BÀI TIỂU LUẬN

ĐỀ TÀI:
TÌM HIỂU CƠNG TY ĐA QUỐC GIA
VÀ THỰC TRẠNG TẬP ĐOÀN
UNILEVER


B
DANH MỤC BẢNG ,HÌNH ẢN
Hình IV-1: Cấu trúc phịng xuất khẩu.....................................................................................4
Hình IV-2 : Cấu trúc theo chi nhánh........................................................................................4
Hình IV-3: Cấu trúc bộ phận kinh doanh quốc tế..................................................................5
Hình IV-4: Cấu trúc theo bộ phận sản phẩm tồn cầu..........................................................6
Hình IV-5: Cấu trúc theo khu vực mang tính tồn cấu.........................................................7
Hình IV-6: Cấu trúc theo chức năng tồn cầu........................................................................8
Hình IV-7:Cấu trúc tổ chức hỗn hợp........................................................................................9
Hình IV-8: Cấu trúc ma trận địa lý........................................................................................10
Hình IV-1: Mơ hình cấu trúc nhóm sản phẩm tồn cầu......................................................24
Hình IV-2: Mơ hình cấu trúc nhóm sản phẩm tồn cầu của Unilever..............................26

Y
Bảng II-1: Thống kê các đối thủ cạnh tranh hiện tại của Unilever....................................19

2


MỤC LỤC
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT...........................................................................................1
I.

KHÁI NIỆM......................................................................................................................1

II.

ĐIỀU KIỆN ĐỂ TRỞ THÀNH CÔNG TY ĐA QUỐC GIA........................................................1

III. ĐẶC ĐIỂM NỔI BẬT CỦA MNC.......................................................................................2
1.

Lịch sử.......................................................................................................................2

2.

Cách phân loại công ty đa quốc gia.........................................................................2

3.

Lợi thế.......................................................................................................................2

4.

Hạn chế.....................................................................................................................3

IV.

MỤC TIÊU HOẠT ĐỘNG VÀ CƠ CẤU TỔ CHỨC CỦA CƠNG TY ĐA QUỐC GIA...................3

1.

Mục tiêu của cơng ty đa quốc gia.............................................................................3


2.

Cơ cấu tổ chức của công ty đa quốc gia...................................................................3
2.1. Cấu trúc tổ chức cho những công ty mới bắt đầu đi vào thị trường quốc tế:........3
2.2. Cấu trúc phòng xuất khẩu:....................................................................................4
2.3. Cấu trúc theo chi nhánh :......................................................................................4

3.

Cấu trúc bộ phận kinh doanh quốc tế.......................................................................5

4.

Cấu trúc tổ chức tồn cầu.........................................................................................5

V.

NGHIỆP VỤ CHUYỂN GIAN CƠNG TY NỘI BỘ CỦA MNC...............................................10

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CỦA CÔNG TY ĐA QUỐC GIA UNILEVER TẠI VIỆT
NAM..............................................................................................................................................12
I.

GIỚI THIỆU...................................................................................................................12
1.

Giới thiệu tập đoàn Unilever..................................................................................12

2.


Giới thiệu về công ty Unilever Việt Nam.................................................................12
2.1. Sứ mệnh của Unilever.........................................................................................14
2.2. Tầm nhìn chung của Unilever.............................................................................14

II.

MƠI TRƯỜNG KINH DOANH..........................................................................................14
1.

Mơi trường vĩ mơ:...................................................................................................14
1.1. Tự nhiên..............................................................................................................14
1.2. Kinh tế.................................................................................................................15
1.3. Chính trị pháp luật...............................................................................................15
1.4. Văn hố - xã hội..................................................................................................16
1.5. Cơng nghệ...........................................................................................................17

3


1.6. Tồn cầu hố.......................................................................................................18
2.

Mơi trường vi mơ:...................................................................................................18
2.1. Khách hàng..........................................................................................................18
2.2. Đối thủ cạnh tranh hiện tại..................................................................................19
2.3. Đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn..................................................................................21
2.4. Nhà cung cấp.......................................................................................................22
2.5. Sản phẩm thay thế...............................................................................................22


III. QUY MÔ HOẠT ĐỘNG CỦA UNILEVER..........................................................................23
IV.

CƠ CẤU TỔ CHỨC CỦA UNILEVER:...............................................................................23

1.

Mơ hình cấu trúc nhóm sản phẩm tồn cầu hoạt động thế nào?............................24

2.

Unilever đã làm gì khi áp dụng cơ cấu tổ chức này?.............................................25

V.

CÁC HOẠT ĐỘNG KINH DOANH UNILEVER...................................................................27
1.

Thông tin và các số liệu kinh doanh:......................................................................27

2.

Các hoạt động chính...............................................................................................27
2.1. Sản xuất...............................................................................................................27
2.2. Chuỗi cung ứng...................................................................................................28
2.3. Marketing và bán hàng........................................................................................28
2.4. Dịch vụ................................................................................................................29

3.


Các hoạt động bổ trợ..............................................................................................30
3.1. Cơ sở hạ tầng.......................................................................................................30
3.2. Quản trị nguồn nhân lực......................................................................................30
3.3. Nghiên cứu và phát triển.....................................................................................32
3.4. Hoạt động mua sắm.............................................................................................32

VI. CÁC CHIẾN LƯỢC ĐÃ SỬ DỤNG.....................................................................................33
1.

Thâm nhập thị trường.............................................................................................33

2.

Phát triển thị trường...............................................................................................34

3.

Phát triển sản phẩm................................................................................................35

4.

Chiến lược đa nhãn hiệu.........................................................................................36

5.

Chiến lược quốc tế..................................................................................................38

6.

Chiến lược đa quốc gia...........................................................................................40


7.

Chiến lược xuyên quốc gia......................................................................................43
7.1. Hoạt động đáp ứng yêu cầu địa phương hóa cao................................................43
7.1.1.

