BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN

VÕ HOÀI ĐỨC

HƢƠNG ƢỚC, QUY ƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN TUY PHƢỚC, TỈNH BÌNH ĐỊNH
(2000 - 2018)

LUẬN VĂN THẠC SĨ LỊCH SỬ

Bình Định - Năm 2020

download by :


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN

VÕ HOÀI ĐỨC

HƢƠNG ƢỚC, QUY ƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN TUY PHƢỚC, TỈNH BÌNH ĐỊNH
(2000 - 2018)

Chuyên ngành

: Lịch sử Việt Nam

Mã số

: 8229013

Ngƣời hƣớng dẫn: TS. DƢƠNG THỊ HUỆ

download by :


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng bản thân
tôi. Các số liệu trong luận văn là trung thực.
Kết quả của luận văn chưa từng được ai cơng bố trong bất kì cơng
trình nào.
Tác giả luận văn

Võ Hoài Đức

download by :


LỜI CẢM ƠN
Tơi xin được bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc và lời cảm ơn chân thành đến:
TS. Dương Thị Huệ đã nhiệt tình hướng dẫn, giúp đỡ tơi trong suốt
q trình thực hiện và hồn thành đề tài “Hương ước, quy ước trên địa
bàn huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định (2000 - 2018)”
Q Thầy, Cơ chun ngành Lịch sử Việt Nam đã nhiệt tình giảng
dạy, truyền đạt kiến thức khoa học, kinh nghiệm quý báu giúp tác giả hồn
thành khóa học và thực hiện đề tài của mình;
Ủy ban nhân dân huyện Tuy Phước, Trung tâm Lưu trữ lịch sử tỉnh,
các cơ quan, địa phương huyện Tuy Phước đã tạo điều kiện giúp đỡ cũng
như đã cung cấp các thông tin, số liệu cần thiết giúp tác giả hoàn thành

luận văn này;
Xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cơ phịng đào tạo sau đại học
trường Đại học Quy Nhơn, đã hỗ trợ, tạo điều kiện tôi trong quá trình thực
hiện luận văn.

download by :


MỤC LỤC
TRANG PHỤ BÌA
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC CÁC BẢNG
MỞ ĐẦU .................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................... 1
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ............................................................. 2
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu........................................................... 3
3.1. Đối tƣợng nghiên cứu........................................................................... 4
3.2. Phạm vi nghiên cứu .............................................................................. 4
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .......................................................... 4
4.1. Mục đích nghiên cứu ............................................................................ 4
4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................... 4
5. Nguồn tài liệu và phƣơng pháp nghiên cứu ............................................ 5
5.1. Nguồn tài liệu ....................................................................................... 5
5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu...................................................................... 5
6. Đóng góp của luận văn ............................................................................ 5
7. Kết cấu của luận văn ............................................................................... 6
CHƢƠNG 1
KHÁI NIỆM HƢƠNG ƢỚC, QUY ƢỚC VÀ QUÁ TRÌNH XÂY
DỰNG HƢƠNG ƢỚC, QUY ƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TUY

PHƢỚC, TỈNH BÌNH ĐỊNH (2000 - 2018) ............................................ 7
1.1. Khái niệm hƣơng ƣớc, quy ƣớc ........................................................... 7
1.2. Cơ sở xây dựng hƣơng ƣớc, quy ƣớc trên địa bàn huyện Tuy Phƣớc,
tỉnh Bình Định ............................................................................................. 8
1.2.1. Khái quát về huyện Tuy Phƣớc, tỉnh Bình Định............................... 8

download by :


1.2.2. Chủ trƣơng của Nhà nƣớc, tỉnh Bình Định và của huyện Tuy Phƣớc
về xây dựng và thực hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc ........................................... 10
1.3. Quá trình xây dựng hƣơng ƣớc, quy ƣớc trên địa bàn huyện Tuy
Phƣớc, Bình Định (2000 - 2018)................................................................. 12
1.3.1. Quá trình xây dựng Quy ƣớc Làng văn hóa Vinh Thạnh, xã Phƣớc
Lộc, huyện Tuy Phƣớc, Bình Định ............................................................. 12
1.3.2. Quá trình triển khai xây dựng hƣơng ƣớc, quy ƣớc trên địa bàn huyện
Tuy Phƣớc ................................................................................................... 18
Tiểu kết chƣơng 1 ...................................................................................... 25
CHƢƠNG 2: TÌNH HÌNH THỰC HIỆN HƢƠNG ƢỚC, QUY ƢỚC
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TUY PHƢỚC, TỈNH BÌNH ĐỊNH 2000 2018

......................................................................................................... 27

2.1. Cơng tác vận động và tổ chức thực hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc trong dân
cƣ ................................................................................................................. 27
2.1.1. Tuyên truyền và phổ biến hƣơng ƣớc, quy ƣớc trong dân cƣ ........... 27
2.1.2. Xây dựng và phát huy các cơ chế dân chủ, tự quản ở địa phƣơng 31
2.1.3. Đào tạo đội ngũ tổ chức thực hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc................... 33
2.2. Tình hình thực hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc trên lĩnh vực kinh tế - xã hội
..................................................................................................................... 34

2.2.1. Thực hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc trên lĩnh vực kinh tế-xã hội ............ 34
2.2.2. Tình hình thực hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc trên lĩnh vực xây dựng cơ sở
hạ tầng, cơng trình phúc lợi cơng cộng ....................................................... 39
2.2.3. Tình hình thực hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc trên lĩnh vực văn hóa, an
ninh trật tự, an tồn xã hội .......................................................................... 41
Tiểu kết chƣơng 2 ...................................................................................... 55
CHƢƠNG 3:MỘT SỐ NHẬN XÉT RÚT RA TỪ VIỆC NGHIÊN
CỨU ĐỀ TÀI ............................................................................................. 56
3.1. Đặc điểm hƣơng ƣớc, quy ƣớc trên địa bàn huyện Tuy Phƣớc ........... 56

download by :


