BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐẠO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
-------------------***-------------------

PHÁT TRIỂN KĨ NĂNG
ĐỀ TÀI:

“NGHIÊN CỨU VỀ VẤN ĐỀ BẠO LỰC KHƠNG
GIAN MẠNG ĐỐI VỚI GIỚI TRẺ VIỆT NAM
HIỆN NAY”
Nhóm sinh viên thực hiện: (Nhóm 3 - Anh 5 – Khối 2 – KTĐN)
Nguyễn Việt Dũng – 2011110054
Lê Linh Chi – 2011110040
Hồ Việt Hoàng – 2011110087
Nguyễn Thành Nam – 2011110153
Phạm Quốc Việt – 2011110280

Hà Nội, 2021


MỤC LỤC

Lời mở đầu......................................................................................3
I. Lý do chọn đề tài.....................................................................3
II. Phạm vi nghiên cứu...............................................................4
III. Đối tượng...............................................................................4
IV. Phương pháp.........................................................................4
V. Kết cấu.....................................................................................4
CHƯƠNG 1. Một số hiểu biết chung về Bạo lực mạng.............5
I. Định nghĩa................................................................................5
II. Các đặc trưng của Bạo lực mạng.........................................5

III. Phân loại Bạo lực mạng.......................................................6
CHƯƠNG 2. Bạo lực mạng tại Việt Nam đối với giới trẻ hiện
nay..................................................................................................10
I. Các yếu tố tác động tới Bạo lực mạng..............................10
II. Tác động của vấn đề bạo lực mạng..................................13
III. Bạo lực mạng trong thời kỳ dịch Covid-19.....................17
CHƯƠNG 3. Giải pháp cho Bạo lực mạng tại Việt Nam hiện
nay..................................................................................................20
I. Các giải pháp về phía Nhà nước.........................................20
II. Các giải pháp về phía các nhà cung cấp dịch vụ............22
III. Các giải pháp từ chính bản thân người sử dụng...........24
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................28

2


Lời mở đầu
I. Lý do chọn đề tài
Những năm gần đây, mạng xã hội đã có bước phát triển mạnh
mẽ, tác động lớn đến đời sống xã hội ở hầu hết các quốc gia trên
thế giới, trong đó có Việt Nam. Những cái tên như Facebook, Zalo,
Instagram,…đã dần trở nên phổ biến với vơ số tính năng đa dạng
cho phép người dùng kết nối, chia sẻ, tiếp nhận thông tin một cách
nhanh chóng, hiệu quả. Tuy nhiên, bên cạnh những ảnh hưởng tích
cực của các nền tảng mạng xã hội, một bộ phận không nhỏ người
sử dụng đã “thuận tay” mượn mạng xã hội làm công cụ cho những
hành vi xâm hại tới các cá nhân, tổ chức vì những lý do trên trời
dưới biển của riêng mình.
Mạng xã hội là một không gian mở, cộng thêm số lượng người
dùng mạng xã hội top đầu thế giới, tình trạng bạo lực mạng đã và

đang là một điểm nóng chưa có dấu hiệu dừng lại. Điển hình như
Facebook, mạng xã hội lớn nhất toàn cầu, chỉ vỏn vẹn gần 15 năm
ra đời, Việt Nam đã có tới 69 triệu tài khoản Facebook, chiếm ⅔ dân
số và đứng thứ 7 thế giới về quy mô sử dụng mạng xã hội phổ biến
này. Với giới trẻ Việt, đặc biệt là Gen Z, mỗi khi có một “scandal”,
“drama” nào đó xảy ra thì các làn sóng bình luận, chia sẻ lại nổi lên
như diều gặp gió. Hầu hết trong số đó, khơng phải là các ý kiến góp
ý hay phân tích vấn đề mà lại là các lời phán xét, chê bai và đương
nhiên là cơng kích chửi rủa. Việc mượn các mơi trường mở như
mạng xã hội để lạm dụng quyền tự do ngôn luận quá mức của
những cá nhân, tổ chức ấy đã để lại những hậu quả vô cùng nghiêm
trọng cho các nạn nhân về cả thể xác và tinh thần, đồng thời cũng
góp phần tạo ra một khơng gian mạng thiếu lành mạnh và văn
minh.

3


Trong bối cảnh đó, luật An ninh mạng Việt Nam đã được thông
qua vào năm 2018, nhưng chỉ chủ yếu tập trung vào vấn đề an ninh
mạng quốc gia trên cấp độ lớn. Còn những điều khoản và quy định
cụ thể về các vấn đề cơng kích, bạo lực cá nhân trên không gian
mạng, hay đơn giản là xây dựng một định nghĩa hoàn chỉnh cho
“bạo lực mạng” vẫn chưa được đề cập rõ ràng. Và chỉ khi nào vấn
đề này được đi vào tiềm thức của tất cả mọi người, đặc biệt là gen
Z - thế hệ hưởng trọn các thành tựu của kỷ nguyên công nghệ mà
các thế hệ trước để lại - thì tất cả những lo ngại trên mới phần nào
được giải quyết.
Chính vì thế, nhóm Phát triển kỹ năng chúng em đã thực hiện
nghiên cứu về đề tài “Nghiên cứu vấn đề bạo lực không gian

mạng đối với giới trẻ Việt Nam hiện nay” với mong muốn phần
nào giúp các bạn trẻ Việt, và đặc biệt là các bạn sinh viên trường
Đại học Ngoại thương, tham gia vào một khơng gian mạng thực sự
an tồn và mang lại những lợi ích đúng nghĩa.
II. Phạm vi nghiên cứu
Không gian: Việt Nam
Thời gian: Các số liệu, sự kiện nghiên cứu được nhóm lấy từ
năm 2018 đến hiện nay
III. Đối tượng
Giới trẻ Việt Nam thuộc độ tuổi từ 16 - 30 tuổi
IV. Phương pháp
Nghiên cứu định tính
V. Kết cấu
Bài nghiên cứu gồm 3 chương chính:
Chương 1: Một số hiểu biết chung về Bạo lực mạng
I: Định nghĩa
II: Các đặc trưng của Bạo lực mạng
III: Phân loại Bạo lực mạng
Chương 2: Bạo lực mạng tại Việt Nam đối với giới trẻ hiện nay
4


I: Các yếu tố tác động tới Bạo lực mạng
II: Tác động của vấn đề Bạo lực mạng: về Kinh tế, Thể xác và
Tinh thần
III: Bạo lực mạng trong thời kỳ Covid-19
Chương 3: Giải pháp cho Bạo lực mạng tại Việt Nam hiện nay
I: Các giải pháp về phía Nhà nước
II: Các giải pháp về phía các nhà cung cấp dịch vụ
III: Các giải pháp từ chính bản thân người sử dụng


5


CHƯƠNG 1. Một số hiểu biết chung về Bạo lực
mạng
I. Định nghĩa
Như đã trình bày ở trên, hiện nay, ở Việt Nam chưa có một
định nghĩa nào hồn chỉnh cho thuật ngữ “Bạo lực mạng”. Việc tìm
hiểu vấn đề này hầu như vẫn chỉ dựa trên sự tổng hợp từ các
nghiên cứu quốc tế đã có từ trước, nhưng lại gặp khó khăn về sự
nhất quán của chúng và sự khác biệt của văn hóa nước ta. Vì vậy,
sau khi đã tổng hợp từ nhiều tư liệu, nhóm chúng em đưa ra một
định nghĩa chung nhất về “Bạo lực mạng” như sau:
 Bạo lực là tổng hợp các hành vi sử dụng sức mạnh thể chất
với mục đích gây thương vong, tổn hại tới một ai đó.
 Mạng (mạng xã hội) có thể hiểu là một trang web hay nền
tảng trực tuyến, nơi mà mọi người có thể xây dựng các mối
quan hệ ảo với những người có chung tính cách, sở thích,
nghề nghiệp,… hoặc với cả những người có mối quan hệ ngồi
đời thực. Sự kết nối thơng qua các mạng xã hội giữa các người
dùng không phân biệt thời gian và khơng gian.
 Từ đó suy ra Bạo lực mạng, hay bắt nạt trực tuyến là một
hình thức bắt nạt, quấy rối thông qua các phương tiện điện tử
lan truyền trên mạng xã hội, bao gồm các mạng chia sẻ, nhắn
tin, chơi game, học tập và làm việc,... Các hành vi này lặp đi
lại với mục đích khiến cho các cá nhân, tổ chức chịu cơng kích
bị đe dọa, sợ hãi hay xấu hổ.
II. Các đặc trưng của Bạo lực mạng
Với lối chiết tự định nghĩa như trên, ta có thể thấy rằng Bạo

lực mạng mang những điểm tương đồng và cũng có những điểm
khác biệt với các hình thức bạo lực truyền thống.

6


Điểm tương đồng dễ hiểu của hai loại hình này đó là sự ảnh
hưởng xấu tới chủ thể bị tấn cơng, hay nói cách khác là nạn nhân
của bạo lực:
 Đầu tiên, chúng đều gây ra những tác động sâu sắc về thể
chất và tinh thần cho nạn nhân, và điều này là không hề
mong muốn.
 Thứ hai, nội dung trên các trang mạng điện tử có thể khó
xóa vĩnh viễn về mặt chức năng, vì vậy nạn nhân có thể trải
qua một sự cố bị bắt nạt liên tục. Điều này giống với việc bạn
bị bắt nạt và bạo hành trong một thời gian dài.
Tuy nhiên, ta sẽ tập trung đi vào điểm khác biệt để phân biệt
“bạo lực mạng” với các hình thức bạo lực thơng thường. Sự khác
biệt này chủ yếu đến từ từ “mạng”, hay “mạng xã hội”. Chính vì là
một khơng gian mở, đa chiều, đa người dùng nên Bạo lực mạng có
một số đặc trưng sau:
 Đầu tiên, phạm vi của bắt nạt trên mạng lớn hơn bắt nạt
truyền thống. Chỉ với một cú nhấp chuột, một người truy cập
có thể lan truyền các tin đồn xấu cho hàng nghìn người khác
trên Internet.
 Thứ hai, đe dọa trực tuyến có thể ảnh hưởng đến nạn nhân
ở bất kỳ thời gian nào và bất cứ đâu. Sẽ là rất khó hoặc khơng
thể đối với nạn nhân mạng để hồn tồn thốt khỏi tình
huống bị đe dọa. Với bắt nạt truyền thống, nạn nhân có những
thời điểm nhất định như ở trường, nơi vắng vẻ, còn khi ở nhà

thì thường sự an tồn là tuyệt đối. Trong khi đó, bạo lực mạng
có thể tiếp tục trong ngày và ban đêm, bất kể cá nhân đang ở
đâu có kết nối với mạng lưới Internet tồn cầu.
 Thứ ba, không giống như bắt nạt truyền thống, bạo lực
mạng không dễ dàng xác định hung thủ gây ra bạo lực do tính
ẩn danh và giả mạo của mạng xã hội. Khía cạnh này sẽ được

7


đề cập rõ ràng hơn trong Chương II, phần Các yếu tố tác
động tới Bạo lực mạng.
 Thứ tư, Bạo lực mạng có xu hướng lặp đi lặp lại nhiều lần.
Các hành vi tấn công trên mạng thường không dừng lại trong
một thời gian ngắn và sẽ tiếp diễn đến một mức độ nhất định,
đến khi có sự vào cuộc tham gia của những nhân vật và sự
việc khác tác động làm đổi chiều hoặc trấn áp dư luận.
 Thứ năm là sự mất cân bằng về khả năng giữa các nạn
nhân và kẻ bắt nạt. Thường đối với các vụ bạo lực mạng, nạn
nhân là một hoặc một nhóm các các nhân riêng lẻ, còn các đối
tượng thực hiện hành vi bạo lực lại là số đơng, thậm chí là cả
cộng đồng mạng. Việc thiếu tương quan về nguồn lực xung
đột giữa hai bên có thể coi là nguyên nhân chủ yếu tới các
ảnh hưởng sau này khi cán cân sức ép hầu như luôn luôn bị
dồn về một phía.
III. Phân loại Bạo lực mạng
Bạo lực mạng xuất hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, tùy
vào từng đối tượng và hồn cảnh cụ thể. Tuy nhiên, dựa vào tính
chất và hình thức của các vụ việc bạo lực mạng, ta có thể chia Bạo
lực mạng thành 5 loại chính sau đây:

1. Quấy rối
Hành vi Quấy rối ở đây liên quan đến việc kẻ bắt nạt gửi các
thông điệp dưới dạng tin nhắn, hình ảnh hoặc hình thức tương
đương mang tính xúc phạm và độc hại đến một cá nhân hoặc một
nhóm, và thường được lặp lại nhiều lần. Những hành vi này bao
gồm cả những hành động mang tính trả thù cá nhân và những hành
vi khơng có chủ đích, mua vui, giễu cợt là chính. Và giống với đặc
trưng thứ tư của Bạo lực mạng, hành vi này được lặp đi lặp lại gây
ra sự phiền nhiễu và những tổn hại lớn về tinh thần.
Điển hình cho loại này là sự việc nhiều đối tượng có mã code
của các lớp học trực tuyến, sau đó tham gia quấy rối, sử dụng
8


những từ ngữ thô tục, thiếu văn minh. Điều này không chỉ ảnh
hưởng tới tiến độ dạy học của nhà trường và còn làm cho học sinh
bị tiếp xúc những văn hóa phẩm xấu.
2. Cơng kích
Cơng kích tương tự như Quấy rối, nhưng nó đề cập đến một
cuộc chiến trực tuyến được trao đổi qua email, tin nhắn tức thời,
các bài đăng cơng khai hoặc các cuộc trị chuyện. Đây là một kiểu
bắt nạt nơi công cộng thường hướng những ngơn ngữ hoặc hình ảnh
thơ bạo đến một người cụ thể.
Cơng kích có thể coi là kiểu bạo lực mạng phổ biến nhất mà ta
có thể nhận thấy. Hành vi này được giới trẻ Việt Nam, tiêu biểu là
gen Z, thực hiện thường gắn với các vụ “bóc phốt” (được hiểu là sự
lột trần một bí mật mà ai đó khơng muốn biết, hay dính dáng đến
một tai tiếng xấu về cá nhân, tổ chức nào đó), “drama” (một xung
đột giữa nhiều cá nhân, xoay quanh một sự việc gây nhiều tranh
cãi). Những hiện tượng đó diễn ra kéo theo hàng triệu lượt bình

luận, chỉ trích, lăng mạ cho dù tính chất sự việc là đúng hay sai.
Ví dụ như thời điểm năm 2020 khi miền Trung đang phải chịu
sự tàn khốc của thiên tai, rất nhiều cá nhân đứng ra vào công tác
cứu hộ, giúp đỡ từ thiện cho bà con nơi đây, tiêu biểu là nữ ca sĩ
Thủy Tiên. Tuy nhiên, trái với sự ủng hộ, một bộ phận mạng lại cơng
kích trên tài khoản cá nhân của cô với lý do “nghi ngờ về số tiền cô
quyên góp” hay “đi từ thiện mà lại sử dụng các đồ hàng hiệu”,...
3. Cô lập
Cô lập là hành động cố ý tách ra và loại trừ một người khỏi
một nhóm trực tuyến chẳng hạn như trò chuyện và trang web.
Trên cấp độ lớn hơn, hành vi cô lập được thể hiện qua việc kết
nối giữa các cá nhân cùng loại trừ một đối tượng trên thị hiếu và
cảm quan của nhau, mà cụ thể hóa là các nhóm anti tràn lan trên
mạng. Các nhóm này sau đó sẽ cùng thảo luận các nội dung bơi
nhọ, để lại những bình luận ác ý và quấy rối người mà họ đã chọn
9


ra. Điều này gần giống với Quấy rối và Công kích, nhưng khác ở chỗ
họ khơng trực tiếp hướng tới đối tượng mà thảo luận trong các
nhóm của riêng mình.
Như thời gian cuối năm 2020, Hoa hậu Hương Giang bị cộng
đồng mạng tẩy chay và bị gán cho biệt danh “ Nữ hồng đạo lí”.
Cộng đồng mạng cịn tẩy chay những chương trình mà có nữ ca sĩ
này quảng cáo hoặc tham gia.
4. Phát tán
Phát tán là khi kẻ bắt nạt chia sẻ công khai thông tin cá nhân
và riêng tư, hình ảnh hoặc video về ai đó. Một người được coi là bị
phát tán khi thông tin của người đó đã được lan truyền phổ biến
trên Internet mà cá nhân họ không mong muốn.

Việt Nam không chỉ nổi tiếng bởi số lượng người dùng mạng
Internet thuộc top khu vực và thế giới, mà cịn có độ đáng gờm bởi
trình độ của các hacker. Vì vậy các vụ hack thơng tin nguồn để phát
tán trên mạng là điều tưởng không tưởng lại dường như quá đỗi
quen thuộc.
Tiêu biểu như trong năm 2019, ca sĩ Văn Mai Hương bất ngờ bị
phát tán những clip nhạy cảm khi cô đang thay đồ, được ghi lại bởi
camera gia đình và dữ liệu này đã bị hack và lan truyền sau đó.
5. Giả dạng
Giả dạng là một tình huống mà kẻ bắt nạt tạo ra một danh
tính giả để quấy rối một người ẩn danh. Ngồi việc tạo danh tính
giả, kẻ bắt nạt có thể mạo danh người khác để gửi tin nhắn ác ý
đến nạn nhân.
Tuy nhiên xu hướng bạo lực này ở Việt Nam chưa thực sự phổ
biến. Việc giả dạng một ai đó trên khơng gian mạng thường gắn với
các vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản cá nhân mà ít khi cơng kích trực
diện hay dùng lời lẽ nhằm mục đích bạo lực.
Như vậy, với 5 loại hình chính kể trên, ta có thể thấy Bạo lực
mạng thể hiện dưới nhiều hình thức đa dạng. Song, đây vẫn chưa
10


phải tất cả các loại hình của bắt nạt trực tuyến bởi lẽ khơng gian
mạng là khơng gian mở, vì vậy những hành vi bạo lực có thể biến
hóa đa dạng và không được thống kê lại hết bằng số liệu. Tuy nhiên,
điều chắc chắn rằng, những loại hình kể trên đã gây ra một nỗi lo
ngại lớn với sự an tồn của chúng ta khi tham gia và khơng gian
mạng.

11



CHƯƠNG 2. Bạo lực mạng tại Việt Nam đối với
giới trẻ hiện nay
I. Các yếu tố tác động tới Bạo lực mạng
Không một hiện tượng xã hội nào xảy ra mà lại khơng có
ngun do của nó. Để giải thích cho Bạo lực mạng, có nhiều câu trả
lời có thể được kể ra. Trong đó có thể là sự phát triển vượt bậc của
kỷ nguyên công nghệ và cuộc cách mạng 4.0 đã tạo điều kiện cho
tất cả mọi người có thể tiếp xúc với Internet, xuất phát điểm với vai
trị và vị trí ngang bằng nhau về mặt tổng thể. Tuy nhiên, nguyên
nhân chính dẫn tới hành vi này chính là các khía cạnh tác động đến
tâm lý chủ quan của mỗi người. Những yếu tố này tạo ra một địn
bẩy về nhận thức và tâm lý, từ đó dẫn tới việc thực hiện các hành vi
bạo lực.
1. Những nỗi đau xuất phát từ kẻ bắt nạt
Khi một ai đó từng bị bắt nạt, họ thường tìm cách trả thù thay
vì đối phó với tình huống bằng những cách lành mạnh hơn. Động
lực thúc đẩy những hành vi bắt nạt này là để trả thù cho nỗi đau
mà họ đã phải trải qua. Khi điều này xảy ra, những người là nạn
nhân tiếp tục trở thành hung thủ cho các vụ việc khác, như một
hiệu ứng domino khơng có điểm dừng.
Những nạn nhân bị bắt nạt cảm thấy có lý do chính đáng
trong hành động của họ vì họ cũng bị quấy rối và dày vò. Những
nạn nhân bị bắt nạt này muốn người khác cảm thấy những gì họ đã
trải và thấy có lý khi làm như vậy. Bằng cách bắt nạt người khác
trên mạng, họ cũng có thể cảm giác nhẹ nhõm và được minh oan
cho những gì họ từng trải qua.
Tuy nhiên sau một vài lần trả thù, những kẻ này sẽ bắt đầu
nhận thấy các hành vi cơng kích mình gây ra sẽ trở nên bình

thường và quen thuộc. Những lần khác, họ sẽ nhắm vào người mà
họ cho là yếu hơn hoặc dễ bị tổn thương hơn họ.
12


2. Tâm lý đổ lỗi và ganh tỵ
Các hành vi bắt nạt nói chung thường xoay quanh địa vị xã hội
hoặc trình độ của một người ở trường học hoặc cơ quan làm việc.
Một số kẻ bắt nạt người khác dựa trên nấc thang đánh giá mà một
nhóm nhỏ hoặc tổ chức, hay thậm chí là xã hội trao cho họ.
Ví dụ, một đồng nghiệp trong cơ quan bạn đang làm việc sẵn
sàng đăng tải những nội dung sai lệch về bạn với mục tiêu danh
tiếng, sự trọng dụng trong mắt các đồng nghiệp khác, và dĩ nhiên là
sếp của bạn, thấp hơn anh ta một bậc. Hay trong trường học, việc
ganh ghét về việc bạn được điểm số cao hoặc học bổng khiến cho
bạn trở thành đối tượng của một hội nhóm anti nào đó. Trường hợp
khác, một nữ sinh viên có thể đe dọa trực tuyến bằng lời lẽ qua tin
nhắn với một người bạn cùng trang lứa vì họ tin rằng nạn nhân đã
đánh cắp bạn tình của họ.
Dù lý do là gì, giới trẻ đơi khi cảm thấy các hành vi đe dọa trực
tuyến của họ là đáng được thực hiện và cần thiết. Do đó, họ thường
khơng cảm thấy hối hận hoặc tội lỗi vì đã bắt nạt trên mạng.
3. Sự rảnh rỗi dẫn tới nhàm chán
Theo khảo sát của các chuyên gia nhân chủng học, thời gian
làm việc theo tuần của các thế hệ trên toàn thế giới đầu năm 2019
lần lượt là: Gen Z 38 giờ/tuần, Millennials 42 giờ/tuần, Gen X và
Baby Boomers 43 giờ/tuần. Điều này cho thấy gen Z dành ít thời
gian làm việc hơn so với các thế hệ đi trước, và Việt Nam cũng
khơng nằm ngồi số đó. Việc rảnh rỗi, nhàm chán trong cuộc sống
dẫn tới việc “làm bạn” với các thiết bị điện tử như điện thoại,

laptop, game online như một hình thức giải trí đã làm tăng các nguy
cơ nguy hại trên khơng gian mạng.
Thay vì tìm một cách tích cực để dành thời gian cho bản thân,
giới trẻ tự giải trí bằng cách tạo hoặc tham gia vào các “drama”
trên không gian mạng, các cuộc cơng kích làm thú vui mà họ thấy
sảng khối.
13


4. Tâm lý đám đông
Đôi khi giới trẻ sẽ tham gia vào bắt nạt trên mạng để hòa
nhập với một nhóm bạn hoặc một cộng đồng, ngay cả khi điều đó
có nghĩa là đi ngược lại với phán đốn tốt hơn của họ.
Những kẻ bắt nạt này quan tâm đến việc hòa nhập hơn là lo
lắng về hậu quả của việc bắt nạt trên mạng. Những lần khác, các
nhóm bạn bè sẽ bắt nạt nhau trên mạng vì có cảm giác an tồn sai
về số lượng, hay nói châm biếm một chút là “khơng ai phải chết
một mình” hoặc “ta sai thì họ cũng sai”.
5. Khát khao quyền lực
Bắt nạt trên mạng có thể là một biểu hiện của địa vị xã hội.
Những người thuộc “lớp trên”, nôm na là có một chút sự nổi tiếng
thường chế giễu những người kém nổi tiếng hơn xung quanh mình.
Trong khi đó, một số người khác đang cố gắng leo lên bậc
thang xã hội ở trường học, cơ quan hoặc đạt được một số quyền lực
xã hội sẽ sử dụng đến đe dọa trực tuyến để thu hút sự chú ý. Bắt
nạt trực tuyến có một loạt các động cơ khác nhau, nhưng mục tiêu
chung là tăng sức mạnh của chính mình bằng cách giảm sức mạnh
của người khác.
6. Tính ẩn danh của mạng xã hội
Tính ẩn danh của Internet mang lại cho kẻ gây ra bạo lực cảm

giác an toàn sai lầm. Họ tin rằng nếu họ đăng những thứ ẩn danh
thì họ sẽ không bị phát hiện. Hơn nữa, những kẻ bắt nạt trên mạng
khơng nhất thiết phải nhìn thấy phản ứng của nạn nhân, điều này
giúp bạn vô cùng dễ dàng nói và làm những điều mà khơng muốn
làm. Trên thực tế, một số lượng đáng kể giới trẻ Việt không bắt nạt
trực tiếp vẫn sẽ tham gia vào các hành vi bạo lực mạng.
7. Sự thiếu đồng cảm
Hầu hết những người tham gia bạo lực trên mạng đều tin rằng
đó khơng phải là vấn đề lớn. Vì chúng khơng thấy nỗi đau mà chúng
gây ra nên chúng cảm thấy ít hoặc không hối hận về hành động
14


của mình. Trên thực tế, một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng một
số lượng lớn học sinh tham gia bắt nạt trực tuyến cho biết họ không
cảm thấy gì đối với nạn nhân sau khi bị bắt nạt trực tuyến. Thay
vào đó, nhiều người thừa nhận rằng bắt nạt trực tuyến khiến chúng
cảm thấy buồn cười, nổi tiếng và có sức ảnh hưởng lớn.
8. Sự phân biệt đối xử
Phân biệt đối xử là hành vi tạo ra sự phân biệt một cách sai
trái giữa những con người với nhau dựa trên đặc điểm của nhóm,
tầng lớp xã hội hay các đặc điểm xã hội khác mà cá nhân được cho
là thuộc về.
Phân biệt đối xử có thể dựa trên các cơ sở như giới tính, độ
tuổi, quốc tịch, màu da, tôn giáo, sắc tộc, địa vị kinh tế, địa vị xã
hội, ngôn ngữ, tầng lớp, nguồn gốc sinh thành, và những cơ sở
khác...
Việc phân biệt đối xử đặc biệt rõ ràng khi một cá nhân hay
một nhóm bị đối xử kém các cá nhân hay nhóm khác một cách
không công bằng. Phân biệt đối xử chủ yếu liên quan đến việc hạn

chế, ngăn cản hoặc loại bỏ một cách vơ lý một cá nhân hay một
nhóm với những cơ hội và đặc quyền mà những nhóm khác có
được.
Tương tự như vậy, phân biệt đối xử cũng không loại trừ phạm
vi tác động trên không gian mạng. Theo một số liệu thống kê trên
phạm vi thế giới, trong đó có Việt Nam, những người bạo lực mạng
chỉ ra rằng họ thường bị bạo lực bởi các lý do sau:

15


Các nguyên nhân bị bạo lực mạng theo phía nạn nhân

Dựa vào bảng thống kê, phần lớn những kẻ bắt nạt thường
dựa vào những đặc điểm ngoại hình (61%) của nạn nhân để làm
nguyên do tiến hành bắt nạt. Không khó để bắt gặp những lời nhận
xét mang tính tiêu cực, cơng kích về ngoại hình của ai đó trên mạng
xã hội. Tiếp theo đó là những yếu tố liên quan đến trình độ học vấn,
sắc tộc, giới tính…..
II. Tác động của vấn đề bạo lực mạng
Một nghiên cứu của Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc UNICEF thực
hiện vào năm 2019 tại 30 quốc gia trên toàn thế giới bao gồm Việt
Nam đã đưa ra những con số thực sự bất ngờ. Khảo sát chỉ ra 21%
thanh thiếu niên Việt Nam tham gia khảo sát cho biết họ là nạn
nhân của bắt nạt trên mạng và hầu hết (75%) đều khơng biết về
đường dây nóng hoặc các dịch vụ có thể giúp họ nếu bị bắt nạt
hoặc bị bạo lực trên mạng. Với số lượng người bị hại nhiều, cộng
thêm việc thiếu kỹ năng giải quyết đã gây ra nhiều hệ lụy xấu cho
bản thân họ và xã hội.


16


Trong khi thống kê cho thấy thế hệ Z (năm sinh trong khoảng
từ cuối thập niên 1990 đến đầu thập niên 2010) và thế hệ
Millennials (sinh ra trong khoảng thập niên 1980 tới cuối thập niên
1990) là hai thế hệ chịu tác động chủ yếu của Bạo lực mạng tại Việt
Nam.

Phần trăm chịu ảnh hưởng của Bạo lực mạng của các thế hệ
tại Việt Nam 2020 theo khảo sát của Microsoft
Con số này khác biệt hoàn toàn so với năm 2018 khi Boomers
và Millenials mới là hai thế hệ chịu ảnh hưởng lớn nhất của Bạo lực
mạng. Điều này cho thấy trong vòng 3 năm trở lại đây tại Việt Nam,
xu hướng của Bạo lực mạng đang hướng dần tới độ tuổi trẻ hóa, tức
là tập trung vào Gen Z nhiều hơn. Và có thể dự đốn rằng trong
tương lai Gen Z sẽ vượt Millenials trở thành thế hệ chịu tác động của
Bạo lực mạng lớn nhất tại Việt Nam.
Nhìn chung, bạo lực mạng có thể gây tổn hại đến sức khoẻ
tinh thần hoặc thể chất, và đặc biệt là cả những tác động về mặt
kinh tế.
1. Tác động của Bạo lực mạng về Kinh tế
17


Xét trên góc độ về Kinh tế, Bạo lực mạng đã gây ra khơng ít
những tổn thất về mặt tiền bạc cho khơng chỉ bản thân nạn nhân,
mà cịn với cả các cá nhân, tổ chức có liên quan. Ta có thể chia các
tổn hại về kinh tế theo các mặt sau:
Tống tiền:

Dường như nỗi đau tâm lý của các nạn nhân được các kẻ thực
hiện hành vi bắt nạt trực tuyến tận dụng đáng kể. Hành vi này
thường gắn nhiều với các vụ phát tán clip nhạy cảm lên các trang
công cộng và lợi dụng tâm lý “muốn sự bình n” của họ để chuộc
lợi bất chính.
Giả mạo:
Thơng thường, các đối tượng mạo danh một ai đó là để thực
hiện các hình thức lừa đảo là chủ yếu và loại hình này khơng được
xếp vào bạo lực mạng. Tuy nhiên, xét trên khía cạnh khác, khi mà
các đối tượng mạo danh sử dụng tài khoản của họ thực hiện hành vi
vu khống, gây ra sự hiểu lầm đáng tiếc và yêu cầu chủ nhân tài
khoản “chuộc” lại tài khoản đó hoặc xóa hết các ngơn từ sai sự
thật.
Với trình độ của các hacker Việt, khơng khó để thấy những hội
nhóm, những cá nhân cơng khai hoạt động mua bán, nhận đánh
cắp tài khoản một ai đó trên mạng xã hội. Các trang nổi tiếng trên
thế giới được tích xanh cũng khơng thốt khỏi tầm tay của các
hacker Việt. Với họ, những kẻ thực hiện hanh vi tấn công này, thì
các trang càng nổi tiếng càng giúp họ đạt được nhiều mục đích lợi
nhuận.
Ví dụ điển hình nhất là tháng 8/2020 vừa qua, liên tiếp các tài
khoản cá nhân của các ngơi sao, chính trị gia trên thế giới bị các
“chị” bán hàng online hack mã nguồn đăng bài tràn lan như:
Ivanoic (cầu thủ bóng đá), Mazen Alrays (nhà báo Quatar), Abiola
Adeyemi Ajimobi (chính trị gia Nigeria),...
Danh tiếng:
18


Bơi nhọ, xúc phạm, cơng kích, tẩy chay là các cụm từ mơ tả

chính xác ảnh hưởng của bạo lực mạng tới công việc những nạn
nhân (chủ yếu là người nổi tiếng). Chịu đựng một danh tiếng xấu sẽ
là lý do mà hầu hết các nhãn hàng cũng không muốn hợp tác với họ
để thực hiện các hoạt động truyền thơng quảng bá. Điển hình phải
kể tới trường hợp của hoa hậu Hương Giang. Sau khi thực hiện hành
động đáp trả các antifan, công việc của Hương Giang trở lên có
phần trùng xuống khi các chương trình livestream bán hàng khơng
hợp tác với cơ nữa.
Về phía các nhãn hàng đã từng hợp tác trong quá khứ cũng bị
ảnh hưởng không hề nhỏ. Đơn cử như trường hợp của diễn viên,
người mẫu Hải Tú sau vụ lùm xùm “trà xanh” và hàng loạt các hội
nhóm anti, bài trừ của cộng đồng mạng, cư dân mạng bắt đầu
chuyển hướng sang các công ty từng mời cô làm người mẫu quảng
bá, dù đã là rất lâu trước đó, khiến cơng ty này đón nhận làn sóng
tiêu cực dù khơng làm gì sai cả.
2. Tác động của Bạo lực mạng tới Tinh thần
Nhiều nghiên cứu cho thấy tác động tiêu cực của bạo lực
mạng lên sức khỏe tinh thần của những người trẻ, kể cả trẻ em, là
không hề nhỏ.
Nạn nhân phải hứng chịu sự phủ nhận của một nhóm người
trong thời gian dài, kéo theo đó là cảm giác cơ độc, tách biệt xã hội,
tự tôn sụt giảm và trầm cảm. Những hệ quả của bạo lực mạng gồm
có:
Các vấn đề về cảm xúc:
Những người là nạn nhân của bạo lực mạng dễ cảm thấy bất
an, suy sụp hơn. Những đối tượng này dễ lạc lõng và phiền muộn vì
họ cảm thấy cuộc sống xung quanh như sụp đổ. Nạn nhân của
những trò bắt nạt này có nguy cơ cao sẽ mắc chứng trầm cảm hay
các triệu chứng căng thẳng thần kinh khác như đau đầu, đau bụng,
mất ngủ...

19


Một người đang bị đe dọa trên mạng thường sẽ cảm thấy
khơng an tồn trong mọi khía cạnh của cuộc sống của họ. Chứng
hoang tưởng liên tục này có thể khiến một người suy sụp tinh thần
và mất đi sự tự tin cần thiết để xuất hiện trước công chúng trong
bất kỳ môi trường nào, chẳng hạn như xuất hiện trên các nền tảng
trực tuyến hoặc thậm chí đi dạo bên ngoài.
Các vấn đề danh dự:
Các hành vi bạo lực trên không gian mạng không chỉ mang lại
những hệ lụy tiêu cực về cảm xúc cho nạn nhân mà còn gây ra
những vết nhơ xấu về danh dự cho cả những người bị hại và người
tham gia vào quá trình bạo lực.Việc bị lăng nhục, chỉ trích số đơng
cịn làm giảm sút lịng tự tơn của một người, khiến họ mất đi các
cảm quan đánh giá về một vấn đề, hay một hiện tượng.
Chia sẻ với một tờ báo sau khi bị cộng đồng mạng dùng lời lẽ
lăng mã, hotgirl Trần Thanh Tâm, nổi tiếng với clip “Bắp cần bơ” có
đề cập: “Những người nhắn tin cho mình như đang đem mình ra
làm một trị hề để đùa cợt, gây ra cho mình cảm giác bị tổn thương
rất nhiều. Và mọi người đang hạ thấp giá trị của mình”.
Sự tập trung trong học tập và công việc:
Cuối cùng, bắt nạt trên mạng có thể ảnh hưởng đến sự tập
trung vào giáo dục và công việc của một người. Hãy tưởng tượng
một người đang cố gắng hoàn thành một bài tập, một cơng việc thì
trong khi hộp thư đến của họ đang bị tấn cơng bởi những bình luận
khó chịu hoặc những bài đăng có tính chất thù địch. Sự mất tập
trung và bị phân tâm này sẽ dẫn tới những tổn thất khơng đáng có
trên cong đường học tập và tiến thân của bất kỳ một ai.
3. Tác động của Bạo lực mạng tới Thể chất

Từ các vấn đề về tâm lý thì người bị bắt nạt có xu hướng tự
dày vò bản thân hay trút giận lên những người khác trực tiếp thông
qua các hành vi bạo lực. Việc tổn thương này nhiều khi còn dẫn tới
các vụ việc thương tâm như tự sát.
20


Q trình này khơng loại trừ bất kỳ một đối tượng thuộc độ
tuổi nào, dù là rất nhỏ ở tuổi 13 hay đã đủ trưởng thành đón nhận
thì các cú sốc mà bắt nạt trực tuyến mang lại là không hề nhỏ. Năm
ngoái, người dân Việt được một phen cảnh tỉnh khi bé gái 13 tuổi ở
Long An uống thuốc sâu tự tử do bị bạn bè cô lập , tẩy chay và
quấy rối trên mạng.
Nói tóm lại, dù là bất kỳ khía cạnh nào, Bạo lực mạng đã và
đang trở thành một liều thuốc độc cực mạnh giết dần con người và
xã hội. Thứ thuốc độc ấy không phải ngày một ngày hai mà là cả
một quá trình lâu dài và nguy hiểm, khiến chúng ta ngày càng phải
cảnh giác.
III. Bạo lực mạng trong thời kỳ dịch Covid-19
1. Một số tiền đề
Đại dịch Covid-19 nổ ra vào đầu năm 2020 gây ra những tác
động vô cùng lớn tới nền kinh tế, xã hội của hầu hết các quốc gia
trên thế giới. Tại Việt Nam, tuy đã có những biện pháp mang tính
chiến lược và kịp thời đã phần nào ngăn chặn sự lây lan và tác động
tiêu cực của đại dịch song sự ảnh hưởng của nó tới đời sống của
mọi người là vô cùng rõ rệt.
Đơn cử phải kể đến thời gian giãn cách xã hội kéo dài hơn 3
tháng từ khi bùng dịch đã khiến cho số lượng thanh thiếu niên phải
ở nhà thay vì tới trường học và cơ quan làm việc.
Bên cạnh đó, thời gian tiếp xúc với các mạng xã hội, các thiết

bị công nghệ đã trở thành một thói quen khơng thể thiếu, phục vụ
hoạt động giải trí, hay học tập và làm việc từ xa. Các nền tảng xã
hội giải trí như Facebook, Tiktok hoặc các nền tảng cho việc học tập
và làm việc như Zoom, Microsoft Teams đã trở thành những cái tên
phổ biến với người dùng Việt giai đoạn này.
Số lượng các lượt truy cập cao trong mùa dịch trên các nền
tảng xã hội đã tạo ra khơng ít những vấn đề kéo theo, trong đó có
vấn đề Bạo lực mạng.
21


2. Tác động
Theo L1ght, một tổ chức theo dõi các hành vi quấy rối trực
tuyến, số vụ bắt nạt trên mạng đã tăng 70% chỉ trong vài tháng.
Bên cạnh sự gia tăng sử dụng cơng nghệ, có những yếu tố khác góp
phần vào sự gia tăng:
 Gia tăng căng thẳng: Đại dịch đã gây căng thẳng và hoang
mang cho tất cả mọi người. Thông thường, khi bạn cảm thấy
căng thẳng hoặc bối rối sẽ có hành động hoặc xúc phạm
người khác, tranh cãi giữa bạn bè và các hành vi liều lĩnh để
đáp trả.
 Cô lập: Lệnh bắt buộc ở nhà có thể gây ra cảm giác cơ đơn,
dẫn đến mối quan hệ bị chia cắt. Một số đối tượng có thể bị
hạn chế truy cập Internet, điều này có thể khiến họ cảm thấy
bị cô lập hơn.
 Chán nản: Đôi khi kẻ tham gia vào các hành vi bắt nạt trên
mạng vì chúng cảm thấy buồn chán, cơ đơn hoặc muốn được
chú ý. Bởi vì đại dịch làm trầm trọng thêm những vấn đề này,
nó có thể dẫn đến hành vi xấu trên mạng.
Và cũng tại thời điểm này, bên cạnh nỗi lo phòng dịch tại

chiến tuyến thực tế thì trên chiến trường khơng gian mạng các nhà
chức trách cũng phải gồng mình với 2 cái tên: tin giả và bạo lực
mạng.
Bạo lực mạng thời kỳ trong Covid có một số điểm khác biệt với
thời kỳ tiền và hậu đại dịch ở chỗ hình thức đa dạng và tần suất
nhiều hơn. Không chỉ riêng với học sinh, ngay cả trong môi trường
đại học, khi tham gia học trực tuyến, nhiều sinh viên thiếu ý thức
đã phát tán mã lớp ra ngoài, tạo điều kiện để các đối tượng tham
gia quấy rối, xuyên tạc và gián đoạn lớp học. Các nội dung mang
tính chất trêu đùa nhưng hệ lụy lại vô cùng lớn tới tâm lý các thầy
cô và các cá nhân khác trong lớp học.

22


Dịch bệnh cũng trở thành một chủ đề nóng cho các tờ báo
mạng, hay các cá nhân rõ hoặc không rõ chun mơn bàn tán và
đánh giá, sau đó từ việc phân tích và tranh luận, nội dung nhanh
chóng chuyển thành các lời lẽ cơng kích cá nhân đầy tiêu cực.
Điển hình nhất phải kể tới vụ việc nữ bệnh nhân số 17 vi
phạm các quy tắc phòng dịch về khai báo y tế, gây ra việc lây
nhiễm cho các bệnh nhân khác và phong tỏa cả một khu phố phải
chịu vô số những lời gạch đá từ cư dân mạng.
Bên cạnh những tác động tiêu cực kể trên, Covid-19 cũng
mang lại cho một số người cảm giác an toàn hơn bởi lẽ họ được ở
gần mọi người hơn, dễ tìm được những lời khuyên và chia sẻ để tìm
ra những hướng đi chính xác. Cũng tại khảo sát của Microsoft đã
cho thấy trong đại dịch Covid-19, 43% người Việt nói chung cho
rằng văn minh mạng đã trở nên tốt hơn so với trước đó do sự kết


nối với cộng đồng xung quanh dễ dàng hơn.
Tuy nhiên vẫn có những người thừa nhận đã tham gia vào các
cuộc xung đột trên mạng. Khảo sát cho thấy cứ 10 người thì 5 người
thừa nhận hành vi của mình và 2 người nói rằng mình là mục tiêu
của các cơng kích trên mạng xã hội.

23


Con số về bạo lực mạng trong năm 2020

24


CHƯƠNG 3. Giải pháp cho Bạo lực mạng tại Việt
Nam hiện nay
Trong khảo sát của UNICEF vào năm 2019, các thanh thiếu
niên được khảo sát ý kiến thông qua tin nhắn (SMS) và ứng dụng
cơng nghệ tin nhắn miễn phí được hỏi một loạt những câu hỏi liên
quan đến trải nghiệm bị bắt nạt trên mạng và bạo lực, nơi nào
thường xuyên xảy ra nhất, ai có trách nhiệm chấm dứt vấn đề này.
Khoảng 32% người được khảo sát ý kiến tin rằng chính phủ có trách
nhiệm chấm dứt bắt nạt trên mạng, 31% cho rằng trách nhiệm
thuộc về thanh thiếu niên, và 29% cho rằng thuộc các công ty cung
cấp dịch vụ Internet. Về vấn đề này, 44% thanh thiếu niên Việt
Nam cho rằng chính họ có trách nhiệm chấm dứt bắt nạt trên mạng
và 30% cho rằng đó là nhiệm vụ của chính phủ.

Con số này đã cho thấy cơng cuộc đi tìm hướng đi cho Bạo lực
mạng không phải là cách giải quyết một chiều mà là sự tổng hòa

của nhiều cá nhân, tổ chức kết hợp lại, mà quan trọng nhất là 3 cái
tên: Nhà nước, Các nhà mạng và đặc biệt là Bản thân giới trẻ
I. Các giải pháp về phía Nhà nước
25