ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BẮC NINH
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
NGUYỄN THẾ SƠN - ĐOÀN THỊ THUÝ HẠNH (đồng Chủ biên)
NGUYỄN THỊ CHI - HỒ THỊ HƯƠNG
PHÍ HỮU QUYNH - NGUYỄN VĂN ĐÁP - LÊ THỊ AN
NGUYỄN NGỌC TRANG - PHAN THỊ HIỀN
NGUYỄN THỊ NGÁT - ĐỖ THỊ NHUNG - LÊ BÍCH NGÂN
NGUYỄN THỊ DUNG - ĐÀO THỊ VÂN
TÀI LIỆU GIÁO DỤC ĐỊA PHƯƠNG
TỈNH BẮC NINH
LỚP
2
LỜI NÓI ĐẦU
Các em học sinh thân mến!
Chào mừng các em đã lên lớp 2. Đây là cuốn Tài liệu Giáo dục địa phương
tỉnh Bắc Ninh lớp 2!
Cuốn Tài liệu gồm 6 chủ đề: Xã, phường, thị trấn em ở; Chùa Dâu; Hội
Dâu; Lê Văn Thịnh; Tìm hiểu Dân ca Quan họ Bắc Ninh; Làng nghề tre
trúc Xuân Lai. Mỗi chủ đề gồm 4 hoạt động: Khởi động; Khám phá; Thực
hành; Vận dụng.
Dưới sự hướng dẫn của thầy giáo, cô giáo, sự hỗ trợ của gia đình,
các em hãy tích cực khám phá, thực hành, trải nghiệm,… để tìm hiểu
những điều thú vị của quê hương; vận dụng những điều đã học vào
cuộc sống, thể hiện bằng những việc làm hữu ích với bản thân, gia đình
và q hương.
Chúc các em thành công!
CÁC TÁC GIẢ
3
kí hiệu DÙNG TRONG tài liệu
Học sinh huy động kiến thức,
kinh nghiệm cá nhân để tham
gia hoạt động tạo hứng thú vào
chủ đề mới.
Khởi động
Khám phá
Học sinh thực hiện các hoạt
động quan sát, thảo luận, tìm
kiếm thơng tin nhằm phát hiện
và chiếm lĩnh những điều mới,
chưa biết của chủ đề.
Thực hành
Học sinh sử dụng kiến thức,
kĩ năng được trang bị để giải
quyết các vấn đề, tình huống…
nhằm khắc sâu kiến thức, hình
thành kĩ năng, kĩ xảo một cách
chắc chắn.
Học sinh giải quyết các tình
huống, các bài học liên hệ, vận
dụng thực tiễn của bản thân, gia
đình và địa phương nơi em sống.
Vận dụng
4
MỤC LỤC
Lời nói đầu........................................................................................................ 3
Chủ đề 1. Xã, phường, thị trấn em ở....................................................... 6
Chủ đề 2. Chùa Dâu......................................................................................14
Chủ đề 3. Hội Dâu........................................................................................ 20
Chủ đề 4. Lê Văn Thịnh (1050 - 1096).................................................... 24
Chủ đề 5. Tìm hiểu Dân ca Quan họ Bắc Ninh
Tên một số bài Dân ca Quan họ liên quan đến quả cau, lá trầu....... 29
Tên một số bài Dân ca Quan họ liên quan đến các loài cây................ 32
Tên một số bài Dân ca Quan họ liên quan đến loài chim................... 34
Chủ đề 6. Làng nghề tre trúc Xuân Lai................................................. 37
5
CHỦ ĐỀ 1.
XÃ, PHƯỜNG, THỊ TRẤN EM Ở
Kể tên một số công việc của người dân thôn, làng, khu phố em ở.
Người dân làng bạn
làm những cơng việc gì?
Người dân làng mình
làm những cơng việc...
1. Em hãy chia sẻ với bạn về những nội dung sau:
- Tên xã, phường, thị trấn em ở.
- Tên một số thôn, làng, khu phố thuộc xã, phường, thị trấn
em ở.
6
2. Nghe thầy giáo, cô giáo giới thiệu về xã, phường, thị trấn em ở.
3. Chia sẻ về xã, phường, thị trấn em ở theo gợi ý sau:
- Tên nghề/làng nghề truyền thống (nếu có).
- Các sản vật của địa phương.
- Tên cảnh đẹp, di tích lịch sử và văn hoá.