3.1.1. Huyện Tuy Phƣớc là nơi có hƣơng ƣớc, quy ƣớc sớm nhất trên địa bàn
tỉnh Bình Định ............................................................................................. 56
3.1.2. Hƣơng ƣớc, quy ƣớc góp phần phát huy dân chủ ở cộng đồng dân cƣ
..................................................................................................................... 59
3.1.3. Hƣơng ƣớc, quy ƣớc góp phần thực hiện chủ trƣơng, chính sách của
Đảng và Nhà nƣớc ở địa phƣơng ................................................................ 63
3.1.4. Những hạn chế của việc thực hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc trên địa bàn
huyện Tuy Phƣớc ........................................................................................ 69
3.2. Bài học kinh nghiệm ............................................................................ 74
3.2.1. Việc xây dựng, thực hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc phải phù hợp với chủ
trƣơng, đƣờng lối của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc ............. 74
3.2.2. Đảm bảo nguyên tắc tự nguyện, thống nhất của cộng đồng dân cƣ
trong việc xây dựng, thực hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc .................................. 74
3.2.3. Bảo đảm nguyên tắc kết hợp bảo tồn phát huy các giá trị văn hóa
truyền thống với yêu cầu hội nhập phát triển mới ...................................... 76
3.3. Những giải pháp để tiếp tục tổ chức và thực hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc
trên địa bàn huyện ....................................................................................... 76

3.3.1. Kiện toàn công tác tổ chức, chỉ đạo từ cấp huyện đến cơ sở ............ 76
3.3.2. Hoàn thiện văn bản hƣơng ƣớc, quy ƣớc, tập huấn bồi dƣỡng đội ngũ
cán bộ xây dựng tổ chức thực hiện hƣơng ƣớc quy ƣớc ............................. 78
3.3.3. Công tác tuyên truyền, vận động tổ chức thực hiện hƣơng ƣớc, quy
ƣớc đi vào thực chất .................................................................................... 81
Tiểu kết chƣơng 3 ...................................................................................... 82
KẾT LUẬN ................................................................................................ 83
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................. 86
PHỤ LỤC
QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN THẠC SĨ (Bản sao)

download by :


download by :


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Thống kê số lƣợng thôn, xã, khu dân cƣ có bản hƣơng ƣớc, quy
ƣớc (2004)
Bảng 1.2. Báo cáo đánh giá, phân loại thực hiện dân chủ ở xã, thị trấn
huyện Tuy Phƣớc năm 2018

download by :


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài

Hƣơng ƣớc Việt Nam xuất hiện trong thế kỉ XV và theo quá trình
phát triển làng Việt, tộc họ, phƣờng hội, tiếp tục đƣợc củng cố trong thế kỉ
XVII, XVIII và đầu thế kỉ XX. Hƣơng ƣớc là cơng cụ góp phần quản lí xã
hội trong phạm vi thôn, làng Việt Nam qua nhiều thập kỉ. Trong chế độ
phong kiến, hƣơng ƣớc tồn tại song song với pháp luật Nhà nƣớc phong
kiến, góp phần giữ gìn bản sắc và sự phát triển của dân tộc. Hiện nay, cùng
với hệ thống pháp luật, hƣơng ƣớc, quy ƣớc đƣợc xem là những chuẩn mực
ứng xử của một cộng đồng dân cƣ, góp phần bảo tồn nhiều nét văn hóa
truyền thống, phát huy giá trị của cộng đồng.
Nhằm phát huy vai trò tự quản của cộng đồng dân cƣ gắn với thực
hiện dân chủ ở cơ sở; bảo vệ, giữ gìn, phát huy các giá trị văn hóa truyền
thống, phong tục, tập quán tốt đẹp; hạn chế và từng bƣớc loại bỏ phong tục,
tập quán lạc hậu; xây dựng nếp sống văn minh, ngày 19/6/1998, Thủ tƣớng
Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 24-1998/CT-TTg về việc xây dựng và
thực hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc khu dân cƣ.
Là địa phƣơng có nhiều di sản văn hóa nhiều lễ hội, phong tục, tập
quán truyền thống, Tuy Phƣớc rất coi trọng việc xây dựng và thực hiện
hƣơng ƣớc, quy ƣớc nhằm góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa
truyền thống của địa phƣơng. Thơn Vinh Thạnh, xã Phƣớc Lộc cũng chính
là đia phƣơng có bản quy ƣớc khu dân cƣ sớm nhất của huyện. Từ bản quy
ƣớc khu dân cƣ đầu tiên thôn Vinh Thạnh, hƣơng ƣớc, quy ƣớc đã đƣợc
xây dựng và triển khai thực hiện rộng rãi trên địa bàn huyện . Việc thực
hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc khu dân cƣ đã góp phần quan trọng vào việc thực
hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội của huyện, đồng thời
cũng để lại nhiều bài học kinh nghiệm về việc quản lý xã hội và phát huy

download by :