Hoạt động R&D và sản xuất.......................................................................43

7.1.2.

Hoạt động Marketing..................................................................................45

4


7.1.3.

Hoạt động logistics và chuỗi cung ứng......................................................46

7.2. Hoạt động đáp ứng yêu cầu giảm chi phí............................................................48
7.2.1.

Hoạt động R&D và sản xuất.......................................................................48

7.2.2.

Hoạt động Marketing..................................................................................49

7.2.3.


Hoạt động logistic và chuỗi cung ứng........................................................49

5


CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT
I. KHÁI NIỆM
-

Theo tiếng anh: Cơng ty đa quốc gia (MNC) có tiếng anh là Multinational
Corporation.

-

Theo tiếng việt: MNC là một khái niệm cho các cơng ty sản xuất hoặc cung cấp
dịch vụ tại ít nhất hai quốc gia.

-

Các công ty đa quốc gia thường hay sở hữu nhà máy cùng văn phòng thuộc hai
khu vực khác nhau đồng thời có chung một trụ sở, họ điều phối toàn bộ hoạt
động kinh doanh chung trong công ty.

-

Black’s Law Dictionary: Một công ty được gọi là đa quốc gia nếu doanh thu
của họ > 25% tổng toàn bộ các hoạt động kinh doanh ở nước ngoài.

-


Các doanh nghiệp đa quốc gia có thể chia thành 3 nhóm chính thơng qua cấu
trúc của những phương tiện sản xuất:


Chiều ngang: sản xuất các sản phẩm tương tự hoặc cùng loại ở các quốc
gia khác nhau ( KFC, Mcdonald, …).



Chiều dọc: các cơ sở sản xuất tại một quốc gia sản xuất các sản phẩm là
đầu vào được sử dụng để sản xuất ở các quốc gia khác ( cơng ty Adidas,
Nike, …).



Đa hướng: Có các cơ sở sản xuất ở các quốc gia khác nhau hợp tác theo
chiều ngang và chiều dọc ( công ty Microsoft).

II. ĐIỀU KIỆN ĐỂ TRỞ THÀNH CƠNG TY ĐA QUỐC GIA
-

Có khả năng kiểm soát kinh doanh, cũng như nguồn lực tương đối tốt để trở
thành những gã khổng lồ tại các nước họ đang kinh doanh.

-

Có xu hướng đầu tư, kinh doanh phát triển các chi nhánh của mình tại các quốc
gia khác, có trụ sở chính thì nằm ở quốc gia sở tại của họ. Họ là chủ thể đầu tư
trực tiếp nước ngoài ở các quốc gia, làm sinh ra dịng vốn đầu tư nước ngồi

FDI ( Foreign Direct Investment ).

-

Có cổ đơng khắp mọi nơi trên thế giới.

-

Các cơng ty có chung chiến lược, hay chịu sự chi phối các chiến lược từ công ty
mẹ.


-

Các cơng ty con có sở hữu chung về tài sản, nhãn hiệu sản phẩm và nguồn lực,
các công ty con này cũng có thể tìm về định chế tài chính tài trợ vốn từ các
cơng ty khác.

-

Có thể chịu được ảnh hưởng từ môi trường quốc tế và các nước sở tại.

III. ĐẶC ĐIỂM NỔI BẬT CỦA MNC
III.1. Lịch sử
-

Một số người cho rằng Templar, được thành lập vào năm 1118, là công ty đa
quốc gia đầu tiên gia nhập lĩnh vực ngân hàng vào năm 1135, nhưng điều này
hiện tại vẫn chưa chính thức được thực hiện lại.
III.2. Cách phân loại công ty đa quốc gia


-

Các doanh nghiệp đa quốc gia có thể được chia thành 3 nhóm chính thơng qua
cấu trúc của các phương tiện sản xuất.


Cơng ty đa quốc gia theo chiều ngang: sản xuất các sản phẩm tương
tự hoặc cùng loại ở các quốc gia khác nhau (ví dụ: Mcdonald, KFC).



Các doanh nghiệp đa quốc gia theo chiều dọc: các cơ sở sản xuất tại
một quốc gia sản xuất các sản phẩm là đầu được sử dụng để sản xuất
ở các quốc gia khác (ví dụ: công ty Adidas, công ty Nike).



Các công ty đa quốc gia đa hướng: Có các cơng ty sản xuất ở các
quốc gia khác nhau hợp tác theo chiều ngang và chiều dọc (ví dụ:
cơng ty Microsoft).

III.3. Lợi thế
-

Việc làm thành công, những công ty đa quốc gia sẽ trả lại những lợi ích nhất
định. Ví dụ, một cơng ty Mỹ được đặt ở nước ngoài như Nhật Bản sẽ trả lời yêu
cầu về các sản phẩm Nhật Bản mà khơng phải trả phí vận chuyển đường dài.
Các cơng ty có định hướng xu hướng tại các trường vốn của họ là hiệu quả cao
nhất hoặc mức lương cho nhân viên thấp nhất. Bằng cách sản xuất cùng sản

phẩm với chất lượng rẻ hơn, những công ty đa quốc gia có thể giảm giá thành
và thúc đẩy cơng việc sản xuất hàng hóa của mình một cách hiệu quả nhất.
Được thành lập ở nhiều quốc gia, một công ty đa quốc gia có thể tận dụng các

2


thay đổi về thuế bằng cách thành lập ở một quốc gia có mức thuế thấp - ngay cả
trong trường hợp hoạt động của nó diễn ra ở một khía cạnh khác.
III.4. Hạn chế
-

Hạn chế lớn nhất mà các công ty đa quốc gia sẽ gặp phải chính là việc làm
trong nước của họ sẽ được chuyển ra nước ngoài. Dữ liệu từ Cục Thống kê Lao
động (BLS) cho thấy từ năm 2001 đến 2010, Hoa Kỳ đã mất khoảng 33% sản
lượng sản xuất (- khoảng 5,8 triệu việc làm).