- Giáp xã, phường, thị trấn nào?
1
Làm bánh phu thê ở Đình Bảng (thành phố Từ Sơn)
2
Nem Bùi (huyện Thuận Thành)
7
3
4
8
Đền thờ Lý Thường Kiệt (huyện Yên Phong)
Nhà hát Dân ca Quan họ (thành phố Bắc Ninh)
1. Dựa vào những hình ảnh và gợi ý dưới đây, em hãy giới thiệu:
- Tên của mỗi cơng trình ở xã, phường, thị trấn của em.
- Hoạt động chính của người dân diễn ra ở mỗi cơng trình đó.
1
3
Trường Tiểu học Đình Bảng 2
(thành phố Từ Sơn)
2
Trạm y tế xã Việt Thống
(huyện Quế Võ)
Sân bóng đá Hàng Thùng
Vệ An (thành phố Bắc Ninh)
4
Chợ Chờ (huyện Yên Phong)
9
2. Dựa vào những hình ảnh gợi ý dưới đây, em hãy:
- Kể tên một số hoạt động của người dân xã, phường,
thị trấn em ở.
- Nêu lợi ích của những hoạt động này.
5
Mua bán ở siêu thị
6
10
Cấy lúa
7
8
Vệ sinh đường phố
Tham gia trò chơi kéo co
11
3. Trị chơi “Em là phóng viên”: Cùng bạn trong nhóm giới thiệu
về quang cảnh của xã, phường, thị trấn em ở.
Bạn hãy giới thiệu
về quang cảnh của xã,
phường, thị trấn nơi bạn ở.
12
Xã mình có đầm sen
nở hoa thơm ngát
Xã mình
những ngày hè.
có sơng Đuống chảy qua,
có những cánh đồng lúa
rộng mênh mông.
1. Cùng người thân lập kế hoạch và thực hiện hoạt động để góp phần
giúp quê hương em xanh, sạch, đẹp.
KẾ HOẠCH HOẠT ĐỘNG
Thời gian thực hiện: Sáng thứ Bảy
Địa điểm thực hiện: Nhà văn hoá
NHIỆM VỤ
CHUẨN BỊ
TÊN THÀNH VIÊN
Vệ sinh khu vực nhà
văn hoá
Găng tay vải, chổi,...
Mẹ, chị Lan và Nam
?
?
?
?
?
?
2. Chia sẻ những việc em đã làm được để giúp quê hương xanh,
sạch, đẹp và cảm nhận của em sau khi thực hiện những việc làm đó.
13
CHỦ ĐỀ 2.
CHÙA DÂU
Kể tên một số di tích (đình, đền, chùa) ở tỉnh Bắc Ninh mà em biết.
14
1
Đình Đình Bảng (thành phố Từ Sơn)
2
Chùa Phật Tích (huyện Tiên Du)
1
Chùa Dâu nằm ở xã Thanh Khương, huyện Thuận Thành,
tỉnh Bắc Ninh. Chùa cịn có những tên gọi khác là: chùa Cả,
chùa Pháp Vân, chùa Diên Ứng, chùa Cổ Châu,… Đây là
ngôi chùa đầu tiên của Việt Nam cũng là một cảnh đẹp xứ
Kinh Bắc.
15
Chính giữa sân chùa là tháp
Hồ Phong - tồ tháp uy nghi,
quen thuộc trong câu ca dao:
“Dù ai đi đâu, về đâu
Hễ trơng thấy tháp chùa Dâu thì về”.
2
Chùa Dâu được
Thủ tướng Chính phủ
xếp hạng Di tích
Quốc gia đặc biệt
năm 2013.
3
1. Chọn đáp án đúng.
Chùa Dâu nằm ở xã, huyện nào của tỉnh Bắc Ninh?
a) Xã Thanh Khương, huyện Thuận Thành
b) Xã Đình Tổ, huyện Thuận Thành
c) Xã Trí Quả, huyện Thuận Thành
16
Ở chính giữa sân chùa có tồ tháp nào?
a) Tháp Báo Nghiêm
b) Tháp Phật Tích
c) Tháp Hồ Phong
Chùa Dâu được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng
Di tích Quốc gia đặc biệt năm nào?
a) Năm 2012
b) Năm 2013
c) Năm 2014
2. Chùa Dâu cịn có những tên gọi nào khác?
Đóng vai hướng dẫn viên du lịch, em hãy giới thiệu về chùa Dâu.
