1

BÁO CÁO
BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIẢNG DẠY
I. LÝ DO CHỌN BIỆN PHÁP
Trong lịch sử dân tộc, lịch sử địa phương là một bộ phận không thể tách rời.
Tri thức lịch sử địa phương là biểu hiện cụ thể, sinh động và đa dạng của tri thức
lịch sử dân tộc.
Thế nhưng, trong thực tế tại trường THCS phần lịch sử địa phương đã được
quan tâm nhưng chưa thực sự được coi trọng xứng đáng với vai trị của nó vì số tiết
trong phân phối chương trình cịn hạn chế. Vấn đề dạy học lịch sử địa phương còn
chưa thực sự hiệu quả vì nhiều lí do khác nhau như tài liệu học tập cịn ít, hầu như
khơng có nội dung trong các kì thi, bài giảng của thầy cơ cịn khơ khan, học sinh
chưa có hứng thú tìm hiểu bài…
Phương pháp trò chơi là một trong phương pháp được nhiều thầy cô lựa chọn
nhằm giải quyết những thực trạng giáo dục. Phương pháp trò chơi đem lại hiệu quả
cao trong dạy học, tạo hứng thú trong giờ học.
Thông qua trò chơi trong dạy học lịch sử, nội dung của bài học được truyền
tải đến học sinh một cách tự nhiên, nhẹ nhàng, sâu sắc và dễ hiểu.
Để giảng dạy hiệu quả các tiết lịch sử địa phương 7 theo hướng tích cực. Tơi
lựa chọn biện pháp “Sử dụng phương pháp trò chơi tạo hứng thú cho học sinh
trong dạy Lịch sử địa phương 7 tại trường THCS Nguyễn Du”.
II. THỰC TRẠNG
Qua thực tế giảng dạy ở trường THCS Nguyễn Du nơi tôi công tác tôi nhận
thấy:
-

Đa số các thầy cơ giáo đều có năng lực, trình độ chun mơn, luôn áp dụng

đổi mới phương pháp trong các giờ giảng. Nhưng vẫn cịn một số giáo viên chưa có
kinh nghiệm khi sử dụng phương pháp dạy học dẫn đến chất lượng giờ dạy chưa

được cao.


2

- Nhiều các em học sinh hứng thú với các tiết học lịch sử địa phương. Tuy nhiên
các em cũng gặp một số khó khăn trong q trình nhận thức vì kiến thức lịch sử
nhiều, trừu tượng, khơ khan, khó nhớ và chưa biết liên hệ với thực tế cuộc sống.
Bên cạnh đó thì nhiều em cịn lơ là, chưa chú trọng học phần lịch sử địa phương vì
các em suy nghĩ rằng đây là phần phụ không thi đến nên chỉ học mang tính chất đối
phó. Trong các giờ học các em còn ngại làm việc, còn phụ thuộc vào bạn, chờ đợi
vào giáo viên, học tập mang tính chất thụ động.
Do sự tồn tại những thực trạng trên nên dẫn đến chất lượng phân môn lịch sử
lịch sử địa phương còn thấp.
Bảng khảo sát tại lớp 7B7, 7B8 năm học 2020-2021 trước khi các giải pháp thực
thi có kết quả như sau:
TT

Nội dung khảo sát

Tổng số

Tỉ lệ

học sinh
Mức độ chuẩn bị bài trước khi đến lớp môn Lịch

90

100%


sử địa phương của em?
- Rất đầy đủ

22

24%

- Tương đối đầy đủ

32

36%

- Khơng chuẩn bị

36

40%

90

100%

trong giờ học khơng ?
- Có
2

40


44%

- Khơng

50

56%

90

100%

1

Em có hứng thú/ tích cực tham gia các hoạt động

3

Sau giờ học em có nhớ được nội dung bài học
khơng?