IV. MỤC TIÊU HOẠT ĐỘNG VÀ CƠ CẤU TỔ CHỨC CỦA CƠNG TY
ĐA QUỐC GIA
IV.1. Mục tiêu của cơng ty đa quốc gia
-

Công ty đa quốc gia tin rằng yêu tố cơ bản của họ là giá trị cổ đông. Do đó,
mục tiêu cơ bản của cơng ty đa quốc gia là tối đa hóa sự giàu có của các cổ
đơng. Để đạt được điều này, công ty phải cố gắng cung cấp lợi ích tốt nhất cho
các cổ đơng, điều này dẫn đến giá trị cổ phiếu và cổ tức ở mức rủi ro vừa phải,
hoặc đồng nghĩa với việc cơng ty sẽ giúp cho các cổ đơng gặp ít rủi ro và ln
nhận được mức lợi ích nhất định.
IV.2. Cơ cấu tổ chức của công ty đa quốc gia


-

Khi nói đến cơ cấu tổ chức của một doanh nghiệp, người ta cần phải xét đến
những vấn đề chủ yếu như sự phân công trong nội bộ tổ chức việc sắp xếp
nhiệm vụ cơng tác cho các phịng, ban khác nhau, cơ cấu tổ chức là việc thực
hiện sự điều hòa, phối hợp cần thiết nhằm bảo đảm thực hiện được mục tiêu
tổng thể của doanh nghiệp…
IV.2.1.

Cấu trúc tổ chức cho những công ty mới bắt đầu đi vào thị

trường quốc tế:
-

Khi một công ty lần đầu tiên bước vào vũ đài quốc tế, nó đều nhìn nhận
những nỗ lực này là mở rộng hoạt động nội địa. MNC sẽ điều khiển kinh
doanh ở hải ngoại trực tiếp thông qua phịng Marketing, phịng xuất
khẩu, hay một cơng ty con.

3


IV.2.2.

Cấu trúc phịng xuất khẩu:

Hình IV-1: Cấu trúc phịng xuất khẩu

IV.2.3.


Cấu trúc theo chi nhánh :

Hình IV-2 : Cấu trúc theo chi nhánh

4


IV.3. Cấu trúc bộ phận kinh doanh quốc tế
-

Một công ty đa quốc gia đã có những hoạt động kinh doanh quốc tế lớn mạnh
sâu rộng thì cấu trúc theo đang bộ phận xuất khẩu hay theo dạng chi nhánh thì
tỏ ra khơng phù hợp. Cơng ty sẽ thực hiện cấu trúc bộ phận quốc tế để tập trung
các hoạt động này.

Lợi



ích
mà

hình thức này đem lại:
Hình


IV-3: Cấu trúc bộ phận kinh doanh quốc tế

Cho phép các nhà quản trị tập trung vào các đầu mối quản lý cấp trung
gian, tranh sự quá tải của các hình thức đã nêu trên.




Nâng cao vai trò của hoạt động kinh doanh quốc tế so với trong nội địa.



Giúp công ty phát triển lực lượng nòng cốt những nhà quản trị giàu kinh
nghiệm quốc tế.

 Bên cạnh đó cũng có cả những bất cập:
 Nó chia cắt hoạt động kinh doanh thanh bộ phận trong và ngoài nước.
 Cách sắp xếp này tạo một áp lực lớn cho nhà quản trị phải suy nghi các
vấn đề mang tầm vóc tồn cầu và họ suy nghi rất nhiều cho việc phân bổ
nguồn lực cho thị trường nào.
IV.4. Cấu trúc tổ chức tồn cầu
-

Khi một cơng ty đa quốc gia có thu nhập ngày càng nhiều từ các hoạt động ở
hải ngoại, thì chiến lược của họ trở nên tập trung vào toàn cầu hơn và cấu trúc
5


sử dụng để thực hiện chiến lược này phải phù hợp.Vì thị trường nội địa là hơi
nhỏ, các cơng ty này đã có những cấu trúc tồn cầu truyền thống.
 Gồm 5 loại cơ bản :
(a) . Sản phẩm toàn cầu
(b) . Khu vực toàn cầu
(c) . Chức năng toàn cầu
(d) . Hỗn hợp

(e) . Ma trận

 Cấu trúc sản phẩm toàn cầu:
Là cấu trúc mà các sản phẩm nội địa chịu trách nhiệm khắp nơi đối với các
nhóm sản phẩm (hình 4) trong cơ cấu này mỗi bộ phận có đầu ra của nó trên thế
giới. Nhìn vào bộ phận sản phẩm C, nhóm Châu Âu điều hành phần lớn các
quốc gia. Tương tự như ở 4 châu lục khác trong từng trường hợp nhà quản trị
sẽ có những hỗ trợ chức năng nội bộ cho những sản phẩm còn lại. Tất cả các
hoạt động sản xuất marketing, nhân sự, tài chính, liên kết với sản phẩm C sẽ
chịu sự điều khiển của bộ phận này.


Lợi

ích gắn liền với cơ cấu sản
Hìnhphẩm
IV-4: Cấu trúc theo bộ phận sản phẩm toàn cầu
6


 Một hãng sản xuất nhiều loại sản phẩm khác nhau, cấu trúc này cho phép
mỗi loại sản phẩm đáp ứng được từng loại nhu cầu của khách.
 Giúp phát triển được lực lượng các nhà quản trị giàu kinh nghiệm, được huấn
luyện kỹ lưỡng hiểu được sản phẩm đặc trưng.
 Giúp cơng ty có những chiến lược marketing phù hợp với nhu cầu của khách
hàng.
 Những trở ngại:
 Sự cần thiết của việc tăng các phương tiện và nhân sự trong các bộ phận.
 Phải mất thời gian để phát triển nhà quản trị điều hành cấu trúc này.
 Khó kết hợp các hoạt động của những bộ phận các sản phẩm khác nhau.

