ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH CÀ MAU
VƯỜN QUỐC GIA U MINH HẠ
----o0o----
BÁO CÁO
ĐỀ ÁN PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI VƯỜN
QUỐC GIA U MINH HẠ ĐẾN NĂM 2025
Cà Mau, tháng 12/2018
1
ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH CÀ MAU
VƯỜN QUỐC GIA U MINH HẠ
----o0o----
BÁO CÁO
ĐỀ ÁN PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI VƯỜN
QUỐC GIA U MINH HẠ ĐẾN NĂM 2025
Cà Mau, tháng 12/2018
2
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
BÁO CÁO
ĐỀ ÁN PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI VƯỜN
QUỐC GIA U MINH HẠ ĐẾN NĂM 2025
Ngày tháng năm 2018
ĐƠN VỊ TƯ VẤN
TT TƯ VẤN ỨNG DỤNG KINH TẾ
(VIỆN NGHIÊN CỨU PHÁT TRIỂN
TPHCM)
Ngày
tháng năm 2018
CƠ QUAN LẬP ĐỀ ÁN
VƯỜN QUỐC GIA U MINH HẠ
Tháng 12 năm 2018
3
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU.............................................................................................................................................. 8
1. Tên đề án:.................................................................................................................................................. 8
2. Cơ quan lập đề án:................................................................................................................................... 8
3. Sự cần thiết:.............................................................................................................................................. 8
4. Căn cứ pháp lý xây dựng Đề án:....................................................................................................... 10
5. Phạm vi lập đề án.................................................................................................................................. 11
6. Mục tiêu đề án....................................................................................................................................... 11
7. Phương pháp nghiên cứu, kỹ thuật sử dụng.................................................................................... 12
8. Nhiệm vụ của đề án:............................................................................................................................. 12
Phần 1: PHÂN TÍCH, ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG VÀ TIỀM NĂNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH
SINH THÁI CỦA KHU VỰC VƯỜN QUỐC GIA U MINH HẠ..................................................... 13
1.1. Tổng quan về khu vực Vườn Quốc gia U Minh Hạ.................................................................. 13
1.1.1. Đặc điểm tự nhiên:.................................................................................................................... 13
1.1.1.1. Vị trí địa lý, diện tích tự nhiên:............................................................................................ 14
1.1.1.2. Địa hình, địa mạo, địa chất, thổ nhưỡng:.......................................................................... 14
1.1.1.3. Khí hậu:....................................................................................................................................... 14
1.1.1.4. Thủy văn:...................................................................................................................................... 16
1.1.2. Đặc điểm tài nguyên rừng:...................................................................................................... 16
1.1.3. Đặc điểm về tài nguyên khoáng sản:.................................................................................... 17
1.1.4. Đặc điểm tài nguyên nước:..................................................................................................... 17
1.1.5. Đặc điểm về xã hội.................................................................................................................... 18
1.1.6. Hạ tầng văn hóa xã hội............................................................................................................. 18
1.1.7. Hạ tầng kỹ thuật......................................................................................................................... 19
1.2. Phân tích, đánh giá hiện trạng các loại tài nguyên du lịch, tiềm năng du lịch sinh thái và
các loại sản phẩm du lịch của khu vực Vườn Quốc gia U Minh Hạ............................................. 20
1.2.1 Đánh giá hiện trạng các loại tài nguyên du lịch.................................................................. 20
1.2.1.1. Tài nguyên thiên nhiên......................................................................................................... 23
1.2.1.1..1. Thực vật............................................................................................................................... 23
1.2.1.1.2. Động vật............................................................................................................................... 23
4
1.2.1.1.2. Thủy sản................................................................................................................................ 23
1.2.1.2. Tài nguyên du lịch nhân văn:.............................................................................................. 23
1.2.2. Đánh giá các điều kiện để phát triển du lịch sinh thái của khu vực VQG U Minh Hạ
23
1.2.3. Đánh giá hiện trạng để phát triển du lịch sinh thái VQG U Minh Hạ........................... 23
1.2.3.1. Hiện trạng phát triển du lịch sinh thái tỉnh Cà Mau có gắn kết với phát triển du
lịch VQG U Minh Hạ:.......................................................................................................................... 23
1.2.3.2. Đánh giá hiện trạng phát triển du lịch Vườn uốc gia U Minh Hạ:............................ 23
1.3. Phân tích SWOT................................................................................................................................ 26
1.3.1 Điểm mạnh................................................................................................................................... 26
1.3.2 Điểm yếu....................................................................................................................................... 27
1.3.3 Cơ hội............................................................................................................................................ 27
1.3.4 Thách thức.................................................................................................................................... 27
Phần 2: ĐỀ XUẤT ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN DU LỊCH VƯỜN QUỐC GIA U MINH HẠ ĐẾN
NĂM 2025....................................................................................................................................................... 30
2.1. Xu hướng phát triển du lịch của tỉnh Cà Mau............................................................................. 30
2.2. Các điều kiện cơ bản để phát triển du lịch sinh thái của khu vực Vườn Quốc gia U Minh
Hạ và Khu bảo tồn thiên nhiên............................................................................................................... 30
2.3. Dự báo các chỉ tiêu phát triển du lịch........................................................................................... 31
2.4. Lợi thế so sánh và cơ hội phát triển du lịch sinh thái của khu vực Vườn Quốc gia U Minh
Hạ.................................................................................................................................................................. 33
2.5. Phân bố không gian chức năng du lịch sinh thái........................................................................ 34
2.5.1 Quy hoạch các phân khu chức năng:..................................................................................... 34
2.5.2 Các sản phẩm du lịch:................................................................................................................ 36
2.5.2.1. Du lịch nghiên cứu:............................................................................................................... 36
2.5.2.2. Du lịch tham quan:................................................................................................................ 36
2.5.2.3. Du lịch văn hóa:..................................................................................................................... 36
2.5.2.4. Du lịch giải trí:....................................................................................................................... 36
2.5.2.5. Du lịch sinh thái:.................................................................................................................... 36
2.5.2.6. Du lịch khám phá:................................................................................................................. 36
2.5.2.7. Du lịch ẩm thực:..................................................................................................................... 36
5
2.5.3. Quy hoạch các tuyến, điểm du lịch và hệ thống dịch vụ du lịch:................................... 37
2.5.3.1. Các tuyến du lịch trong vùng quy hoạch:......................................................................... 36
2.5.3.2. Kết nối các tuyến điểm du lịch nội huyện:....................................................................... 40
2.5.3.3. Kết nối với các điểm du lịch nội tỉnh:............................................................................... 40
2.5.3.4. Kết nối các điểm du lịch liên tỉnh:..................................................................................... 40
2.6. Đầu tư cơ sở hạ tầng kết hợp giữa việc bảo tồn, bảo vệ hệ sinh thái rừng và du lịch sinh
thái................................................................................................................................................................. 41
2.6.1. Cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch................................................................................................ 41
2.6.1.1. Phân khu đón tiếp du khách:............................................................................................... 41
2.6.1.2. Phân khu du lịch sinh thái:.................................................................................................. 41
2.6.1.3. Phân khu vườn sưu tập thực vật và dược liệu:............................................................... 42
2.6.1.4. Phân khu tái hiện làng rừng và các làng nghề truyền thống:..................................... 42
2.6.1.5. Phân khu Nghỉ dưỡng:.......................................................................................................... 42
2.6.1.6. Phân khu trồng cây lưu niệm:............................................................................................. 42
2.6.2. Cơ sở hạ tầng kỹ thuật:................................................................................................................. 42
2.7. Phương thức tổ chức du lịch sinh thái:......................................................................................... 43
2.7.1 Tự tổ chức khai thác dịch vụ du lịch sinh thái:.................................................................... 43
2.7.2 Cho doanh nghiệp thuê môi trường rừng phục vụ cho dịch vụ du lịch.........................43
2.7.3 Liên doanh liên kết để tổ chức dịch vụ.................................................................................. 44
Phần 3: CÁC GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI GẮN LIỀN VỚI CÔNG TÁC
BẢO VỆ, BẢO TỒN TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG TẠI VƯỜN QUỐC GIA U MINH
HẠ...................................................................................................................................................................... 46
3.1. Các giải pháp bảo vệ, phát triển rừng, bảo tồn thiên nhiên, đa dạng sinh học.................... 46
3.2. Giải pháp về nâng cao nhận thức cộng đồng, nâng cao tri thức cho du khách................... 47
3.3. Giải pháp về quản lý phát triển du lịch sinh thái........................................................................ 48
3.4. Giải pháp về liên kết, quảng bá và tiếp thị.................................................................................. 48
3.5. Giải pháp về phát triển nguồn nhân lực....................................................................................... 49
3.5.1. Đào tạo nguồn nhân lực tại các đơn vị hoạt động du lịch:............................................. 49
3.5.2. Phát triển nguồn nhân lực tại các cơ quan quản lý nhà nước về du lịch:.................... 50
6
3.6. Giải pháp về đầu tư và cơ chế tài chính phục vụ phát triển du lịch gắn với phát triển bền
vững.............................................................................................................................................................. 50
3.6.1. Lĩnh vực đầu tư:......................................................................................................................... 50
3.6.2. Giải pháp về vốn........................................................................................................................ 50
Phần 4: ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG............................................................................... 52
4.1. Đánh giá tác động tới môi trường trong giai đoạn xây dựng phát triển du lịch:................52
4.2. Đánh giá tác động tới mơi trường trong q trình hoạt động du lịch.................................... 53
4.2.1. Tác động đến môi trường kinh tế xã hội:............................................................................. 53
4.2.2. Tác động đến các thành phần của môi trường tự nhiên.................................................... 56
Phần 5: XÂY DỰNG KẾ HOẠCH THỰC HIỆN VÀ GIÁM SÁT GẮN VỚI MỤC TIÊU
PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG......................................................................................................................... 59
5.1. Kế hoạch đầu tư hạ tầng phục vụ du lịch và phục vụ công tác xúc tiến kêu gọi đầu tư .. 59
5.2. Kế hoạch liên kết, kết nối với các tuyến du lịch, tiếp thị, quảng bá du lịch........................59
5.3. Kế hoạch hướng dẫn và các hoạt động thu hút cộng đồng tham gia cải thiện sinh kế và
bảo vệ môi trường hướng đến phát triển du lịch bền vững.............................................................. 59
5.4. Kế hoạch giám sát và phối hợp giám sát nhằm phát triển du lịch an tồn (tính mạng,
PCCCR), bền vững, đảm bảo quốc phòng an ninh............................................................................ 60
5.4.1 Các hoạt động giám sát nhằm phát triển du lịch an tồn, bền vững, đảm bảo quốc
phịng an ninh:....................................................................................................................................... 60
5.4.2 Cách thức tổ chức giám sát hoạt động du lịch sinh thái.................................................... 60
Phần 6: NGUỒN VỐN, CƠ CẤU NGUỒN VỐN VÀ PHÂN KỲ ĐẦU TƯ................................. 62
6.1. Vốn đầu tư, nguồn vốn:.................................................................................................................... 63
6.2. Quyền lợi, nghĩa vụ và phương thức phân chia lợi nhuận, lợi ích......................................... 63
6.3. Quản lý và sử dụng nguồn thu từ du lịch sinh thái.................................................................... 63
Phần 7: HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ ÁN............................................................................................................. 64
7.1. Đối với kinh tế:.................................................................................................................................. 64
7.2. Đối với xã hội..................................................................................................................................... 64
Phần 8: TỔ CHỨC THỰC HIỆN............................................................................................................... 66
Các phụ biểu: từ trang 68 đến trang 74
7
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tên đề án:
“Phát triển du lịch sinh thái Vườn Quốc gia U Minh Hạ đến năm 2025”.
