Bài 1: Tự hào về truyền thống gia đình, dịng họ
Khởi động
Câu hỏi trang 5 sgk Giáo dục công dân lớp 6: Cả lớp cùng nghe bài hát “Lá cờ” (sáng
tác: Tạ Quang Thắng) để trả lời câu hỏi:
a) Bài hát nói về truyền thống nào của gia đình Việt Nam?
b) Chia sẻ hiểu biết của em về truyền thống đó?
Trả lời:
a) Bài hát “Lá cờ” (sáng tác: Tạ Quang Thắng), nói về truyền thống tốt đẹp của gia đình
Việt Nam như:
- Truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc chính đáng,
- Truyền thống yêu thương con người,
- Truyền thống cần cù lao động.
b) Chia sẻ hiểu biết của em về truyền thống đó: Từ ngàn xưa, người Việt Nam luôn tự hào
về những truyền thống tốt đẹp của dân tộc mình như truyền thống u nước, lịng tự hào
dân tộc, truyền thống yêu thương con người, truyền thống cần cù lao động… Chính những
truyền thống này, đã tạo nên sức mạnh cho chúng ta trong quá trình xây dựng và bảo vệ
đất nước. Là người Việt Nam mỗi chúng ta cần phải giữ gìn và phát huy.
Khám phá
1. Truyền thống của gia đình, dịng họ
Câu hỏi trang 5 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
Em hãy đọc những thơng tin dưới đây và trả lời câu hỏi
Dịng họ Đặng ở Sơn La là dịng họ có truyền thống hiếu học. Qua nhiều thế hệ, các
gia đình trong dịng họ luôn quan tâm, chăm lo việc học hành của con em mình. Trẻ em
đến tuổi đều được tới trường, nhiều em đạt thành tích cao trong học tập. Nhiều thành viên
trong dòng họ đã trưởng thành, là cán bộ có đóng góp tích cực trong việc xây dựng và bảo
vệ quê hương, đất nước. Con cháu trong dòng họ ln tự hào và khơng ngừng phát huy
truyền gia đình, dòng họ hiếu học.
a) Dòng họ Đặng ở Sơn La có truyền thống gì? Em hãy suy nghĩ gì về truyền thống ấy?
b) Hãy kể tên các truyền thống gia đình, dịng họ mà em biết?
Trả lời:
a) Dịng họ Đặng ở Sơn La có truyền thống hiếu học, truyền thống yêu quê hương, đất

nước. Em nghĩ đây là truyền thống tốt đẹp cần lưu giữ và phát huy, em thấy ngưỡng mộ,
đáng học tập.
b) Tên các truyền thống gia đình, dòng họ mà em biết:
- Truyền thống yêu quê hương, đất nước.
- Truyền thống hiếu học.
- Truyền thống cần cù lao động.


- Truyền thống làm đồ gốm.
- Truyền thống làm nón lá.
- Truyền thống làm chiếu cói.
- Truyền thống làm đồ gỗ mĩ nghệ.
- Truyền thống làm …
2. Ý nghĩa của truyền thống gia đình, dịng họ
Câu hỏi trang 6 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi
1. Dung xa nhà lên huyện học. Mỗi khi gặp khó khăn trong cuộc hay học tập, Dung lại nhớ
tới ông ngoại, người đã cần cù lao động, khai khẩn đất đai để trồng trọt, chăn nuôi. Cũng
như ông ngoại, bố mẹ Dung khơng quản khó khăn, vất vả để tiếp tục mở rộng và phát triển
kinh tế. Dung cảm thấy tự hào về tinh thần lao động chăm chỉ và không ngại khó khăn của
ơng ngoại và bố mẹ mình. Nhờ đó, bạn có động lực để tiếp tục học tập tốt dù ở xa nhà.
2. Gia đình Nam có nhiều thế hệ sống chung một nhà, việc duy trì nhề nếp, gia phong “kính
trên, nhường dưới”, “uống nước nhớ nguồn” đã trở thành truyền thống của gia đình. Mỗi
thế hệ có nếp nghĩ, cách sống khác nhau nhưng mọi người biết chia sẻ, lắng nghe và tôn
trọng ý kiến của nhau nên cuộc sống gia đình ln đồn kết, vui vẻ, đầm ấm.
a) Việc tự hào về truyền thống gia đình, dịng họ đã giúp ích gì cho Dung?
b) Việc duy trì nề nếp, gia phong đã đem lại điều gì cho gia đình Nam?
c) Theo em, truyền thống gia đình, dịng họ có ý nghĩa như thế nào đối với mỗi cá nhân,
gia đình và xã hội?
Trả lời:

a) Việc tự hào về truyền thống gia đình, dịng họ đã giúp ích cho Dung:
+ Ý thức về giá trị bản thân, tự hào về gia đình, dịng họ của mình.
+ Tạo nền tảng và có động lực để tiếp tục học tập tốt dù ở xa nhà.
b) Việc duy trì nề nếp, gia phong đã đem lại cho gia đình Nam có cuộc sống gia đình
ln đồn kết, vui vẻ, đầm ấm. Các thành viên trong gia đình ln u thương nhau, biết
chia sẻ, lắng nghe và tôn trọng ý kiến của nhau.
c) Theo em, truyền thống gia đình, dịng họ có ý nghĩa đối với mỗi cá nhân gia đình và xã
hội như:
+ Phát triển lịng tự tơn cá nhân, tự tin, tự hào về gia đình.
+ Nâng đỡ và tạo nên sức mạnh cho cá nhân vượt qua mọi khó khăn thử thách trong cuộc
sống.
+ Ni dưỡng và phát triển tình u thương, lối sống đẹp có văn hóa.
+ Góp phần làm phong phú truyền thống, bản sắc dân tộc Việt Nam.
=> Theo em, truyền thống gia đình, dịng họ có ý nghĩa tích cực, quan trọng với mỗi cá
nhân gia đình và xã hội.


3. Giữ gìn và phát huy truyền thống gia đình, dịng họ
Câu hỏi trang 7 sgk Giáo dục cơng dân lớp 6:
Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi
1. Năm nào cũng vậy, Linh luôn háo hức mong chờ đến sáng mùng một Tết Nguyên đán.
Khi đó, mọi thành viên trong gia đình đều tụ họp đông đủ, cùng nhau đi chúc tết ông bà và
những người thân trong gia đình, dịng họ. Tết năm nay, Linh còn học được rất nhiều lời
chúc ý nghĩa để chúc mừng ông bà, bố mẹ và những người thân.
2. Tuổi thơ của An đã gắn bó với tiếng đàn bầu vì bà ngoại và mẹ của An đều là nghệ sĩ
đàn bầu nổi tiểng. Từ nhỏ, An đã được tập đàn cùng bà và mẹ. Giờ đây, kĩ thuật đánh đàn
của An đã khá điêu luyện. An luôn mong muốn sẽ có nhiều cơ hội mang nét độc đáo của
tiếng đàn bầu Việt Nam giới thiệu với bạn bè trong nước và quốc tế.
a) Theo em, việc làm của Linh và gia đình sẽ mang đến cảm xúc như thế nào cho người
thân?