 Cấu trúc của khu vực mang tính tồn cầu:
Là cấu trúc mà trách nhiệm điều hành cơ bản được đại diện bởi nhà quản trị khu
vực, mỗi người này chịu trách nhiệm về một vùng địa lý cụ thể. Ví dụ (hình 5)
dưới sự sắp xếp này mỗi bộ phận chịu trách nhiệm về tất cả các chức năng trong
vùng đó, đó là sản
xuất,

marketing,

nhân sự, tài chính.
Xuất hiện một vài
điểm tương tự về
cấu trúc giữa khu
vực quốc tế và sự
sắp xếp sản phẩm
quốc tế, tuy nhiên
họ

điều

khiển

bằng nhiều cách
khác nhau .Với
mỗi sự sắp xếp

Hình IV-5: Cấu trúc theo khu vực mang tính tồn cấu

7



sản phẩm quốc tế, mỗi bộ phận sản phẩm chịu trách nhiệm cho đầu ra của nó
trên thế giới.
 Lợi ích:
 Cung cấp cho nhà quản trị bộ phận quyền tự chủ để ra quyết định nhanh
chóng do đó cơng ty có thể đáp ứng nhu cầu nhiều quốc gia hơn.
 Ngồi ra cơng ty cịn thu được kinh nghiệm quý giá, theo đó thỏa mãn thị
hiếu địa phương và từ đó xây dựng lợi thế cạnh tranh mạnh mẽ.
 Hoạt động tốt ở những nơi mà hiệu quả theo quy mơ địi hỏi.
 Nhược điểm:
 Sản phẩm phải phù hợp với thị hiếu địa phương, cần chi phí gấp đơi cho các
phương tiện.
 Khó kết hợp các vùng địa lý bị phân tán thanh chiến lược tổng thể.
 Các công ty chủ yếu dựa vào nghiên cứu và phát triển và để phát triển sản
phẩm mới, nhận thấy các bộ phận khu vực tồn cầu khơng sẵn sàng chấp
nhận.
 Cấu trúc chức năng toàn cầu:
Tổng giám đốc

Sản xuất

Nội địa
SP A
SP B
SP C
SP D

Tài chính

Nước ngồi

SP A
SP B

Marketing

Nội địa
SP A
SP B
SP C
SP D

Nước ngồi
SP A
SP B

Hình IV-6: Cấu trúc theo chức năng toàn cầu.

8


Trong cơ cấu này, vai trị của từng vị trí được bố trí theo chức năng nhằm đạt
được mục tiêu, nhiệm vụ chung. Quản lý của từng bộ phận chức năng: sản xuất,
bán hàng, tài chính, marketing... sẽ có nhiệm vụ báo cáo lại với giám đốcngười chịu trách nhiệm phối hợp các hoạt động trong công ty và cũng là người
chịu trách nhiệm cuối cùng về kết quả hoạt động của công ty. Dạng biến thể của
cơ cấu chức năng là cơ cấu tiền chức năng thường được thấy trong các doanh
nghiệp có quy mơ nhỏ và chưa phân định thành nhiều chức năng riêng rẽ. Trong
cơ cấu tiền chức năng, một người có thể đảm nhiều chức năng khác nhau.
 Lợi ích:
 Có sự chun mơn hóa sâu sắc hơn, cho phép các thanh viên tập trung vào
chuyên môn của họ.

 Tạo điều kiện tuyển dụng được các nhân viên với các kỹ năng phù hợp với
từng bộ phận chức năng.
 Nhược điểm:
 Khơng có hiêụ quả trong cơng ty có quy mơ lớn. Khi hoạt động của công ty
tăng về quy mô, số lượng sản phẩm tăng thì sự tập trung của người quản lý
đối với lĩnh vực chuyên môn của anh ta sẽ bị dàn mỏng do đó sẽ làm giảm
mối quan tâm tới các phân đoạn sản phẩm cụ thể và nhóm khách hàng của
từng sản phẩm.
 Cấu trúc hỗn hợp:
Đây là dạng cấu trúc kết hợp nhiều cấu trúc sao cho đáp ứng tốt nhất nhu cầu
của cơng ty (hình 7). Các lĩnh vực kinh doanh khác nhau có những khúc nhu
cầu tồn cầu, cung ứng, đối thủ cạnh tranh khác nhau đòi hỏi cấu trúc quản trị
khác nhau. Lợi ích cơ bản là cho phép công ty tạo nên những thiết kế rõ ràng để
đáp ứng nhu cầu tốt nhất. Đơi khi nó cũng rất linh động và khác với những cấu
trúc trước đó. Các vấn đề phát sinh với dịng truyền đạt thơng tin, mắt xích điều
hành, những nhóm thực hiện cách riêng của nó. Quyết định sử dụng cấu trúc
này hoặc khơng địi hỏi các cơng ty phải cân nhắc kỹ lưỡng giữa thuận lợi và
khó khăn.
9

Hình IV-7:Cấu trúc tổ chức hỗn hợp


Cấu trúc ma trận địa



lý:
Khu vực


Quốc gia A

Quốc gia B

Quốc gia C

Sản phẩm
Sản phẩm 1
Sản phẩm 2
Sản phẩm 3
Hình

IV-8: Cấu trúc ma

trận địa lý

Cơ cấu ma trận địa lý là sự phối hợp giữa cơ cấu chức năng và cơ cấu phịng ban.
 Lợi ích: Cho phép tập trung vào khách hàng và sản phẩm, đồng thời cho phép có
sự chun sâu vào chức năng.
 Nhược điểm: Địi hỏi có sự hợp tác cao độ thì cơ cấu mới hoạt động có hiệu quả.
Bí quyết để điều hành hoạt động của cơ cấu ma trận là thường xuyên tổ chức các
cuộc họp để xem xét lại tình trạng cơng việc và giải quyết các bất đồng nảy sinh khi
nhân viên phải chịu trách nhiệm về công việc trước nhiều hơn một người quản lý.
Cơ cấu ma trận tuy có nhiều ưu điểm song việc triển khai trong thực tế lại địi hỏi
phải có sự hợp tác và trao đổi thơng tin rất nhiều. Vì vậy, để áp dụng cơ cấu ma trận
sao cho có hiệu quả, cơng ty phải đầu tư tiền bạc và thời gian để đào tạo đội ngũ lãnh
đạo và nhân viên phát triển các kỹ năng cần thiết.