2. Cơ quan lập đề án:
Vườn Quốc gia U Minh Hạ.
3. Sự cần thiết:
Cà Mau là tỉnh ven biển cực Nam củ a Tổ quốc, hình thái là một bán đảo
giáp cả Biển Tây và Biển Đông với chi ều dài bờ biển là 254 km. Khí hậ u Cà
Mau ơn hịa thuộc vùng cận xích đạo, nhiệt đới gió mùa, có 2 mùa mưa nắng rõ
rệt, khơng bị ảnh h ưởng của lũ và ít có bão. Diện tích tự nhiên toàn t ỉnh là
5.221,44 km2. Tỉnh Cà Mau giàu tài nguyên về rừng và biển, hệ sinh thái rừng
ngập n ước với diện tích hơn 100.000 ha được chia thành 2 vùng: Rừng ngập lợ
úng phèn với đặc trưng cây tràm là chủ y ếu nằm sâu trong đất li ền ở vùng U
Minh H ạ; rừng ngập mặn với đặc trưng cây đước, cây mắm là chủ yếu ở vùng
Mũi Cà Mau và ven biển; trong rừng có nhiều loài động vật, thực vật phong phú v
ới tr ữ lượng lớn là đặc sản của rừng ng ập nướ c. Rừng Cà Mau trở thành n ổi
tiếng trên thế giới và chỉ đứng sau rừng ngập mặn ở Cửa sông Amazon (Brazil).
Vườn Quốc gia U Minh Hạ được thành lập năm 2006 trên cơ sở hợp nhất
Khu bảo tồn thiên nhiên Vồ Dơi v ới mộ t phần diện tích rừng tràm thuộc các lâm
ngư trường: U Minh III, Trần Văn Thời và đã được tổ ch ức UNESCO công nhận
là một trong ba vùng lõi Khu dự trữ sinh quyển thế giới Mũi Cà Mau. Với tổng
diện tích 8.527,8ha nằm trong hệ thống 32 Vườn Quốc gia của tồn quố c. Trong
đó, khu Vồ Dơi rộng 2.896 ha là khu rừng nguyên sinh duy nhất còn l ại của tỉnh
Cà Mau, với khoảng 176 loài cây cỏ tự nhiên. Thành phần loài trong rừng tràm
chủ yếu là: Cây gỗ như: Tràm (Melaleuca Cajuputii), Bùi (Ilex cimosa), Trâm khế
(Syzygium Lineatum), Móp (Alstonia Spathulata), Trâm rộng (Syzygium Oblata),
cây b ụi như: Mua láng (Melastoma Affine), Mậ t cật gai (Licuala Spinosa), Bòng
bong (Lygodium Japonicum), Dầu dấu ba lá (Evodia lepta); thảm tươi Sậy
(Phragmites Vallatoria), Năng (Eleocharis Dulcis), Dây choại (Stenochlaena
Palustris) , Dớn (Blechnum Orientale), Mây mước (Flagellaria indica), nhiều loài
dương xỉ , tảo… Đây th ực sự là một bảo tàng sinh thái số ng về các loài thực vật
thuộc hệ sinh thái r ừng ngập củ a khu v ực đồng bằng sơng Cửu Long nói riêng
và cả nước nói chung. Về động vật rừng ở đây gồm:
(1) Thú có 23 lồi, các lồi thường gặp như: Heo rừng (Sus scrofa), Nai
(Cervus unicolor), Khỉ đuôi dài (Macaca fascicularis), Cầy hương (Viverricula
indica), Dơi quạ (Pteropus lylei), Cầy vòi hương (Paradoxurus hermaphroditus),
Mèo rừng (Prionailurus (Felis) bengalensis), Mèo cá (Prionailurus (Felis)
viverrinus), Rái cá lơng mũi (Lutra sumatrana)…
(2) Chim có 91 lồi, các loài quý hiếm như: Già đẫy Java (Leptoptilos
javanicus), Điêng điển (Anhinga Melanogaster), diệc lửa (Ardea Purpurea), Diệc
xám (Ardea cinerea), cò trắng (Egretta Garzetta), còng cọc (Phalacrocorax
Niger)…
8
(3) Lưỡng cư, bị sát có: 47 lồi, trong đó phải kể đến như: Rắn hổ đất (Naja
naja), rắn hổ mang chúa (Ophiophagus hannah), rắn cạp nong (Bungarus
fasciatus), trăn gấm (Python reticulatus), kỳ đà nước (Varanus salvator), rùa ba gờ
(Malayemys subtrijuga), rùa răng (Heosemys annandalii), rùa hộp lưng đen
(Cuora amboinensis)…
(4) Lưỡng thê và nhiều lồi cơn trùng khác.
(5) Ngồi ra, trên lâm phần có hơn 184km kênh mương với tổng diện tích
mặt nước hơn 1.000.000m2 (chưa kể diện tích của các thảm cỏ ngập nước theo
mùa) đây thực sự là thiên đường cho các loài cá nước ngọt sinh sống và phát triển.
Theo đó, V ườn Quốc gia U Minh Hạ được chia làm 3 phân khu chức nă ng
để thực hiện nhiệm vụ qu ản lý b ảo v ệ, bảo tồn đa dạng sinh học và đầu tư phát
triển. Trong đó dự kiến quy hoạch khu du lịch sinh thái có quy mơ diện tích
1.318,5ha (gồm khu dị ch vụ hành chính, khu phục hồi sinh thái). Hệ thống cơ sở
hạ tầng tại Vườn Qu ốc gia U Minh H ạ đã và đang đầu tư xây dựng ngày càng
hoàn thiện phầ n nào đáp ứng nhu cầu nghiên cứu khoa học và tham quan du lịch
sinh thái của du khách trong và ngoài nước.
V ới tiềm năng và th ế mạnh như trên, có thể nói Vườn Quốc gia U Minh Hạ
là m ột trong những điểm du lịch sinh thái hấp dẫ n đối với du khách. Đặc biệt vào
mùa khai thác cá, du khách dễ dàng bắt gặp một số lồi cá có giá trị khoa học và
kinh tế như: Cá lóc (Ophicephalus Striatus), sặc rằn (Trichogaster Pectoralis), sặc
bướm (Trichopsic Trichopterus), trê vàng (Clarias Macrocephalus), rô đồng
(Anabas Testudineus), thát lát (Notopterus Notopterus), …Hệ động vật ở đây
khơng những phong phú về thành phần lồi mà cịn có mức độ tập trung cá thể rất
lớn. Bên c ạnh đó du khách có th ể tận mắ t nhìn thấy những đàn khỉ trèo cây hái
trái, nhi ều loài chim bay đi, bay về từng đàn nhộn nhịp trông r ất đẹp mắt. Mặt
khác, U Minh Hạ cịn có các làng nghề truyền thống, các đặc sản có nguồn gố c từ
hệ sinh thái rừng tràm, do đó nếu kết hợp các làng nghề truyền thống, các đặc sản
của rừng tràm sẽ góp phần cho du lịch sinh thái phát triển.
Tuy nhiên, trong những năm qua việc hoạt động du lịch ở Vườn Quốc gia U
Minh H ạ có nhi ều khó khăn hạn chế: Hoạt động du lịch cịn mang tính đơn điệu,
quy mơ nhỏ, h ệ thống cơ sở hạ t ầng còn nhiều hạn chế, chất lượng dịch vụ du
lịch sinh thái chưa đảm bảo, đội ngũ cán bộ điều hành quản lý, hướng dẫn viên du
lịch sinh thái còn chưa đáp ứng được nhu cầu của du khách, sản phẩ m du lịch và
đối tượng thị trường còn chưa rõ nên khả năng thu hút khách du lịch chưa cao...
Những khó khăn, hạn chế trong thực tế làm cho hoạt động du lịch ở Vườn Quốc
gia U Minh Hạ chưa phát triển tương xứng với những tiềm năng và lợi thế của
mình.
Để tạo bước chuyển biến trong việc b ảo tồn thiên nhiên và khai thác hợp lý
các thế mạ nh, ti ềm năng của Vườn Quốc gia U Minh Hạ trong thực tiễn định
hướng phát triển của ngành du lị ch thì việc l ập: “Đề án phát triển du lịch sinh
thái Vườn Quốc gia U Minh Hạ đến năm 2025” là yêu cầu cần thiết, sẽ tạo điều
kiện để phát triển dịch vụ du l ịch ở Vườn Quốc gia U Minh Hạ, góp phần làm
phong phú sản phẩm du lịch của Tỉnh, tăng nguồn thu ngân sách cho địa phương.
