LONGNƯƠNG1

LongNươnglàcongáicủamộtnhàgiathếởđất
Thái Bình, quận Long Hưng. Tổ tiên họ Khổng người
nước Lỗ Trung Quốc, được Tập ấm sang làm quan ở
nước ta lấy vợ người bản quán đất Thái Bình, Long
Hưng, sinh được một người con gái, vì thế đặt tên là
LongNương.LongNươngtuylàgái,ngồiviệctraudồi
cơngdung,mayváthêuthùa,vốnthơngminhhiếuhọc
nên làu thơng kinh sử, chư tử bách gia. Ít lâu sau, bố
mẹkhôngmayquađời.LongNươnglàmnghềdạyhọc
sinhsống.NàngtrúlạiởtrangMaKhám,huyệnTiên
Du, phủ Từ Sơn, đạo Kinh Bắc, trang này gần sơng
TiêuTương.TạiđâynàngsinhcontraiđặttêntựlàBí,
tên hiệu là Lũy. Bà dạy dỗ con trai trưởng thành là
ngườicóhọcvấngiỏicảvănchươnglẫnvõnghệ.Ơng
BíđánhđuổithứsửnhàHánTiêuTưdựngnướcVạn
______________________________

1. Nguyễn Bính: Bắc Ninh tỉnh, Vũ Giàng huyện, Khắc
Niệm tổng, Vân Khám xã thần tích, năm Hồng Phúc 1
1572 , Nguyễn Hiền sao năm Vĩnh Hựu 3 1737 , ký hiệu
AE

a7
,tr.8a‐12b.
29
117


Xn,rồixưngđế.SauơngBímấtởđộngKhuất Lão.

ƠngBílàmnênnghiệpđếlàdocơngdạydỗcủaLong
Nương.
Sau khi bà mất được tơn phong là Khổng
ThánhHồnghậukhangdânphùtộđạivương.

118


LÝBÀCƠNGCHÚA1

Vào đời An Dương Vương, ở xã Phù Viên, huyện
KimBảng,phủLýNhân,đạoSơnNamcóvợchồngơng
bà Trần Thức và Nguyễn Thị Phả là người hiền lành
phúc đức, lấy nghiệp nơng thương làm kế sinh nhai.
Ơng bà sinh được một người con gái nhan sắc tuyệt
trần,đặttênlàQuangNương.
Năm Quang Nương 14 tuổi cha mẹ đều mất cả,
nàng sống với người cô ruột là Trần Thị Bốn, hằng
ngày nàng theo cô xuôi ngược buôn tảo bán tần,
thường thường hai cô cháu hay đi qua thành Cổ Loa,
nhândânởđâyquengọinànglàCôLý.
Nămấy,vàotiếtxuân,nơinơimởhộitưngbừng.
QuangNươngcùngngườicôđichơixuân,gặplúcnhà
vua xa giá du xn, Quang Nương cùng mọi người
đứngxem.Vuatrơngthấynànglấylàmđẹpýbènvời
vềcungphonglàmđệbátcungphi.
______________________________

1.NguyễnBính: HàNamtỉnh,KimBảnghuyện,Phương
Viên xã thần tích, năm Hồng Phúc 1 1572 , Nguyễn Hiền

saonămVĩnhHựu3 1737 ,kýhiệuAE

a13
,tr.8a‐9b.
20
119


Sống trong cung 10 năm mà cung phi khơng có
con. Nhà vua bèn lập một cung ở Phù Viên cho cung
phivềởtạibảnqn.Ởq,cungphithườngxuấttiền
củacứugiúpngườinghèovàkhuyếnkhíchnhândân
pháttriểnnghềbnbán,chỉsaumấynămkhắpvùng
trở nên giàu có sung túc, phong tục thuần hịa. Khắp
nơinhândânhoanhỉ,cangợicôngđứccủabà.
Năm37tuổibàlâmbệnhquađời.Nhàvuatruyền
lập miếu thờ bà tại xã Phù Viên, sắc phong là Lý Bà
côngchúaTrungđẳngthần.Bàluônphùhộchonhân
dânnơiđâylàmănsungtúc.
Tương truyền, khi Trưng Vương khởi binh đánh
TôĐịnh,bàđãâmphùchoTrưngVươngthắngtrận.