2


dân chủ ở cơ sở.
Trên cơ sở đó tác giả mạnh dạn chọn nghiên cứu vấn đề: “Hương
ước, quy ước trên địa bàn huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định (2000 2018)” làm đề tài tốt nghiệp thạc sĩ.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Nghiên cứu về hƣơng ƣớc, quy ƣớc và nếp sống truyền thống văn
hóa làng xã Việt Nam là mảng đề tài vốn đƣợc nhiều nhà nghiên cứu trong
nƣớc quan tâm và đã có nhiều cơng trình đáng kể. Trong đó có những cơng
trình, tác phẩm, bài viết tiêu biểu:
Bùi Duy Chiến (Tạp chí văn hóa nghệ thuật số 409, tháng 7/2018),
với cuốn Vai trò của hương ước, quy ước trong giáo dục văn hóa truyền
thống, giữ gìn thuần phong mỹ tục. Tác giả đi sâu phân tích vai trò của
hƣơng ƣớc, quy ƣớc trong việc giáo dục truyền thống, giữ gìn thuần phong
mỹ tục ở nƣớc ta hiện nay, hƣơng ƣớc trong việc giáo dục văn hóa truyền
thống. Hƣơng ƣớc, quy ƣớc trong việc giáo dục truyền thống gia đình,
dịng họ, hƣơng ƣớc với việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa.
Bùi Xn Đính (Năm 1994), trong cơng trình Hương ước và quản lý
làng xã; Lệ làng phép nước đã nêu lên mối liên hệ cũ và mới trong nội
dung hƣơng ƣớc xƣa và nay, vai trị của nó trong quản lý làng xã, đồng thời
tác giả cũng nêu rõ những vấn đề hƣơng ƣớc hiện nay cần giải quyết.
Lê Đức Tiết (Năm 1998), trong cuốn sách Về hương ước lệ làng, cho
thấy cái nhìn khá tồn diện về hƣơng ƣớc trong suốt q trình từ khi hình
thành, mối quan hệ với pháp luật, cũng nhƣ vai trò của hƣơng ƣớc trong
đời sống xã hội nơng thơn Việt Nam.
Lê Minh Thơng (1994) trong cơng trình Luật nước và hương ước lệ
làng trong đời sống pháp lý của các cộng đồng làng xã Việt Nam đã viết:
“Luật nƣớc và lệ làng (hƣơng ƣớc) dƣờng nhƣ luôn là những hành trang

download by :



3

pháp lý cho sự tồn tại và phát triển của các thế hệ ngƣời Việt Nam trụ vững
và phát triển trong mọi thăng trầm của lịch sử”.
Vũ Duy Mền (Nghiên cứu lịch sử, số 1-1993), trong bài viết Nguồn
gốc và điều kiện xuất hiện hương ước trong làng xã vùng đồng bằng trung
du Bắc Bộ, đã đƣa ra nhận định: “Dù khơng phải là một bộ luật hồn chỉnh,
hƣơng ƣớc, với những điều qui định về một số nét sinh hoạt riêng của làng
xã vẫn đóng một vai trị cƣơng lĩnh”, có thể cịn khá chung chung, nhƣng
dù sao cũng đáng xem là một nếp sống hàng ngày của làng xã mà mọi cá
nhân, mọi tổ chức, trong làng, trong xã phải tuân thủ ”.
Vài nét văn hóa cổ truyền ở các làng q Bình Định, Sở Văn
hóa, Thơng tin Bình Định (2004), khái quát quá trình hình thành làng
xã ở Bình Định, các dạng làng và một số làng tiêu biểu, những vấn đề
về văn hóa làng ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số; những tập tục cổ
truyền mang sắc thái văn hóa địa phƣơng; văn hóa cổ truyền của
ngƣời Việt Nam ở Bình Định.
Chuyên khảo Tuy Phước - Lịch sử và văn hóa (Năm 2015), nhóm tác
giả đã khái quát một cách hệ thống, toàn diện tiến trình lịch sử và những
đặc trƣng văn hóa huyện Tuy Phƣớc qua các thời kỳ.
Những cơng trình nghiên cứu, các tác phẩm, bài viết nêu trên chính
là những nguồn tài liệu tham khảo quan trọng làm cơ sở giúp tác giả hoàn
thành đề tài. Ngoài nguồn tƣ liệu trên, trong quá trình thực hiện đề tài, tác
giả đã tiến hành các đợt khảo sát thực tế tại địa phƣơng để bổ sung nguồn
tƣ liệu điền dã, tài liệu lƣu trữ của Sở Văn hóa và Thể thao Bình Định,
Trung tâm Lƣu trữ Lịch sử tỉnh, Phịng Văn hóa - Thơng tin, Phòng Tƣ
pháp, Phòng Nội vụ huyện Tuy Phƣớc, tỉnh Bình Định và nhân chứng cho
việc giải quyết các nhiệm vụ đặt ra cho đề tài.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu


download by :


4

3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là hƣơng ƣớc, quy ƣớc trên địa bàn
huyện Tuy Phƣớc (2000 - 2018), qua đó rút ra những nhận xét.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu của đề tài đƣợc giới hạn nhƣ sau:
- Về không gian nghiên cứu: Không gian nghiên cứu của đề tài là địa
bàn huyện Tuy Phƣớc.
- Về thời gian nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu hƣơng ƣớc,
quy ƣớc trên địa bàn huyện Tuy Phƣớc trong khoảng thời gian từ năm 2000
- 2018, giai đoạn huyện Tuy Phƣớc triển khai thực hiện Phong trào “Toàn
dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”.
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
4.1. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu đề tài nhằm phục dựng lại có hệ thống, tồn diện q
trình triển khai thực hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc trong Phong trào “Toàn dân
đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” trên địa bàn huyện Tuy Phƣớc từ năm
2000 đến năm 2018. Qua việc nghiên cứu, tác giả rút ra một số nhận xét;
đánh giá khách quan về những kết quả đạt đƣợc và hạn chế của quá trình
triển khai thực hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc trong phong trào; đồng thời rút ra
những đặc điểm.
4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đáp ứng yêu cầu đề ra đề tài tập trung giải quyết những vấn đề sau:
- Những cơ sở để xây dựng hƣơng ƣớc, quy ƣớc huyện Tuy Phƣớc
(2000 - 2018).