9
4. Căn cứ pháp lý xây dựng Đề án:
- Luật bảo vệ và phát triển rừng số 29/2004/QH11 ngày 14 tháng 12 năm
2004;
- Luật du lịch số 09/2017/QH14 ngày 19 tháng 6 năm 2017;
- Luật Bảo vệ môi trường số 55/2014/QH13 ngày 23 tháng 6 năm 2014;
- Luật quản lý, sử dụng tài sản công ngày 21 tháng 6 năm 2017
- Nghị định số 99/2010/NĐ-CP ngày 24 tháng 9 năm 2010 về chính sách chi
trả dịch vụ mơi trường rừng.
- Nghị định số 117/2010 ngày 24 tháng 12 năm 2010 của Chính phủ về tổ
chức quản lý hệ thống rừng đặc dụng;
- Nghị định số 18/2015/NĐ-CP ngày 14 tháng 02 năm 2015 của Chính phủ
quy định về quy hoạch bảo vệ môi trường, đánh giá môi trường chiến lược, đánh
giá tác động môi trường và kế hoạch bảo vệ môi trường
- Nghị định số 147/2016/nĐ-CP ngày 2 tháng 9 năm 2016 sửa đổi, bổ sung
một số điều của Nghị định số 99/2010/NĐ ngày 24 tháng 9 năm 2010 về chính
sách chi trả dịch vụ môi trường rừng.
- Nghị định số 151/2017/NĐ-CP ngày 26 tháng 12 năm 2017 Quy định chi
tiết một số điều của Luật quản lý, sử dụng tài sản công.
- Thông tư số 78/2011/NĐ-CP ngày 11 tháng 11 năm 2011 về quy định chi
tiết thi hành Nghị định số 117/2010/NĐ-CP ngày 24 tháng 12 năm 2010 chủa
Chính phủ về quản lý hệ thống rừng đặc dụng;
- Thông tư số 10/2014/TT-BNNPTNT ngày 26 tháng 3 năm 2014 của Bộ
Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quy định về tiêu chí xác định vùng đệm của
khu rừng đặc dụng và vành đai bảo vệ của khu bảo tồn biển;
- Thông tư liên tịch số 55/2015/TTLT-BTC-BKHCN ngày 22 tháng 4 năm
2015 của Bộ trưởng Bộ Tài chính và Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ
hướng dẫn định mức xây dựng, phân bổ dự tốn và quyết tốn kinh phí đối với
nhiệm vụ khoa học và cơng nghệ có sử dụng ngân sách nhà nước;
- Quyết định số 24/2012/QĐ-TTg ngày 01 tháng 06 năm 2012 của Thủ
tướng Chính phủ về chính sách đầu tư phát triển rừng đặc dụng giai đoạn 2011 –
2020;
- Quyết định số 112/QĐ-TTg ngày 20 tháng 01 năm 2006 của Thủ tướng
Chính phủ về việc chuyển khu bảo tồn thiên nhiên Vồ Dơi thành Vườn quốc gia U
Minh Hạ, tỉnh Cà Mau;
- Quyết định số 1024/QĐ-TTg ngày 07 tháng 6 năm 2016 của Thủ tướng
Chính phủ về Phê duyệt điều chỉnh tăng diện tích Vườn Quốc gia U Minh Hạ, tỉnh
Cà Mau;
- Quyết định số 104/2007/QĐ-BNN ngày 27 tháng 12 năm 2007 của Bộ
Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Ban hành qui chế quản lý các hoạt động du
lịch sinh thái tại các Vườn Quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên;
10
- Quyết định số 1444/QĐ-UBND ngày 24 tháng 8 năm 2016của UBND tỉnh
Cà Mau về việc phê duyệt Quy hoạch bảo tồn và phát triển bền vững Vườn Quốc
gia U Minh Hạ đến năm 2020.
- Quyết định số 1062/QD-UBND ngày 24/712012 của Chủ tịch Ủy ban nhân
dân tỉnh về việc phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh Cà Mau đến
năm 2020, định hướng đến năm 2030.
- Kế hoạch số 30/KH-UBND, ngày 14 tháng 4 năm 2017 của UBND tỉnh Cà
Mau về việc thực hiện Nghị quyết số 04N/TU ngày 10 tháng 10 năm 2016 của
Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh Cà Mau khóa XV về phát triển du lịch tỉnh Cà Mau
đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030.
- Kế hoạch số 65/KH-UBND ngày 24 tháng 7 năm 2017 kế hoạch của
UBND tỉnh Cà Mau về việc thực hiện Kế hoạch số 50-KH/TU ngày 06 tháng 6
năm 201 của Ban thường vụ tỉnh ủy về thực hiện Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày
16 tháng 01 năm 2017 của Bộ chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh
tế mũi nhọn.
- Công văn 8999/UBND-NNTN ngày 27/12/2016 về việc hoạt động du lịch
sinh thái tại Vườn Quốc gia U Minh Hạ.
- Công văn số 7901/UBND-KGVX, ngày 05/10/2018 của UBND tỉnh về
việc đổi tên Dự án đầu tư phát triển du lịch sinh thái của Vườn Quốc gia U Minh
Hạ đến năm 2025.
5. Phạm vi lập đề án:
- Phạm vi không gian: Phát triển du lịch sinh thái tại phân khu dịch vụ hành
chính và một phần phân khu phục hồi sinh thái của Vườn Quốc gia U Minh Hạ,
giới hạn trong 1.318,5ha (Phân khu dịch vụ hành chính 743,6 ha và Phân khu
phục hồi sinh thái là 574,9 ha).
- Phạm vi thời gian: đến năm 2025.
- Phạm vi đối tượng: Khu rừng đặc dụng.
6. Mục tiêu đề án:
- Mục tiêu chung: Phát triển du lịch Vườn Quốc gia U Minh Hạ bền vững
gắn chặt với việc bảo tồn và phát triển hệ sinh thái rừng tràm đa dạng phong phú
của vùng đất U Minh; giữ gìn cảnh quan, bảo vệ mơi trường; đảm bảo hài hịa
tương tác giữa khai thác phát triển du lịch với bảo vệ giá trị tài nguyên thiên
nhiên.
- Mục tiêu cụ thể:
+ Đa dạng hóa sản phẩm du lịch, xây dựng các sản phẩm du lịch, các tuyến,
điểm du lịch; xây dựng các cơng trình kiến trúc, hạ tầng kỹ thuật phục vụ du lịch;
các phương án, giải pháp quảng bá du lịch; phát triển nguồn nhân lực và đầu tư hạ
tầng du lịch.
+ Đảm bảo việc khai thác tài nguyên cho phát triển du lịch sinh thái được
quản lý theo phương cách chuyên nghiệp, hiện đại, có trọng tâm, trọng điểm để
11
phát tri ển theo chiề u sâu đảm b ảo chất lượng và hiệu quả, bảo tồn bản sắc bản
địa, bảo vệ môi trường, khẳng định thương hiệu và khả năng cạnh tranh.
+ Phát triển du lịch sinh thái ở khu vực Vườn Quốc gia U Minh Hạ nhằm
góp phần phát triển kinh tế địa phương, tạo các hoạt động sinh kế thông qua việc
khai thác cơ hội từ hoạt động du lịch sinh thái cho cư dân địa phương.
7. Phương pháp nghiên cứu, kỹ thuật sử dụng:
- Phương pháp nghiên cứu:
+ Thu thập dữ liệu thứ cấp từ các cấp, các ngành có liên quan về hiện trạng
phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh và hiện trạng phát triển du lịch của Vườn Quốc
gia U Minh Hạ, tổng hợp các tư liệu có liên quan đến Vườn quốc gia U Minh Hạ.
+ Phỏng vấn sâu để đánh giá nắm rõ hiện trạng, tiềm năng phát triển du lịch
trên địa bàn tỉnh và hiện trạng phát triển du lịch của Vườn Quốc gia U Minh Hạ.
+ Tham vấn chuyên gia trong lĩnh vực quản lý ngành; phân tích, đánh giá,
định hướng phát triển du lịch của Vườn Quốc gia U Minh Hạ.
+ Phương pháp so sánh để đánh giá những tiềm năng và lợi thế cũng như
những hạn chế trong việc phát triển du lịch của Vườn Quốc gia U Minh Hạ.
+ Khảo sát thực tế, thu thập dữ liệu sơ cấp và phân tích tổng hợp để đánh giá
toàn diện hiện trạng và định hướng phát triển du lịch của Vườn Quốc gia U Minh
Hạ.
+ Phân tích SWOT để xác định điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức;
trên cơ sở đó xây dựng các chiến lược phối hợp.
- Kỹ thuật sử dụng: Sử dụng các phần mềm Excel để xử lý phân tích, đánh
giá, quản lý thông tin, số liệu và một số công cụ khác (nếu cần thiết); Sử dụng
phần mềm chuyên dụng Mapinfo để xây dựng bản đồ, bố trí rõ ràng, thể hiện sinh
động về mặt không gian của đề án.
8. Nhiệm vụ của đề án:
- Phân tích, đánh giá hiện trạng các loại tài nguyên du lịch; tiềm năng phát
triển du lịch sinh thái và các loại sản phẩm du lịch ở khu vực Vườn Quốc gia U
Minh Hạ;
- Đề xuất đầu tư phát triển du lịch Vườn Quốc gia U Minh Hạ đến năm 2025;
- Xây dựng các giải pháp phát triển du lịch sinh thái gắn liền với công tác
bảo vệ, bảo tồn tài nguyên và môi trường tại Vườn Quốc gia U Minh Hạ;
- Xây dựng Kế hoạch thực hiện và giám sát gắn với mục tiêu bền vững;
- Tổ chức thực hiện đề án.