120


LỰNƯƠNG HÙNG 1

HùngLựNươngconơngHùngHiênvàbàMaiThị
ThiếtqởthơnDiệp,xãĐaLộc,tổngĐaLộc,phủn
Lãng,tỉnhPhúcn.

Lự Nương cịn có tên hiệu là Ả Nương, con cả
trong một gia đình khơng giàu có nhưng chăm làm
điều nhân nghĩa. Cả Lự Nương và em trai là Hùng
Trạch Công đều giỏi võ nghệ. Khi quân Tô Định kéo
sang,TrạchCôngđầuquântiếncửchịvớiNữVương.
Trong trận cuối, hai chịem mỗingườimộtmũi quân
phốihợpvớicácmũiquânkháclàmnênchiếnthắng.
Trưng Nữ Vương tơn nàng là Phó quốc cơng được
phépđóngđồnởTrángViệt.
Về sau nàng cùng em về quê hương vừa hướng
dẫn cho dân làm ăn canh tác, phát triển nghiệp nông
tang, vừa tranh thủ luyện tập dân binh, phịng khi có
biến.
______________________________

1.NguyễnBính: Phúcntỉnh,nLãngphủ,ĐaLộctổng,
Điệpthơnthầntích,nămHồngPhúc1 1572 ,NguyễnHiềnsao
nămVĩnhHựu4 1738 ,kýhiệuAE

a9
,tr.7a‐14b.
7
121


MộtlầncóchiếucủaTrưngVương,haichịemhồi
triều. Trên đường đi, nàng bị bệnh và mất ở núi
TrángLinh xưalànúiMaiLinh châuBốChính.Đó
làngày12tháng9,TrưngVươngnghe tinthươngxót
rồi tặng phong Minh Vương, chuẩn cho dân ở trang

Tráng Việt lập miếu thờ bà, truy phong là Quốc
vương thiên sứ Lự Nương minh vương, tặng mỹ tự
là: Từ thuận, Đoan trang, Trinh khiết thượng đẳng
thần; chuẩn cho trangTráng Việtthờchính,cịntrại
Điệpphụthờ.

122


MANHỒNGHẬUĐẠIVƯƠNG1

VàothờinộithuộcnhàHán,tháithúTơĐịnhcai
trịrấtthamtàn,bạongược,nhândânsốnglầmthan,
cực khổ. Bấy giờ có bà Man hồng hậu là cháu ngoại
vua Hùng, là vợ của một vị Hùng tướng quân ở Giao
Châu.Bàsinhđượchaicongái.CôgáilớntênlàTrắc
đãgảchoThiSách.SáchbịTôĐịnhgiếthại,bàTrưng
Trắcthùnhànợnước,cùngemgáichiêutậphàokiệt
binh mã được hơn 6 vạn người, hội cùng với mẹ là
ManhồnghậuđóngđồnởbếnNamNguyễn,dẹptan
TơĐịnh,khơiphục65thànhtrì.BàTrưngtựxưnglàm
vua,phongchomẹlàTơnmẫuManhồnghậu,phong
choemgáilàBìnhKhơicơngchúa.
Banămsau,nhàHánsaiMãViệnsangđánhbáo
thù,bàTrưngthếyếu,tựvẫn.BàManhồnghậuchạy
về Bất Bạt, Thanh Xun, bị qn Hán truy kích gấp,
______________________________

1. Nguyễn Bính: Sơn Tây tỉnh, Tùng Thiện huyện, Cam
Thượngtổng,NamAnxãthầntích, nămHồngPhúc1 1572 ,

NguyễnHiềnsaonămVĩnhHựu3 1737 ,kýhiệuAE

a10
,tr.
14

1a‐5b.

