I. Sự cần thiết phải hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở
Việt Nam
1. Thể chế và thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
- Thể chế: là những quy tắc, luật pháp, bộ máy quản lý và cơ chế vận hành nhằm điều

chỉnh các hoạt động của con người trong một chế độ xã hội. Đó có thể là những quy
tắc chính thức (do nhà nước ban hành) như Hiến pháp, các đạo luật, văn bản dưới
luật,... hoặc khơng chính thức (khơng do Nhà nước ban hành) như truyền thống, tập
quán, quy tắc ứng xử,...


-

 Thể chế: những quy tắc, luật pháp, bộ máy quản lý và cơ chế vận hành nhằm
điều chỉnh các hoạt động của con người trong một chế độ xã hội.
+ Quy tắc chính thức
+ Quy tắc khơng chính thức
Thể chế kinh tế: là thể chế mà đối tượng điều chỉnh của nó là các chủ thể kinh tế, các
hành vi sản xuất kinh doanh và các quan hệ kinh tế.
Bộ phận cơ bản của thể chế kinh tế:
+ Hệ thống pháp luật về kinh tế và các quy tắc xã hội của nhà nước

+ Hệ thống các chủ thể thực hiện các hoạt động kinh tế (VD: doanh nghiệp, công
ty,...)
+ Cơ chế, phương pháp, thủ tục thực hiện các quy định và vận hành kinh tế
 Thể chế kinh tế: thể chế mà đối tượng điều chỉnh của nó là các chủ thể kinh
tế, các hành vi sản xuất kinh doanh và các quan hệ kinh tế.


-

2.
a)

b)

c)

Thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa: là thể chế kinh tế mà mục
tiêu của nó là hướng tới xác lập đồng bộ các yếu tố thị trường, các loại thị trường hiện
đại theo hướng góp phần thúc đẩy dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn
minh.

 Thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa: là thể chế kinh tế mà
mục tiêu của nó là đồng bộ các yếu tố thị trường, phát triển đất nước
Lý do phải thực hiện hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa: 3 lý do
Do thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa còn chưa đồng bộ.
- Vận dụng chưa đồng bộ các công cụ quản lí và điều tiết thị trường
- Quan điểm đối với các chủ thể kinh doanh chưa có sự nhất quán giữa chính sách và
thực thi. Chẳng hạn, pháp luật quy định mọi doanh nghiệp thuộc các hình thức sở hữu
khác nhau đều bình đẳng nhưng trong thực tế, doanh nghiệp tư nhân gặp nhiều khó
khăn trong việc tiếp cận với nguồn vốn và thị trường
→ Nhà nước điều tiết, quản lí nền kinh tế thị trường bằng pháp luật, chiến lược, kế
hoạch,... → Cần phải xây dựng và hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường để khắc phục
những mặt tiêu cực và khuyết tật của nền kinh tế.
Hệ thống thể chế chưa đầy đủ
- Hệ thống pháp luật vẫn chưa theo kịp nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội
→ Trình độ và năng lực tổ chức, quản lí nền kinh tế thị trường của nhà nước thể hiện
chủ yếu ở năng lực xây dựng và thực thi thể chế → Cần phải xây dựng và hoàn thiện
thể chế kinh tế thị trường

Hệ thống thể chế còn kém hiệu lực, hiệu quả, thiếu các yếu tố thị trường và các loại thị
trường
- Hiệu lực thi hành của 1 số văn bản pháp luật chưa cao (Luật cạnh tranh, Luật đất
đai,...)


-

Quy trình xây dựng văn bản pháp luật cịn thiếu dân chủ, cứng nhắc
Năng lực của bộ máy quản lí nhà nước chưa đáp ứng yêu cầu quản lí hiệu quả nền
kinh tế thị trường, thiếu tính chuyên nghiệp và sự tận tâm phục vụ doanh nghiệp
Các thị trường lao động, thị trường vốn, thị trường bất động sản hoạt động chưa hiệu
quả, quản lí nhà nước chưa linh hoạt, thiếu chủ động và mức độ kiểm soát thị trường
chưa cao
→ Xây dựng và hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường là yêu cầu khách quan
 3 lí do: Hệ thống thể chế: + còn chưa đồng bộ.
+ chưa đầy đủ
+ còn kém hiệu lực, hiệu quả
( Xem vid />
II. Nội dung hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
(Như mọi người thấy, trong vid đã nêu khá đầy đủ về mục tiêu và các nội dung hoàn thiện thể
chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Sau đây mình sẽ tổng hợp lại
1 cách ngắn gọn những nội dung ấy)
1. Hoàn thiện thể chế về sở hữu và phát triển các thành phần kinh tế