b) Em có suy nghĩ gì về mong muốn của bạn An?
c) Từ việc làm của gia bạn Linh và bạn An, theo em mỗi người cần làm gì để giữ gìn, phát
huy truyền thống gia đình, dịng họ?
Trả lời:
a) Theo em, việc làm của Linh và gia đình sẽ mang đến cảm xúc vui vẻ, tự hào và hạnh
phúc, gần gũi yêu thương nhau hơn giữa các thành viên trong gia đình.
b) Em có suy nghĩ về mong muốn của bạn An: Đây là mong muốn chính đáng, rất tích cực
phát huy được truyền thống gia đình, đồng thời cũng giới thiệu được truyền thống tốt đẹp
của người Việt Nam tới thế giới.
c) Từ việc làm của gia bạn Linh và bạn An, theo em để giữ gìn, phát huy truyền thống gia
đình, dịng họ mỗi người cần làm những việc như:
+ Tìm hiểu về truyền thống gia đình mình qua việc hỏi han, trị chuyện với bố mẹ, ông
bà…
+ Tiếp nối những truyền thống tốt đẹp của gia đình mình bằng những việc làm cụ thể phù
hợp với lứa tuổi như: Chăm học, chăm làm, u thương bạn bè và thầy cơ giáo, kính trên
nhường dưới,…
Luyện tập
Câu 1 trang 7 sgk Giáo dục công dân lớp 6: Em đồng tình hay khơng đồng tình với ý
kiến nào dưới đây? Vì sao?
a) Lao động cần cù, chăm chỉ là một nét đẹp của truyền thống gia đình, dịng họ.
Trả lời:
- Em đồng tình với ý kiến (a) vì: Lao động cần cù, chăm chỉ là một trong những nét đẹp
điển hình của truyền thống gia đình, dịng họ Việt Nam từ xưa cho đến nay.


b) Giữ gìn truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ là thể hiện lòng trân trọng và biết
ơn với cha mẹ, ông bà, tổ tiên.
Trả lời:
- Em đồng tình với ý kiến (b ) vì: Giữ gìn truyền thống tốt đẹp của gia đình, dịng họ là thể
hiện lịng trân trọng và biết ơn với cha mẹ, ơng bà, tổ tiên. Đây là việc làm cụ thể, thiết

thực để thể hiện lòng trân trọng và biết ơn với những thế hệ trước đã xây dựng nên truyền
thống tốt đẹp cho dịng họ.
c) Chỉ những gia đình, dịng họ giàu mới có truyền thống đáng tự hào.
Trả lời:
- Em khơng đồng tình với ý kiến (c) vì: Truyền thống gia đình, dịng họ khơng chỉ là vật
chất mà cịn là giá phi vật chất như: yêu quê hương đất nước, sự cần cù chăm chỉ trong lao
động, yêu thương con người… Đây là truyền thống rất đẹp và đáng tự hào của các gia đình,
dịng họ Việt Nam. Vì vậy đã là truyền thống thì dù gia đình nghèo hay giàu gì thì vẫn
được gọi là truyền thống.
Câu 2 trang 7 sgk Giáo dục công dân lớp 6: Xử lí tình huống:
1. Dịng họ Nguyễn Huy của Bình có truyền thống hiếu học. Hằng năm, cứ vào đầu năm
học, dòng họ lại tổ chức trao phần thưởng cho các cháu đạt thành tích cao trong học tập và
thi đỗ đại học. Năm nay, Bình khơng được nhận phần thưởng vì kết quả học tập của bạn
chưa cao.
Theo em, Bình cần làm gì để phát huy truyền thống hiếu học của dịng họ?
Trả lời:
Theo em, Bình cần làm để phát huy truyền thống hiếu học của dòng họ như:
+ Cố gắng nổ lực trong học tập, rèn luyện đạo đức tốt để sau này vào được trường đại học
mình mong muốn.
+ Lập kế hoạch học tập, sử dụng và quản lí thười gian, giành nhiều thời gian hơn cho việc
hoc, có thể học bằng nhiều hình thức khác nhau như học nhóm, học thêm…
2. Gia đình Hải có nghề truyền thống làm đồ chơi Trung Thu. Ông nội của Hải được vinh
danh là nghệ nhân nổi tiếng. Bố mẹ của Hải vẫn luôn say mê làm ra những chiếc mặt nạ,
đền ông sao, đèn lồng,… và mong muốn bạn tiếp nối truyền thống của gia đình. Có người
khun Hải khơng nên tiếp tục nghề truyền thống của gia đình vì vất vả và không phù hợp
với xu thế hiện nay nữa.
Nếu em là Hải, em sẽ nói với người khuyên em như thế nào?
Trả lời:
Nếu em là Hải, em sẽ nói với người khuyên em là:
+ Mặc dù truyền thống làm đồ chơi Trung thu của gia đình là vất vả, nhưng đổi lại đó là

niềm vui của các bạn nhỏ sẽ được trọn vẹn hơn.