V. NGHIỆP VỤ CHUYỂN GIAN CÔNG TY NỘI BỘ CỦA MNC
-


Đây chính là hoạt động tương tác của cơng ty mẹ với công ty con hay giữa các
công ty con có trong cùng cơng ty mẹ. Do quy mơ hoạt động rộng lớn và trải rộng
trên một khu vực địa lý rộng lớn, bao gồm nhiều quốc gia với nhiều chính sách và
phong tục khác nhau, hoạt động chuyển giao nội bộ trong các công ty đa quốc gia
rất đa dạng, kéo theo đó chính là số lượng đang gia tăng lên khơng ngừng. Do đó,
cơ quan thuế ở mỗi quốc gia sẽ rất khó quản lý và kiểm sốt. Những hoạt động này
sẽ có tác động đáng kể đến chiến lược phát triển của các công ty đa quốc gia.
10


-

Căn cứ vào bản chất và đặc điểm từ những giao dịch nội bộ mà có thể chia thành
những nhóm chính như sau:

-

Q trình giao dịch liên quan tới những sản phẩm dịch vụ mang tính tính chất đặc
thù đặc biệt cao, hay là vật liệu nào đó được đặt tại các quốc gia. Căn cứ vào nhiều
yếu tố nên có giá thành thấp.

-

Q trình giao dịch liên quan tới các mặt hàng thành phẩm, những cơng ty này có
thể tiến hành mua thành phẩm trong quốc gia nào đó sau đó lại bán lại mà khơng
cần bỏ ra bất kỳ khoản phí nào để đầu tư mua máy móc hoặc th nhân cơng làm
việc.

-


Q trình giao dịch liên quan tới việc chuyển một số lượng lớn máy móc thiết bị
phục vụ cho quá trình sản xuất tại những nước đang phát triển.

-

Quá trình giao dịch liên quan tới đến tài sản vơ hình như nhượng quyền thương
mại, bản quyền, nhãn hiệu hoặc là những thứ phục vụ cho quá trình nghiên cứu
hoặc phát triển.

-

Quá trình giao dịch liên quan tới dịch vụ quản lý, dịch vụ tài chính hay những
khoản phí cung cấp phục vụ các chuyên gia đang làm việc tại nước ngoài .

-

Những khoản tài trợ về nguồn nhân lực hay tài lực.

-

Là những khoản vay giữa công ty con với công ty mẹ.

11


CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CỦA CÔNG TY ĐA QUỐC GIA
UNILEVER TẠI VIỆT NAM.
I. GIỚI THIỆU
I.1. Giới thiệu tập đoàn Unilever

-

Unilever là một tập đoàn toàn cầu của Anh và Hà Lan nổi tiếng thế giới
trên lĩnh vực sản xuất các sản phẩm tiêu dùng nhanh bao gồm các sản
phẩm chăm sóc vệ sinh cá nhân và gia đình, thức ăn và đồ uống từ trà.
Các nhãn hiệu tiêu biểu của Unilever được tiêu dùng và chấp nhận rộng
rãi trên toàn cầu như Lipton, Knorr, Cornetto, Omo, Lux, Vim, Lifebuoy,
Dove, Close-up, Sunsilk, Clear, Pond’s, Hazeline, Vaseline,.. Với doanh
thu trên hàng triệu đô cho mỗi nhãn hiệu đã và đang chứng tỏ Unilever là
một trong những công ty thành công nhất thế giới trong lĩnh vực kinh
doanh chăm sóc sức khỏe của người tiêu dùng (Personal Care). Cùng với
Protocol & Gamble (P&G), Unilever hiện đang thống trị khắp thế giới về
các sản phẩm này.

-

Là một công ty đa quốc gia, việc mở rộng kinh doanh và đặt nhiều chi
nhánh trên thế giới để chiếm lĩnh thị trường toàn cầu là một trong những
mục tiêu của Unilever. Unilever Việt Nam được thành lập năm 1995
cũng là một bước đi trong chiến lược tổng thể của Unilever.

I.2. Giới thiệu về công ty Unilever Việt Nam
-

Unilever Việt Nam thực chất là tạp hợp của ba cơng ty riêng biệt: Liên
doanh Lever Việt Nam có trụ sở tại Hà Nội, Elida P/S tại thành phố Hồ
Chí Minh và công ty Best Food cũng đặt tại thành phố Hồ Chí Minh.