3

- Có

43

48%


- Khơng

47

52%

III. NỘI DUNG BIỆN PHÁP
1. Cơ sở đề xuất các biện pháp:
- Nội dung chủ yếu của phần lịch sử địa phương 7 cung cấp kiến thức khái
quát về lịch sử Thái Nguyên từ thế kỉ XI đến năm 1884 như địa giới hành chính,
những nét chính về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, nhân vật lịch sử, di tích lịch
sử… Do vậy việc giảng dạy lịch sử địa phương có ý nghĩa rất quan trọng. Nó
khơng chỉ cung cấp những tri thức về địa phương mà còn rèn luyện kĩ năng và phát
triển năng lực học tập. Đồng thời bồi dưỡng tình yêu quê hương và trách nhiệm của
bản thân trong việc gìn giữ và phát triển truyền thống văn hóa; góp phần xây dựng
quê hương giàu đẹp hơn.
- Phương pháp trò chơi là phương pháp giáo viên thơng qua việc tổ chức các
trị chơi liên quan đến nội dung bài học, có tác dụng phát huy tính tích cực nhận
thức, gây hứng thú học tập cho học sinh.
2.Yêu cầu đối với giáo viên để thực hiện phương pháp trò chơi trong giờ
học Lịch sử địa phương 7
- Cần tuân thủ nguyên tắc khi tổ chức trò chơi, chủ động nắm chắc kiến thức
của bài lịch sử, xác định được kiến thức trọng tâm của bài để lựa chọn trò chơi
phù hợp bài giảng và biết làm chủ thời gian.
Phương pháp trị chơi trong mơn Lịch sử rất phong phú và đa dạng, có nhiều hình
thức chơi khác nhau như: trị chơi ai là triệu phú, ai nhanh hơn ai, xác định nhân vật
lịch sử, giải ơ chữ, đốn ý đồng đội, ghi nhớ sự kiện…Nên khi tổ chức giáo viên
phải lựa chọn trò chơi nào phù hợp với mục đích, yêu cầu của bài học mà mang lại
hiệu quả giáo dục cao.



4

-Thiết kế trò chơi phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất cuả nhà trường và tổ
chức các trò chơi theo tinh thần chủ động, phù hợp với kĩ năng rèn luyện cho
học sinh.
Để giúp các em học phần lịch sử địa phương đạt hiệu quả cao thông qua trị
chơi học tập thì điều đầu tiên giáo viên cần chuẩn bị đầy đủ đồ dùng của tiết dạy
phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường và tổ chức các trò chơi theo
tinh thần chủ động.
Khi lựa chọn trò chơi giáo viên phải chú ý lồng ghép khéo léo và phù hợp với kĩ
năng định rèn cho học sinh thơng qua trị chơi. Chẳng hạn trị chơi “ Tìm hiểu nhân
vật lịch sử” Thơng qua trị chơi này học sinh có kiến thức khái quát về thân thế, sự
nghiệp của những nhân vật lịch sử có công lao to lớn đối với lịch sử dân tộc và
nhân loại, từ đó rèn các em kĩ năng nhận xét, đánh giá cũng như phát triển được
năng lực liên hệ thực tế và rút ra bài học lịch sử.
-Khi tổ chức trị chơi thì giáo viên phải sốt được tiến trình hoạt động và ln
thay đổi trị chơi để tạo bầu khơng khí thân thiện, mới mẻ, và bình đẳng giữa
học sinh và giáo viên. Khi kết thúc cần tổng kết cuộc chơi.
Khi tổ chức trị chơi thì giáo viên phải kiểm sốt được tiến trình hoạt động
cũng như cần phổ biến chi tiết, tỉ mỉ luật chơi để học sinh hiểu và thực hiện không
vi phạm nội quy như: có mấy đội thi, mỗi đội có mấy thành viên tham gia thi, chọn
trọng tài, thời gian thi của mỗi trò chơi… Phổ biến cách xác nhận kết quả và cách
tính điểm, trao giải. Để học sinh phải chủ động phải tuân thủ luật chơi và chơi nhiệt
tình trung thực.
Khi kết thúc giáo viên hoặc trọng tài là học sinh nhận xét về thái độ tham gia
trò chơi của từng đội, những ưu điểm đạt được cần phát huy, những mặt hạn chế
cần phải rút kinh nghiệm trong các trị chơi khác. Sau đó trọng tài cơng bố kết quả
chơi của từng đội, cá nhân và trao phần thưởng cho đội đoạt giải.
Ví dụ 1: Tiết 37 - Thái Nguyên từ thế kỉ XI đến thế kỉ XIV