12
Phần 1: PHÂN TÍCH, ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG VÀ TIỀM NĂNG PHÁT
TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI CỦA KHU VỰC VƯỜN QUỐC GIA U
MINH HẠ
1.1. Tổng quan về khu vực Vườn Quốc gia U Minh Hạ
1.1.1. Đặc điểm tự nhiên:
1.1.1.1. Vị trí địa lý, diện tích tự nhiên:
VQG U Minh Hạ nằm trên địa giới hành chính của 4 xã thuộc 2 Huyện như
sau: Xã Khánh Bình Tây Bắc (Gồm các tiểu khu: 61; 63), Xã Trần Hợi (Gồm các
tiểu khu: 1; 2; 3; 4; 5; 6) thuộc Huyện Trần Văn Thời; Xã Khánh An (Gồ m các
tiểu khu: 69; 70; 72; 73; 75; 76; 77), xã Khánh Lâm (Gồm các tiểu khu: 59) thuộc
Huyện U Minh, Tỉnh Cà Mau. V ị trí của Vườn Quốc gia U Minh Hạ được xác
định bởi tọa độ địa lý và ranh giới như sau:
Tọa độ địa lý:
- Từ 9°12’30’’ đến 9°17’41’’ vĩ độ Bắc
- Từ 104054’ 1’’ đến 104°59’16’’ kinh Đông
Ranh giới:
- Bắc giáp giới hạn tuyến kênh 27 (Phân trại K3 Cái Tàu);
- Nam giáp kênh đê bao phía nam giới hạn (Khu rừng trồng dân cư đội II và
đội III Ấp Vồ Dơi, kênh xáng Minh Hà);
- Đông giáp kênh số 100 đến đê bao phía Ðơng giới hạn (Ấp 14 Xã Khánh
An và hậu đội I T19 Ấp Vồ Dơi);
- Tây giáp kênh số 90 đến đê bao phía Tây giới hạn phân trường công ty
LN U Minh Hạ và hậu dân cư đội IV ấp Vồ Dơi.
Bản đồ quy hoạch tổng thể VQG U Minh Hạ đến năm 2020
13
Bảng 01. Diện tích Vườn Quốc gia U Minh Hạ
TT
Loại đất, loại rừng
Tổng
diện tích
tự nhiên
Huyện Trần Văn Thời
Xã Trần
Hợi
Huyện U Minh
Xã Khánh
Bình Tây Bắc
Xã Khánh
An
Xã Khánh
Lâm
Diện tích tự nhiên
8.527,80
2.896,00
1.204,00
3.818,80
609,00
Diện tích có rừng
7.639,30
2.694,00
1.037,70
3.340,10
567,50
1.1 Rừng tự nhiên
1.854,20
1.100,60
1.2 Rừng trồng
5.785,10
1.593,40
1.037,70
2.586,50
567,50
888,50
202,00
166,30
478,70
41,50
2.1 Đất chưa có rừng
294,80
33,80
86,00
159,50
15,50
2.2 Đất giao thơng, bờ
đê, sơng rạch
583,50
158,00
80,30
319,20
26,00
10,20
3,30
2,40
2,20
2,30
1
2
Diện tích khơng rừng
2.3 Đất ở xây dựng
753,60
Nguồn: Vườn quốc gia U Minh Hạ
Bảng 02. Vị trí diện tích các phân khu chức năng Vườn Quốc gia U Minh Hạ
TT
Phân khu
Vị trí
Tổng diện tích vườn
1
Phân khu bảo vệ
nghiêm ngặt
Phân khu Phục hồi
2
sinh thái
Phân khu Dịch vụ 3
hành chính
Diện tích
8.527,8
Gồm các tiểu khu: 1, 2, 3 và 4
2.593,7
Gồm các tiểu khu: 59, 61, 63, 69, 70,
72, 73, 75 và khoảnh 1, 2, 4, 5 – tiểu
khu 76
5.190,5
Gồm: Khoảnh 3, 6 - tiểu khu 76;
khoảnh 1, 2 - tiểu khu 77; khoảnh 33 tiểu khu 5 và khoảnh 36 - tiểu khu 6.
743,6
Nguồn: Vườn Quốc gia U Minh Hạ
1.1.1.2. Địa hình, địa mạo, địa chất, thổ nhưỡng:
- Địa hình, địa mạo:
V ườn Quốc gia U Minh H ạ thuộc miền địa mạo đồng bằng lòng chảo Nam
bộ, phụ miền đồng bằng tích t ụ Tây Nam bộ , vùng địa mạo đồng bằng sinh vật
biển U Minh. Đặc điểm chung nhất của vùng địa mạo đồng bằng sinh vật biển U
14
Minh là kiểu kiến trúc hình thái trũng, phù sa mới và sụt võng. Độ cao địa hình từ
- 0,2m đến 1,5 m. Nền địa chất chủ yếu trong vùng U Minh hạ là trầm tích Đệ Tứ.
- Đặc điểm đất đai:
Các loại đất trong vùng Vườn Quốc gia U Minh Hạ hình thành trên nền
trầm tích đệ tứ với các đơn vị địa tầng giàu dinh dưỡng. Các nhóm đất tiêu bi ểu
trong vùng bao gồm đất mặn, đất phèn, đất than bùn. Các loại đất trong vùng U
Minh Hạ nhạy cảm với môi trường đất ngập n ước, trong đó đất phèn là loại điển
hình và phổ biến nhất chiếm tỷ lệ diện tích lớn.
Nhóm đấ t mặn hình thành trên trầm tích Holocen sơng-biển, phù sa lắng
đọng trong môi trường nước mặn, chịu ảnh hưởng của thủy triều hoặc các mạch
nước mặn ven biển. Quá trình thổ nhưỡng cơ bản là mặn hóa, căn cứ vào thời gian
và mức độ mặn trong đất.
Nhóm đất phèn: V ườn Quốc gia U Minh Hạ có các loạ i đất phèn: đất phèn
hoạt động nông trên nền phèn tiềm tàng, mặn ít (SjlpMi); đất phèn hoạt động sâu
trên nền phèn tiềm tàng, mặn trung bình (Sj2pM); đất phèn họat động nơng, mặn
ít (SjlMi); (đất phèn tiềm tàng sâu, mặn ít (Sp2Mi).
Nhóm đất than bùn (Ts) phân bố t ập trung ở khu bảo vệ nghiêm ngặt
Vườn quốc gia U Minh hạ. Mỏ than bùn U Minh Hạ thuộc loạ i mỏ đầm lầy ven
biển cổ. Dướ i lớp than bùn thường là lớp trầm tích chứa vật liệu sinh phèn nên
đất than bùn còn được gọi là đất than bùn-phèn tiềm tàng.
1.1.1.3. Khí hậu:
Tỉnh Cà Mau chịu ảnh hưởng của khí hậu nhiệt đới gió mùa. hàng năm có
hai mùa rõ rệt. Mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau, với chế độ gió mùa
Đơng Bắc, mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10 với chế độ gió mùa Tây Nam.
- Nhiệt độ bình quân/năm: 27,6oC (max: 38oC, min: 15oC);
- Ẩm độ trung bình/năm: 81% (max: 86%, min: 73%);
- Tổng lượng mưa bình quân/năm: 2.350mm (max: 2.800mm, min:
1.940mm);
- Số ngày mưa bình quân/năm 165 ngày, tập trung chủ yếu vào các tháng
7,8,9;
- Lượng bốc hơi bình quân/năm: 1.004 mm;
- Tốc độ gió: 3-4m/giây;
- Tổng số giờ nắng trung bình 2.226 giờ/năm (tập trung từ tháng 1- 4).
- Nhiệt độ, lượng bức xạ và lượng mưa cao. Lượng bốc hơi phân bổ theo
mùa.
- Độ ẩm khơng khí và lượng bốc hơi: Độ ẩm cao nhất là tháng 9,10; mùa
mưa, chỉ số ẩm ướt (lượng mưa/lượng bốc hơi) là 4,1 lần; vào mùa khô, chỉ số
khô hạn (lượng bốc hơi/lượng mưa) là 2,2 lần;
Khí hậu ơn hịa t ương đối ổn định, bi ến động giữa các năm không
nhiều, nằm trong vùng ít chịu ảnh hưởng trực tiếp của bão, lũ hàng năm.
15
1.1.1.4. Thủy văn:
Chế độ thủy văn ở vùng U Minh Hạ phụ thuộc chặt chẽ vào lượng mưa và
hệ thống kênh rạch. Các kênh rạch tự nhiên có ảnh hưởng đến chế độ thủy văn của
khu vực này là sông Cái Tàu, Sơng Trẹm và Sơng Ơng Đốc.
Vườn Qu ốc gia U Minh Hạ được bao bọ c bởi đê bao quanh khu v ực, do
đó khơng chịu ảnh hưởng trực tiếp của nhật triều biển Tây, hàng năm khu rừng
phụ thuộc chủ yếu vào mùa mưa bị ngập bởi lượng n ước mưa đượ c giữ lại bên
trong. Không bị chịu ảnh hưởng của thủy triều do có hệ thống đê bao xung quanh.
Phía trong nội vùng, phần lớn kênh được xây dựng nhằm phục vụ việc giữ
nước phòng cháy chữa cháy rừng, tiêu nước sổ phèn, giao thông, hướng chủ yếu
của các kênh là Đông Tây hoặc Nam Bắc. Các kênh có chiều rộng từ 5 đến 20m,
sâu từ -2 đến - 3m tạo cho bề mặt địa hình của vùng có độ chia cắt với mật độ cao.
Các kênh đào và đê được sử dụng làm đường giao thơng chính trong vùng
U Minh Hạ như kênh Minh Hà, kênh bờ bao tồn vùng, kênh theo hướng Đơng Tây gồm: 21, 23, 25, 27; kênh theo hướng Bắc Nam gồm: kênh 90, 93, 96, 97, 98,
99, 100 và kênh đứng. ngồi ra cịn nhiều kênh rạch lưu thơng khác.