- Quá trình triển khai thực hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc trong Phong trào
“Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” trên địa bàn huyện Tuy
Phƣớc từ năm 2000 đến năm 2018 trên các lĩnh vực.

download by :


5

- Những nhận xét rút ra từ việc nghiên cứu quá trình triển khai thực
hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc trên địa bàn huyện Tuy Phƣớc (2000-2018).
5. Nguồn tài liệu và phƣơng pháp nghiên cứu
5.1. Nguồn tài liệu
Đề tài hoàn thành trên cơ sở các nguồn tài liệu khác nhau:
- Các cơng trình chun khảo, tham khảo liên quan đến đề tài.
- Tài liệu lịch sử địa phƣơng; Các Báo cáo; Các cơng trình về lịch sử
địa phƣơng tỉnh Bình Định, huyện Tuy Phƣớc.
- Tài liệu Internet.
- Tài liệu thực địa qua nghiên cứu điền dã.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Để hoàn thành luận văn, tác giả tuyệt đối tuân thủ quan điểm nghiên
cứu cứu chủ nghĩa Mác - Lê nin và tƣ tƣởng Hồ Chí Minh; Phƣơng pháp
chuyên ngành là phƣơng pháp lịch sử, phƣơng pháp lơgic. Bên cạnh đó, tác
giả cịn sử dụng một số phƣơng pháp nhƣ phân tích, so sánh, tổng hợp…để
đi đến một số kết luận khoa học. Ngồi ra cịn sử dụng phƣơng pháp sƣu
tầm, điền dã tập hợp tƣ liệu cho việc nghiên cứu đề tài.
6. Đóng góp của luận văn
Luận văn hồn thành sẽ có những đóng góp chủ yếu sau:
- Luận văn là cơng trình đầu tiên phục dựng lại tƣơng đối đầy đủ quá
trình xây dựng và triển khai thực hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc trên địa bàn

huyện Tuy Phƣớc, tỉnh Bình Định (2000-2018).
- Kết quả nghiên cứu của luận văn bổ sung nguồn tài liệu trong
nghiên cứu lịch sử địa phƣơng, đặc biệt là lịch sử Bình Định thời kỳ hiện
đại.
- Luận văn có thể đƣợc sử dụng để soạn giảng chuyên đề chuyên
ngành Lịch sử Việt Nam cho sinh viên đại học và học viên sau đại học.

download by :


6

7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, tài liệu tham khảo, nội dung
luận văn đƣợc kết cấu gồm 3 chƣơng:
Chƣơng 1. Khái niệm hƣơng ƣớc, quy ƣớc và quá trình xây dựng
hƣơng ƣớc, quy ƣớc trên địa bàn huyện Tuy Phƣớc, tỉnh Bình Định (2000 2018)
Chƣơng 2. Tình hình thực hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc trên địa bàn
huyện Tuy Phƣớc, tỉnh Bình Định (2000 - 2018)
Chƣơng 3. Một số nhận xét rút ra từ việc nghiên cứu đề tài.

download by :


7

CHƢƠNG 1
KHÁI NIỆM HƢƠNG ƢỚC, QUY ƢỚC VÀ QUÁ TRÌNH XÂY
DỰNG HƢƠNG ƢỚC, QUY ƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN
TUY PHƢỚC, TỈNH BÌNH ĐỊNH (2000 - 2018)

1.1. Khái niệm hƣơng ƣớc, quy ƣớc
Hƣơng ƣớc xuất hiện từ thế kỷ XV, hƣơng ƣớc bao gồm các quy ƣớc
về nhiều mặt đời sống của làng xã; phản ánh quá trình hình thành và phát
triển của làng xã ngƣời Việt. Trong mỗi giai đoạn, hƣơng ƣớc, quy ƣớc lại
mang những thơng điệp văn hóa, lịch sử riêng. Trƣớc năm 1921 làng xã tự
soạn thảo hƣơng ƣớc, gọi là hƣơng ƣớc cổ. Từ sau 1921 đến trƣớc Cách
mạng Tháng Tám hƣơng ƣớc đƣợc soạn theo ý đồ cải lƣơng hƣơng chính
của thực dân Pháp, gọi là hƣơng ƣớc cải lƣơng. Từ cuối thế kỷ XX, đặc
biệt từ đầu năm 1990 đến nay: là thời kỳ tái lập hƣơng ƣớc, còn gọi là
hƣơng ƣớc mới hay quy ƣớc làng văn hóa.
Khái niệm hƣơng ƣớc, quy ƣớc đƣợc gọi chung là hƣơng ƣớc và đƣợc
hƣớng dẫn tại Thông tƣ liên tịch ngày 31 tháng 3 năm 2000 giữa Bộ Tƣ
pháp, Bộ Văn hóa Thơng tin và Ban Thƣờng trực Ủy ban Trung ƣơng Mặt
trận Tổ quốc Việt Nam:
Hƣơng ƣớc là văn bản quy phạm xã hội trong đó quy định các quy tắc
xử sự chung do cộng đồng dân cƣ cùng thỏa thuận đặt ra để điều chỉnh
các quan hệ xã hội mang tính tự quản của nhân dân nhằm giữ gìn và
phát huy những phong tục, tập quán tốt đẹp và truyền thống văn hóa
trên địa bàn làng, bản, thơn, ấp, cụm dân cƣ, góp phần hỗ trợ tích cực
cho việc quản lý nhà nƣớc bằng pháp luật [55].
Hƣơng ƣớc, quy ƣớc cũng là một loại văn bản quy phạm, có nghĩa là
nó cũng chứa đựng những nguyên tắc bắt buộc hoặc cho phép cá nhân, tổ

download by :


8

chức đƣợc làm hoặc khơng đƣợc làm một việc gì đó trong cuộc sống hàng
ngày tại địa phƣơng, nhƣng đấy là các quy phạm xã hội do cộng đồng dân

