c s c n thi t trong th c
ti n; b
ng h
i ph i thay th nh ng quy ph
ng nh ng quy
ph m m i có cùng m c tiêu và phù h
m t pháp lý. Vì v y, trong r t nhi
ng
h p, gianh gi i gi a nguyên t
m b o tính
nh c a pháp lu t và s c n thi t ph i s a
i v m t n i dung r
c m t cách c th .
Pháp lu t áp d
i v i các lãnh th h i ngo i là m
ng h p ngo i l khác trong
nguyên t
m b o tính
nh c a pháp lu
n hóa. Th t v
n

hóa c n ph i c g ng th ng nh t pháp lu t lãnh th h i ngo i v i pháp lu t qu c gia nói
chung, n
i
c và c n thi t ph
N
n hóa chính là
m r ng ph m vi áp d
u ch nh pháp lu t c
chính qu
phù h p v i các lãnh th h i ngo i thu c Pháp. Công vi c này hoàn toàn phù h p v i m c
tiêu làm cho pháp lu t d ti p c
N
s khác bi t gi a pháp lu t
các lãnh th h i ngo i v i pháp lu t qu
ng th
i s d ng
B lu t d dàng n m b
c t ng th
nh pháp lu t có hi u l c trên tồn b lãnh
th qu c gia.
Nhìn chung, nh
ng mà chúng tơi v a tóm t
c ch p nh n m t
cách r ng rãi, cho dù m t b ph n c a gi i nghiên c
a gi i áp d ng pháp lu t
n hóa là m t công vi c không c n thi t. V
th ghi nh n r ng nh
iv
ng c m quy
làm lung lay quy t tâm

c a các Chính ph trong vi c th c hi
n hóa b
ut
1989. V
m này, xin thơng tin r ng Chính ph thành l p sau cu c b u c
trình d th o lu
nh và th a nh
m h c thu t v
n hóa do U
n hóa t
V phía Ngh vi n, có
th kh
nh r ng nh ng nguyên t
ng chính th c b ph nh n.
Tuy nhiên, thách th
t qua.
Th t v y, m
u B lu
c thông qua trong th p niên 90 c a th k
c,
n hóa d n d
ngõ c t. Lý do th nh
d ng lu t c a Ngh vi n quá n ng, vì v y nhi u B lu
th o v n
Thongtinphapluatdansu.edu.vn

7 | Civillwinfor


H i th o 200 n


B lu t dân s Pháp , Nhà Pháp lu t Vi t Pháp
Hà N i, tháng 11/2004

N
t nguyên nhân xâu sa khác: nhi u d th o
h n ch
c quan tâm gi i quy t, nh t là trong
u vi c ph i làm.

ph i ch
B lu t ch
b i c nh Ngh vi

Th c tr ng này khơng ch làm n n lịng các nhóm so n th o, mà cịn gây chán n n cho c các
nhóm chun gia trong Tham chính vi n có nhi m v ki
nh d th o, b i vì h có c m
giác u ng phí công s c. Nh ng h qu x u c a th c tr
cU
n hóa
t i cao ch
ng niên c a mình: các d th o B lu
c trình
lên Ngh vi n s nhanh chóng tr nên l c h u, b i vì trong khi d th o ch
c xem xét thì
nhi
nh v n i dung l i ti p t
cs
i b sung, nhi
o lu t m

v c có liên quan l i ti p t
n t i ch d th o B lu t s b hoãn
l i, ho c bu c ph i t n công c p nh t. Chính vì nh
n hóa b ng
S c l nh d n d n tr nên c n thi t.
II. PHÁP ĐI N HÓA B NG SÁCH L NH22
C
nh t
u 38 Hi n pháp 1958 (Chính ph có th
ngh Ngh vi n cho phép
Chính ph ban hành S c l nh, v i th i gian hi u l c h n ch
gi i quy t nh ng v
ng thu c th m quy n ban hành lu t c a Ngh vi n), Lu t s 99-1071 ngày 16 tháng
C
thông qua ph
n lu t c a 9 B lu t. C 9 B lu t
23
c công b
. Khi nh
n ch ng l
o lu t trên,
H
ng b o hi
nv
o lu t trên cho phép th c hi n t
n hóa, vì v
mb
c m c tiêu hi
nh là làm cho pháp lu t d hi u
24

và d ti p c
.
a nhà l
T
a
n hóa, vì hai lý do: m t m t, ch
n c a Tham chính
vi n có t m quan tr
c bi t trong th t c ban hành S c l nh; m c khác Tham chính vi n
ng xem xét nhi u S c l nh v
m b o s phù
h pc
i lu t v
nh c a lu t. V i kinh nghi m này, có th kh
nh
r
c l p pháp theo u quy n nêu trên là hồn tồn phù h p v i cơng tác pháp
n hóa, trong khi nh ng b t c p pháp lý c a nó khơng có gì nghiêm tr ng.
S l a ch