5

Phần 3. Di tích lịch sử Đền Đuổm
Tơi tổ chức trò chơi “Em là hướng dẫn viên du lịch”
+ Mục đích: Tạo khơng khí vừa học vừa chơi giúp học sinh nắm được kiến thức
khái quát về di tích Đền Đuổm, và phát triển kĩ năng phối hợp, phân tích, thuyết
trình, đánh giá nhận xét, làm việc theo nhóm. Đồng thời phát triển năng lực giao
tiếp hợp tác, năng lực thực hành, năng lực nhận xét, đánh giá ban đầu về di tích
Đền Đuổm và nhân vật lịch sử Dương Tự Minh.
+ Tiến hành trò chơi:
Bước 1: Chuẩn bị, giao nhiệm vụ và phổ biến luật chơi.
Chia lớp thành 4 đội và đặt tên cho mỗi đội, giáo viên phổ biến luật chơi.
Luật chơi: Cả lớp chia thành 4 đội, mỗi đội sẽ có thời gian 2 phút xem lại và thống
nhất nội dung chuẩn bị ở nhà để giới thiệu về di tích Đền Đuổm. Sau 2 phút các
nhóm cử đại diện trình bày sản phẩm. Đội nào có bài thuyết minh đúng, hay là đội
thắng cuộc sẽ nhận được phần q bí mật. Thời gian trình bày 3 phút.
Bước 2:Các nhóm cử đại diện trình bày, các nhóm lắng nghe
Bước 3: Các nhóm trong lớp tự đánh giá, nhận xét theo tiêu chí đánh giá nhóm nào
cao điểm hơn nhóm đó thắng.
Bước 4: Sau khi hai đội hồn thành giáo viên nhận xét, đánh giá hoạt động của các
nhóm, thành viên. Giáo viên cơng bố kết quả chung cuộc và chuẩn xác kiến thức.
(Có thể yêu cầu về nhà các nhóm hồn thành bài giới thiệu bằng video gửi cho giáo
viên lấy điểm )


6

Hình ảnh “Phiếu đánh giá theo tiêu chí”


Học sinh tham gia trò chơi “Em là hướng dẫn viên du lịch”


7

Sản phẩm của học sinh
Ví dụ 2 : Tiết 46- Thái Nguyên trong phong trào chống giặc Minh đô hộ đầu
thế kỉ XV.
Tơi sử dụng trị chơi “Trị chơi Ơ chữ bí ẩn
+ Mục đích: Trị chơi này áp dụng để củng cố bài học, đồng thời tạo khơng khí vui
chơi giảm căng thẳng trong giờ học.
Bước 1: Chuẩn bị ô chữ, câu hỏi gợi ý, giao nhiệm vụ và phổ biến luật chơi.
Giáo viên chuẩn bị tùy theo điều kiện cơ sở vật chất của trường như ô chữ trên
giấy A0 hoặc ô chữ và câu hỏi trên Powwer point.
Giáo viên lựa chọn đội chơi, chia thành 2 đội, mỗi đội chơi gồm 6 học sinh và đặt
tên cho mỗi đội. Đội 1-Núi Văn, đội 2 –Núi Võ.
Luật chơi: Trị chơi ơ chữ gồm 10 ơ chữ, tương ứng 10 câu hỏi. Đội nào giơ tay
trước sẽ dành quyền trả lời. Thời gian trả lời 1 câu hỏi 30 giây. Nếu đội lựa chọn
câu hỏi mà trả lời đúng được 10 điểm. Sau 5 câu hỏi đội nào đưa ra đúng từ khoá
được 40 điểm và dừng cuộc chơi. Nếu trả lời sai mất quyền chơi tiếp.
Bước 2: Giáo viên chiếu bảng ô chữ đựơc che lên bảng cùng với các câu hỏi gợi ý.
Bước 3: Giáo viên nhận xét, đánh giá câu trả lời