-


Unilever Việt Nam hiện nay có 5 nhà máy tại Hà Nội, Củ Chi, Thủ Đức
và khu cơng nghiệp Biên Hịa. Cơng ty hiện tại có hệ thống phân phối
bán hàng trên tồn quốc thơng qua hơn 350 nhà phân phối và hơn
150.000 cửa hàng bán lẻ. Hiện nay công ty đạt mức tăng trưởng khoảng
35- 40% và tuyển dụng hơn 2000 nhân viên. Ngồi ra cơng ty cịn hợp
tác với nhiều nhà máy xí nghiệp nội địa trong các hoạt động sản xuất gia
12


công, cung ứng nguyên vật liệu sản xuất và bao bì thành phẩm. Các hoạt
động hợp tác kinh doanh này đã giúp Unilever Việt Nam tiết kiệm chi
phí nhập khẩu hạ giá thành sản phẩm, để tăng cường sức cạnh tranh của
các sản phẩm của công ty tại thị trường Việt Nam, đồng thời công ty
cũng giúp đỡ các đối tác Việt Nam phát triển sản xuất, đảm bảo thu nhập
cho các nhân viên tạo thêm khoảng 5500 việc làm.
CÁC NGÀNH HÀNG VÀ THƯƠNG HIỆU ĐANG KINH DOANH TẠI
VIỆT NAM
Dòng thực phẩm dành cho chế biến và ăn uống

Dòng sản phẩm vệ sinh và chăm sóc cá nhân

13


Dòng sản phẩm giặt tẩy quần áo và đồ dùng trong nhà

I.2.1. Sứ mệnh của Unilever
-

Những nhà sáng lập thời đầu của Unilever với mong muốn rằng họ luôn

tuân thủ sứ mệnh “Tiếp thêm sinh khí cho cuộc sống”. Sứ mệnh này đề
ra nhằm chính những sản phẩm của cơng ty sẽ mang tới cho quý khách
hàng một cuộc sống mới lí tưởng hơn. Minh chứng rõ ràng là từ đó đến
nay, các sản phẩm của Unilever tới tay người tiêu dùng luôn theo sát việc
đáp ứng tối ưu cho khách hàng.

I.2.2. Tầm nhìn chung của Unilever
-

Sẽ có sự khác biệt tại giữa mỗi quốc gia về tầm nhìn của Unilever nhưng
nhìn chung nó được xây dựng dựa trên tầm nhìn chung của Unilever tồn
cầu. Tầm nhìn đó là làm cho cuộc sống bền vững trở nên phổ biến, dễ
hiểu hơn là phát triển đồng thời giữa doanh nghiệp cùng các hoạt động
xã hội nhằm giảm thiểu tác hại tới mơi trường. Khơng chỉ phục vụ xã
hội, Unilever cịn muốn mang tới những giá trị có ích hướng tới cộng
đồng.

-

Tại Việt Nam, tầm nhìn của Unilever chính là làm cho cuộc sống của
người Việt tốt hơn. Thực tế hóa điều đó qua chính những sản phẩm của
mình, cơng ty đưa tới quý khách những mặt hàng đảm bảo về sức khỏe,
tính thẩm mỹ, sự tiện nghi,...

14


II. MƠI TRƯỜNG KINH DOANH
II.1. Mơi trường vĩ mơ:
II.1.1.

-

Tự nhiên

Việt Nam nằm ở vị trí tương đối thuận lợi trong khu vực, có đường bờ
biển dài, nhiều cảng biển lớn thuận lợi cho việc xuất khẩu hàng hố khi
cơng ty Unilever, đặc biệt là Khu công nghiệp hiện đại của Unilever Việt
Nam tại Củ Chi sản xuất trên 5 triệu sản phẩm/ngày và xuất khẩu sang
hơn 20 quốc gia trên thế giới.

-

Khí hậu nhiệt đới nóng ẩm ở Việt Nam nên một số sản phẩm có xuất xứ
từ cơng ty mẹ ở châu Âu không phù hợp với đặc điểm của người Việt
Nam, bắt buộc Unilever Việt Nam phải có những cải tiến đối với sản
phẩm hoặc có chính sách cắt giảm phù hợp đối với những sản phẩm này.

II.1.2.
-

Kinh tế

Theo báo cáo tình hình kinh tế - xã hội năm 2018 của Tổng cục Thống
kê, GDP cả năm 2018 tăng 7,08%, là mức tăng cao nhất kể từ năm 2008
trở lại đây. Quy mô nền kinh tế theo giá hiện hành đạt 5,54 triệu tỷ đồng;
GDP bình quân đầu người ước tính đạt 58,5 triệu đồng, tương đương
2.587 USD, tăng 198 USD so với năm 2017.

-


Lạm phát được kiểm soát dưới 3,6% và chỉ số này về cơ bản duy trì ổn
định dưới 1,5%. Các cân đối lớn của nền kinh tế được đảm bảo, cán cân
thanh toán quốc tế thặng dư cao, nợ công và cân đối ngân sách được
kiểm soát đảm bảo các mục tiêu Quốc hội đề ra.

-

Mặc dù tỷ giá hối đoái tương đối ổn định, nhưng tỷ giá VND/USD vẫn
còn quá cao so với các nước trong khu vực nên ảnh hưởng đến giá nhập
khẩu nguyên vật liệu, dẫn đến gia tăng giá thành sản xuất.

II.1.3.
-

Chính trị pháp luật

Chủ trương của các bộ ngành Việt Nam là cùng thống nhất xây dựng nền
kinh tế Việt Nam theo xu hướng cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa; trong đó
ưu tiên thu hút đầu tư nước ngồi, đặc biệt từ các công ty xuyên quốc gia
15


và đa quốc gia như Unilever để tăng ngân sách. Trong bối cảnh khủng
bố, chiến tranh, dịch bệnh, ... thời gian qua, nền chính trị Việt Nam được
đánh giá là ổn định và theo báo cáo của Mastercard, được bầu chọn là
một trong những điểm đến an toàn nhất khu vực châu Á Thái Bình
Dương nói riêng và mang lại sự an tâm cho các nhà đầu tư nước ngoài.
II.1.4.