II.1. M

pv

P
n hóa b ng S c l
hóa b ng lu N

22


Ng

n hóa

m b o s an tồn pháp lý g
n hóa b ng s c l nh t
u ki n thu n l

n
c

i d ch: V
n quy ph m pháp lu t do Chính ph ho c T ng th ng ban hành. Khác v i Ngh nh, s c l nh có giá tr
tn
c ban hành v i s cho phép c a Ngh vi n trong nh
v c thu c th m quy n ban hành lu t c a Ngh

vi n.
23

Bao g m: B lu t Giáo d c, B lu t Y t cơng, B lu
hành chính, B lu G
ng b , B lu t Ho
chính.
24

Quy

nh s 99-421 c a H


M

ng, B lu T
i, B lu t T ch c h th ng tòa án
xã h i, B lu t v Nông thôn, B lu t Ti n t và tài

ng b o hi

Thongtinphapluatdansu.edu.vn

8 | Civillwinfor


H i th o 200 n

m b o tính
ph
1. M
lu t

B lu t dân s Pháp , Nhà Pháp lu t Vi t Pháp
Hà N i, tháng 11/2004

nh và liên t c c a pháp lu
ng th i cho phép xây d ng cùng m t lúc
n lu t và ph n
i lu t.
m b o an toàn pháp lý g

n hóa b ng


Dù khơng th
mb
cm
n hóa b ng lu
n hóa b ng S c l nh ch c ch
mb
v
n hóa b ng ngh
trên. V
n hóa b ng ngh
n pháp lu
n hóa v n ti p
t ct nt T
S cl
c phép bãi b nh ng quy nh pháp lu
Đ
S cl n
c Ngh vi n phê chu n thì v n ch có giá tr là m
b
i lu D
S c l nh có th b khi u n
t th m quy n. Tính h p pháp c a S c
l
b ph n bác, theo th t c riêng, khi x y ra tranh ch
n vi c áp
d ng S c l
N
y, nhi
i có th s lo ng i r ng n u s d ng S c l nh (là lo

b n có th b bác b khi x y ra tranh ch
thay th cho Lu t (v n là lo
n có hi u
l c ch c ch n) thì s làm cho quy ph m pháp lu t b m t giá tr . Tuy nhiên, s suy y u này
ch là b ngồi, vì nh ng lý do s trình bày trong ph n sau.
2. M
pháp lu

c bi t phù h p v i nguyên t
n hóa

N

mb os

nh và liên t c c a

n hóa b ng Lu t tuy mang tính h p pháp
m khơng phù h p.

i có m t s
Th nh t, vi c ban hành các B lu
nên không ph i là m

c bi t, cho
u c a nhà l p pháp.

Th hai,
n hóa b ng Lu t s
ng công vi c cho các U ban chuyên môn

c a Ngh vi n, và công vi c s càng nhi
c n thi t ph i c p nh t các d th o B
lu
có th bao quát h t nh
nh pháp lu t hi
Đ iv
n hóa b ng S c l nh thì hồn tồn khác: th i h n t khi d th o B lu
c U ban pháp
n khi B lu
c công b
ng r t ng n. Th i h
i th i gian c n thi
Tham chính vi n ki m tra l i d th o, c ng thêm v i m t
ho c hai tu n l t khi d th
c ki
cH
ng B
ng thông qua.
Gi
c th i h n ban hành B lu
y s gi m kh
ng quy ph m c n c p nh t,
ng th i v n cho phép Tham chính vi n th c hi n th t t t khâu ki m tra d th o và s
i
nh ng n i dung không phù h p nh
m b o ch
ng so n th
m b o các
yêu c u phát sinh t nguyên t c tr t t th b c gi a các quy ph m pháp lu t.
Có th nói, n u khơng quy

n hóa b ng S c l
th c hi
3. Kh
b

nh s d

nh t i Đi u 38 c a Hi n pháp
y tham v

cho phép

c.