123


cũng nhảy xuống sơng tự vẫn để giữ trọn khí tiết.
Nhândânthươngxót,lậpmiếuthờ,rấtlinhứng.Thời
vuaLýAnhTơng,bàhiểnứnggiúpvuacầuđảođược
mưa, giải hạn cho dân, và được vua phong là Linh
trinhphunhân,Manhoànghậuđạivương.

124


MINHBẢOPHUNHÂN
VÀẢNI1

Đời Lý Thái Tơng, ở xã Phương Quan, huyện
Thanh Miện, phủ Hạ Hồng, đạo Hải Dương có ơng Lê
Cơng Văn làm chức Tham tụng, vợ là Phạm Thị
Nghiêm người Bảo Trung, tuổi cao mà chưa có con.
KhiấyởPhíXácóơngTrầnMỹ,vợlàPhanThịThiên
sinhđượcmộtngườicongáitênlàẢNi.ẢNilên
3 tuổi thì cha mẹ đều mất, được Văn Công đem về

nuôi.Bốnnămsau,bàPhạmsinhhaicongáiđặttênlà
BảovàChâu.Lớnlênhaingườigiỏithihọađànhát.Ả
Nuôigiỏivõnghệ.Bangườiđềuđẹpnênđượcvuavời
vào triều. Bảo Nương lấy thái tử, Châu Nương lấy
HồngđếĐứcQuang,ẢNilấyhồngtơnĐứcMinh.
Sau khi Thái Tơng mất, thái tử tức vị, hiệu là Thánh
Tông.BảoNươngđượcphonglàđệtứcungphihiệulà
Minh Bảo phu nhân. Ba chị em xin vua miễn thuế và
______________________________

1.NguyễnBính:TháiBìnhtỉnh,HưngNhânhuyện,QuanBế
tổng,CầuCơngxãthầntích, nămHồngPhúc1 1572 ,Nguyễn
HiềnsaonămVĩnhHựu3 1737 ,kýhiệuAE

a5
,tr.1a‐10b.
27
125


các việc phu dịch cho dân Phương Quan, Bảo Trung,
PhíXá.HaixãBảoTrungvàPhươngQuandựngsinhtừ
thờBảoNươngvàChâuNương.DânPhíXádựngsinh
từthờẢNi.

126


MỤCPHẬT
THÁNHMẪUCƠNGCHÚA1


Vào thời Hùng Nghị Vương, nhà vua có một bà
phi thứ 9 tên là Cẩn quê xã Vân Thủy, là người hiếu
thuận.Năm41tuổi,bàmớisinhđượcmộtngườicon
gái,đặttênlàMịChâuThụyHoacơngchúa,làngười
khí chất từ hịa, thuần khiết, nhưng lắm bệnh. Năm
nàng 20 tuổi, bà mẹ chết. Ba năm cư tang xong, nhà
vua muốn gả chồng, nhưng nàng lấy cớ lắm bệnh, từ
chối và xin quy y đầu Phật. Nhà vua bằng lòng. Nàng
thụ giới ở chùa Thiên Bản, xã Viên Châu, lấy hiệu là
TuệMụcthiềnsưnương.
Mộthơmnàngvềkinhthành,đitớibãicát,bịmột
con rắn dài 10 thước, đầu có mào ngũ sắc quấn vào
người.Từđónàngcómang.Sợvuaquởtrách,nàngbỏ
trốn tới châu Sùng An, mãn kỳ sinh được hai người
contrai,đặttênlàLânvàLý.Sauđónànggiaoconcho
______________________________

1.NguyễnBính: SơnTâytỉnh,TiênPhonghuyện,KiềuMộc
tổng,ViênChâuxãthầntích,nămHồngPhúc1 1572 ,Nguyễn
HiềnsaonămVĩnhHựu3 1737 ,kýhiệuAE

a10
,tr.1a‐10b.
9
127


ngườibảnxãni,cịnmìnhtrốnđếnmộtngơichùaở
xãThanhCầu,huyệnThanhBa,mộtlịngthờPhật.