Văn hoá - xã hội


Quan điểm của người dân đối với sản phẩm mới
-

Người Việt Nam dễ chấp nhận những gì mới mẻ và có quan điểm
cách tân, có thái độ chào đón những cái mới miễn là những cái
mới này phù hợp với cách sống, cách tư duy của họ. Họ thích tiêu
dùng những sản phẩm mới, ln mới thì càng tốt với chất lượng
ngày càng được nâng cao, thậm chí khi họ chưa biết đến một sản
phẩm nào đó, vấn đề quảng bá sản phẩm của công ty cũng khơng
gặp q nhiều khó khăn, bởi người Việt Nam rất tị mị, cơng ty
khi tiến hành khuếch trương, quảng cáo chỉ cần kích thích sự tị
mị của họ là sản phẩm ấy cũng sẽ thành cơng. Người Việt nói
chung là đa dạng khơng có sự bài trừ một cái gì đó liên quan đến
thẩm mỹ, trừ những trường hợp có liên quan đến thuần phong mỹ
tục của họ.

-

Người Việt Nam nói chung có tâm lý sính hàng ngoại khơng chỉ
bởi chất lượng, mẫu mã cịn bởi uy tín thương hiệu của các doanh
nghiệp nước ngoài, đồng thời hàng Việt Nam chưa tạo được niềm
tin đối với người tiêu dùng do nhiều nguyên nhân: có thể kể đến
như chất lượng sản phẩm chưa cao, chủng loại sản phẩm còn
nghèo nàn, mẫu mã kém hấp dẫn. Điều này đã tạo cơ hội cho
hàng ngoại xâm nhập sâu vào thị trường Việt Nam và từng bước
phát triển vững chắc. Unilever cũng không ngoại lệ.

Ngoại ngữ có ảnh hưởng tới mức độ phổ biến sản phẩm trên thị trường


16


-

Người Việt Nam nhìn chung có trình độ ngoại ngữ không cao
trong khi hầu hết các sản phẩm ngoại nhập đều sử dụng ngôn ngữ
tiếng Anh. Chẳng hạn như người dân không biết hết được công
dụng cũng như cách sử dụng sản phẩm một cách có hiệu quả dẫn
tới tâm lý e ngại trong việc lựa chọn sản phẩm của cơng ty. Nhận
thức được điều này, Unilever đã nhanh chóng khắc phục bằng
việc thiết kế bao bì cho sản phẩm sử dụng tiếng Việt tạo điều kiện
cho người tiêu dùng Việt Nam có thể hiểu thêm về sản phẩm và
lựa chọn sản phẩm.

Tôn giáo
-

Việt Nam là một quốc gia tự do về tôn giáo nên việc phân phối,
quảng cáo sản phẩm không chịu nhiều ràng buộc khắt khe như
nhiều nước châu Á khác.

II.1.5.
-

Công nghệ

Công nghệ là yếu tố cực kỳ quan trọng đối với lợi thế cạnh tranh của 1
doanh nghiệp, nó là động lực chính trong tồn cầu hóa. Khi các công ty
thực hiện việc chọn lọc và áp dụng các kỹ thuật hiện đại trong hoạt động

Marketing. Họ nhận thấy rằng chi phí hoạt động sẽ được giảm thiểu và
hiệu quả tăng cao hơn. Họ có thể xác định và loại bỏ các khoản đầu tư
không cần thiết cho các kế hoạch nghèo nàn hoặc sự dư thừa nhân cơng.
Họ có thể phá vỡ sự trì trệ trong hoạt động và nhận được các khoản tài
trợ để thực hiện các hoạt động xúc tiến quan trọng có tính chiến lược.

Công nghệ cho phép các sản phẩm và dịch vụ được sản xuất với giá rẻ
hơn và tiêu chuẩn chất lượng còn cao hơn.
-

Nhờ hiểu rõ tâm lý của khách hàng, cộng thêm sự nỗ lực của khoa
học công nghệ hiện đại, các nhà thiết kế bao bì của Unilever dễ
dàng thu thập đầy đủ mọi thông tin về nhu cầu, sở thích, thói quen
và tình cảm của từng đối tượng khách hàng, từ đó lọc ra các yếu
tố cần thiết để tạo nên 1 bao bì hồn hảo trong mắt người tiêu
17


dùng. Đội ngũ thiết kế của Unilever được trang bị tối tân để luôn
đáp ứng được yêu cầu trong công việc. Các chương trình được sử
dụng thơng dụng nhất trong thiết kế là Adobe Illustrator,
Photoshop, Acrobat. Phần mềm Final Cut Pro được sử dụng trong
biên tập các video kỹ thuật số và carrara của Eovia Corp được
dùng để xử lý hình ảnh 3 chiều, hoạt họa và trình diễn. Trong
cơng việc thường nhật của mình, đội ngũ nhân viên của Unilever
khơng chỉ chun nghiệp trong việc thiết kế mà cịn có tác phong
cực kỳ nhanh nhẹn, nhờ đó họ ln hoàn thành mọi nhiệm vụ
đúng thời hạn, kể cả những lúc cấp bách nhất để giành được vị trí
cạnh tranh trên thị trường.
Công nghệ thay đổi việc phân phối sản phẩm

-

Nhờ khoa học công nghệ hiện đại, sản phẩm của Unilever dễ dàng
được đưa đến tay người tiêu dùng với chi phí thấp và thời gian
ngắn, thơng qua giao thức Internet, công ty cung cấp dịch vụ giao
hàng tận nơi. Dịch vụ này đã nhận được sự hài lòng cao từ phía
khách hàng. Điều này tạo nên uy tín của công ty và làm lợi nhuận
của công ty tăng lên một cách nhanh chóng. Cơng nghệ mang lại
cho doanh nghiệp cách giao tiếp mới với người tiêu dùng ví dụ
như biểu ngữ quảng cáo trên Internet, các chương trình quảng cáo
trên các phương tiện truyền thông đại chúng. Nhờ vậy hình ảnh
sản phẩm của Unilever ngày càng gần gũi với người tiêu dùng.

II.1.6.
-

Tồn cầu hố

Thuế quan giảm, giá cả ngun vật liệu rẻ nên có thể có thể sản xuất với
giá thành thấp hơn, nâng cao khả năng cạnh tranh so với đối thủ.