Nguồn nước mặt chính là n ước mưa. Vào mùa mưa các kênh tràn đầ y gây
tình trạng ngập lụt trên diện rộng, kéo dài nơi vồ cao thường không bị ngập n ước
hoặc chỉ ngập từ 10 - 20 cm. Nơi đất nước ngập trung bình t ừ 40 - 60 cm so với
mặt đất rừng. Vào mùa khô, nước rút thì thì mặt đất rừng khơ, kệnh cạn dần.
Trong đi ều kiện có hệ thống đê bao khép kín chế độ thủy văn trong khu rừng sẽ
chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi chế độ mưa, lượng bốc hơi nước và việc quản ly điều
tiết các cống và đê bao.
Chế độ ngập nước rất phức tạp, độ sâu ngập nước, thời gian ngập từng vùng
rất khác nhau và trong mỗi vùng có chế đơ ngập riêng phụ thuộc vào độ cao địa
hình. Độ sâu ngập nước hiện nay bị ảnh hưởng của việc điều tiết nước của các
cống đập.
Nguồn nước ngầm trong vùng VQG U Minh Hạ tồn tại ở dạng nước lỗ
hổng trong các phức hệ chứa nước trầm tích Holocen (QIV), Pleistocen (QII-III),
Pleistocen (QI), Pliocen (N22), Pliocen (N21). Trữ luợng của nước ngầm ở vùng U
Minh Hạ thuộc vùng có trữ lượng trung bình, lượng khai thác 700 m3/ngày.
Chế độ thủy văn ở trong vùng có ảnh hưởng rất lớn đến các hoạt động
phòng chống cháy rừng, bảo vệ tầng than bùn và quá trình sinh trưởng của các
loài cây rừng.
1.1.2. Đặc điểm tài nguyên rừng:
- Thảm thực vật rừng ở U Minh Hạ thuộc kiểu rừng kín thường xanh mưa
ẩm nhiệt đới, kiểu phụ thổ nhưỡng úng nước phèn. Hình thành trong điều kiện
ngập nước, đất chua. Đây là quần thể thực vật rừng lá cứng sau rừng ngập mặn,
trong đó lồi Tràm (Melaleuca cajuputii) thuộc họ Sim (Myrtaceae) là cây bản địa
của vùng Đông Nam Á chiếm ưu thế, một số đặc điểm cấu trúc như sau:
16
+ Cấu trúc của rừng tràm bán tự nhiên chia làm hai tầng rõ rệt. Tầng cây gỗ
là tràm với mật độ khoảng 1 - 2 cây/m 2, cũng có một vài lồi cây gỗ khác nhưng
số lượng rất ít như Bùi (Ilex cimosa) và Móp (Alstonia spathulata). Các lồi dây
leo ở đây đặc biệt phát triển với sự tham gia của Dây Choại (Stenochlaena
balustris), Mây nước (Flagellaria indica), Cương (Sumatra scleria) và đơi khi có
Khoai rạng (Dioscorea glabra).
+ Hình thái cấu trúc của quần hợp tràm có tầng ưu thế sinh thái và tầng
dưới tán. Chiều cao của tầng ưu thế trung bình từ 6 – 12 m trên các dạng đất sét,
từ 8 – 15 m trên các dạng đất than bùn phèn. Rừng tràm tự nhiên là rừng thuần
loại và diễn thế thứ sinh đến giai đoạn cuối xuất hiện một số loài cây gỗ nhỏ như
Bùi (Ilex cimosa), Móp (Alstonia spathulata), Trâm rộng (Syzygium Oblata), các
lồi khuyết thực vật (dạng suy thoái).
+ Rừng tràm trên các khu đất cao hơn trong vùng và đất than bùn phèn có
thành phần thực vật gần với rừng tự nhiên, gồm các lồi Móp, Bùi, Trâm sẻ, Bí
bái, Mật cật, Gừa, Xương cá và các lồi cây bụi như Bình bát, Mua, các loài cây
dây leo như Choại, dây Giác, Mây nước, Bịng bong. Rừng tràm trên đất sét hình
thành khi rừng trên đất than bùn bị cháy, lớp than bùn đã bị cháy hết, thành phần
thực vật tại đây nghèo nàn, ưu thế của cây tràm rất rõ ràng, tầng dưới tán chủ yếu
là Sậy, Dớn. Trên các bờ bao dọc theo bìa rừng dây choại cương Sumatra tạo
thành những bụi dày đặc với sự tham gia của dây giác (Cayratia trifolia), Cứt heo
(Ageratum conyzoides), Vi kim (Thespis divaricata), Hạt nổ (Hygrophila
salicilolia).
- Rừng tràm trồng: rừng trồng (thuộc kiểu thảm thực vật thứ sinh nhân tạo)
hiện nay chiếm tỷ lệ diện tích rất lớn trong tổng diện tích đất có rừng. Phần lớn
diện tích rừng được trồng sau khi khai thác trắng hoặc sau cháy rừng. Mật độ
trồng ban đầu phổ biến là 20.000 cây/ha.
1.1.3. Đặc điểm về tài ngun khống sản:
Ở nước ta, đất than bùn chỉ cịn tập trung ở vùng U Minh, ước tính hiện nay
cịn khoảng hơn 10 ngàn ha tập trung ở khu rừng tràm. Riêng mỏ than bùn ở U
Minh Hạ thuộc loại mỏ đầm lầy ven biển cổ. Tổng diện tích đất than bùn ở vùng
này khoảng 6.000 ha. Hiện nay rừng tràm đã tái sinh tự nhiên và phục hồi trên
diện tích than bùn cháy. Do đó, một trong các chức năng quan trọng của Vườn
Quốc gia U Minh Hạ là bảo tồn hệ sinh thái vùng đất ngập nước than bùn. Đây là
loại tài nguyên đặc hữu của vùng U Minh hạ, là một dạng đất ngập nước đặc thù
cần được bảo tồn.
1.1.4. Đặc điểm tài nguyên nước:
Vườn quốc gia U Minh Hạ được bao bọc bởi đê bao quanh khu vực, do đó
khơng chịu ảnh hưởng trực tiếp của nhật triều biển Tây, hàng năm nước trong khu
rừng phụ thuộc chủ yếu vào mùa mưa, lượng nước mưa được giữ lại bên trong.
Không bị chịu ảnh hưởng của thủy triều do có hệ thống đê bao xung quanh. Vào
mùa mưa nơi vồ cao thường không bị ngập nước hoặc chỉ ngập từ 10 - 20 cm. Nơi
đất nước ngập trung bình từ 40 - 60 cm so với mặt đất rừng.
17
Toàn khu vực Vườn Quố c gia U Minh Hạ có t ổng chiều dài các tuyến
kênh là 184 km khơng thơng thương với các tuyến đường thủy bên ngồi bởi các
cống, đập và lộ giao thơng. Ngồi ra cịn có những trảng năn, dớn, choại, ngập
nước theo mùa.
1.1.5. Đặc điểm về xã hội:
Ø Dân tộc, dân số, lao động:
- Tính đến năm 2017, dân số tồn tỉnh Cà Mau là 1.219.128 người, mật độ
dân số đạt 230 người/km², trong đó dân số sống tại thành thị 263.124 người, dân
số sống tại nông thôn 956.004 người. Dân số nam 612.246 người, dân số nữ là
606.882 người, đối với huyện U Minh và Trần Văn Thời thống kê trong bảng sau:
Bảng 03. Dân số và mật độ dân số
Huyện
Diện tích
2
(Km )
Tổng số tồn tỉnh
Dân số trung bình
(Người)
Mật độ dân số
2
(Người/km )
5.294,87
1.219.128
230
Huyện U Minh
774,14
102.803
133
Huyện Trần Văn Thời
702,72
188.181
268
Nguồn: Cục thống kê tỉnh Cà Mau
- Dân tộc: Vùng U Minh Hạ có tỷ lệ dân tộc thiểu số cao, chủ yếu là dân tộc
Khmer, có khoảng 4.800 người, chiếm hơn 4,86% tập trung ở các xã Khánh Hịa,
Khánh Lâm và Nguyễn Phích. Mật độ dân số trung bình khỏang 128 người/km 2
(bình quân của tỉnh là 260 người/km2), tuy nhiên phân bố mật độ dân ở các xã
khơng đều, xã có rừng mật độ dân khá thấp, như tại Khánh Thuận 68 người/km 2
và Khánh An bình quân 98 người/km2.
Ø Lao động:
Số lao động trong độ tuổi của vùng 55.538 người tại U Minh, chiếm 55,6 %
dân số huyện, trong đó lao động nơng nghiệp chiếm trên 84,7 %, lao động chuyên
sản xuất công nghiệp và dịch vụ chiếm 13% (nếu tính lao động nơng nghiệp kết
hợp dịch vụ thì khoảng 30%). Nhìn chung, độ tuổi lao động trẻ, tuy nhiên do trình
độ văn hóa thấp, chủ yếu là lao động thủ cơng chưa qua đ ào tạo nên đào tạo nghề
đang là một nhu cầu rất cần để phát triển nguồn lao động này. Ngồi ra, lao động
nữ cịn chưa được sử dụng hữu ích do tập trung nhiều vào nội trợ gia đình.
1.6. Hạ tầng văn hóa xã hội
Tồn vùng U Minh Hạ có 117 trường, bao gồm 8 trường mầm non, 75 trường
tiểu học, 27 trường trung học cơ sở và 7 Trường PTTH. Mạng lưới các trường tiểu
học, THCS và THPT được bố trí khá hợp lý trong vùng, riêng U Minh đối v ới khối
THPT đạt tỷ lệ 3 đơn vị cấp xã /trườ ng. Tỷ lệ học sinh các cấp có giảm so với những
năm trướ c, điều này cho thấy số học sinh trong quá độ tuổi đến trườ ng giảm dần,
đây là kết quả tiến bộ của công tác phổ cậ p giáo dục ở các cấp. Đội ngũ giáo viên
cũng được chuẩn hóa đả m bảo yêu cầu và quản lý giáo dục. Cơ sở vật chất và thiết
bị trường học cũng đã được quan tâm đầu tư xây dựng, thực
18
hiện tốt chươ ng trình kiên cố hóa trường học, xóa xã trắng về trường mầm non và
phổ cập mẫu giáo 5 tuổi.