cƣ thỏa thuận đặt ra và cùng nhau thực hiện. Đặc điểm này của quy phạm
trong hƣơng ƣớc, quy ƣớc khác hẳn với các quy phạm pháp luật trong các
văn bản do Nhà nƣớc ban hành. Trên thực tế, hƣơng ƣớc, quy ƣớc đƣợc
xây dựng chủ yếu để điều chỉnh các quan hệ tự quản tại cộng đồng dân cƣ,
là những quan hệ xã hội trong lĩnh vực xã hội - dân sự mà pháp luật không
điều chỉnh hoặc chỉ điều chỉnh ở mức độ quy định các nguyên tắc chung.
Trong làng xã Việt thời phong kiến, hƣơng ƣớc, quy ƣớc có khoảng
hơn 50 tên gọi khác nhau nhƣ khốn ƣớc, cựu khoán, tục lệ, khoán lệ, ƣớc
lệ, hƣơng khoán, hƣơng biên, hƣơng lệ, hƣơng ƣớc, quy ƣớc... Ngày nay,
hƣơng ƣớc và quy ƣớc là hai tên gọi khác nhau của cùng một loại văn bản,
việc có tên gọi khác nhau là do cách đặt tên hoặc do chủ thể xây dựng văn
bản này. Tuy nhiên, sự phân biệt này cũng chỉ mang tính tƣơng đối, cũng
có thể xây dựng hƣơng ƣớc làng văn hóa hoặc quy ƣớc làng văn hóa.
Giữa hƣơng ƣớc, quy ƣớc và văn bản quy phạm pháp luật có điểm
giống nhau là chúng đều đƣợc xây dựng trên cơ sở những quy phạm. Tuy
nhiên, quy phạm trong hƣơng ƣớc, quy ƣớc là quy phạm xã hội, do nhân
dân xây dựng nên và nhân dân tự nguyện thực hiện; quy phạm trong văn
bản quy phạm pháp luật là quy phạm pháp luật do các cơ quan nhà nƣớc
xây dựng nên và đƣợc đảm bảo thực hiện bằng quyền lực nhà nƣớc.
1.2. Cơ sở xây dựng hƣơng ƣớc, quy ƣớc trên địa bàn huyện Tuy
Phƣớc, tỉnh Bình Định
1.2.1. Khái quát về huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định
Tuy Phƣớc là huyện đồng bằng lớn ở phía Nam tỉnh Bình Định, về
địa hình, phía Bắc và Tây bắc Tuy Phƣớc giáp Phù Cát, An Nhơn; Đông
giáp biển; Nam giáp Thành phố Quy Nhơn; Tây giáp huyện Vân Canh.

download by :


9


Hiện nay có 13 xã, thị trấn, có sơng Kơn, sơng Hà Thanh chảy qua, có quốc
lộ 1A, quốc lộ 19, đƣờng sắt Bắc - Nam chạy ngang qua, Tuy Phƣớc có
điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế. Tuy Phƣớc là vùng đất giàu truyền
thống cách mạng và bề dày văn hóa - lịch sử. Thật khó có vùng đất nào hội
đủ 2 yếu tố văn - võ nhƣ Tuy Phƣớc.
Tuy Phƣớc là vùng đất giàu truyền thống cách mạng và bề dày văn
hóa - lịch sử. Đây là vùng đất khoa cử, nơi sinh dƣỡng nhiều nhà khoa
bảng nổi tiếng học rộng tài cao và đức độ, nhƣ Lê Cơng Miễn (nhà Tây
Sơn); Đào Dỗn Địch, Lê Tuyên, Võ Trứ (phong trào Cần Vƣơng)… và
cũng là nơi sinh thành của nhiều nhà văn hóa lớn, nhƣ nhà thơ Xuân Diệu,
danh nhân văn hóa Đào Tấn. Đến nay những di tích văn hóa - lịch sử cịn
lại trên đất Tuy Phƣớc khá đa dạng, phong phú, từ tháp Bình Lâm, tháp
Bánh ít, thành Thị Nại, di tích Đơ thị nƣớc Mặn… đến những điệu dân ca
bài chòi, những vở tuồng cổ. Sự kết hợp hài hòa giữa văn hóa Chămpa đặc
sắc với nền văn hóa hiện đại đã tạo nên vẻ đẹp thâm trầm mà quyến rủ cho
mảnh đất này. Với những lợi thế trên, Tuy Phƣớc chủ trƣơng giữ gìn và
khơi phục những di sản văn hóa vật thể và phi vật thể, không chỉ cho các
thế hệ con cháu mai sau mà cịn góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế,
văn hóa, xã hội của địa phƣơng [36, tr.365]
Quá trình cộng cƣ và tiếp biến văn hóa giữa nhiều tộc ngƣời là mạch
nguồn hun đúc nên những thành tựu văn hóa đặc sắc của vùng đất địa linh
nhân kiệt. Những vàng son một thuở và bóng dáng tiền nhân vẫn cịn đƣợc
lƣu giữ trong những cơng trình kiến trúc và điêu khắc Chăm, trong nghệ
thuật tuồng, hát bội, chèo bả trạo… Vùng đất địa linh nhân kiệt đã hun đúc
nên tính cách của ngƣời dân Tuy Phƣớc: u nƣớc, đồn kết, trọng tình
nghĩa, cần cù, hiếu học; Luôn tôn trọng và đề cao làng xã, dịng tộc, xã hội;
Thơng minh, sáng tạo… Vùng đất giàu truyền thống đậm đà bản sắc cùng

download by :