8

+ Tổng kết trị chơi: Sau khi hai đội hồn thành giáo viên nhận xét và công bố kết
quả chung cuộc.


Học sinh tham gia trò chơi
IV. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
Khi áp dụng kết hợp phương trò chơi học tập vào giảng dạy môn lịch sử đặc biệt là
phần lịch sử địa phương, tôi thấy đa số các em hiểu bài nhanh, nắm chắc kiến thức,
giúp các em nhớ lâu, tạo nên sự hứng thú, niềm say mê của học sinh trong giờ học
sau khi áp dụng tại lớp 7B7 và 7B8 có kết quả như sau:
TT

Nội dung khảo sát

Tổng số

Tỉ lệ

học sinh
Mức độ chuẩn bị bài trước khi đến lớp môn Lịch sử

90

100%

địa phương của em?
- Rất đầy đủ

48

53%

- Tương đối đầy đủ


39

44%

- Không chuẩn bị

3

3%

1


9

Em có hứng thú/ tích cực tham gia các hoạt động
trong giờ học khơng ?
- Có
2
- Khơng
Sau giờ học em có nhớ được nội dung bài học
3khơng?
- Có
- Khơng

90

100%

85


94%

5

6%

90

100%

77

86%

13

14%

V. KẾT LUẬN
Sử dụng phương pháp trò chơi học tập trong dạy học lịch sử nói chung,
trong dạy học phần lịch sử địa phương 7 nói riêng, có vai trị vơ cùng quan trọng
trong việc đổi mới phương pháp dạy học.
-

Giúp giáo viên nâng cao trình độ chun mơn và có nhiều kinh nghiệm hơn

trong giảng dạy ở các giờ học.
-


Giúp các em phát huy hết khả năng của mình, tích cực chủ động học tập,

làm cho giờ học trở nên sôi động, tạo khơng khí học tập vui vẻ, nhớ kiến thức lâu
hơn, chất lượng giáo dục lịch sử địa phương được nâng lên.
-

Góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường.
Mặc dù trong q trình thực hiện tơi đã nghiên cứu và áp dụng các giải pháp

trên nhưng bản thân vẫn cịn hạn chế. Kính mong nhận được sự góp ý của ban
giám khảo và thầy cơ đồng nghiệp để giải pháp được hồn thiện hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn!
Mỏ Chè, ngày 10 tháng 01 năm 2022
NGƯỜI VIẾT


10

Nguyễn Thị Yến

DUYỆT CỦA BAN GIÁM HIỆU
….…………………………………………………………………………………
….…………………………………………………………………………………
….…………………………………………………………………………………
….…………………………………………………………………………………
….…………………………………………………………………………………
….…………………………………………………………………………………


11


….…………………………………………………………………………………
….…………………………………………………………………………………
….…………………………………………………………………………………
….…………………………………………………………………………………
….…………………………………………………………………………………
DUYỆT CỦA PHỊNG GDĐT TP. SƠNG CƠNG
….…………………………………………………………………………………
….…………………………………………………………………………………
….…………………………………………………………………………………
….…………………………………………………………………………………
….…………………………………………………………………………………
….…………………………………………………………………………………
….…………………………………………………………………………………
….…………………………………………………………………………………
….…………………………………………………………………………………
….…………………………………………………………………………………
….…………………………………………………………………………………