1.1.7. Hạ tầng kỹ thuật
+ Giao thông: Trong giai đọan 2000-2015, đặc biệt giai đọan 2005-2010,
diện mạo nông thôn vùng U Minh Hạ đã thay đổi đáng kể. Đó là mạng lưới giao
thơng đường bộ kết hợp với giao thơng thủy, lưới điện và các cơng trình phúc lợi
công cộng. Các tuyến đường quan trọng đã và đang được đầu tư xây dựng, kết nối
giao thông nội huyện và liên kết với các huyện trong vùng. Nổi bật là các tuyến từ
Khánh An đến Cụm khí điện đạm 6,8km; tuyến đường Tắc Thủ - U Minh 30,4km;
tuyến đường Tắc Thủ - Co xáng - Đá bạc; tuyến U Minh – Khánh Hội 17,1km và
nhiều tuyến đường về trung tâm các xã Khánh Hòa, Khánh Tiến, Khánh Thuận…
Đặc biệt, đường khu vực rừng tràm được xây dựng để bảo vệ, phịng cháy chữa
cháy rừng với qui mơ đường giao thông nông thôn loại A đã được xây dựng bao
quanh chu vi Vườn Quốc gia. Có thể nói mạng đường giao thông từ cấp xã đến
huyện và liên ấp được đầu tư từ ngân sách nhà nước cũng như sự đóng góp của
các tổ chức quốc tế đặc biệt là chính phủ Nhật Bản và cộng đồng cư dân, đã đóng
vai trị cực kỳ to lớn cho sự phát triển kinh tế xã hội vùng U Minh Hạ. Bên cạnh
giao thông đường bộ, mạng lưới giao thông thủy cũng rất tiện lợi trong toàn vùng
U Minh Hạ bởi hệ thống sơng và kênh mương được xây dựng vừa có tác dụng
ngăn mặn, tiêu nước phục vụ sản xuất. Hệ thống đê biển, đê bao rừng, cống dưới
đê được đầu tư tương đối hoàn chỉnh, đảm bảo ngăn mặn cho rừng tràm và sản
xuất nơng nghiệp đồng thời giữ nước phịng cháy chữa cháy rừng trong mùa khơ.
Trong tồn lâm phần Vườn Quốc gia đã đấu nối các tuyến đường nhựa, bê tong
như: Tuyến đường nhựa trung tâm; tuyến đường nhựa T21 từ trung tâm về trạm
T21; từ Trạm T21 về đến trạm Kinh đuuwngs và từ Trạm Kênh Đừng đến lộ trung
tâm 1.200; tuyến đá xô bồ từ Trung tâm T21 đến trạm T19; Tuyến T90 từ trạm
T21-90 đến T27-90; Tuyến T27 từ T90 đến T100; tuyến T100 từ T21 đến T27;
tuyến T96 tưc T21 đến T27; tuyến T23 từ T96 đến T100. Nhìn chung chu vi tồn
lâm phần Vườn Quốc gia đã được thông suốt.
+ Thông tin liên lạc:
Hoạt động của đài truyền thanh với tổng thời l ượng tiếp âm, phát sóng trong
năm 2010 lên đến 2.018 gi ờ, đạt 102% kế hoạch. Trong đó thời lượng tiếp đài
tiếng nói Vi ệt Nam và đài phát thanh - truyền hình tỉnh tới 1.483 giờ, đài địa
phương hơn 534 giờ. Chất lượng thông tin đã cung cấp kị p thờ i những tin tức
cần thiết cho cộng đồng. Hoạt động phát hành báo chí được quan tâm đảm bảo
nhu cầu bưu chính của vùng.
+ Sử dụng điện
Đến nay, tại huyện U Minh và Trần Văn Thời, tổng số hộ sử d ụng điện đạt
trên 98% số hộ trong toàn huyện. Cả hai huyện đều có các trạm điện trung thế và
hạ thế với lướ i điện tươ ng đố i hoàn chỉnh. Đây là điểm rất đáng ghi nhận trong
quá trình phát triển kinh tế xã hội của vùng trong những năm qua, nó đã cải thiện
đáng kể đời sống cộng đồng trong sinh hoạt và sản xuất.
19
1.2. Phân tích, đánh giá hiện trạng các loại tài nguyên du lịch, tiềm năng du
lịch sinh thái và các loại sản phẩm du lịch của khu vực Vườn Quốc gia U
Minh Hạ.
1.2.1 Đánh giá hiện trạng các loại tài ngun du lịch
Tỉnh Cà Mau có diện tích rừng tự nhiên khá lớn vớ i tính đa dạng sinh học
cao, có giá trị đối với hoạt động du l ịch, đặc biệt là du lịch sinh thái là các hệ sinh
thái đấ t ngập nước và các sân chim. Các hệ sinh thái đất ngập nước rất đặc thù và
phong phú về mặ t đa d ạng sinh học: Vườn Quốc gia U Minh Hạ, Vườn Quốc gia
Mũi Cà Mau, sân chim Đầm Dơi…
Rừng tràm U Minh Hạ trướ c kia có di ện tích đến 90.000 ha. Trả i qua thời
gian, khu rừng này đã bị tàn phá nhiều bởi bom đạn chiến tranh, bởi n ạn cháy
rừng, việc bố trí dân cư sinh sống trong lâm phần và m ột phần diện tích rừng đã
đượ c chuyển sang xây dựng các khu tái định cư và các khu kinh tế mới nên đến
nay diện tích rừng cịn khoảng 50.000 ha. Trong chiến tranh ch ống Mỹ, rừng U
Minh là căn cứ kháng chiến của quân và dân giải phóng vùng đất Cà Mau.
Hiệ n nay, ngồi diện tích 8.527,8 ha rừng đặ c dụng thuộc Vườn Quốc gia
U Minh Hạ , rừng U Minh Hạ còn l ại là rừng kinh tế, mặc dù vậy diện tích rừng
cịn hiện nay thực sự là những điểm tài nguyên có giá trị, mang tính đặc thù của
du lịch Cà Mau.
Việc liên kết giữa các vườn quốc gia, khu bảo tồn, các cơ quan tổ chức làm
du lịch tạo ra các tour du l ịch liên kết các địa điểm trên sẽ tăng tính hấp dẫn và
mang lại hiệu quả cao hơn.
1.2.1.1. Tài nguyên thiên nhiên:
1.2.1.1.1. Thực vật:
- Quần hợp Năng là kiểu thảm thực vật hình thành sau khi rừng tràm bị cháy
tạo thành một vùng đất trũng úng nước phèn, trong mùa khô đất bị phơi khô, mùa
mưa ngập nước 20 – 50 cm. Cỏ Năng ngọt và Năng kim phát triển mạnh, cây gỗ
tái sinh có mật độ rất thấp, rất thuận lợi cho các loài chim sinh sống. Các loài
chim nước cũng đặc biệt phong phú như các lồi cị lùn (Ixobrychus, Dupetor) gà
lơi nước cánh vàng và xích (Porphyrio porphyrio).
- Trảng dớn - choại trên đất than bùn: đây là kiểu thảm thực vật hình thành
sau khi rừng tràm trên đất than bùn bị cháy (nhưng lớp than bùn cịn một phần).
Lớp than bùn dầy có nơi đến 1,5 m, thường ẩm ướt vào mùa mưa, là nơi sinh
trưởng thuận lợi cho các loài dớn, choại. Khu vực này thường có sự xuất hiện của
một số lồi như tràm, móp, bí bái, tạo nên sự đa dạng cho các quần xã thực vật ở
đây và cũng là nơi sinh sống của một số loài thú lớn như: Nai (Cervus unicolor),
khỉ đuôi dài (Macaca fascicularis), heo rừng (Sus scrofa), tê tê Java (Manis
javanica).
- Sinh cảnh cỏ ngập sâu: sinh cảnh cỏ ngập sâu thường tập trung nơi địa hình
trũng, đất ngập nhiều tháng trong năm hoặc ngập thường xuyên. Độ sâu ngập
nước sâu ở thời điểm cao nhất có thể đến trên 1m. Thực vật đặc trưng chiếm ưu
20
thế là N ăng, môn nước (Sacciolepis myuros) đây là vùng sinh sản và phát triển
của một số loài cá nước ngọt.
- Sinh cảnh cỏ không ngập: sinh cảnh cỏ nơi cao khơng ngập thường tập
trung nơi địa hình cao hoặc nước không vào do đê, cống ngăn chặn, mùa mưa
mực nước ngập dưới 50cm trong thời gian ngắn. Thực vật đặc trưng chiếm ưu thế
cỏ đuôi chồn, Sậy.
- Vườn quốc gia U Minh Hạ rất đa dạng và phong phú về động vật lẫn thực
vật (cây cảnh, cây thuốc, cây trong sách đỏ…). Ngoài ra, đây là vùng đất ngập
nước theo mùa nên sinh cảnh rừng tràm U Minh Hạ có nhiều vùng sinh thái rất
phù hợp cho việc du lịch sinh thái như: đi câu cá, chèo thuyền trên các kênh rạch,
tham quan rừng nguyên sinh, xem gác kèo ong ngắm nhìn nhưng tổ ong mật, xem
thú rừng, xem chim, thưởng thức những buổi cơm gia đình bằng những loại đặc
sản của rừng (lẩu lươn, lươn um, cá nướng, cá kho tộ)…
1.2.1.1.2. Động vật:
Thả m thực vật ngập nước đã tạo nơi c ư trú thuận lợi cho nhiều lồi động
vậ t hoang dã. Các lồi thú có giá trị khoa học là Tê tê Java (Manis javanica); Rái
cá vuốt bé (Amblonyx (Aonyx) cinerea); Rái cá lông mũi (Lutra sumatrana); cầy
giông (Viverra zibetha); c ầy hương (Viverricula indica); Mèo rừng (Prionailurus
(Felis) bengalensis), Mèo cá (Prionailurus (Felis) viverrinus), Dơi chó tai ngắn
(Cynoterus brachyotis); Dơi ngựa lớn (Pteropus vampirus).