1
Chùa Dâu nằm trên một khu đất rộng rãi, bằng phẳng.
17
18
2
Trong tháp Hồ Phong treo quả chng và chiếc khánh
được đúc bằng đồng.
3
Phía trước tháp là hai tượng sấu đá và một con cừu đá.
1. Tìm hiểu và giới thiệu về một di tích ở địa phương em dựa vào
những gợi ý sau:
- Tên di tích
- Địa điểm
- Điều em thích nhất
2. Em nên làm gì để góp phần bảo vệ di tích q hương?
1 Học sinh lao động tại di tích chùa Lim (huyện Tiên Du)
2
Học sinh nghe giới thiệu về chùa Đại Bi (huyện Gia Bình)
19
CHỦ ĐỀ 3. HỘI DÂU
Lễ hội nào ở tỉnh Bắc Ninh được nhắc tới trong những câu ca dao sau:
Dù ai đi đâu, về đâu
Hễ trông thấy Tháp chùa Dâu thì về
Dù ai bn bán trăm nghề
Tháng Tư ngày Tám thì về hội Dâu...
(Ca dao)
1
Hội Dâu diễn ra vào ngày mùng 8 tháng 4 âm lịch hằng năm.
Lễ hội được tổ chức ở năm ngôi chùa của ba xã: Thanh Khương,
Trí Quả, Hà Mãn thuộc huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh.
20
2
Lễ rước "Phật Tứ Pháp"
3
Toàn cảnh hội Dâu
Trong lễ hội có nhiều hoạt động đặc sắc như: lễ rước,
trị “mẹ đuổi con”, trò “cướp nước”, trò “múa dẹp hội”,...
Ý nghĩa quan trọng nhất của hội Dâu là cầu cho mưa
thuận gió hồ, mùa màng tươi tốt để đời sống nhân dân
được ấm no, hạnh phúc.
21
1. Hội Dâu diễn ra vào thời gian nào? Ở đâu?
2. Kể tên một số hoạt động chính được tổ chức trong hội Dâu.
1. Hoàn thành sơ đồ sau vào vở:
Thời gian
Địa điểm
Hội Dâu
Ý nghĩa
Hoạt động
chính
2. Giới thiệu về hội Dâu dựa vào những thông tin trên.
1. Em sẽ làm gì trong những tình huống sau:
- Tình huống 1: Em bị lạc khi tham gia lễ hội.
- Tình huống 2: Khi tham gia lễ hội, em thấy một bạn vứt rác
không đúng nơi quy định.
22
2. Cùng các bạn trong nhóm tìm hiểu và giới thiệu về một lễ hội ở
địa phương (tên lễ hội, thời gian, địa điểm, các hoạt động diễn ra
trong lễ hội,...).
1
Hát Dân ca Quan họ trên thuyền tại Đền Đô (thành phố Từ Sơn)
2
Các hoạt động tại hội Lim (huyện Tiên Du)
23
CHỦ ĐỀ 4.
LÊ VĂN THỊNH (1050 - 1096)
Chia sẻ câu chuyện, hình ảnh, thơng tin,... về một nhân vật tiêu biểu
ở tỉnh Bắc Ninh.
Lê Văn Thịnh sinh năm 1050, mất năm 1096. Ơng q ở
thơn Bảo Tháp, xã Đơng Cứu, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh.
Ngay từ nhỏ, ơng đã rất chăm chỉ đọc sách. Năm 1075, Lê
Văn Thịnh đỗ cao nhất ở khoa thi đầu tiên do triều Lý tổ
chức và làm quan dưới triều nhà Lý. Ông được phong chức
Thái sư vì có nhiều cơng lao với đất nước.
Sau khi ông mất, nhân dân đã lập đền thờ tại quê nhà
để tưởng nhớ công lao của ông.
24
1. Lê Văn Thịnh sinh năm nào? Mất năm nào?
2. Lê Văn Thịnh quê ở đâu?
1. Lựa chọn thẻ chữ phù hợp để hồn thành sơ đồ dưới đây:
ơng đã rất chăm chỉ
đọc sách
nhân dân đã lập đền thờ
tại quê nhà để tưởng nhớ
công lao của ông
Thái sư
ông đỗ cao nhất ở
khoa thi do triều Lý tổ chức
Ngay từ nhỏ...
Năm 1075...
Lê Văn Thịnh
Sau khi ông mất...
Được phong chức...
25