-

Phát triển thêm sản phẩm mới với công nghệ tiên tiến, hiện đại. Việc
giao thương các nước đang mở rộng, thị trường tiêu thụ mở rộng với đa
dạng khách hàng với nhu cầu, sở thích khác nhau, doanh nghiệp có cơ
hội cải tiến máy móc, cơng nghệ, cải tiến sản phẩm ngày càng đa dạng,
phong phú để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người tiêu dùng.
18



II.2. Môi trường vi mô:
II.2.1.
-

Khách hàng

Đối với nhà bán lẻ, hiện nay Unilever Việt Nam có hơn 200.000 nhà bán
lẻ trên tồn quốc từ thành thị đến nơng thơn. Với uy tín sản phẩm, chính
sách giá hợp lý và chiến dịch marketing - bán hàng hiệu quả nên nhà bán
lẻ hầu như khơng có sức mạnh trả giá so với công ty. Đây là một trong
những lợi thế của Unilever Việt Nam.

-

Đối với người tiêu dùng, họ có nhiều sự lựa chọn đối với sản phẩm cùng
loại hơn đến từ các đối thủ của công ty trên thị trường nên người tiêu
dùng có sức mạnh trả giá cao hơn.

II.2.2.

Đối thủ cạnh tranh hiện tại
Bảng II-1: Thống kê các đối thủ cạnh tranh hiện tại của Unilever

Cơng ty
Tiêu chí
Lĩnh vực
hoạt động

Unilever Việt Nam


Procter & Gamble (P&G)
Việt Nam
- Chăm sóc cá nhân
- Mỹ phẩm
- Chăm sóc sức khoẻ gia
đình

KAO Việt Nam

Nestlé Việt Nam

- Chăm sóc tóc
- Chăm sóc da và vệ
sinh cá nhân.

-

-

5-10%

25/68

15/21

6/15

- Thực phẩm cho
trẻ em

- Nước đóng chai
- Ngũ cốc ăn sáng
- Cà phê
- Bánh kẹo
- Đồ uống
- Hàng tiêu dùng.
31% thị phần cà
phê
12/?

Thị phần
Số sản
phẩm tại
thị trường
Việt Nam/
Thế giới.
Sản phẩm
cạnh tranh
trực tiếp

Omo

Tide
Ariel
Olay Total
Effects +
Downy
Safeguard
Head & Shoulders
Pantene

Rejoice
-

Attack

Khơng có

- Thực phẩm và đồ
uống sản xuất.
- Hàng tiêu dùng.
- Mỹ phẩm
- Chăm sóc sức
khoẻ gia đình.

Ponds
Comfort
Lifebuoy
Clear
Dove
Sunsilk
Knorr

Biore

Khơng có

Khơng có
Biore
Curel


Khơng có
Khơng có
Khơng có

-

Maggi
19


Lipton
Wall’s
Tiềm lực tài Bắt đầu hoạt động
chính
kinh doanh tại Việt
Nam vào năm
1995, Unilever đã
đầu tư hơn 300
triệu USD với một
nhà máy sản xuất
hiện địa tại thành
phố Hồ Chí Minh
và tỉnh Bắc Ninh.

Là một trong những tập
đoàn Mỹ đầu tiên tại Việt
Nam kể từ năm 1995, đến
nay P&G đã xây dựng ba
nhà máy lớn tại Bình
Dương với tổng trị giá

đầu tư lên đến 360 triệu
USD. Sau 20 năm, mức
đầu tư của P&G vào Việt
Nam tăng gấp 3 lần, sản
lượng tăng gấp 40 lần,
quy mô hoạt động kinh
doanh tăng gấp 12 lần.
Tốc độ tăng trưởng trung
bình đạt 2 con số trong
suốt 15 năm qua.

Năm 2016 Công ty
TNHH KAO Việt
Nam đã lỗ hơn 23 tỷ
đồng. Theo đó lỗ lũy
kế tính tới hết năm
2016 của doanh
nghiệp này lên đến
1.000 tỷ đồng. Tuy
nhiên, do có tiềm
lực tài chính mạnh
từ cơng ty mẹ (theo
báo cáo, lợi nhuận
rịng năm 2017 của
tập đồn Kao là
148,6 tỷ n) nên
Kao vẫn có thể xem
là 1 đối thủ cạnh
tranh với Unilever


Nestea
Milo
Năm 1995, Nestlé
Việt Nam ra đời,
với tổng vốn đầu tư
hơn 520 triệu USD,
sử dụng khoảng
2.000 lao động và
điều hành 5 nhà
máy tại Việt Nam

Doanh thu
($) (Tập
đoàn) (*)
Giá vốn
hàng bán
($) (*)
Tổng thu
nhập ($) (*)
Thu nhập
thuần ($)
(*)

62.62 tỷ

65.06 tỷ

13.49 tỷ

89.79 tỷ


-

34.26 tỷ

-

44.92 tỷ

-

44.86 tỷ

1.34 tỷ

7.53 tỷ

7.56 tỷ

9.86 tỷ

(*): Số liệu được trích từ Cơng ty tồn cầu
II.2.3.
-

Đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn

Cơng nghệ sản xuất sản phẩm chăm sóc cá nhân và gia đình khơng q
phức tạp và khơng địi hỏi đầu tư cao. Cho nên doanh nghiệp Việt Nam
có thể tham gia lĩnh vực này khơng mấy khó khăn. Mặc dù quy mô

doanh nghiệp Việt Nam không lớn và tiêu chuẩn về chất lượng chưa cao
nhưng họ có lợi thế về giá thành thấp, đánh vào thị phần vùng nông thôn
với dân số khá cao với yêu cầu về chất lượng tương đối thấp và nhạy
cảm về giá.
20