n hành cùng m t lúc vi c so n th o ph

n lu t và ph

i lu t

Thongtinphapluatdansu.edu.vn

9 | Civillwinfor


H i th o 200 n

B lu t dân s Pháp , Nhà Pháp lu t Vi t Pháp
Hà N i, tháng 11/2004


Do ti t ki
c th i
n hóa b ng S c l nh cho phép so n th o và công b
ng th i ph
n lu t và ph
i lu D
B
c a Tham chính vi n có th cùng lúc ki m tra toàn b d th o B lu t. M t trong nh
mc
n hóa cơng tác s p x
nh vào
hai ph n c a B lu t. N
n hóa b ng lu t, thì vi c bãi b nh
n lu
n hố ch có hi u l c vào th
m ph
n lu t trong B lu
c
công b , và th
y s kéo dài. N
Chính ph có tồn quy n th c hi n các quy
n hóa thì th i h n s
n th i gian
Tham chính vi n c
ki
n. M t khác, kinh nghi m cho th y khi ti n hành pháp
i lu
n ph
n
lu

thu n l
u ph
c so n th
ng th i v i ph
n
lu t ho
ng h p ph
n lu
c công b b ng S c l nh, n u th i
h n th m quy n cho phép ban hành m t S c l nh m
s
is cl
cv
k t thúc. Chính vì nh ng lý do nên trên, có th l y làm ti c là trong th c t
n hi n nay
m i có hai B lu
c xây d
ng th i (B lu t T ch c h th ng tòa án hành chính)
ho c g
ng th i (B lu G
ng b ) c hai ph n, ch vì quá trình so n
th o ph
i lu t b ch m ch .
II.2. P

n hóa b ng S c l

bác b

Đ

u ý ki n ph
n hóa b ng S c l nh, v i l p lu n r ng
vi c thay th
n lu t b ng S c l nh s d
t giá tr c a các quy
ph m pháp lu Đ
p lu
c nhi u ngh s
H
ng b o
hi n - chú thích c
i d ch) ph
i Lu
vi c trao th m
quy
n hóa cho Chính ph . Tuy nhiên, có th nói r ng nh ng e ng i này là vơ ích.
T
ng h p ph
i các S c l
nh c a Lu
cho th
1. S suy y u ch mang tính b ngồi
C
l nh là thi

ch ng minh r ng nh ng lo ng
.

i v i k thu


n hóa b ng S c

Th nh t, c
i hoá s
ng nh t gi
ph n bác S c l nh v
ph n
bác Ngh
Đ
hai lo
i lu t
u có th b ph
c Tịa án hành chính25 theo th t c kh i ki n chung ho c
theo th t
c bi N
n nh n m
n s khác nhau gi a S c l nh và Ngh nh:
Chính ph ban hành S c l
c Ngh vi
áp d
u 34 c a
Hi n pháp, vì v y khơng th quy k t r ng S c l nh l
c th m quy n ban hành
lu t c a Ngh vi
Đ
cH
ng b o hi n kh
nh trong Quy
nh ngày
l

u n i v th m quy n c a Chính ph trong vi c x p các
n lu t ch
nh
i lu t vào ph
i lu
u 38 c a
Hi
c trao th m quy
S c l nh có quy n h n
nh nc
p pháp, k c quy n bãi b
p
25
T
nh t
u 111-5 B lu t hình s , các quy ph m pháp lu t hình s có th b ph
trong nh ng v án mà quy ph
cs d
truy t .

Thongtinphapluatdansu.edu.vn

c Tịa án hình s

10 | Civillwinfor


H i th o 200 n

pháp ban hành n

chúng l
hành kèm theo S c l nh, k c
pháp lý.

i lu
ng h

B lu t dân s Pháp , Nhà Pháp lu t Vi t Pháp
Hà N i, tháng 11/2004

n hóa vào B lu t ho c n i dung c a
V
n quy ph m pháp lu
c ban
ns
i, b sung m
o lu

Th hai, không nên quá lo ng i r
i ta s vi n d n s vi ph m m t s nguyên t c pháp
lu
ph n bác n i dung c a m t B lu
c phê chu n. M t m t, vi c pháp
ng kéo theo nh ng s
i, b
ng nguyên t c tr t t th b c
gi a các quy ph m pháp lu
làm cho nh ng vi n d n k
.M t
khác, gi s

kh
nh r ng B lu t m i ch a trong nó nh ng quy ph m
trái v i m t quy ph m pháp lu
g không nên quên r ng b n thân các Lu t và ph
n lu t c a B lu t - u có th b ph n bác theo nguyên t
t ph i phù
h pv
c qu c t
ts
ng h p, Tòa án bu c ph
n lu t
v
c qu c t
nh nh ng nguyên t c chung có n
i dung
c a các nguyên t c hi
nh.
2. K t qu gi i quy t khi u ki