+ Đây là việc làm có ý nghĩa, em cảm thấy rất tự hào về bố mẹ, em trân trọng nghề truyền
thống của gia đình, nên em cũng sẽ tiếp tục theo chân ơng bà cha mẹ để giữ gìn và phát
huy truyền thống đó mãi về sau.
3. Gia đình Tuấn có truyền thống u nước. Ơng của Tuấn là lão thành cách mạng, bố của
Tuấn đang làm việc trong quân đội. Tuấn rất tự hào về truyền thống gia đình nhưng lại
muốn trở thành một doanh nhân, bởi theo Tuấn làm cơng việc mà có đóng góp cho đất
nước cũng là tiếp nối truyền thống của gia đình. Tùng, bạn của Tuấn, thì lại phản đối và
cho rằng Tuấn phải nối tiếp công việc, nghề nghiệp được truyền từ đời ông, cha đến nay
mới là tiếp nối truyền thống của gia đình.
Em đồng tình với ý kiến bạn nào? Vì sao:
Trả lời:
Em đồng tình với ý kiến bạn Tuấn vì: Vì tiếp nối truyền thống của gia đình khơng chỉ là
nói tiếp nghề nghiệp, cơng việc truyền từ đời này sang đời khác mà quan trọng là nối tiếp
các giá trị của gia đình như: truyền thống yêu nước, cần cù lao động, yêu thương con
người…
Vận dụng
Câu 1 trang 8 sgk Giáo dục công dân lớp 6: Em hãy viết thư cho ơng bà, bố mẹ để nói
lên niềm tự hào của em về truyền thống gia đình, dịng họ và chia sẻ những việc em sẽ làm
để phát huy những truyền thống tốt đẹp đó.
Trả lời:
Hà Nội, ngày....tháng....năm...
Gửi mẹ kính yêu của con!
Thời gian qua con cảm thấy rất tự hào về truyền thống làm nón lá của gia đình mình.
Bởi chiếc nón lá khơng chỉ là vật dụng thiết thân, người bạn thủy chung với người lao động
dùng để đội đầu che mưa, che nắng khi ra đồng, đi chợ, là chiếc quạt xua đi những giọt mồ
hơi dưới nắng hè gay gắt mà cịn là vật làm duyên, tăng nét nữ tính của người phụ nữ Việt
Nam… Con sẽ cố gắng học tập và rèn luyện tốt hơn, để sau này sẽ đưa sản phẩm truyền

thống của gia đình mình ngày càng vươn xa, khơng chỉ đến với người dân trong nước mà
cịn đến với đơng đảo bạn bè thế giới.
Con gái của mẹ!
Thùy An
Câu 2 trang 8 sgk Giáo dục công dân lớp 6: Em hãy lập và thực hiện kế hoạch giữ gìn,
phát huy truyền thống gia đình, dịng họ của em theo bảng mẫu sau:


Trả lời:
Em đã lập và thực hiện kế hoạch giữ gìn, phát huy truyền thống gia đình, dịng họ theo
bảng sau:
Tên truyền
thống

Cách giữ gìn và phát huy

Truyền thống
hiếu học

Cố gắng học tập tốt, tu dưỡng và rèn luyện đạo đức.

Truyền thống
làm nón lá

Học hỏi kinh nghiệm từ bố mẹ và mọi người xung quanh

Truyền thống
giúp đỡ người
nghèo


Nổ lực trong học tập, rèn luyện tốt đạo đức, giúp người có hồn cảnh
khó khăn như: ủng hộ bạn có hồn cảnh khó khăn trong lớp đồ dùng
học tập, mua tăm ủng hộ người mù, ủng hộ đồng bào bảo lụt,….