Để hoàn thiện thể chế về sở hữu trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
ở Việt Nam cần thực hiện các nội dung sau:
- Một là: Thể chế hóa đầy đủ quyền tài sản (quyền sở hữu, quyền sử dụng, quyền định
đoạt và hường lợi từ tài sản) của nhà nước, tổ chức và cá nhân. Bảo đảm công khai,
minh bạch về nghĩa vụ và trách nhiệm trong thủ tục hành chính nhà nước và dịch vụ

cơng
- Hai là: Tiếp tục hồn thiện pháp luật về đất đai
- Ba là: Hoàn thiện pháp luật về quản lý, khai thác và sử dụng tài nguyên thiên nhiên.
- Bốn là: Hoàn thiện pháp luật về đầu tư vốn nhà nước, sử dụng có hiệu quả các tài sản
công; phân biệt rõ tài sản đưa vào kinh doanh và tài sản để thực hiện mục tiêu chính
sách xã hội.
- Năm là: Hoàn thiện hệ thống thề chế liên quan đến sở hữu trí tuệ theo hướng khuyến
khích đồi mới, sáng tạo, bảo đảm tính minh bạch và độ tin cậy, bảo vệ quyền sở hữu
trí tuệ.
- Sáu là: Hoàn thiện khung pháp luật về hợp đồng và giải quyết tranh chấp dân sự theo
hướng thống nhất, đồng bộ. Phát triển hệ thống đăng ký các loại tài sản, nhất là bất
động sản.
- Bảy là: Hoàn thiện thề chế cho sự phát triển các thành phần kinh tế, các loại hình
doanh nghiệp.
 Hồn thiện hệ thống thể chế liên quan đến: + Quyền tài sản
+ Đất đai
+ Tài ngun thiên nhiên
+ Tài sản cơng
+ Sở hữu trí tuệ
+ Dân sự


+ Sự phát triển các thành phần
kinh tế, các loại hình doanh nghiệp


2. Hoàn thiện thể chế để phát triển đồng hộ các yếu tố thị truờng và các loại thị trường
- Một là: Hoàn thiện thể chế để phát triển đồng bộ các yếu tố thị trường.

-


Các yếu tố thị trường như hàng hóa, giá cả, cạnh tranh, cung cầu ...cần phải được vận
hành theo nguyên tắc thể chế kinh tế thị trường. Muốn vậy, hệ thống thể chế về giá,
về thúc đấy cạnh tranh, về chất lượng hàng hóa, dịch vụ... cần phải được hồn thiện
để thúc đẩy sự hình thành đồng bộ các yếu tố thị trường.
Hai là: Hoàn thiện thể chế đế phát triển đồng bộ, vận hành thông suốt các loại thị
trường
Các loại thị trường cơ bàn như thị trường hàng hóa, thị trường vốn, thị trường cơng
nghệ, thị trường hàng hóa sức lao động... cần phải được hồn thiện. Đảm bảo sự vận
hành thơng suốt, phát huy tác động tích cực, cộng hưởng của các thị trường đối với sự
phát triển của thề chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
 + Hoàn thiện thể chế để phát triển đồng bộ các yểu tố thị trường
+ Hoàn thiện thể chế đế phát triển đồng bộ, vận hành thông suốt các loại thị
trường


3. Hoàn thiện thế chế để đảm bảo gắn tăng trưởng kinh tế với bảo đảm tiến hộ và công

bằng xã hội
Xây dựng hệ thống thể chế để có thế kết hợp chặt chẽ phát triển kinh tế nhanh và bền
vững với phát triển xã hội bền vững, thực hiện tiến bộ xã hội, tạo cơ hội cho mọi thành
viên trong xã hội tham gia và hưởng thụ công bằng thành quả của quá trình phát triển


4. Hoàn thiện thể chế thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc tế
- Một là: Tiếp tục rà soát, bổ sung, điều chỉnh hệ thống pháp luật và các thể chế liên
-

quan đáp ứng yêu cầu thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam.
Hai là: Thực hiện nhất quán chủ trương đa phương hóa, đa dạng hóa trong họp tác

kinh tế quốc tế, không để bị lệ thuộc vào một số ít thị trường. Nâng cao năng lực cạnh
tranh quốc gia, tiềm lực của các doanh nghiệp trong nước. Xây dựng và thực hiện các
cơ chế phù hợp với thông lệ quốc tế để phản ứng nhanh nhạy trước các diễn biến bắt
lợi trên thị trường thổ giới, bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc, giữ vững mơi trường hịa
bình, ổn định cho sự phát triển của đất nước.
 + Tiếp tục điều chỉnh hệ thống pháp luật và các thể chế liên quan đáp ứng
yêu cầu thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam
 + Đa phương hóa, đa dạng hóa, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, bảo
vệ lợi ích quốc gia - dân tộc, giữ vững mơi trường hịa bình



5. Hoàn thiện thể nâng cao năng lực hệ thống chính trị
- Xây dựng hệ thống thể chể đồng bộ đề nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng, vai trò

xây dựng và thực hiện thề chế kinh tế của nhà nước, phát huy vai trò làm chủ của
nhân dân trong hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa