1
MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài luận án
Đạo đức là một giá trị quan trọng đối với nghề nghiệp và cũng là
giá trị phẩm hạnh cần được định hướng, hình thành đối với phẩm chất
năng lực của mỗi cá nhân. Hiện nay, với sự phát triển đa dạng của hệ
thống ngành nghề trong xã hội, giá trị đạo đức nghề nghiệp, định hướng
giá trị đạo đức nghề nghiệp được nhiều nhà khoa học, nhiều lĩnh vực quan
tâm. Ở Việt Nam cũng như trên thế giới đã và đang có những biến đổi và
hình thành nhiều xu hướng nghề nghiệp khác nhau, tạo ra những quan
niệm khác nhau về giá trị nghề nghiệp. Trong đó, giá trị đạo đức nghề
nghiệp được coi là giá trị cốt lõi định hướng hành vi cho mỗi người lao
động trong tổ chức làm việc. Chính vì thế, xun suốt q trình hình thành
và phát triển nhân cách nghề nghiệp của mỗi cá nhân khơng thể bỏ qua vai
trị của định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp mà họ đã chọn.
Công an nhân dân là một lĩnh vực nghề nghiệp đặc thù trong
xã hội, mỗi cán bộ, chiến sĩ công an là một người lao động, là một chiến
sĩ đứng trong hàng ngũ của lực lượng vũ trang, với vai trò, nhiệm vụ và trọng
trách cao cả là giữ gìn an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự an toàn xã hội... Giá
trị đạo đức nghề nghiệp Công an nhân dân là một trong những thuộc tính của
nghề, phù hợp với chuẩn mực về nhận thức, thái độ, hành động mà Đảng,
Nhà nước đặt ra cho lực lượng Công an nhân dân. Đối với sinh viên các học
viện, trường đại học Công an nhân dân, định hướng giá trị đạo đức nghề
nghiệp là một phẩm chất đạo đức cách mạng được trau dồi và rèn luyện ngay
từ những ngày đầu được tuyển dụng và đào tạo trong Công an nhân dân. Đây
cũng là một trong những mục tiêu quan trọng mà Đảng và Nhà nước đặt ra
trong công tác đào tạo, giáo dục sinh viên ở các trường Công an nhân dân.
Trong những năm gần đây, các trường Công an nhân dân đã quan
tâm, chú trọng đến nhiệm vụ giáo dục, đào tạo, giúp sinh viên lựa chọn
những giá trị, chuẩn mực đạo đức có ý nghĩa, phù hợp với nghề nghiệp, từ
đó hình thành, phát triển phẩm chất năng lực nghề nghiệp, giá trị nhân cách

người chiến sĩ Công an nhân dân, đảm bảo đào tạo ra những cán bộ, chiến sĩ
đáp ứng được các yêu cầu của công việc và nhiệm vụ được giao trên các
lĩnh vực bảo vệ an ninh quốc gia và đảm bảo trật tự an toàn xã hội. Với mục
tiêu đó, các nhà trường Cơng an nhân dân luôn phát huy và giữ vững những
giá trị tốt đẹp của lực lượng Công an nhân dân, phù hợp với những giá trị
đạo đức truyền thống của dân tộc; đồng thời, định hướng, phát triển các
thang giá trị mới về người chiến sĩ Công an nhân dân trong xu thế toàn cầu
đang phát triển mạnh mẽ về khoa học công nghệ, kinh tế - xã hội ngày nay.


2
Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay, vấn đề định hướng giá trị đạo đức
nghề nghiệp của sinh viên các trường Cơng an nhân dân vẫn cịn tồn tại
một số hạn chế, xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Công tác định
hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp ở các nhà trường còn chung chung,
chưa đi sâu, cụ thể vào các giá trị đạo đức nghề nghiệp; một bộ phận sinh
viên nhận thức chưa đầy đủ về giá trị đạo đức nghề nghiệp, bị ảnh hưởng
bởi cơ chế và những việc làm tiêu cực trong đời sống xã hội. Những sai
phạm của một số cá nhân trong ngành Công an bị xã hội lên án, ít nhiều
ảnh hưởng đến niềm tin của quần chúng nhân dân đối với nghề nghiệp
Cơng an nhân dân. Vì vậy, cơng tác giáo dục, định hướng giá trị đạo đức
nghề nghiệp trong các nhà trường - nơi đào tạo nguồn nhân lực cho ngành
Công an càng trở nên quan trọng và cấp thiết.
Vấn đề định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của học sinh, sinh
viên nói chung được các nhà khoa học trên thế giới cũng như ở Việt Nam
quan tâm, nghiên cứu. Tuy nhiên, nghiên cứu với nhóm khách thể là sinh
viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân cịn chưa đề cập đến
vấn đề này. Tìm hiểu và nghiên cứu định hướng giá trị đạo đức nghề
nghiệp có ý nghĩa quan trọng trong việc giáo dục, định hướng giá trị về tư
tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, thái độ, hành vi ứng xử trong hoạt động

nghề nghiệp nói riêng, trong cuộc sống sinh hoạt nói chung của sinh viên
các học viện, trường đại học Công an nhân dân.
Như vậy, ở cả phương diện lý luận và thực tiễn, có thể khẳng
định đối tượng nghiên cứu của luận án là vấn đề mới, có ý nghĩa
quan trọng và mang tính cấp thiết hiện nay. Xuất phát từ những lý do
nêu trên, tác giả luận án lựa chọn: Định hướng giá trị đạo đức nghề
nghiệp của sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân
dân làm đề tài nghiên cứu của mình.
2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu lý luận, thực tiễn về định hướng giá trị đạo đức nghề
nghiệp của sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân,
trên cơ sở đó đề xuất một số biện pháp tâm lý - sư phạm để phát triển
định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp cho sinh viên, góp phần nâng
cao chất lượng công tác giáo dục, định hướng giá trị đạo đức nghề
nghiệp ở các học viện, trường đại học Công an nhân dân hiện nay.
Nhiệm vụ nghiên cứu
Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án;
xây dựng cơ sở lý luận về định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh


3
viên các học viện trường đại học Công an nhân dân; khảo sát, đánh giá
thực trạng định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp; thực trạng các yếu tố
ảnh hưởng đến định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên các
học viện, trường đại học Công an nhân dân; phân tích chân dung tâm lý;
đề xuất các biện pháp phát triển định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp
cho sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân.
3. Khách thể, đối tượng, phạm vi nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu: Sinh viên, cán bộ, giảng viên các học viện,

trường đại học Công an nhân dân.
Đối tượng nghiên cứu: Biểu hiện, mức độ và các yếu tố ảnh
hưởng đến định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên.
Phạm vi nghiên cứu:
Về nội dung: Luận án tập trung làm rõ các mặt biểu hiện, mức
độ của định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên các học
viện, trường đại học Công an nhân dân. Đồng thời, làm rõ các yếu tố
ảnh hưởng đến định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên
ở các học viện, trường đại học Công an nhân dân hiện nay.
Về khách thể và địa bàn nghiên cứu: Ở nghiên cứu này, tiến
hành khảo sát 398 sinh viên, 58 cán bộ, giảng viên ở 04 Học viện,
trường đại học Công an nhân dân thuộc Bộ Công an gồm: Học viện
An ninh nhân dân; Học viện Cảnh sát nhân dân; Đại học Phòng cháy
chữa cháy, Đại học Hậu cần - Kỹ thuật Công an nhân dân.
Về thời gian: Các số liệu sử dụng ở luận án được khảo sát, điều
tra, tổng hợp từ tháng 11 năm 2017 đến tháng 12 năm 2021.
4. Giả thuyết khoa học
Định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên các học
viện, trường đại học Công an nhân dân hiện nay đang ở mức độ cao
nhưng không đồng đều ở các mặt biểu hiện. Trong đó, mặt hành động
ở mức độ thấp hơn so với nhận thức và thái độ.
Có mối tương quan thuận, có ý nghĩa thống kê giữa các yếu
ảnh hưởng với định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên
các học viện, trường đại học Công an nhân dân. Trong đó, các yếu tố
nhu cầu, động cơ học tập và rèn luyện; vai trị nêu gương, điển hình
trong Cơng an nhân dân có ảnh hưởng mạnh nhất.
Có thể phát triển định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của
sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân thông qua
các biện pháp tâm lý - sư phạm phù hợp như: Tuyên truyền, giáo dục
giá trị đạo đức nghề nghiệp Công an nhân dân cho sinh viên; phát



4
huy tính tích cực của sinh viên trong tự định hướng giá trị đạo đức
nghề nghiệp; tổ chức hoạt động “học tập chủ động” cho sinh viên;
xây dựng mơ hình “Tập thể lớp học kiểu mẫu, sinh viên gương mẫu”
trong các học viện, trường đại học Công an nhân dân.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Phương pháp luận: Luận án được nghiên cứu trên cơ sở lý luận và
phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin về đạo đức, đạo đức nghề
nghiệp, giá trị và định hướng giá trị; Quan điểm, đường lối của Đảng Cộng
sản Việt Nam về công tác giáo dục đạo đức nghề nghiệp và định hướng giá trị
đạo đức nghề nghiệp; Tư tưởng về đạo đức cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí
Minh nói chung và đạo đức nghề nghiệp đối với ngành Cơng an nói riêng;
Các quan điểm, Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng uỷ Công an Trung ương về
công tác giáo dục, đào tạo. Các cách tiếp cận của tâm lý học được sử dụng
trong nghiên cứu luận án bao gồm: Nguyên tắc Quyết định luận duy vật các
hiện tượng tâm lý; Nguyên tắc Thống nhất giữa tâm lý, ý thức và hoạt động;
tiếp cận phát triển; Tiếp cận hệ thống và Tiếp cận giá trị - nhân cách.
Phương pháp nghiên cứu: Sử dụng tổng hợp 8 phương pháp
nghiên cứu của Tâm lý học, đã thể hiện cụ thể tại chương 3.
6. Những đóng góp mới của luận án
Đóng góp về lý luận: Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần bổ
sung lý luận cơ bản về giá trị đạo đức nghề nghiệp Công an nhân dân.
Đồng thời, với hướng tiếp cận định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp là
một phẩm chất nhân cách của sinh viên các học viện, trường đại học Công
an nhân dân, luận án đã nghiên cứu, bổ sung, phát triển lý luận của Tâm lý
học nói chung, tâm lý học nhân cách nói riêng. Cụ thể, là kết quả nghiên
cứu đã xác định 4 đặc điểm hoạt động nghề nghiệp Công an nhân dân;
đưa ra 48 biểu hiện định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên

trên các mặt nhận thức, thái độ, hành động và luận giải các yếu tố ảnh
hưởng đến định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên ở các học
viện, trường đại học Công an nhân dân hiện nay. Đồng thời, luận án cũng
đưa ra được những đặc trưng cơ bản trong định hướng giá trị đạo đức
nghề nghiệp của sinh viên các học viện, trường đại học Cơng an nhân dân.
Đóng góp về thực tiễn: Kết quả nghiên cứu đã chỉ ra mức độ các
mặt biểu hiện về nhận thức, thái độ và hành động định hướng giá trị đạo
đức nghề nghiệp của sinh viên; phản ánh một cách khoa học thực trạng
định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên các học viện,
trường đại học Cơng an nhân dân, các nhóm sinh viên có mức độ định
hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp khác nhau và sự ảnh hưởng của các


5
yếu tố đến định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của họ. Trên cơ sở
đánh giá thực trạng định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh
viên, từ đó xác định biện pháp phát triển định hướng giá trị đạo đức nghề
nghiệp cho sinh viên một cách phù hợp, hiệu quả.
7. Ý nghĩa lí luận, thực tiễn của luận án
Kết quả nghiên cứu của luận án sẽ cung cấp thêm cơ sở khoa học
giúp cho Đảng uỷ, Ban Giám đốc, Ban Giám hiệu và các chủ thể ở các học
viện, trường đại học Công an nhân dân vận dụng vào thực tiễn nhằm phát
triển định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp cho sinh viên, góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục, đào tạo. Luận án là tài liệu khoa học hữu ích cho
cán bộ lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị Công an nhân dân; giảng viên, sinh viên
tại các Học viện, Nhà trường thuộc Bộ Công an nghiên cứu và tham khảo.
8. Kết cấu của luận án
Luận án được trình bày trên các nội dung gồm: Mở đầu, 4
chương, kết luận, kiến nghị, danh mục các cơng trình của tác giả đã
cơng bố, tài liệu tham khảo và phụ lục.

Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
CĨ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
1.1. Những nghiên cứu có liên quan đến định hướng giá trị
đạo đức nghề nghiệp của sinh viên các học viện, trường đại học
công an nhân dân
1.1.1. Nghiên cứu về đạo đức nghề nghiệp
Các nghiên cứu ở nước ngoài về đạo đức nghề nghiệp
Hiện nay, nhiều quốc gia trên thế giới đã đề cao vai trò của giá trị đạo
đức nghề nghiệp đối với các ngành nghề, đây là nội dung thu hút sự quan
tâm của nhiều tác giả, tiêu biểu như: J. R. Rest (1994); Rennie (2001), B.
Bjerregaard, V. B. Lord (2004), G. Collste (2012); Beikzad (2012).
Qua kết quả thống kê, phân tích về các cơng trình nghiên cứu liên
quan đến đạo đức nghề nghiệp, cho thấy: các cơng trình này đã chỉ ra
thành phần, cấu trúc và đặc điểm của đạo đức nghề nghiệp, buộc cá nhân
hành nghề phải tuân theo. Đó cũng là việc ứng dụng các nguyên tắc đạo
đức, chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp trong thực tiễn công việc.
Các nghiên cứu ở Việt Nam về đạo đức nghề nghiệp
Nghiên cứu ở Việt Nam về đạo dức nghề nghiệp có thể kể đến các
tác giả sau: Lê Thanh Thập (2005); Nguyễn Thu Trang, Trần Tiến Khoa, Lê
Thị Thanh Xuân (2014); Trần Thị Minh Đức (2013); Vũ Tình (2016).
Các cơng trình nghiên cứu về đạo đức nghề nghiệp đều có
những điểm chung khi khẳng định: Đạo đức nghề nghiệp là những


6
nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực ứng xử trong nghề nghiệp được xác
định trên cơ sở các quy định của Nhà nước, của hệ thống pháp luật có
liên quan và những quy định riêng của ngành nghề đó.
1.1.2. Nghiên cứu có liên quan đến định hướng giá trị nghề nghiệp

Nghiên cứu ở nước ngồi có liên quan đến định hướng giá trị nghề
nghiệp
Trong nghiên cứu về định hướng giá trị, có nhiều cơng trình
nghiên cứu có liên quan định hướng giá trị nghề nghiệp như: M.
Jarlstrom (2000); S.C. Whiston và B. K. Keller (2004); M. H. Macera và
S.H. Choen (2006); M. Gerber (2009); M. A. McKnight (2009); D.
Dunning (2010), D.G. Smith và J. E. Rosenstein (2016)....
Từ những nghiên cứu của các tác giả nước người về định hướng
giá trị nghề nghiệp cho thấy: Các nghiên cứu xuất phát từ nhiều góc độ
tiếp cận khác nhau, được tiến hành trên các khách thể, địa bàn khác nhau
và cũng đã đưa ra các căn cứ khác nhau để xác định các mặt biểu hiện và
các yếu tố ảnh hưởng đến định hướng giá trị nghề nghiệp. Những thành
tựu nghiên cứu trên sẽ là cơ sở quan trọng để luận kế thừa và đưa ra
quan điểm nghiên cứu về định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của
sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân.
Nghiên cứu ở Việt Nam có liên quan đến định hướng giá trị
nghề nghiệp
Những nghiên cứu về định hướng giá trị nghề nghiệp ở Việt
Nam rất phong phú, đa dạng, tiêu biểu là các tác giả như: Nguyễn
Văn Tuân (2008); Lò Mai Thoan (2010); Vũ Trường Giang (2015);
Vũ Quỳnh Châu (2016); Phạm Đình Duyên (2020),...
Các cơng trình nghiên cứu về định hướng giá trị nghề nghiệp ở
nước ngoài cũng như ở trong nước rất đa dạng, phong phú, đem lại cho
chúng ta cách nhìn đa chiều, đầy đủ về biểu hiện, các yếu tố ảnh hưởng
đến định hướng giá trị nghề nghiệp nói chung và đối với các giá trị nghề
nghiệp cụ thể nói riêng. Trên nền tảng nghiên cứu dưới góc độ Tâm lý
học, Triết học hay Xã hội học, Giáo dục học thì các tác giả đều tập trung
chỉ ra mặt biểu hiện cơ bản, đó là: Nhận thức, sự hiểu biết; thái độ, tình
cảm, xu hướng lựa chọn; hành động, kỹ năng, kỹ xảo.
1.1.3. Nghiên cứu có liên quan đến đạo đức nghề nghiệp Công an

nhân dân và định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp Công an nhân dân
Các nghiên cứu ở nước ngồi liên quan đến đạo đức nghề
nghiệp Cơng an nhân dân và định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp
Công an nhân dân
Các kết quả nghiên cứu tiêu biểu của các tác giả như: A. Juntunen
(2008); M. Josephson (2009); L. Ruibyte, R. Adamoniene (2012) đã khẳng


7
định: Đạo đức nghề nghiệp nói chung, đạo đức nghề nghiệp Công an nhân
dân được coi là một thuộc giá trị của nghề nghiệp. Ở các nước trên thế giới,
lực lượng Công an thường được gọi là “police” (cảnh sát). Đạo đức cảnh sát
được nhiều quốc gia đưa vào bộ luật hoặc các quy định của ngành để từ đó
các chiến sĩ trong lực lượng phải tuân thủ.
Các nghiên cứu ở Việt Nam liên quan đến đạo đức nghề
nghiệp Công an nhân dân và định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp
Công an nhân dân
Các tác giả và các công trình khoa học như: Lại Ngọc Hải
(2002); Nguyễn Bá Hùng (2010); “Văn hố ứng xử Cơng an nhân dân
Việt Nam”; … đã đề cập các chiều cạnh khác nhau về định hướng giá trị
đạo đức nghề nghiệp khi nghiên cứu định hướng giá trị nhân cách nói
chung. Đối với vấn đề định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh
viên các trường Công an nhân dân cho đến nay vẫn chưa có nghiên cứu
nào bàn đến. Trong các trường Công an nhân dân mới chỉ dừng lại ở
những nghiên cứu quy mơ nhỏ, mang tính nội bộ, phục vụ cho công tác
đào tạo và giáo dục của mỗi trường. Thực tiễn cho thấy, Đảng và Nhà
nước luôn coi trọng việc giáo dục các phẩm chất đạo đức cho sinh viên
trong các trường Công an nhân dân, với mục tiêu đào tạo ra những chiến
sĩ công an “vừa hồng vừa chuyên”, đủ sức mạnh về năng lực và phẩm
chất để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ nhân dân. Trước những biến

đổi về kinh tế, chính trị, xã hội đã kéo theo những thay đổi về giá trị, thang
giá trị trong các mối quan hệ cá nhân và cộng đồng. Chính vì vậy, đề tài
định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên các trường Công an
nhân dân được tiến hành trong thời gian này sẽ đáp ứng và phục vụ có
hiệu quả cho cơng tác giáo dục, định hướng, rèn luyện sinh viên trong các
trường Cơng an nhân dân hiện nay.
Tuy nhiên, vì chưa có những nghiên cứu về định hướng giá trị
đạo đức nghề nghiệp của sinh viên các học viện, trường đại học Cơng
an nhân dân, đặt ra nhiều khó khăn, thách thức cho luận án trong vấn
đề xây dựng hệ thống lý luận và bộ công cụ nghiên cứu phù hợp với
đối tượng nghiên cứu và đặc điểm khách thể nghiên cứu.
1.2. Giá trị của các cơng trình khoa học đã được tổng quan
và những vấn đề đặt ra luận án tiếp tục nghiên cứu
1.2.1. Giá trị của các cơng trình khoa học đã được tổng quan
Giá trị đạo đức nghề nghiệp, định hướng giá trị nghề nghiệp, định
hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp hiện nay đang là vấn đề thu hút sự
quan tâm của nhiều nhà khoa học trong nước và trên thế giới. Bởi lẽ, đây
là vấn đề lý luận cơ bản và có ý nghĩa thực tiễn to lớn đối với mỗi cá


8
nhân, tập thể, dân tộc và đất nước. Giá trị đạo đức nghề nghiệp và định
hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp được bàn đến trên mọi lĩnh vực, mọi
hoạt động xã hội, mọi tổ chức, Nhà nước và vấn đề này được ngành giáo
dục, đào tạo, quản lý nhân lực quan tâm hàng đầu.
Các cơng trình nghiên cứu ở nước ngoài và trong nước đã đề
cập đến một số vấn đề sau:
Các cơng trình nghiên cứu về đạo đức nghề nghiệp, định
hướng giá trị nghề nghiệp và định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp
rất phong phú, đa dạng, được nghiên cứu chủ yếu trên các lĩnh vực

Tâm lý học, Triết học, Giáo dục học và Xã hội học. Trong các nghiên
cứu này, các tác giả đã luận giải nguồn gốc hình thành và phát triển
định hướng giá trị nghề nghiệp, đưa ra hệ thống các khái niệm liên
quan đến giá trị đạo đức nghề nghiệp, định hướng giá trị nghề
nghiệp… Bên cạnh đó, các cơng trình đã nghiên cứu và đưa ra các
mặt biểu hiện của từng vấn đề nghiên cứu. Trong đó, đặc biệt quan
tâm tới các biểu hiện của định hướng giá trị nghề nghiệp.
Đạo đức nghề nghiệp được nghiên cứu trên bình diện khái quát
chung. Nhiều cơng trình quan tâm đến đạo đức nghề Cơng an nhân
dân, nghề sư phạm và các nghề thuộc hệ thống nghề cơng vụ. Trong
đó, nhiều cơng trình đã chỉ ra được giá trị đạo đức cụ thể, những giá trị
này là những biểu hiện cụ thể nhất của giá trị nghề nghiệp, để từ đó
nhà nghiên cứu dựa vào để đo đạc những đặc điểm, hiện tượng tâm lý
tham gia vào quá trình định hướng giá trị nghề nghiệp.
Các cơng trình nghiên cứu đã xác định các yếu tố ảnh hưởng
đến định hướng giá trị, đề cập nhiều đến yếu tố giáo dục; vai trị của
gia đình, vai trị của nhà trường, sự biến đối của nền kinh tế… Ngồi
ra, cịn đề cập đến các yếu tố chủ quan của khách thể nghiên cứu.
Nhiều cơng trình ở nhiều quốc gia khác nhau đề cập đến vấn đề
đạo đức của nghề cảnh sát. Đây là nhóm khách thể đặc biệt, có liên quan
và mang lại sự quan tâm đối với Nhà nước, các tổ chức và cá nhân trong
xã hội. Bởi vì nghề nghiệp của họ mang lại giá trị ổn định, an toàn cho
cá nhân và xã hội. Chủ yếu các cơng trình đề cập đến các quy định về
mặt đạo đức đối với cảnh sát, mối tương quan giữa những giá trị đạo đức
nghề với hiệu quả công việc mang lại.
Nhóm khách thể được tập trung nhiều nhất là học sinh, sinh
viên, thanh thiếu niên, công chức, viên chức trẻ trong các trường học,
lĩnh vực nghề nghiệp, địa bàn sinh sống khác nhau.
Ở Việt Nam chưa có cơng trình nghiên cứu về định hướng giá trị đạo
đức nghề nghiệp của sinh viên các học viện, trường đại học Cơng an nhân

dân. Vì vậy, nhiệm vụ đặt ra đối với luận án cịn gặp nhiều khó khăn.
1.2.2. Những vấn đề đặt ra luận án tiếp tục nghiên cứu


9
Hiện nay, vấn đề định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh
viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân đang được sự quan
tâm của nhiều nhà khoa học, đặc biệt là các nhà khoa học trên các lĩnh
vực quản lý giáo dục, tâm lý giáo dục, lãnh đạo chỉ huy trong và ngồi
ngành Cơng an. Ở các cơng trình nghiên cứu trước đây đã và đang đặt ra
nhiều vấn đề liên quan đến định hướng giá trị nghề nghiệp. Trên cơ sở
đó, tác giả kế thừa và chọn lọc cả về mặt nội dung và phương pháp để
giải quyết các vấn đề liên quan đến định hướng giá trị đạo đức nghề
nghiệp của sinh viên các học viên, trường đại học Công an nhân dân.
Những vấn đề đặt ra luận án tiếp tục nghiên cứu:
Một là, trên cơ sở tổng quan các cơng trình nghiên cứu đạo đức
nghề nghiệp, định hướng giá trị nghề nghiệp, định hướng giá trị đạo đức
nghề nghiệp, có nhiều hướng, cách tiếp cận khác nhau do đó, luận án cần
xác định hướng nghiên cứu đó là: Định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp
là một phẩm chất nhân cách của sinh viên các học viện, trường đại học
Công an nhân dân, đảm bảo cho sinh viên hoàn thành chức trách, nhiệm
vụ, phát triển, hoàn thiện những phẩm chất tâm lý cần thiết trong nghề
nghiệp khi ra trường. Chính vì vậy, định hướng giá trị đạo đức nghề
nghiệp của sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân được
xác định là một quá trình hình thành, phát triển và thể hiện trong cuộc
sống sinh hoạt, học tập, rèn luyện và giao lưu xã hội của sinh viên.
Hai là, trên cơ sở tiếp thu và kế thừa các quan điểm của các nhà
khoa học về các khái niệm cơ bản có liên quan đến đề tài luận án, tác giả
đi sâu vào phân tích, làm rõ các khái niệm: Giá trị đạo đức nghề nghiệp;
định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp; định hướng giá trị đạo đức nghề

nghiệp của sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân. Đây
là những khái niệm công cụ để tác giả luận án có thể chỉ ra được các mặt
biểu hiện, mức độ, tiêu chí đánh giá định hướng giá trị đạo đức nghề
nghiệp của sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân.
Ba là, dựa trên các quan điểm xác định định hướng giá trị đạo
đức nghề nghiệp là một phẩm chất nhân cách, quá trình hình thành và
phát triển chịu sự ảnh hưởng của nhiều yếu tố. Vì vậy luận án cần xác
định được các yếu tố ảnh hưởng, mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đó
đến định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên các học viện,
trường đại học Công an nhân dân.
Bốn là, luận án không dừng lại ở việc nghiên cứu lý luận mà còn đi
sâu nghiên cứu, khảo sát, đánh giá thực trạng định hướng giá trị đạo đức
nghề nghiệp và yếu tố ảnh hưởng đến định hướng giá trị đạo đức nghề
nghiệp của sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân. Từ đó,
có thể đề xuất các biện pháp phát triển định hướng giá trị đạo đức nghề
nghiệp cho sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân.
Kết luận chương 1


10
Các cơng trình khoa học đã được cơng bố liên quan đến đề tài
luận án là hệ thống tri thức trên nhiều nội dung quan trọng đối với
những vấn đề được triển khai nghiên cứu trong luận án. Kết quả
nghiên cứu của các cơng trình nêu trên được khái qt ở cả trong
nước và trên thế giới, từ đó xác định bốn vấn đề luận án cần tiếp tục
giải quyết. Thơng qua đó để phân tích, đánh giá, kế thừa có chọn lọc,
bổ sung và phát triển những thành tựu nghiên cứu phục vụ cho quá
trình nghiên cứu về định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh
viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân.
Chương 2

LÝ LUẬN VỀ ĐỊNH HƯỚNG GIÁ TRỊ ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP
CỦA SINH VIÊN CÁC HỌC VIỆN, TRƯỜNG ĐẠI HỌC
CÔNG AN NHÂN DÂN
2.1. Các khái niệm cơ bản
2.1.1. Giá trị đạo đức nghề nghiệp
2.1.1.1. Đạo đức nghề nghiệp
Đạo đức nghề nghiệp là vấn đề thu hút sự quan tâm nghiên cứu
của nhiều tác giả, ở nhiều lĩnh vực n có nhiều phát biểu khác nhau. Ở
luận án này quan niệm: Đạo đức nghề nghiệp là tập hợp những
nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực nhằm định hướng, điều khiển, điều
chỉnh nhận thức, thái độ, hành động của cá nhân, nhóm xã hội trong
các mối quan hệ của hoạt động nghề nghiệp.
2.1.1.2.Khái niệm giá trị đạo đức nghề nghiệp
Trên cơ sở khái niệm đạo đức nghề nghiệp và những giá trị, thuộc
tính nghề nghiệp mang lại, luận án cho rằng: Giá trị đạo đức nghề
nghiệp là thuộc tính nghề nghiệp phù hợp với nguyên tắc, quy tắc,
chuẩn mực nghề có khả năng định hướng, điều khiển, điều chỉnh nhận
thức, thái độ, hành động của các nhân trong hoạt động nghề nghiệp.
2.1.2.2. Khái niệm định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp
Trên cơ sở khái niệm “Định hướng giá trị” và khái niệm “giá
trị đạo đức nghề nghiệp” nêu trên, ở luận án này quan niệm:
Định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp là phẩm chất nhân
cách, phản ánh sự lựa chọn của cá nhân đối với các giá trị đạo đức
nghề, được biểu hiện ở nhận thức, thái độ và hành động chiếm lĩnh,
hiện thực hoá các giá trị đạo đức nghề đã chọn.
2.1.3. Định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên
các học viện, trường đại học Công an nhân dân
2.1.3.1. Giá trị đạo đức nghề nghiệp Công an nhân dân
Trên cơ sở tiếp cận và kế thừa khái niệm “giá trị đạo đức nghề
nghiệp”, chúng tôi đưa ra khái niệm giá trị đạo đức nghề nghiệp Công an

nhân dân như sau: Giá trị đạo đức nghề nghiệp Công an nhân dân là thuộc


11
tính của nghề Cơng an nhân dân phù hợp với nguyên tắc, quy tắc, chuẩn
mực nghề có khả năng ảnh hưởng, điều khiển, điều chỉnh nhận thức, thái
độ, hành động của cán bộ, chiến sĩ trong hoạt động nghề nghiệp.
2.1.3.2. Hệ thống giá trị đạo đức nghề nghiệp Công an nhân dân
Trong nghiên cứu này xác định hệ thống giá trị đạo đức nghề
nghiệp Công an nhân dân được biểu hiện ở các mối quan hệ sau:
1/ Nhóm giá trị đạo đức nghề nghiệp thể hiện trong mối quan
hệ với Đảng và Nhà nước được xác định gồm các giá trị:
2/ Nhóm giá trị đạo đức nghề nghiệp thể hiện trong mối quan
hệ với quần chúng nhân dân.
3/ Nhóm giá trị đạo đức nghề nghiệp thể hiện trong mối quan
hệ với cơng việc và đồng nghiệp.
4/ Nhóm giá trị đạo đức nghề nghiệp thể hiện trong mối quan
hệ với bản thân
2.1.3.3. Khái niệm định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp
của sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân
Định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên các học
viện, trường đại học Công an nhân dân chính là một q trình biện
chứng của sự nảy sinh và giải quyết các mâu thuẫn; là quá trình chuyển
các u cầu bên ngồi thành u cầu bên trong của bản thân. Trong q
trình này, các em ln phải đấu tranh để cân nhắc giữa mong muốn và
những điều kiện thực tế để lựa chọn các giá trị đạo đức nghề nghiệp
phù hợp với bản thân làm cơ sở cho các hành động thực tiễn nhằm hiện
thực hóa giá trị đạo đức nghề, lựa chọn hướng đến sự sẵn sàng đối với
nhiệm vụ mà nghề nghiệp đặt ra sau khi tốt nghiệp.
Từ sự phân tích trên, có thể quan niệm: Định hướng giá trị đạo đức

nghề nghiệp của sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân
dân là một phẩm chất nhân cách, phản ánh sự lựa chọn đối với các giá trị
đạo đức nghề, được biểu hiện ở nhận thức, thái độ, hành động chiếm lĩnh,
hiện thực hoá các giá trị đạo đức nghề nghiệp Công an nhân dân.
2.2. Đặc điểm hoạt động nghề nghiệp Công an nhân dân
Công an nhân dân Việt Nam là lực lượng vũ trang phục vụ
sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước Việt Nam trong mọi thời kỳ
lịch sử của dân tộc, các hoạt động nghề nghiệp Công an nhân dân
liên quan đến phòng ngừa, đấu tranh với các thế lực thù địch để bảo
vệ Đảng, Nhà nước và Nhân dân. Đây là một lĩnh vực đặc thù, được
coi là ngôi nhà chung của nhiều ngành nghề trong xã hội.
Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ và vai trị của lực lượng
Cơng an nhân dân đã quy định những đặc điểm riêng biệt của loại
hình nghề nghiệp này và có thể khái quát trên một số nội dung cơ bản


12
dưới đây: Hoạt động nghề nghiệp Công an nhân dân có ý nghĩa chính
trị cao cả; hoạt động nghề nghiệp Cơng an nhân dân có tính chiến đấu
cao; hoạt động nghề nghiệp Cơng an nhân dân có tính ngun tắc
nghiệp vụ và tính bí mật cao; hoạt động nghề nghiệp Cơng an nhân
dân có tính chất mạo hiểm, bất ngờ, rủi ro cao.
2.3. Biểu hiện, mức độ định hướng giá trị đạo đức nghề
nghiệp của sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân
2.3.1. Biểu hiện định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của
sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân
Xuất phát từ những cơ sở lý luận và thực tiễn, luận án xác
định: Định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên các học
viện, trường đại học Công an nhân dân được biểu hiện trên 3 mặt:
1/Nhận thức của sinh viên về các giá trị nghề nghiệp Công an nhân

dân; 2/ Thái độ của sinh viên đối với các giá trị nghề nghiệp Công an
nhân dân; 3/Hành động chiếm lĩnh, hiện thực hoá các giá trị đạo đức
nghề nghiệp Công an nhân dân đã lựa chọn. Các dấu hiệu, chỉ báo
của từng mặt biểu hiện sẽ được chúng tôi cụ thể hơn trong q trình
xây dựng bộ cơng cụ, tiêu chí đánh giá, khảo sát thực trạng định
hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên các học viện, trường
đại học Công an nhân dân.
2.3.2. Mức độ định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh
viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân
Trên cơ sở kế thừa hướng tiếp cận và kết quả các cơng trình
nghiên cứu đã có, trong phạm vi đề tài luận án xác định định
hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên các học viên,
trường đại học Công an nhân dân gồm 5 mức độ: Rất thấp - Thấp Trung bình - Cao - Rất cao.
2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến định hướng giá trị đạo
đức nghề nghiệp của sinh viên viên các học viện, trường đại
học Công an nhân dân
Trên cơ sở kế thừa những nghiên cứu của các tác giả trong
và ngoài nước; căn cứ vào đặc điểm hoạt động học tập và rèn
luyện của sinh viên; đặc điểm hoạt động nghề nghiệp Công an
nhân dân, luận án hệ thống và xác định những yếu tố cơ bản ảnh
hưởng đến định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên
các học viện, trường đại học Cơng an nhân dân thành hai nhóm
yếu tố: Nhóm yếu tố chủ quan và nhóm yếu tố khách quan


13
Từ các vấn đề lý luận về biểu hiện và các yếu tố ảnh hưởng
đến của định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên các học
viện, trường đại học Công an nhân dân đã được xác định, luận án
khái quát các nội dung lý thuyết cơ bản thông qua sơ đồ sau:



14
Kết luận chương 2
Luận án đã xây dựng các khái niệm cơ bản gồm: giá trị đạo đức
nghề nghiệp, định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp; định hướng giá trị
đạo đức nghề nghiệp của sinh viên các học viện, trường đại học Công an
nhân dân; Chỉ ra được 04 đặc điểm hoạt động nghề nghiệp Công an nhân
dân, làm rõ 03 mặt biểu hiện và các mức độ của định hướng giá trị đạo
đức nghề nghiệp của sinh. Đồng thời, đưa ra các yếu tố chủ quan và khách
quan ảnh hưởng đến định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên
các học viện, trường đại học Công an nhân dân.
Chương 3
TỔ CHỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.1. Tổ chức nghiên cứu
3.1.1. Địa bàn nghiên cứu
Luận án được triển khai nghiên cứu tại: Học viện An ninh nhân
dân, Học viện Cảnh sát nhân dân, Đại học Phòng cháy chữa cháy, Đại
học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân. Việc lựa chọn địa bàn nghiên
cứu đảm bảo tính đại diện, tính đa dạng trong lĩnh vực đào tạo.
3.1.2. Khách thể nghiên cứu
Luận án tiến hành nghiên cứu trên số lượng khách thể 456
người. Trong đó, khách thể là sinh viên gồm 398 người, khách thể là
cán bộ, giáo viên gồm 58 người thuộc 04 trường Công an nhân dân
trong phạm vi nghiên cứu của luận án.
3.1.3. Các giai đoạn nghiên cứu
Luận án được tiến hành qua các giai đoạn sau:
- Giai đoạn 1: Nghiên cứu lý luận (11/2017 - 12/2018)
- Giai đoạn 2: Xây dựng bộ công cụ nghiên cứu và tiến hành
điều tra thử, hoàn thiện bộ công cụ (01/2019 - 08/2020)

- Giai đoạn 3: Giai đoạn khảo sát chính thức (9/2020-2/2021)
- Giai đoạn 4: Viết và hoàn thiện luận án (03/2021-12/2021)
3.2. Phương pháp nghiên cứu
Quá trình nghiên cứu về định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp
của sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân, ở luận án
đã vận dụng tổng hợp các phương pháp là: phương pháp nghiên cứu
tài liệu; phương pháp chuyên gia; phương pháp điều tra bằng bảng
hỏi; phương pháp quan sát; phương pháp phỏng vấn sâu; phương
pháp nghiên cứu kết quả hoạt động; phương pháp phân tích chân
dung tâm lý; phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học.
Kết luận chương 3
Luận án tổ chức nghiên cứu qua các giai đoạn khác nhau và vận
dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu của Tâm lý học. Các phương
pháp nghiên cứu được tổ chức, triển khai theo đúng mục đích, nhiệm vụ đặt
ra, phù hợp với điều kiện thực tiễn, đảm bảo độ tin cậy, khách quan, khoa


15
học trong nghiên cứu định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên
các học viện, trường đại học Công an nhân dân hiện nay.
Chương 4
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN VỀ ĐỊNH HƯỚNG GIÁ
TRỊ ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP CỦA SINH VIÊN CÁC HỌC
VIỆN, TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG AN NHÂN DÂN
4.1. Thực trạng định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp
của sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân
4.1.1. Thực trạng nhận thức của sinh viên về
các giá trị đạo đức nghề nghiệp
4.1.1.1. Đánh giá thực trạng nhận thức của sinh viên về giá trị
đạo đức nghề nghiệp.

Dựa trên kết quả của các phương pháp nghiên cứu, luận án đánh
giá thực trạng nhận thức của sinh viên về giá trị đạo đức nghề nghiệp trên
cơ sở thực trạng nhận thức của sinh viên về các nhóm giá trị: Giá trị đạo
đức nghề nghiệp thể hiện trong mối quan hệ với Đảng, Nhà nước; giá trị
đạo đức nghề nghiệp thể hiện trong mối quan hệ với quần chúng nhân
dân; giá trị đạo đức nghề nghiệp thể hiện trong công việc; giá trị đạo đức
nghề nghiệp thể hiện trong mối quan hệ với bản thân. Từ đó đưa ra đánh
giá chung mặt nhận thức của sinh viên về giá trị đạo đức nghề nghiệp.
Biểu hiện về nhận thức trong định hướng giá trị đạo đức
nghề nghiệp của sinh viên được tóm tắt ở biểu đồ sau:

Qua biểu đồ cho thấy nhận thức của sinh viên các học viện, trường
đại học Công an nhân dân về giá trị đạo đức nghề nghiệp được thể hiện ở
mức độ sâu sắc, kết quả tự đánh giá của sinh viên và đánh giá của cán bộ,
giảng viên có sự tương đồng nhau và có ĐTB = 4.16. Như vậy, kết quả


16
cho thấy nhận thức của sinh viên về giá trị đạo đức nghề nghiệp được
đánh giá ở mức sâu sắc, có sự khách quan trong tự đánh giá.
4..1.1.2. So sánh kết quả tự đánh giá của các nhóm sinh viên
nhận thức về định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp
Kết quả so sánh được tóm tắt ở biểu đồ dưới đây:

4.1.2. Thực trạng thái độ của sinh viên đối với các giá trị đạo
đức nghề nghiệp
4.1.2.1. Đánh giá thực trạng thái độ của sinh viên đối với các
giá trị đạo đức nghề nghiệp
Thái độ của sinh viên đối với các giá trị đạo đức nghề nghiêp được
đánh giá trên cơ sở thái độ của sinh viên đối với các giá trị thuộc 04 nhóm

giá trị mà luận án đã đưa ra. Đó là: Thái độ của sinh viên đối với giá trị đạo
đức nghề nghiệp thể hiện trong mối quan hệ với Đảng, Nhà nước; thái độ
của sinh viên đối với giá trị đạo đức nghề nghiệp thể hiện trong mối quan hệ
với quần chúng nhân dân; thái độ của sinh viên đối với giá trị đạo đức nghề
nghiệp thể hiện trong công việc; thái độ của sinh viên đối với giá trị đạo đức
nghề nghiệp thể hiện trong mối quan hệ với bản thân.
Tổng thể về thái độ của sinh viên đối với giá trị đạo đức nghề
nghiệp được thể hiện qua biểu đồ sau:


17
Qua biểu đồ trên cho thấy, về mặt thái độ của sinh viên đối với giá
trị đạo đức nghề nghiệp Công an nhân dân được thể hiện ở mức độ phù
hợp về mặt cảm xúc, sự hài lòng, mong muốn của sinh viên đối với các
giá trị đạo đức nghề nghiệp. Đồng nghĩa với thái độ phù hợp, cho thấy
sinh viên đang có những cảm xúc tích cực; sinh viên hài lịng về những
giá trị đó.
4.1.2.2. So sánh kết quả tự đánh giá của các nhóm sinh viên về
thái độ định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp
Kết quả đánh giá của các nhóm sinh viên được tóm tắt ở biểu đồ :

4.1.3. Thực trạng hành động chiếm lĩnh, hiện thực hoá các
giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh
4.1.3.1. Đánh giá mức độ thường xuyên của các hành động chiếm
lĩnh, hiện thực hoá các giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên

4.1.3.2. Đánh giá hiệu quả hành động chiếm lĩnh, hiện thực
hoá giá trị đạo đức nghề nghiệp và kiểm chứng thông qua hành vi vi
phạm của sinh viên
Để kiểm chứng cho sự đánh giá của sinh viên, chúng tôi khảo sát

mức độ các hành vi vi phạm thường gặp ở sinh viên. Kết quả cụ thể thể
hiện qua biểu đồ dưới đây:


18

4.1.3.3. Tổng hợp thực trạng hành động chiếm lĩnh, hiện thực
hoá các giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên
Từ các phân tích trên, kết quả tổng hợp thực trạng hành động
chiếm lĩnh, hiện thực hoá các giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh
viên được thể hiện ở biểu đồ dưới đây:

Hành động chiếm lĩnh, hiện thực hoá các giá trị đạo đức nghề nghiệp
của sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân được đánh giá
trên cơ sở biểu hiện của mức độ thường xuyên và mức độ hiệu quả của các
hành động trong 03 nhóm hành động (nhóm hành động học tập, lĩnh hội các
quy định chung của Đảng, Nhà nước, Ngành và nhà trường; nhóm hành
động học tập lĩnh hội các kiến thức chính trị, pháp luật, chun mơn nghiệp
vụ; nhóm hành động tự tu dưỡng). Kết quả khảo sát, cho thấy hành động
chiếm lĩnh, hiện thực hoá các giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên đạt
ở mức độ tích cực với ĐTB = 3.91; ĐLC = 0.50.
4.1.3.4. So sánh kết quả tự đánh giá của các nhóm sinh viên về mặt
hành động chiếm lĩnh, hiện thực hoá các giá trị đạo đức nghề nghiệp
Kết quả so sánh qua kiểm định Independent samples T-test
và One Way ANOVA được tóm tắt ở biểu đồ dưới đây:


19

4.1.4. Tổng hợp định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của

sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân
4.1.4.1. Đánh giá chung về thực trạng định hướng giá trị đạo đức
nghề nghiệp của sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân
Kết quả đánh giá thực trạng định hướng giá trị đạo đức nghề
nghiệp của sinh viên các học viện, trường đại học Cơng an nhân dân
được tóm tắt ở biểu đồ dưới đây:

Qua biểu đồ trên cho thấy, định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp
của sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân hiện nay
được đánh giá ở mức độ cao (ĐTB = 4.04, ĐLC = 0.43). Trong 03 mặt
biểu hiện định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên các học
viện, trường đại học Cơng an nhân dân, mặt nhận thức có mức độ biểu
hiện cao nhất (ĐTB = 4.16; ĐLC = 0.44); mặt thái độ ở vị trí thứ hai
(ĐTB= 4.07; ĐLC = 0.48); mặt hành động biểu hiện ở mức độ thấp nhất
(ĐTB = 3.91; ĐLC = 0.50). Như vậy, với mức độ biểu hiện của 03 mặt:
nhận thức sâu sắc, thái độ phù hợp và hành động tích cực, đồng thời điểm
trung bình chung của 03 mặt biểu hiện (ĐTB = 4.04) tương ứng với mức


20
độ cao (mức độ 4 trong thang 5 mức độ). Vì vậy, định hướng giá trị đạo
đức nghề nghiệp của sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân
dân hiện nay được đánh giá ở mức độ cao.
Nhận định về sự tương quan giữa các mặt biểu hiện và định
hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên được thể hiện ở sơ đồ :

4.1.4.2. So sánh thực trạng định hướng giá trị đạo đức nghề
nghiệp của sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân
theo các biến số
Có sự khác nhau trong những sinh viên khác nhau về hình thức

đào tạo hay sinh viên chuyên ngành khác nhau về mức độ định hướng
giá trị đạo đức nghề nghiệp.
4.2. Thực trạng ảnh hưởng của các yếu tố
đến định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của
sinh viên các học viện, trường đại học Công an
nhân dân
Các yếu tố ảnh hưởng đến định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của
sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân trên cơ sở phân tích
các nhân tố và nhóm thành hai nhóm: Yếu tố chủ quan và yếu tố khách quan.
4.2.1. Thực trạng các yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến định
hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên
Kết quả khảo sát yếu tố khách quan ảnh hưởng đến định
hướng định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên thể
hiện ở bảng sau :
TT
1
2
3
4
5

Các yếu tố chủ quan
Nhu cầu, động cơ học tập và
rèn luyện
Năng lực tự đánh giá bản thân
Hứng thú học tập, rèn luyện
Tính tích cực học tập, rèn luyện
Kinh nghiệm, vốn sống

ĐTB


SV
ĐLC

Kết quả
ĐTB

CB,GV
ĐLC

4.51

0.91

4.28

0.55

4.25
4.39
4.34
4.43

0.77
0.74
0.53
0.82

4.19
4.22

4.02
4.11

0.43
0.67
0.49
0.71


21
ĐTB chung

4.38

0.53

4.16

0.70

Kết quả cho thấy, sinh viên đánh giá các yếu tố chủ quan ảnh
hưởng đến định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên ở mức
độ rất mạnh. Trong đó, 5 yếu tố thành phần đều có ảnh hưởng rất mạnh,
điểm trung bình đều đạt từ 4.25 ÷ 4.51.
4.2.2. Thực trạng các yếu tố khách quan ảnh hưởng đến
định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên
Kết quả khảo sát thực trạng các yếu tố khách quan ảnh hưởng đến định
hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên được thể hiện ở bảng

sau:

TT
1
2
3
4
5

Các yếu tố khách quan
Chế độ chính sách trong Cơng an nhân dân
Nội dung, chương trình, mục tiêu, yêu
cầu và phương pháp giáo dục, đào tạo
trong các học viện, trường đại học Cơng
an nhân dân
Truyền thống giáo dục gia đình
Bầu khơng khí tâm lý của tập thể lớp học
Vai trị nêu gương, điển hình trong
Cơng an nhân dân
ĐTB chung

ĐTB
3.13

SV

Kết quả
CB,GV
ĐLC
ĐTB
ĐLC
0.63

3.92
0.54

3.81

0.82

3.77

0.72

4.46
4.12

0.91
0.79

4.21
4.31

0.56
0.72

4.49

0.80

4.21

0.55


4.24

0.58

4.16

0.70

Kết quả trên cho thấy, các yếu tố khách quan cũng được sinh viên
đánh giá có ảnh hưởng đến định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp ở mức
độ rất mạnh. Trong đó, sự đánh giá khơng đồng đều ở các yếu tố: Yếu tố
“Vai trị nêu gương, điển hình trong Cơng an nhân dân” có ảnh hưởng
mạnh nhất, sau đó đến yếu tố “Truyền thống giáo dục gia đình”.
4.2.3. Tương quan giữa các yếu tố ảnh hưởng và định
hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên
Tìm hiểu sự tương quan giữa các yếu tố chủ quan, khách quan
với định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên, luận án
dùng hệ số tương quan Pearson (r), kết quả thể hiện ở sơ đồ sau:


22

4.2.4. Dự báo xu hướng biến đổi mức độ định hướng giá trị đạo đức
nghề nghiệp của sinh viên trong mối quan hệ với các yếu tố ảnh hưởng
Dựa trên hệ số hồi quy chuẩn hoá Beta của các yếu tố ảnh
hưởng theo thứ tự từ cao xuống thấp, phương trình hồi quy được
thiết lập như sau:
Mức độ định hướng GTĐ ĐNN = 0.288*ĐC + 0.271*NG+ 0.266*TT + 0.256*KN +
0.238*HT + 0.235*TTC+ 0.225*NL + 0.223*BKK + 0.218*MT + 0.199*CĐ


Phương trình hồi quy cho thấy các biến số có khả năng giải thích
tốt cho xu hướng biến đổi định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp.
4.3. Phân tích chân dung tâm lý điển hình
Để củng cố thêm căn cứ thực tiễn, minh hoạ, làm rõ hơn kết
quả nghiên cứu thực trạng, luận án đã tiến hành phân tích 02 chân
dung tâm lý là sinh viên ở hai nhóm ngành khác nhau, 02 đơn vị khác
nhau về quy mô đào tạo. Kết quả của 01 chân dung đạt ở mức rất cao,
01 chân dung đạt ở mức trung bình. Kết quả phân tích 02 chân dung
tâm lý điển hình đã minh chứng cho thực trạng định hướng giá trị đạo
đức nghề nghiệp, thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến định hướng
giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên các học viện, trường đại
học Công an nhân dân hiện nay. Qua đó, khẳng định tính khoa học,
khách quan và độ tin cậy cao ở kết quả nghiên cứu đã được tiến hành
trong luận án này.
4.4. Biện pháp phát triển định hướng giá trị đạo đức nghề
nghiệp cho sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân
Trên cơ sở kết quả nghiên cứu thực trạng định hướng giá trị
đạo đức nghề nghiệp và các yếu tố ảnh hưởng đến định hướng giá trị
đạo đức nghề nghiệp của sinh viên các học viên, trường đại học Công
an nhân dân, luận án đã đề xuất 4 biện pháp tâm lý - sư phạm để phát
triển định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp cho sinh viên các học
viện, trường đại học Công an nhân dân. Gồm: Tuyên truyền, giáo dục
giá trị đạo đức nghề nghiệp Công an nhân dân cho sinh viên; phát huy


23
tính tích cực của sinh viên trong tự định hướng giá trị đạo đức nghề
nghiệp; tổ chức hoạt động “học tập chủ động” cho sinh viên; xây
dựng mơ hình “Tập thể lớp kiểu mẫu, sinh viên gương mẫu” trong

các học viện, trường đại học Công an nhân dân.
Kết luận chương 4
Kết quả khảo sát thực tiễn cho thấy, định hướng giá trị đạo đức
nghề nghiệp của sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân
dân hiện nay ở mức độ cao. Có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về
định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp giữa các nhóm sinh viên hệ
chính quy và sinh viên hệ vừa làm vừa học và giữa các nhóm sinh
viên thuộc các chuyên ngành khác nhau. Các yếu tố chủ quan và
khách quan đều ảnh hưởng đến định hướng giá trị đạo đức nghề
nghiệp của sinh viên ở mức độ mạnh. Trong đó các yếu tố chủ quan
có ảnh hưởng mạnh hơn.Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, chúng tôi đã
đề xuất 04 biện pháp tâm lý - sư phạm nhằm phát triển định hướng
giá trị đạo đức nghề nghiệp cho sinh viên các học viện, trường đại
học Công an nhân dân hiện nay.
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Luận án đã khẳng định Định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp
của sinh viên các học viện, trường đại học Công an nhân dân là một
phẩm chất nhân cách, phản ánh sự lựa chọn đối với các giá trị đạo đức
nghề, được biểu hiện ở nhận thức, thái độ, hành động chiếm lĩnh, hiện
thực hoá các giá trị đạo đức nghề nghiệp Công an nhân dân. Phẩm chất
nhân cách này được hình thành, phát triển và biểu hiện ở 3 mặt: nhận
thức về các giá trị đạo đức nghề nghiệp; thái độ đối với các giá trị
đạo đức nghề nghiệp; hành động chiếm lĩnh, hiện thực hoá các giá trị
đạo đức nghề nghiệp của sinh viên. Các mặt biểu hiện có quan hệ
biện chứng với nhau trên cơ sở sinh viên nhận thức sâu sắc về các giá
trị đạo đức nghề nghiệp, có thái độ đúng đắn, tích cực đối với các giá
trị đạo đức nghề nghiệp đã chọn, từ đó các hành động chiếm lĩnh,
hiện thực hóa các giá trị đạo đức mà sinh viên đã lựa chọn được thực
hiện trong quá trình học tập và rèn luyện tại các nhà trường Công an

nhân dân. Luận án đã xây dựng các chỉ báo cụ thể trên mỗi mặt và
đưa ra mức độ đánh giá định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của
sinh viên. Đồng thời, luận án cũng đã xác định 10 yếu tố cơ bản ảnh
hưởng đến định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên các
học viện, trường đại học Công an nhân dân.


24
Kết quả nghiên cứu thực tiễn cho thấy sinh viên các học
viện, trường đại học Cơng an nhân dân có định hướng giá trị đạo
đức nghề nghiệp ở mức độ cao. Trong đó, mặt hành động có biểu
hiện và chỉ số thấp nhất. Trong hệ thống giá trị đạo đức nghề
nghiệp Cơng an nhân dân, sinh viên có xu hướng đề cao và chú
trọng đến tìm hiểu và phát triển các giá trị đạo đức nghề nghiệp
thể hiện trong mối quan hệ với Đảng và Nhà nước. Đồng thời,
kết quả cũng cho thấy có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về
định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp giữa sinh viên hệ chính
quy và sinh viên hệ vừa làm vừa học và giữa nhóm sinh viên
thuộc các chuyên ngành khác nhau. Bên cạnh đó, các yếu tố chủ
quan và khách quan ảnh hưởng ở mức độ mạnh đến định hướng
giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên. Trong đó, các yếu tố
nhu cầu, động cơ học tập và rèn luyện; vai trị nêu gương, điển
hình trong Cơng an nhân dân có ảnh hưởng mạnh nhất đến định
hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp của sinh viên.Như vậy giả
thuyết đặt ra ban đầu đã được chứng minh.
Luận án đã đề xuất 04 biện pháp tâm lý - sư phạm nhằm phát
triển định hướng giá trị đạo đức nghề nghiệp cho sinh viên các học
viện, trường đại học Công an nhân dân, gồm: Tuyên truyền, giáo dục
giá trị đạo đức nghề nghiệp Công an nhân dân cho sinh viên; phát
huy tính tích cực của sinh viên trong tự định hướng giá trị đức nghề

nghiệp; tổ chức hoạt động học tập chủ động cho sinh viên; xây dựng
mơ hình “Tập thể lớp học kiểu mẫu, sinh viên gương mẫu” trong các
học viện, trường đại học Công an nhân dân.
2. Kiến nghị
Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, luận án đưa ra các kiến
nghị đối với các cấp lãnh đạo trong các nhà trường Công an
nhân, đối với cán bộ, giảng viên, sinh viên trong các nhà trường
nhằm tăng cường hơn nữa công tác đầu tư, xây dựng, đổi mới về
nội dung, chương trình, phương pháp giáo dục, định hướng giá
trị đạo đức nghề nghiệp cho sinh viên.