Những lồi thú qu ý hiếm được ghi trong sách đỏ Việt Nam năm 2007 và
trong Nghị định 32/2006 ngày 30/3 năm 2006 của Chính phủ là: Cầy giơng (IIB);
Cầy giơng đốm lớn (E, IIB); Rái cá vuốt bé (V); Rái cá lơng mũi (V); Sóc chuột
lửa (V); Sóc lửa (R); Dơi chó tai ngắn (R); Dơi ngựa lớn (R);
Nghiên cứu của Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh v ật cũng đã xác định
được 91 loài chim với mức đa dạng rất cao. Các loài chim nước cũng đặc biệt
phong phú như các lồi cị lùn (Ixobrychus, Dupetor) gà lơi nước cánh vàng và
xích (Porphyrio porphyrio).
Các lồi chim nước di cư gồm: diệc, cị bợ, choi choi, choắt, rẽ., là những
lồi có vùng làm tổ ở phương Bắc nh ư Nhật, Trung Quốc, Nga. Các lồi cị, diệc,
lele choi choi thường xuất ven kênh rạch, đầm nước, bãi trống trong vùng. Già
đẫy Java phân bố tại các vùng mở rộng sang phía các phân trường Trần Văn Thời
(cơng ty LN U Minh Hạ), U Minh III (c ũ). Các loài chim đang bị đe dọa tuyệt
chủng trên thế giới được ghi nhận Già đãi java (Leptoptilos javanicus), diệc (Adea
sp), le khoang cổ (Xenerhynchus asiaticus)
Các lồi lưỡng cư (Amphibia) và bị sát (Reptilia) rất phổ biến trong rừng
tràm U Minh Hạ. Số liệu điều tra mới đây đã thống kê được 11 lồi lưỡng thê và
36 lồi bị sát. Phần lớn các lồi lưỡng thê thuộc Bộ khơng đi (Amura) như:
Cóc nhà (Bufo melanostictus), Ếch đồng (Hoplobatrachus rugulosus); Các lồi bị
sát chủ yếu thuộc Bộ có vẩy (Squamata) như: Trăn gấm (Python reticulatus); Rắn
hổ ngựa (Elophe radiata), Rắn hổ chúa (Ophiophagus hannah).
Những lồi bị sát q hiếm được ghi trong sách đỏ Việt Nam năm 2007 và
trong Nghị định 32/2006 ngày 30/3 năm 2006 của Chính phủ là: Tắc kè (T); Trăn
21
đất (V, IIB); Rắn ráo thường (T, IIB); Rắn ráo trâu (V, IB); Rắn sọc da (IB); Rắn
cạp nong (T, IIB); Răn hổ mang (T, IIB).
1.2.1.1.3. Thủy sản:
Rừng tràm U Minh H ạ là nơi sinh sống của nhiều loài cá nước ngọt . Tổng
hợp nhiều k ết quả khảo sát cho thấy thành phần thủy sản ở Vườ n Quốc gia U
Minh Hạ có khoảng 37 lồi cá thuộc 19 họ. Trong đó có 9 lồi cá kinh tế là các
lồi cá Rơ đồng (Anabas Testudineus); Thát lát (Notopterus notopterus): Lóc đen
(Ophicephalus Striatus); Dày (Ophicephalus lucius); Lóc bơng (Ophicephalus
micropeltes); Sặc rằn (Trichogaster Pectoralis); Sặc bướm (Trichopterus
trichopterus); Trê vàng (Clarias Macrocephalus); Trê trắng (Clarias batrachus).
Trong các lồi cá trên có 2 loài được xếp vào sách đỏ Việt Nam gồm cá Trê trắng
(Clarias batrachus) và cá Còm (Chitala ornata). Mức độ đe dọa các lồi nói trên
ở bậc T (bị đe dọa).
Các lồi cá trên được phân thành 2 nhóm là cá đồng và cá sông. Tuy nhiên,
do ở xa các hệ thống sơng l ớn ở ĐBSCL nên nhóm cá bản địa đóng vai trị quan
trọng đối với nguồn lợi thủy sản ở Vườn Quốc gia U Minh Hạ.
Cá đồng là các lồi cá bản địa có khả năng chịu đựng nướ c phèn và hàm
lượng Oxy tương đối thấp và mơi trường kh ắc nghiệt. Nhóm cá này tồn tại và
phát triển trong các thủy vực (kênh, lung, bàu, rừng tràm) ít di cư, mùa khơ chúng
rút xuống những lung, bàu trũng và chịu được môi trường khắc nghiệt (pH và oxy
thấp, mơi trường chật hẹp) nhờ có cơ quan hô hấp phụ. Trong mùa mưa phần lớn
diện tích của Vườn Quốc gia U Minh Hạ bị ng ập nước, các loài cá di chuyển phát
tán rộng trong khu rừng tràm và các kênh rạch tìm kiếm thức ăn và sinh sản, trong
mùa này phiêu sinh vật cũng phát triển mạnh tạo nên nguồn thức ăn phong phú cả
về thành phần lẫn số lượng.
1.2.1.2. Tài nguyên du lịch nhân văn:
Rừng tràm ở U Minh Hạ đã in đậm khí phách hào hùng của những cuộc đấu
tranh cách mạng chống áp bức, chống giặc ngoại xâm. Đó là lịch sử đấu tranh
cách mạng giải phóng dân tộc, chống Pháp, chống Mỹ đầy hy sinh, gian khổ, đau
thương, bất khuất và rất hào hùng qua nhiều thế hệ. Nhiều thế hệ chiến sĩ cách
mạng ưu tú, nhiều đồng chí lãnh đạo của Đảng và Nhà nước ta đã từng sống và
chiến đấu ở đây.
Rừng U Minh là một vùng địa lý đặc thù đã ghi dấu ấn sâu sắc trong tiềm
thức và tình cảm của nhân dân Nam Bộ nói riêng và người Việt Nam nói chung,
bởi U Minh là c ăn cứ kháng chiến chống Pháp của nghĩa quân Nguyễn Trung
Trực (1868), củ a hai anh em Đỗ Thừa Luông và Đỗ Thừa Tự (1872). Đặc biệt là
từ khi có Đảng lãnh đạo (1930 - 1975) rừng U Minh Hạ là một vùng căn c ứ địa
cách mạng của Nam Bộ trong suốt hai thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp
và đế quốc Mỹ, góp phần to lớn trong cuộ c đấu tranh giành độc lập, thống nhất
đất n ước. Để giành đượ c chiến thắng quân và dân U Minh đã v ượt qua bao khó
khăn gian khổ, đem hết sức người, sức của, anh dũng chiến đấu để bảo vệ cơ sở
cách mạng, bảo vệ căn cứ.
22
Ngồi ra, Vườn Quốc gia U Minh Hạ cịn có một s ố di tích lịch sử như cơng
binh xưởng, trạm quân y, hầm bí mật, Làng rừng (giai đoạn 1958 – 1960). Đây
cũng chính là các di tích đang được lập hồ sơ và phục dựng lại để đưa vào phục vụ
tham quan du lịch.
V ườn Quốc gia U Minh Hạ có các làng nghề truyền thống, các đặ c sản có
nguồn gốc từ hệ sinh thái rừng tràm như nghề gác kèo ong. Nếu chúng ta khéo léo
trong vi ệc kết hợp các làng nghề truyền thống, các đặ c sản của rừng tràm và tái
hiện lại làng rừng xưa sẽ góp phần cho du lịch sinh thái sinh động và hiệu quả.
1.2.2. Đánh giá các điều kiện để phát triển du lịch sinh thái của khu vực
Vườn Quốc gia U Minh Hạ:
- Về hạ tầng giao thông kết nối với rừng Vườn Quốc gia U Minh Hạ: Vườn
Quốc gia U Minh Hạ nằm cách Thành phố Cà Mau khoảng 25km về phía Tây bắc
(Tỉnh Cà Mau). Trên cơ bản, hệ thống giao thông giữa Vườn quốc gia đến các
huyện, xã, ấp đều đã được kết nối thông suốt có tuyến thì lộ nhựa, có tuyến thì lộ
bê tơng. Trong tồn lâm phần Vườn Quốc gia đã đấu nối các tuyến đường nhựa,
bê tong như: Tuyến đường nhựa trung tâm; tuyến đường nhựa T21 từ trung tâm về
trạm T21; từ Trạm T21 về đến trạm Kinh đuuwngs và từ Trạm Kênh Đừng đến lộ
trung tâm 1.200; tuyến đá xô bồ từ Trung tâm T21 đến trạm T19; Tuyến T90 từ
trạm T21-90 đến T27-90; Tuyến T27 từ T90 đến T100; tuyến T100 từ T21 đến
T27; tuyến T96 tưc T21 đến T27; tuyến T23 từ T96 đến T100. Nhìn chung chu vi
tồn lâm phần Vườn Quốc gia đã được thơng suốt.
- Hệ thống thơng tin liên lạc: Trên tồn lâm phần đều được phủ sóng di động
VNPT và Viettel. Ngồi ra cịn có một hệ thống bộ đàm nội bộ.
- Hiện trạng cấp thốt nước: Các trạm chốt trong tồn lâm phần nơi có hệ
thống nước sạch sử dụng, có nơi phải khoan nước ngầm để sử dụng.