Nhà vua nghe tin, cho gọi nàng về triều để tìm
hiểusựtình.Đitớigiữađườngthìnànghóa.
Sauđó,haiơngLânvàLýđượcvuađưavềthành
PhongChâunidưỡng,lớnlêngiúpvuaDuệVương
caiquảnlongchu,tuầntrasơngnước.Saukhihóa,hai
ơng rất linh ứng, nhiều lần phù hộ khiến mưa thuận
gióhịa,giảihạnchothiênhạ.Vuaphongchobàlà:
‐MụcPhậtThánhmẫucơngchúa.
‐Cácconlà:ThơngHàđạivươngvà ThủyGiang
đạivương.

128


NAMHẢIVƯƠNG
CUNGPHIĐẠIVƯƠNG1

ThờiThụcAnDươngVương 257TCN‐208TCN ở
sách Học Nham, huyện Lôi Dương, phủ Thuận Thiên,
thuộc Ái Châu có ơng Nguyễn Dung góa vợ, di cư đến
giáp Quảng Phúc, phủ Tân Hưng, làm nghề dạy học.
Ông lấy bà Phạm Đoan Nương người bản địa, sinh
được cô con gái càng lớn càng xinh đẹp, được vua
tuyểnchọnlàmcungphithứ5làNamHảiVươngcung
phi, về sau được phong làm hoàng hậu. Khi ấy, Triệu
Úy Đà đem quân đến đánh Thục Vương, Nam Hải
Vương cung phi cùng năm em gái cải trang làm nam
giới đi chiêu tập binh sĩ đánh Triệu Vương, thắng
nhiều trận. Sau bà thua trận, chạy về quê ngoại, gieo
mìnhxuốnggiếngtựtử.Bàđượcdântronggiápdựng

đềnthờ.

______________________________

1. Nguyễn Bính: Thái Bình tỉnh, Hưng Nhân huyện, Khánh
Mỹ xã, Hương Xá thơn thần tích, năm Hồng Phúc 1 1572 , ký
hiệuAE

a5
,tr.1a‐10b.
28
129


NÀNGDIÊN1

Nàng Diên con nhà nghèo, cha mẹ mất sớm, làm
conniơngbàĐặngTiếnvàTạThịĐứcởđấtLong
Biên.ƠngbàTiếntrướcđãsinhđơihaitrai,đặttênlà
QuangvàTĩnh.
Khi trưởng thành, nghe tin Hai Bà Trưng dựng cờ
khởinghĩaởHátMôn,baanhemrủnhauđếnHátMôn
đứngdướicờnghĩacủaHaiBà.NàngDiên được Trưng
Trắcgiaonhiệmvụgiảlàmthườngdânbnbánvào
trạiqnTơĐịnhđểdịxéttìnhhình,cungcấptintức
giúpHaiBàTrưngđánhthắngTơĐịnh.
Khi Mã Viện kéo qn sang, nàng Diên cùng hai
anhsátcánhvớiHaiBàTrưngchốngMãViện.
Trong một trận chiến không cân sức, nàng Diên
cùng hai anh lui qn về bến Đơng Lâm. Ở đây ba

anhembịqnMãViệnvâychặt.Khơngđểbịgiặcbắt,
nàngDiêncùnghaianhnhảyxuốngsơngtựvẫn.
______________________________

1.NguyễnBính:BắcGiangtỉnh,HiệpHịahuyện,ĐơngLâm

xãthầntích, nămHồngPhúc1 1572 ,kýhiệuAE
4b.

130

a14
,tr.1a‐
5


DânĐôngLâmlậpmiếuthờ.Cáctriềuđạisaunày
đều ban tặng sắc phong. Nàng Diên được truy phong
Diên Bình và Trinh Thục phu nhân, ngày giỗ là 12‐8
hằngnăm.

131


NÀNGNĂM1

Nàng là con út, thứ năm nên cha mẹ đặt tên là
nàng Năm. Cha là Trần Thành, mẹ là Trần Thị Chiêu
qởxãĐạiTốn,huyệnQuếDương,phủTừSơn,Bắc
Ninh.

Năm15tuổichamẹmất,nàngcùngbốnanhtrai
vàochùanươngnáuhọcđạo.
Gặp khi cả vùng bị hạn cỏ cây khơ héo, dân q
đóikhát,nàngcùngbốnanhtrailậpđàncầuđảo,sau
nhiều ngày kiên trì quả nhiên mưa xuống như trút.
Trongcơnmưagiómịtmùấy,nàngmất.
Dân vùng ấy biết ơn tơn thờ, các triều về sau
phonglàmLýNươngcơngchúa.

______________________________

1. Nguyễn Bính: Bắc Ninh tỉnh, Từ Sơn phủ, Quế Dương
huyện,ĐạiTốntổng,ĐạiTốnxãthầntích, nămHồngPhúc1
1572 ,kýhiệuAE

132

a7
,tr.1‐5.
21


NGANƯƠNG1

NgaNươnglàcongáigiađìnhhọNguyễnởtrang
Vạn Điểm, huyện Thượng Phúc, phủ Thường Tín, xứ
SơnNam,sinhngày mồng9tháng Giêng,nổitiếnglà
cónhansắc,lạithơngminhtàigiỏi,quảlàtrangnữnhi
hào kiệt. Lúc đó Hồng Đệ Minh Cơng tuần du qua
trangVạnĐiểm,thấybàcónhansắc,liềnxincướilàm

vợvàđưavềtriềubáikiếnvua lúcđólàanhtraicủa
Minh Cơng . Vua phong cho bà làm Thái phi nhân,
ban cho trang Vạn Điểm làm đất Hộ nhi hương. Sau
khichamẹbàquađờiđược1nămthìcógiặcMaLân
ởNamHảinổiloạn.Vuanhiềulầnchoqnđiđánh
dẹpnhưngđềuthấtbại.LúcđóHồngĐệMinhCơng
xin được mang qn đi đánh giặc, qua trang Vạn
ĐiểmcóghévàothămTháiphi.ĐượctinĐạivương
mang quân đi đánh giặc, Thái phi mộ các thị nữ gia
thần được hơn 300 người gia nhập đoàn quân. Đại
______________________________

1.NguyễnBính:HàĐơngtỉnh,ThườngTínphủ,ThượngPhúc
huyện,VạnĐiểmxã,VạnĐiểmthơnthầntích, nămHồngPhúc
1 1572 ,kýhiệuAE

a2
,tr.1‐17b.
101
133


vương thấy Thái phi là phận nữ nhi mà có tấm lịng
trungqnáiquốc,lấylàmmừngrỡ,đồngýđểbàvà
đồnqncùngratrận.Quảnhiêntrậnấygiặcđạibại.
Thắng trận trở về vua phong cho Minh Cơng là Nam
Hảiquậnvương,phongchophunhânlàTháiphiphu
nhân. Sau khi Minh Công mất, bà trở lại trang Vạn
Điểm, tu sửa miếu từ và mất ở đó. Vua vơ cùng
thươngxót,lệnhchođìnhthầnlàmlễmaitáng,tơncả

haingườilàThượngđẳngphúcthần,chophéptrang
VạnĐiểmphụngthờmãimãi.

134


NGANƯƠNGCƠNGCHÚA1

VàothờithuộcHán,vuaQuangVũsaiTơĐịnhsang
làmtháithú,thihànhnhiềuchínhsáchtànác.Bấygiờ
ởHàTrung,ThạchHà,phủThiệuThiên,trấnThanhHoa
có người họ Đào húy Trung, vợ là Tạ Thị Phương, là
người hiền lành tử tế, 50 tuổi vẫn chưa có con. Một
hơmbàmơthấythầnnhânchomộtbọchaiquảtrứng.
Sau đó bà có mang, sinh ra một bọc, nở ra hai người
con trai, khôi ngô tuấn tú, đặt tên là Chàng Lang và
ChàngNghiêm,sauđólạisinhđượcmộtngườicongái
yểuđiệuxinhtươi,đặttênlàNgaNương.Lớnlên,cả
bađềulàbậcvănvõkiêmtồn,giỏicảthiênvănđịalý.
TơĐịnhnghetiếng,chovờira,nhưngcácơngkhơng
chịu, bị Định vu cáo làm phản và giết hại bố mẹ. Ba
anhemtrốnthốtnươngnáuvàomộtngơichùa,giả
xuất gia đầu Phật, nhưng bên trong chiêu dụ hào
kiệtphụcthù.NghetinHaiBàTrưngkhởinghĩa,ba
______________________________

1. Nguyễn Bính: Bắc Ninh tỉnh, Lương Tài huyện,
Trường Xá tổng, Thuận Trai xã thần tích, năm Hồng Phúc 1
1572 ,kýhiệuAE


a7
,tr.1a‐11a.
14
135


anh em đi theo, trên đường kết nạp cả Dương Công
cùngđi.Khithắnggiặc,HaiBàTrưngkhaothưởngquân
sĩ, thưởng cho bốn ngươi 100 lạng bạc. Sau khi các
ơng bà mất, đều được vua phong. Nga Nương được
phonglàĐươngcảnhthànhhồngNgaTriêutơnlinh
cơngchúa.
Thời Lý Thánh Tông, các ông bà hiển ứng giúp
vua đánh thắng giặc Chiêm, được vua phong Linh
chươngThượngđẳngtốilinhthần.

136


NGHIÊMPHUNHÂN1

Bà người xã Quang Độ, huyện Đông Ngàn, Bắc
Ninh, là em gái Tiến sĩ Nghiêm Ích Khiêm, vợ Tiến sĩ
ĐàmThậnHuy.
KhiMạcĐăngDungcướpngơinhàLê,bàtheo
chồng khởi binh chống lại. Sau bốn năm lo toan mọi
việcquânlương,khicùngchồngvàcácbinhsĩbịbao
vâychặtởthànhThọVựcYênThế,bàcùngchồngvà
một số mơn sinh trung nghĩa uống độc dược tự vẫn.
Trướckhiuốngthuốcđộc,bàcótrốitrăngrằng:Thiếp

đemtấmthângiànàytheochồngmndặmkhơnghề
sợ chết. Chàng đã cùng đồng mơn vì nước khởi binh,
việc chưa thành có lẽ do chưa có mưu hay kế lạ, chỉ
nguyện lòng trời giúp đỡ cho giữ được một phương
khiếnthiênhạvìthếmàbiếtrằngcịncóhọLê.Thiếp
tuychếtđi,ởdướisuốivàngkhơngcóđiềugìphảiân
hậncả.
______________________________

1.NguyễnBính:BắcNinhtỉnh,ĐơngNgànhuyện,NghĩaLập
tổng,HươngMặcxãthầntích, nămHồngPhúc1 1572 ,kýhiệu
AE

a7
,tr.1a‐2b.
5
137


Thờiấyngườitacoibàlàmộtphụnữquảcảmvà
trungnghĩa.
Về sau bà được các triều truy phong tôn thờ là
Quậnphunhân.

138


NGỌC NGUYỄNTHỊ 1

Nguyễn Thị Ngọc người xã Quần Đội, huyện Lôi

Dương. Bà và con trai bà là Trần Vận, là một trong
những bậc khai quốc cơng thần nhà Lê, có cơng lao
trongviệcbìnhNgơgiữnước.
NămẤtTỵ,vuađiđánhgiặcNgơquathànhNghệ
An.Bàxinchocontraitheovuađiđánhgiặc,cịnbản
thân mình qun sinh làm lễ tế thần nhân tại thành
Nghệ An. Thái Tơng Văn hồng đế truy tơn bà làm
Tháihậuquốcmẫu,saulạitơnlàmCungtừhồngthái
hậu, lập đền thờ phụng. Từ đó bà vơ cùng hiển linh,
giúpnướcđộdân,ngănloạntrừtaicónhiềucơnglao.
Trải các đời vua, đều được phong tặng sắc, xã Lãng
Độngđượcphụngthờmãimãi.