n hóa b ng S c l nh

Nh ng khi u ki n ph n bác S c l
lu t ban hành b ng S c l
c phê chu
ki n theo th t
c bi
Đ
t ng k t m
gi i quy t khi u ki
n vi c áp d ng Lu

th m quy
n hóa cho Chính ph C
T

ch

c gi i quy t. T t c các B
kh i
k t qu
v vi c trao
t s nh n xét sau:

các khi u ki
bác b . Ch có m t s r
th y trong m y ví d sau:

nh b tuyên hu ,

C
nguyên t c cho phép s
i, b
n hóa n
c n thi
m b o s th ng nh t c a B lu t, Tham chính vi
n trong B lu t
Y t cơng, vi c s
i (S c l
mát-xa tr li u
t i Đi u L.487 c a B lu
p pháp. Tham chính vi n k t lu

m
c ti n, và vi c
s
i c s pháp lu t v
u ki n ho
ng c a
ngh mát-xa tr li
vi c x lý nh
ng h p hành ngh trái pháp lu t.
T
B lu
T
n cho r ng Chính ph
t quá nhi m
v
nh c a Lu
1999 khi quy
nh cho phép thanh tra v sinh y t
c quy n thanh tra t t c
ng
h p không th c hi
tiêm v c-xin, trong khi theo B lu
c phép thanh
tra nh
ng h p vi ph
iv im ts
tiêm v c-xin nh
nh. Tham chính
vi n k t lu n vi c m r ng th m quy n c a thanh tra v sinh y t không th
c coi là m t

quy
nh nh
cách hi u trong Lu t ngày 16 tháng 12
26
.

26

Theo cách gi i thích c a Tham chính vi n, Lu
phù h p gi
n hóa.

Thongtinphapluatdansu.edu.vn

cho phép Chính ph x lý nh

m khơng

11 | Civillwinfor


H i th o 200 n

B lu t dân s Pháp , Nhà Pháp lu t Vi t Pháp
Hà N i, tháng 11/2004

Ví d th
n ph
gi i quy t s b


ng h p khi u ki
iv iS cl
n lu t c a B lu T
i. Trong v vi c này, Tham chính vi
ng quan m xung quanh vi
nh t
u 173 Ngh
u L.627-1 B lu T
Đ
nh:
M
ng h p khi u ki n và m i th t
i v i các kho n ti n n p vào Qu ký
c ti p nh n). S
b
T
nh tuyên b r
không h p pháp, v
c th m quy n ban hành c a Ngh vi n ch không
thu c th m quy n ban hành c a Chính ph . Tuy nhiên, v i tính ch t là m t Quy
c
khi xét x , Quy
a Tham chính vi n hồn tồn khơng có hi u l c bãi b Đi u
173 kh i h th ng pháp lu t th
nh. T
T
n suy lu n r ng, b ng cách
u 173 vào ph
n pháp lu t c a B lu T
i, "Chính ph

khơng h vi ph m Quy
a Tham chính vi
c
l
c hi
n Quy
m b o tr t t th b c gi a các quy
ph m pháp lu t phù h p v
nh t i Lu
".
Th
n, trong m t s
ng h p, Tham chính vi
n ng i ch p nh n nh ng
gi i pháp táo b
i v i nh ng sai sót thu n tuý k thu T
ng h
n hình là m t
quy
nh c a th m phán ph trách vi c áp d ng các bi n pháp kh n c p t m th
th a nh
áp d
nh t i Đi u L.112-9, B lu t Ti n t và tài
chính ban hành kèm theo S c l
Đ u L.112-9 l y l i m t s
nh mà th c ch
bãi b b i m
o lu
m s d ng th thanh toán
ngân hàng trong m t s lo i giao d ch. Quy

Đi u L.112"nh m m
i quy t nh ng b t c p mà nh
i s ng kinh t
và l i ích chung c a xã h i. Th t v
m b o l i ích chung c a xã h i, c n ch m d t ngay
tình tr ng ch vì m t sai sót k thu t mà nh ng quy ph m pháp lu
bãi b l
tr l i h th ng pháp lu t th
nh".
Đ c bi
ng h p quy
nh c a Tham chính vi n gi i quy t khi u ki n liên quan
n S c l nh ban hành B lu t Nông thôn. Sau khi kh
nh r ng tính b t h p pháp mà
t cho S c l nh th c ch t ch vì m t sai sót k thu t trong vi c g i tên
m
u kho
c d n chi u b i m
u kho n khác trong B lu t Nơng thơn, và r ng
khơng có sai sót gì trong cách vi t l i nh
nh t n t
n hóa, quy t
nh c a Tham chính vi n k t lu n: không hu b nh
nh
u kho n này,
i th a nh n giá tr
c cho nh
n hóa.
Quy
i ti n hành nh ng bi n pháp công b phù h p, c th là ghi nh n