+ Khu vực hành chính cơ quan hệ thống nước sạch (nước máy và nước giếng
khoan);
+ Các trạm sử dụng hệ thống nước giếng khoan đã bố trí đầy đủ ở các trạm
- Hiện trạng cơ sở lưu trú cho khách du lịch: Chưa có;
- Hiện trạng phương tiện vận chuyển cho khách du lịch: chỉ 01 thuyền máy;
- Dịch vụ khác (vui chơi, giải trí): các hình thức tham quan chưa đa dạng;
- Hiện trạng hệ thống cơ sở ăn uống phục vụ khách du lịch: có một căn tin
phục vụ các thức ăn đặc sản dịa phương.
Tóm lại, cơ sở v ật chấ t phục vụ cho du lịch sinh thái chưa đạt, các hoạt
động du lịch chưa đa dạng, chưa có sản phẩm du lịch đặc trưng
1.2.3. Đánh giá hiện trạng phát triển du lịch sinh thái VQG U Minh Hạ:
1.2.3.1. Hiện trạng phát tri ển du lịch tỉnh Cà Mau có gắn kết với phát triển du
lịch Vườn Quốc gia U Minh Hạ:
Doanh thu ngành du lịch của tỉnh Cà Mau năm 2017 ước đạt 670 tỷ đồng,
tăng 35,88% so cùng kỳ. Lượt khách lưu trú năm 2017 đạt 1.240 ngàn lượt khách,
23
tăng 11,3% so với cùng kỳ. Doanh thu ngành du lịch tăng là do các chương trình
quảng bá, xúc tiến du lịch để thu hút khách liên tục được triển khai, các s ản ph
ẩm và dịch vụ du lịch ngày càng đượ c nâng cao về chất l ượng, c ơ sở hạ tầng ph
ục vụ du l ịch được quan tâm đầu tư đã thu hút được nhiều du lịch trong và ngoài
nước đến tham quan, nghỉ ngơi.
Về khách du lịch nội địa, khách nội đị a đến Cà Mau lớn hơn nhiều so với
lượ ng khách quốc tế do tài nguyên du lịch ở đây phù hợp phục vụ cho khách nội
địa h ơn, đồng thời xu thế khách du lịch nội địa đi du lịch trong nước ngày càng
tăng. Trong vòng vài năm trở lại đây được UBND tỉnh và Tổng cục Du lịch đã
quan tâm cấp vốn để đầu tư nâng cấp c ơ sở hạ tầng du lị ch, đầu tư phát triển các
khu du lịch mới nhằm đa d ạng hóa các sản phẩm du lịch và tạo thế cạnh tranh so
với các tỉnh trong khu vực, lượng khách du lịch nội địa bắt đầu có xu hướng tăng
trưởng.
Hiện nay, khách du lịch quốc tế đến Cà Mau mới chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ
trong tổng lượng khách đến, trung bình mỗi năm chưa đến 4%. Mặc dù vậy, lượng
khách du lịch quốc tế đến Cà Mau ngày một tăng, năm sau cao hơn năm trước.
Về cơ cấu chi tiêu của khách: cũng nh ư ở các tỉnh khác, cơ cấu chi tiêu của
khách du lịch đến Cà Mau còn chưa hợp lý, doanh thu từ các dịch vụ ăn uống, bán
hàng hóa tiêu dùng chiếm đa số trong tổng doanh thu du lịch, ngược lại doanh thu
từ các dịch vụ lưu trú, vận chuyển khách, tham quan giải trí… nhìn chung cịn
thấp, chưa tương x ứng với tiề m năng vốn có của Cà Mau nói chung và U Minh
Hạ nói riêng. Đi ều quan trọng hiện nay là thời gian l ưu trú của khách tại Cà Mau
còn thấp (1,24 - 1,35 ngày). Ngoài ra, các mặt hàng lưu niệ m, các hàng hoá đặc
sản đặc trưng của tỉnh chưa phong phú và thiếu nên đã hạn chế đến sức chi tiêu
của khách đặc biệt là khách du lịch quốc tế.
Tuy nhiên, so với các tỉnh khác trong vùng thì số khách quốc tế đến Cà Mau
trong tổng số còn rất khiêm tốn. Nguyên nhân cơ bả n là khoảng cách di chuyển
đến Cà Mau khá xa, trong khi đó sản phẩm du lịch khá tương đồng với với các tỉ
nh trong Vùng Đồng Bằng Sơng Cửu Long. Ngồi ra, khả năng tiếp thị cũng như
tuyên truyền quảng bá còn hạn chế, hơn nữa Cà Mau cũng chưa tạo ra được các
sản phẩm độc đáo, đặc thù của địa phương mình để giới thiệu cho khách du lịch…
- Nghiên cứu các chỉ tiêu về khách du lịch quốc tế đến Cà Mau những năm
gần đây cho thấy số lượng khách có tăng nhưng không ổn định, đồng thời ngày
lưu trú của khách quốc tế nhìn chung khơng tăng trưởng. Điều này cho thấy Cà
Mau nói chung và U Minh Hạ nói riêng cịn có những hạn chế sau:
+ Chưa có sức hấp dẫn du khách, chưa cạnh tranh được với các tỉnh trong
khu vực, do đó chưa tạo được nguồn khách ổn định;
+ Các sản phẩm du lịch chưa phong phú và đa dạng, chưa đáp ứng nhu cầu
của khách nên không giữ được khách lưu trú dài ngày;
+ Ở các điểm du lịch cịn ít các dịch vụ và các sản phẩm có chất lượng cao,
hấp dẫn du khách;
24
+ Công tác tổ chức tiếp thị, tuyên truyền quảng bá còn hạn chế;
+ Việc tổ chức kết nối tour đưa đón khách chưa tốt.
1.2.3.2 Đánh giá hiện trạng phát triển du lịch Vườn Quốc gia U Minh Hạ:
Vườn Quố c gia U Minh Hạ xét ở góc độ quốc gia, đây là điểm du lị ch có ý
nghĩa quốc gia; đồng thời cũng là đi ểm du lịch có ý nghĩa địa phương, tạo nét đặc
thù của tỉnh Cà Mau. Do đó, có thể thấy rằng Vườn Quốc gia U Minh Hạ là một
trong những điểm du lịch rất tiềm năng cần tập trung đầu tư phát triển.
Mặt khác, Vườn quốc gia U Minh Hạ được xem như là điểm nhấn ở khơng
gian du lịch phía Tây của tỉnh với dải rừng ngập mặn ven biển, là một phần của
khu dự trữ sinh quyển, là tài nguyên quí báu của tự nhiên, đồng thời là nơi có thể
phát triển du lịch sinh thái hấp dẫn của Cà Mau nói riêng và cả nước nói chung.
Ngồi ra, Vườn Quốc gia U Minh Hạ có thể kết n ối với điểm du lịch như
khu dự trữ sinh quy ển, hòn Đá Bạc, nhà bác Ba Phi, lễ hộ i Nghinh Ông, đầm Thị
Tườ ng, khu c ăn cứ Xẻo Đước, Mũi Cà Mau để tạo ra các sản phẩm du lịch như
du lịch sinh thái cộng đồng, du lịch tham quan, du lịch văn hóa…
Trên cơ sở tiềm năng đó, trước đây quy hoạch khu du lịch sinh thái Vườn
Quốc gia U Minh Hạ có quy mơ khoảng 1.770ha, bao gồ m tồn bộ phân khu dịch
vụ hành chính Vườn Quốc gia U Minh hạ 755ha và một phần phân khu phụ c hồi
sinh thái rừng ngập nước 1.015ha, đã được UBND tỉnh Cà Mau phê duyệt Quy
hoạch tỷ lệ 1/5000, tại Quyết định số 1016/QĐ-UBND, ngày 04 tháng 7 n ăm
2008. Đên năm 2013 thực hiện Ngh ị định số 117/2010/NĐ-CP ngày 24 tháng 12
nă m 2010 của Chính phủ về tổ chức và quản lý hệ thống rừng đặc dụng; Thông tư
số 78/2011/TT-BNNPTNT ngày 11 tháng 11 năm 2011 về Quy định chi tiết thi
hành Nghị định số 117/2010/NĐ-CPngày 24/12/2010 của Chính phủ, về Tổ chức
và quản lý h ệ thống rừng đặ c dụng. Vườn Quốc gia U Minh Hạ lập Quy hoạch
bảo tồn phát tri ển b ền vững Vườn Quốc gia U Minh Hạ đến năm 2020 và điều
chỉnh tăng diện tích Vườn Quốc gia đã được Chính phủ phê duyệt tại Quyết định
số: 1024/QĐ-TTg ngày 07 tháng 6 n ăm 2016 củ a Thủ tướng Chính phủ về Phê
duyệt điều chỉnh t ăng diện tích Vườn Quốc gia U Minh Hạ, tỉnh Cà Mau. Uỷ ban
Nhân dân tỉnh Cà Mau phê duyệt theo Quyết định số: 1444/QĐ-UBND ngày 24
tháng 8 năm 2016của UBND tỉnh Cà Mau về việc phê duyệ t Quy hoạch bảo tồn
và phát triển b ền vững Vườn Quốc gia U Minh Hạ đến năm 2020. Trong đó quy
hoạch Du lị ch sinh thái với Quy mô: 1.318,5ha (Phân khu dịch vụ hành chính
743,6 ha và Phân khu phục hồi sinh thái là 574,9 ha). Q trình triển khai Quy
hoạch đã có một số kết quả hoạt động như sau:
Số liệu thống kê theo dõi, tổng số khách du lịch đến vườn U Minh Hạ có xu
hướng tăng qua các năm trong giai đoạn 2013 – 2017. Cụ thể, năm 2013 tổng số
khách du lịch đến Vườn Quố c gia U Minh Hạ là 13.016 lượt khách, đến năm
2017 tốc độ tăng bình quân khách du lịch giai đ oạn 2014 – 2017 là 11,06%/năm.
Tổng doanh thu du lịch có xu hướng tăng, chủ yếu tăng do doanh thu câu cá. Tốc
độ tăng bình quân doanh thu du lịch giai đoạn 2014 – 2017 là 5,92%/năm.
Bảng 04: Thống kê khách du lịch giai đoạn năm 2013 – 2017
25