______________________________

1.NguyễnBính: ThanhHóatỉnh,ThiệuThiênphủ,CổLơi
huyện, Lũng Động xã thần tích, năm Hồng Phúc 1 1572 , ký
hiệuAE

b2
,tr.1‐6.
17
139





NGỌCCHÂU TRẦNTHỊ 1


TrongsốcácbàvợvuaNhânTơngnhàLý,cóbà
phunhânlàTrầnThịÁi.BàÁimộthơmmơthấymặt
trăng chui vào bụng, sau sinh ra một người con gái,
cựckỳxinhđẹpđặttênlàChâu.Năm18tuổi,gảcho
TrầnThúcĐạt.Đạtmấtsớm,nàngthủtiết,phụngthờ
bàTháihậu.
Thái hậu rất sùng chuộng đạo Phật, bà lập một
ngơichùanhỏởCamLộ.NgọcChâulúcđó22tuổixin
được trụ trì ở đó với một bà dì cũng góa chồng là
TrầnThịBảo.CơngchúatựxưnglàThụcTưđạocơ.
Bàthườnglàmphúc,bốthíchongườinghèo,được
dân chúng u mến. Bà mất ngày 10 tháng 2, được
dânlậpđềnthờrấtlinhứng.
Đến thời Trần bà hiển ứng phù hộ vua Trần đánh
thắnggiặcNgunMơngdoƠMãNhivàNguyễnBáLinh
sangxâmlược,đượcvuaphonglàThụcTưcơngchúa.

______________________________

1.NguyễnBính: KiếnAnhtỉnh,AnDươnghuyện,Quỳnh
Hồng tổng, Cam Lộ xã thần tích, năm Hồng Phúc 1 1572 , ký
hiệuAE

140

a12
,tr.1a‐10b.
4



NGỌCHOA1

NgọcHoaconquanBộchúatrangPhảLại,huyện
Quế Dương, phủ Từ Sơn, trấn Kinh Bắc, mẹ là Đào
Phương.NgọcHoasinhngày19tháng2nămNhâmTý,
mặt mũi sáng sủa, thân hình mềm mại, mắt đẹp mi
thanh,trêntráncóhaichữ“Phậtphó” Phậtcho .
Ngàythángtrơiqua,nămNgọcHoa14tuổi,chamẹ
đều qua đời. Một người trong trang ấp thấy Ngọc Hoa
nhansắc,muốnlấylàmvợ.NgọcHoakhơngthuận,bèn
tìm đến một chùa thiêng ở nơi khác để thụ giới. Đi ba
bốnngàyđườngmớitìmđượcchùaMinhKínhởtrang
VănMặc,huyệnBìnhHà,phủNamSách,lộHảiDươngvà
trụ trì ở đó. Trong một năm Ngọc Hoa đã tu sửa chùa
chiền, tô tạo tượng Phật, cảnh chùa trở nên trang
nghiêm,dânđếnlễcầuđơngđúc.NgọcHoalạiđemtiền
củarachẩngiúpngườigiàcả,kẻnghèokhó.Nhândânở
đâyđềumangơnNgọcHoa.Ngườidânthườngbảo:Có
đượcnhưvậylànhờơnđứccủaNgọcHoa.
______________________________

1. Nguyễn Bính: Hải Dương tỉnh, Thanh Hà huyện, Du La
tổng,VănMặcxãthầntích, nămHồngPhúc1 1572 ,kýhiệu
AE

a6
,tr.32a‐36b.
19
141