giá tr
nh c a Tham chính vi n và cơng b trên Cơng báo.
Chúng tơi xin có m t vài nh
tóm t t trong nh ng ph n trên.
Th nh t, c n th a nh n r
n lu t và ph
N u hai ph

Thongtinphapluatdansu.edu.vn

kinh nghi

n hóa v

c trình bày

i v i m t s B lu t, th i h n so n th o và ban hành ph n
i lu t hi n nay khơng phù h
u
ng th i, s d
n tình tr ng song song t n

12 | Civillwinfor


H i th o 200 n

B lu t dân s Pháp , Nhà Pháp lu t Vi t Pháp
Hà N i, tháng 11/2004


t i gi a B lu t m i v i B lu
t kho ng th i gian nh
nh. B lu t m i ch có
ph
n lu t, còn B lu
còn l i nh
i lu t. ý th
c
nh
t ra b i th c tr ng này27, U
n hóa t
rõ trong
B
ng niên l n th 12 r
U ban s ch "ti n hành p
n hóa
ph
n lu t khi nào ch c ch
c r ng ph
i lu
tri
ng th i, nh m tránh nh ng b t c p do s ch m ch ban hành ph n các
i lu t gây ra".
Th hai, c n ph i th a nh n r
n hóa b ng S c l nh là m
pháp an toàn, phù h p v i yêu c u và ít gây khi u ki n. Bên c
n ch p nh n
m t th c t là vai trò c a Ngh vi n ch r t h n ch . Sau khi trao th m quy
n hóa
cho Chính ph trong m t th i h n c n thi t, Ngh vi n c n nhanh chóng can thi p nh m

mang l i giá tr quy ph m lu t cho các quy ph
n hóa b ng S c l nh.
Tóm l i, có th nói r
n hóa là vơ cùng h u ích và c n thi t. H u ích và
c n thi
iv
n hóa cho phép c p nh t và s p x p có
tr t t các quy ph m pháp lu t mà h có nhi m v áp d ng. H u ích và c n thi
iv i
i dân, b
n hóa cho phép h ti p c n và hi u bi t pháp lu t t
không vi ph m pháp lu t và th c hi
các quy n c a h .
Đ k t thúc bài vi
m l i k t qu làm vi c c a U
n hóa t i
cao t
D i s ki m soát c a U
c hi
c 15 ph
b n lu t thu c nhi u B lu t khác nhau (B lu t S h u trí tu , B lu t Tiêu dùng, B lu t
Nơng thơn, B lu t v các tịa án tài chính, B lu t chung v các chính quy
B
lu t Y t công, B lu t Giáo d c, B lu t T ch c h th ng tịa án hành chính, B lu t Giao
ng b , B lu T
i, B lu t Ti n t và tài chính, B lu M
ng, B
lu t H tr xã h
B lu t Di s n và nghiên c u) và 7 ph
i lu t

(m t s Quy n trong B lu t Nông thôn và B lu t Y t công, B lu t Tiêu dùng, B lu t chung
v các chính quy
B lu t v các tịa án tài chính, B lu t v t ch c h th ng
tịa án hành chính, B lu G
ng b Đ
U
xem xét xong ph
n lu t thu c B lu t Qu c phòng, B lu t Du l ch, B lu t v
nh p c
c ngoài. Ph
i lu t thu c B lu t H tr
xã h
G
B lu t Ti n t và tài chính.

SOURCE: H I TH O 200 NĂM B LU T DÂN S PHÁP , NHÀ PHÁP LU T VI T PHÁP,
THÁNG 11/2004 (B n d ch c a Nhà Pháp lu t Vi t Pháp)

27

Ví d
ng h p B lu M
ng: ph
hành v n n m trong B lu t v nông thôn.

Thongtinphapluatdansu.edu.vn

n lu

c ban hành, trong khi m t s


ng d n thi

13 | Civillwinfor


H i th o 200 n

Thongtinphapluatdansu.edu.vn

B lu t dân s Pháp , Nhà Pháp lu t Vi t Pháp
Hà N i, tháng 11/2004

14 | Civillwinfor