10

tính cách đáng quý của ngƣời dân chính là bệ phóng văn hóa cần thiết cho
q trình phát triển đi lên của Tuy Phƣớc trong hiện tại và tƣơng lai.
Đứng chân trên một vùng đất giàu tiềm năng kinh tế, vùng đất địa
linh nhân kiệt với nhiều di sản văn hóa đặc sắc, ngƣời dân Tuy Phƣớc hơm
nay đang hƣớng đến mục tiêu xây dựng quê hƣơng ngày càng giàu đẹp.
Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với Cuộc
vận động “Tồn dân đồn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”
triển khai trên địa bàn huyện đƣợc nhân dân đồng lòng chung sức thực hiện
góp phần hữu hiệu vào q trình phát triển kinh tế- xã hội địa phƣơng. Để
góp phần vào sự thành công của phong trào, Tuy Phƣớc là một trong những
địa phƣơng của tỉnh Bình Định sớm triển khai xây dựng và thực hiện
hƣơng ƣớc, quy ƣớc khu dân cƣ thực hiện Phong trào “Toàn dân đoàn kết
xây dựng đời sống văn hóa”.
1.2.2. Chủ trương của Nhà nước, tỉnh Bình Định và của huyện Tuy
Phước về xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước
Hƣơng ƣớc, quy ƣớc đƣợc coi là một cơng cụ quan trọng góp phần
quản lý xã hội trong phạm vi thôn, làng Việt Nam từ nhiều thế kỷ qua. Khi
nói đến hƣơng ƣớc, quy ƣớc là đề cập đến một thành tố quan trọng đề cao
tính tự quản, tự trị của thơn, làng, ấp, bản, là một nét văn hóa quản lý
truyền thống. Thực tế xây dựng và phát triển nông thôn ở nƣớc ta trong
những năm qua đã chứng minh rằng, nếu chỉ sử dụng thuần túy pháp luật
để điều chỉnh các quan hệ xã hội - dân sự ở nơng thơn thì chƣa đầy đủ và
không đạt hiệu quả.
Từ Nghị quyết số 05-NQ/HNTW Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp
hành Trung ƣơng Đảng khoá VII ngày 10 tháng 6 năm 1993 về tiếp tục đổi
mới và phát triển kinh tế - xã hội ở nông thôn, hƣơng ƣớc, quy ƣớc đƣợc

thừa nhận trở lại, chứng tỏ nó là một cơng cụ hữu hiệu trong thể chế quản

download by :


11

lý ở nơng thơn. Trên cơ sở đó Nhà nƣớc đã có một số văn bản quy phạm
pháp luật quy định về hƣơng ƣớc, quy ƣớc là các văn bản quy phạm pháp
luật hƣớng dẫn cụ thể về việc xây dựng và thực hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc.
Ngày 19/6/1998, Thủ tƣớng chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 24-1998/CTTTg về việc xây dựng và thực hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc của làng, bản,
thôn, ấp, cụm dân cƣ nhằm mục tiêu phát triển kinh tế, giữ gìn và phát huy
bản sắc văn hóa dân tộc, truyền thống tốt đẹp của địa phƣơng [8]. Thực
hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc góp phần vào Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết
xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cƣ” nay là Cuộc vận động “Tồn dân
đồn kết xây dựng nơng thơn mới, đô thị văn minh” do Trung ƣơng Mặt
trận Tổ quốc Việt Nam chủ trì.
Ngày 31/3/2000, Thơng tƣ liên tịch giữa Bộ Tƣ pháp, Bộ Văn hóa Thơng tin và Ban Thƣờng trực Ủy ban Trung ƣơng Mặt trận Tổ quốc Việt
Nam về việc chỉ đạo và thực hiện xây dựng hƣơng ƣớc, quy ƣớc ở làng,
bản, thôn, ấp và các cụm dân cƣ đã tạo điều kiện thuận lợi cho các địa
phƣơng trong cả nƣớc xây dựng hƣơng ƣớc, quy ƣớc mới trên cơ sở kế
thừa những mặt tích cực của hƣơng ƣớc cũ, phù hợp với quy định của pháp
luật hiện hành.
Hƣơng ƣớc, quy ƣớc đƣợc coi nhƣ một cụng cụ hỗ trợ cho pháp luật
để duy trì, phát triển thuần phong mỹ tục, đề cao các chuẩn mực đạo lý và
đạo đức truyền thống trong sinh hoạt cộng đồng thôn, làng, ấp, bản, cụm
dân cƣ. Hƣơng ƣớc, quy ƣớc ra đời nhằm đề cao tính tự quản, tự trị của các
thôn, làng, ấp, bản, cụm dân cƣ, điều này hồn tồn phù hợp với mục đích
phát huy và tăng cƣờng dân chủ hóa ở nơng thơn của Đảng và Nhà nƣớc ta.
Quán triệt sâu sắc Chỉ thị của Thủ tƣớng Chính phủ, trong năm

2000, Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Định ban hành một loạt các quyết định về
việc triển khai thực hiện Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống
văn hóa” trên địa bàn tỉnh: Quyết định thành lập Ban Chỉ đạo Phong trào

download by :


12

(số 1020/QĐ-UB ngày 14/4/2000); Kế hoạch triển khai Phong trào (số
06/KH-UB ngày 27/6/2000); Quyết định Phê duyệt Đề án phát động phong
trào (số 2882/QĐ-UB ngày 30/8/2000). Ngày 20/7/2001, Hội đồng nhân
dân tỉnh Bình Định ban hành Nghị quyết số 49/2001/NQ-HĐND định
hƣớng nội dung hƣơng ƣớc, quy ƣớc trên địa bàn tỉnh, giao Ủy ban nhân
dân tỉnh chỉ đạo Sở Tƣ pháp chủ trì, phối hợp với Sở Văn hóa - Thơng tin
(nay là Sở Văn hóa và Thể thao) hƣớng dẫn, chỉ đạo trực tiếp các địa
phƣơng triển khai thực hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc khu dân cƣ.
Chính quyền huyện Tuy Phƣớc rất coi trọng việc xây dựng và thực
hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc nhằm góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị
văn hóa truyền thống của địa phƣơng. Ủy ban nhân dân huyện Tuy Phƣớc
đã triển khai quán triệt chủ trƣơng và các văn bản hƣớng dẫn việc xây
dựng ban hành và thực hiện hƣơng ƣớc, qui ƣớc, ngày 28/9/1998 Ủy ban
nhân dân huyện ban hành Quyết định số 681/1998/QĐ-UB về việc thành
lập Ban Chỉ đạo triển khai thực hiện Quy chế dân chủ ở xã, thị trấn. [35].
Trên cơ sở đó, Ủy ban nhân dân huyện đã chỉ đạo Ủy ban nhân dân
các xã, thị trấn xúc tiến thành lập Ban vận động xây dựng hƣơng ƣớc, quy
ƣớc của các thơn, làng, khu phố. Phịng Văn hóa và Thơng tin phối hợp với
Phịng Tƣ pháp, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam huyện căn cứ các văn
bản hƣớng dẫn của cấp trên, trực tiếp chỉ đạo các địa phƣơng xây dựng và
tổ chức thực hiện hƣơng ƣớc, quy ƣớc khu dân cƣ đảm bảo đúng quy định

pháp luật và phù hợp với thuần phong mỹ tục của địa phƣơng.
1.3. Quá trình xây dựng hƣơng ƣớc, quy ƣớc trên địa bàn huyện Tuy
Phƣớc, Bình Định (2000 - 2018)
1.3.1. Quá trình xây dựng quy ước Làng văn hóa Vinh Thạnh, xã Phước
Lộc, huyện Tuy Phước, Bình Định
Thơn Vinh Thạnh thuộc xã Phƣớc Lộc, huyện Tuy Phƣớc là làng quê
Việt điển hình với cây me, giếng nƣớc, đình làng, đậm đà bản sắc văn hóa

download by :


13

dân tộc. Ngƣời dân thôn Vinh Thạnh chủ yếu là làm nông, nhƣng từ nhiều
đời nay, nhiều ngành nghề thủ công, buôn bán cũng rất phát triển. Là một
làng quê điển hình với cây me, giếng nƣớc, đình làng, đậm đà bản sắc dân
tộc, bất chấp q trình đơ thị hóa đang ồ ạt xâm lấn nơng thơn, ngƣời Vinh
Thạnh vẫn giữ đƣợc nét thuần Việt của mình. Làng Vinh Thạnh cứ khiêm
nhƣờng và quyến rũ bằng nét riêng không thể trộn lẫn. Nơi đây, ngƣời dân
hồn hậu chất phác tự bao đời nay sinh sống trong một cộng đồng gắn kết,
đồng thuận coi trọng các giá trị văn hóa truyền thống.
Để góp phần bảo tồn và phát triển những di sản văn hóa lâu đời của
quê hƣơng; nhằm nâng cao đời sống văn hóa tinh thần và vật chất của nhân
dân; Thực hiện tốt Cuộc vận động “Toàn dân đồn kết xây dựng đời sống
văn hóa mới ở khu dân cƣ”; Quán triệt Quyết định số 681/1998/QĐ-UB
ban hành ngày 28/9/1998 của Ủy ban nhân dân huyện về việc thực hiện
Quy chế dân chủ ở cơ sở ngƣời dân thôn Vinh Thạnh I đã bắt tay vào xây
dựng Bản quy ƣớc khu dân cƣ. Để xây dựng quy ƣớc, nhân dân trong xã đã
thành lập một tổ soạn thảo quy ƣớc gồm có các thành viên: Bí thƣ chi bộ,
Trƣởng ban công tác mặt trận, Thôn trƣởng, đại diện các tổ chức đồn thể,

những ngƣời có uy tín, những bậc cao niên [1].
Dự thảo quy ƣớc khu dân cƣ đã đƣợc thông qua hội nghị khu dân cƣ
họp ngày 01 tháng 11 năm 1998, tại trụ sở thôn Vinh Thạnh I, xã Phƣớc
Lộc để lấy ý kiến, và đã đƣợc toàn thể nhân dân tán thành (100%). Sau khi
đƣợc hội nghị cƣ dân đóng góp ý kiến và nhất trí thơng qua, tổ soạn thảo đã
hồn chỉnh Bản quy ƣớc khu dân cƣ và tiến hành hoàn tất hồ sơ để trình Ủy
ban nhân dân xã và trình cấp trên phê duyệt. Cũng trong thời gian chờ cấp
trên phê duyệt, ngày 24 tháng 8 năm 1999, Làng văn hóa Vinh Thạnh ra
đời (trên cơ sở thôn Vinh Thạnh I và Vinh Thạnh II, xã Phƣớc Lộc, huyện
Tuy Phƣớc) và đƣợc chọn là một trong những điểm xây dựng làng văn hóa

download by :


14

đầu tiên của tỉnh Bình Định. Một trong những tiêu chí cần có để đƣợc cơng
nhận làng văn hóa chính là phải có hƣơng ƣớc, quy ƣớc của khu dân cƣ.
Trên cơ sở đó, Tổ soạn thảo đã khẩn trƣơng xây dựng quy ƣớc làng
văn hóa Vinh Thạnh trên cơ sở hồn chỉnh quy ƣớc thơn Vinh Thạnh I để
trình cấp trên phê chuẩn. Ngày 10 tháng 3 năm 2000, Ủy ban nhân dân
huyện Tuy Phƣớc đã phê duyệt quy ƣớc Làng văn hóa Vinh Thạnh. Đây
chính là bản quy ƣớc khu dân cƣ đầu tiên trên địa bàn huyện Tuy Phƣớc,
tuy còn những hạn chế về kỹ thuật văn bản và nội dung nhƣng đã đáp ứng
cơ bản những yêu cầu của một bản quy ƣớc khu dân cƣ theo quy định hiện
hành.
Ơng Lƣu Sinh Ngọc, từng là Bí thƣ chi bộ thôn Vinh Thạnh ngƣời
trực tiếp soạn thảo bản Quy ƣớc của thôn những năm 1998 cho biết: Dự
thảo bản quy ƣớc thôn đƣợc soạn thảo với các tiêu chí về các chỉ tiêu về
phát triển đời sống kinh tế, thể chế văn hóa xã hội, an ninh quốc phịng, các

chỉ tiêu về xóa đói giảm nghèo, vệ sinh mơi trƣờng…; Theo mơ hình hợp
tác xã nơng nghiệp thì thơn Vinh Thạnh đƣợc tách ra thành 02 thơn Vinh
Thạnh I và Vinh Thạnh II nhƣng khi thành lập Làng văn hóa Vinh Thạnh
thì nhập lại; Ban vận động soạn thảo Quy ƣớc làng văn hóa Vinh Thạnh
gồm quân dân chính hai thơn: Bí thƣ, thơn trƣởng, mặt trận, hội đồn thể
(đồn thanh niên, cựu chiến bình, hội phụ nữ) sau khi soạn thảo xong thì
đƣợc các phịng chun mơn của huyện, xã tham gia góp ý kiến sau đó đƣa
ra hội nghị nhân dân để tiếp tục hồn chỉnh. Bản quy ƣớc thôn Vinh Thạnh
là bản đầu tiên của huyện Tuy Phƣớc và sau đó đƣợc áp dụng cho các địa
phƣơng khác, huyện khác trên địa bàn toàn tỉnh [57].
Trong phần mở đầu Bản quy ƣớc khu dân cƣ Làng văn hóa Vinh
Thạnh đã khái quát ngắn gọn nhƣng khá đầy đủ cơ sở xây dựng quy ƣớc
khu dân cƣ; Những khó khăn tồn tại của địa phƣơng; Mục tiêu xây dựng

download by :


15

quy ƣớc khu dân cƣ. Quy ƣớc Làng văn hóa Vinh Thạnh, xã Phƣớc Lộc
đƣợc Ủy ban nhân dân huyện Tuy Phƣớc phê duyệt theo Quyết định số
167/2000/QĐ-UB ngày 10/03/2000 ngoài phần mở đầu, cấu tạo thành 4
chƣơng với 24 điều. Chƣơng 1 với tiêu đề “Những quy định chung”, có 3
điều, nội dung cơ bản:
- Trách nhiệm thực hiện quy ƣớc của ngƣời dân trong thôn và những
ngƣời đến cƣ trú tại thôn.
- Nhân dân trong thôn thực hiện nghiêm túc 4 tiêu chuẩn Làng văn
hóa.
- Ban vận động kiểm tra, giám sát việc thực hiện; Đề xuất các biện
pháp xử lý vi phạm, đề xuất những điều chỉnh, bổ sung quy ƣớc.

Chƣơng 2 với 14 điều (Điều 4-17) với những quy định về việc thực
hiện quy ƣớc trên các lĩnh vực đời sống xã hội. Một số điều trong chƣơng
đƣợc cụ thể hóa thành nhiều điểm nhỏ, nhằm đi vào chi tiết những quy
định cần phải thực hiện sát với thực tế của tình hình địa phƣơng và đời
sống dân cƣ. Những quy định thực hiện quy ƣớc tập trung vào các nội
dung chính:
- Tập trung phát triển kinh tế hộ gia đình đúng phƣơng hƣớng, xóa
đói giảm nghèo, làm giàu chính đáng; tăng mức thu nhập bình quân hàng
năm của mỗi nhân khẩu [Điều 4, Điều 5].
- Xây dựng gia đình văn hóa [Điều 6] theo 4 nội dung:
1/ Xây dựng gia đình hịa thuận, hạnh phúc, tiến bộ
2/ Đồn kết tƣơng trợ trong thơn xóm
3/ Thực hiện dân số kế hoạch hóa gia đình
4/ Thực hiện nghĩa vụ cơng dân
- Mọi ngƣời có trách nhiệm tham gia chống các tệ nạn xã hội, khơng
mê tín dị đoan, khơng tàng trữ, sử dụng văn hóa phẩm độc hại [Điều 7].

download by :


16

- Quy định cụ thể về tổ chức việc cƣới, việc tang, lễ hội và các hình
thức sinh hoạt khác, công tác khuyến học, tham gia các hoạt động xã hội
[Điều 8, 9, 10,11].
- Quy định trách nhiệm giữ gìn, bảo vệ an ninh trật tự, bảo vệ và giữ
gìn tài sản cơng cộng, cơng tác hịa giải mâu thuẫn phát sinh từ gia đình,
tham gia đóng góp ngày cơng xây dựng các cơng trình phúc lợi, chăm sóc
gia đình chính sách, ngƣời có cơng cách mạng [Điều 12,13, 14, 15, 16, 17].
Việc tổ chức thực hiện đƣợc đề cập ở 5 điều (điều 18-21) của

Chƣơng 3, với những nội dung chủ yếu:
- Quy ƣớc này đƣợc nhân dân thôn Vinh Thạnh I,II tham gia thảo
luận, bàn bạc dân chủ, biểu quyết nhất trí 100% đƣợc Hội đồng nhân dân,
Ủy ban nhân dân xã Phƣớc Lộc thông qua, đƣợc Ủy ban nhân dân huyện
Tuy Phƣớc phê duyệt và có hiệu lực thi hành trong Làng văn hóa Vinh
Thạnh kể từ ngày 10 tháng 3 năm 2000 [Điều 21].
- Các biện pháp, cách thức triển khai thực hiện quy ƣớc: Xây dựng
làng văn hóa Vinh Thạnh với phƣơng châm vận động, giáo dục thuyết phục
mọi ngƣời thực hiện là chính, nhằm mục đích xây dựng làng văn hóa Vinh
Thạnh trở thành trung tâm văn hóa của xã, tạo tiền đề để phát triển tồn
diện, thực hiện cơng nghiệp hóa - hiện đại hóa nơng thơn [Điều 20].
- Trách nhiệm của các cấp chính quyền, đồn thể, nhân dân trong
việc giám sát, kiểm tra thực hiện quy ƣớc: Ban vận động xây dựng làng văn
hóa tổ chức triển khai thực hiện quy ƣớc, có trách nhiệm kiểm tra, giáo dục,
đề nghị xử lý dƣới sự chỉ đạo của cấp ủy, chi bộ, Ban nhân dân thôn và sự
chỉ đạo của Ủy ban nhân dân xã có sự giám sát của tổ Hội đồng nhân dân
xã đứng chân ở làng [Điều 18]; Mọi ngƣời trong làng có trách nhiệm thực
hiện và phối hợp tham gia kiểm tra phát hiện xử lý ngƣời vi phạm [Điều
19]; Hàng năm quy ƣớc này sẽ đƣa ra nhân dân thảo luận, bổ sung, góp ý

download by :