TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

PHAN TRỌNG NGHĨA

KIỂM TRA SAU THÔNG QUAN THEO DẤU HIỆU
VI PHẠM ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHẬP KHẨU
CỦA CỤC HẢI QUAN TỈNH HÀ TĨNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

HÀ NỘI - 2020


TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

PHAN TRỌNG NGHĨA

KIỂM TRA SAU THÔNG QUAN THEO DẤU HIỆU
VI PHẠM ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHẬP KHẨU
CỦA CỤC HẢI QUAN TỈNH HÀ TĨNH

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế và Chính sách
Mã ngành: 8340410

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:PGS.TS. ĐOÀN THỊ THU HÀ

HÀ NỘI - 2020

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan tất cả số liệu sử dụng trong cuốn luận văn này là cơng
trình nghiên cứu khoa học của bản thân được đúc kết từ quá trình nghiên cứu, học
tập tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, dưới sự hướng dẫn trực tiếp của TS.
Phạm Vũ Thắng. Nội dung luận văn “ Kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi
phạm đối với doanh nghiệp nhập khẩu của Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh” có
tham khảo và sử dụng các tài liệu, thơng tin được đăng tải trên các tác phẩm, tạp chí
và trang website theo danh mục tài liệu tham khảo của luận văn. Các số liệu, những
kết luận nghiên cứu được trình bày trong luận văn này trung thực và chưa từng
được cơng bố dưới bất cứ hình thức nào. Tác giả xin chịu trách nhiệm về nghiên
cứu của mình.
Tác giả

Phan Trọng Nghĩa


LỜI CẢM ƠN
Trước hết, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới người hướng dẫn khoa
học TS. Phạm Vũ Thắng, đã tận tình hướng dẫn tác giả trong suốt thời gian học tập,
nghiên cứu và hoàn thiện luận văn cuối khóa này.
Xin trân trọng cảm ơn quý thầy/cô giáo Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
đã truyền đạt những kiến thức quý giá và bổ ích trong quá trình học tập, nghiên cứu
tại trường, giúp tác giả có cơ hội được học tập và nâng cao trình độ chun mơn.
Xin trân trọng cảm ơn các đồng chí Lãnh đạo, cán bộ công chức Cục Hải
quan tỉnh Hà Tĩnh đã cung cấp tài liệu, số liệu và hỗ trợ, giúp đỡ bản thân tác giả
trong quá trình thực hiện đề tài.
Xin được bày tỏ tình cảm tới bạn bè, đồng nghiệp đã ln quan tâm, động
viên, khích lệ cho tơi thêm động lực phấn đấu hồn thành tốt khóa đào tạo thạc sỹ.
Cuối cùng, xin gửi lịng biết ơn sâu sắc tới những người thân trong gia đình
đã luôn kề cận, động viên, giúp đỡ cả về mặt vật chất, tinh thần trong quá trình học

tập, đặc biệt là thời gian thực hiện Luận văn.
Xin trân trọng cảm ơn!.


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH, SƠ ĐỒ
TĨM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ..........................................................................i
LỜI MỞ ĐẦU......................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄNVỀ KIỂM
TRA SAU THÔNG QUAN THEO DẤU HIỆUVI PHẠM ĐỐI VỚI DOANH
NGHIỆP NHẬP KHẨU...........................................................................................6
1.1. Dấu hiệu vi phạm của doanh nghiệp nhập khẩu trong lĩnh vực hải quan. . .6
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm dấu hiệu vi phạm của doanh nghiệp nhập khẩu
trong lĩnh vực hải quan.......................................................................................6
1.1.2. Phân loại dấu hiệu vi phạm của doanh nghiệp nhập khẩu trong lĩnh
vực hải quan.......................................................................................................7
1.2. Kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm đối với doanh nghiệp
nhập khẩu tại cục hải quan.....................................................................................7
1.2.1. Khái niệm, mục tiêu và tiêu chí đánh giá KTSTQ theo dấu hiệu vi
phạm đối với DNNK ........................................................................................7
1.2.2. Nguyên tắc kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm ...............8
1.2.3. Bộ máy kiểm tra sau thông quan của cục hải quan ..............................9
1.2.4. Quy trình và nội dung kiểm tra sau thơng quan theo dấu hiệu vi phạm
đối với doanh nghiệp nhập khẩu ....................................................................10
1.2.5. Công cụ kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm...................16
1.2.6. Nhân tố ảnh hưởng đến kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi pham16
1.3. Kinh nghiệm thực tiễn về kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm

đối với doanh nghiệp nhập khẩu tại một số Cục Hải quan và bài học cho Cục
Hải quan tỉnh Hà Tĩnh..........................................................................................19
1.3.1. Kinh nghiệm kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm đối với
doanh nghiệp nhập khẩu tại một số Cục Hải quan........................................19
1.3.2. Bài học cho Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh .............................................20


CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG KIỂM TRASAU THƠNG QUAN
THEO DẤU HIỆU VI PHẠM ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHẬP KHẨU TẠI
CỤC HẢI QUAN TỈNH HÀ TĨNH GIAI ĐOẠN 2015-2019..............................22
2.1. Giới thiệu khái quát về Cục hải quan tỉnh Hà Tĩnh.....................................22
2.1.1. Chức năng nhiệm vụ ............................................................................22
2.1.2. Cơ cấu tổ chức và nhân sự ..................................................................23
2.1.3. Kết quả hoạt động chủ yếu của Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn
2015-2019........................................................................................................25
2.2. Tình hình vi phạm của các doanh nghiệp nhập khẩu qua kiểm tra sau
thông quan tại Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2015- 2019.....................28
2.2.1 Tình hình các doanh nghiệp nhập khẩu qua kiểm tra sau thông quan
của Cục ............................................................................................................ 28
2.2.2 Thực trạng vi phạm của các doanh nghiệp nhập khẩu........................29
2.3. Bộ máy kiểm tra sau thông quan của Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh.............31
2.3.1. Cơ cấu tổ chức Chi cục kiểm tra sau thông quan ...............................32
2.3.2. Nguồn nhân lực kiểm tra sau thơng quan............................................34
2.4. Thực trạng thực hiện quy trình và nội dung kiểm tra sau
thông quan theo dấu hiệu vi phạm đối với doanh nghiệp nhập
khẩu của Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh.....................................................37
2.4.1. Thu thập, phân tích, đánh giá thông tin (Bước 1) .............................37
2.4.2. Đề xuất kiểm tra theo dấu hiệu vi phạm (Bước 2) ............................40
2.4.3. Ban hành Quyết định kiểm tra sau thông quan (Bước 3)...................41
2.4.4. Thực hiện kiểm tra sau thông quan (Bước 4)......................................42

2.4.5. Báo cáo kết quả kiểm tra (Bước 5) .....................................................44
2.4.6. Kết luận kiểm tra (Bước 6) ..................................................................45
2.4.7. Ban hành quyết định hành chính và lưu trữ hồ sơ (Bước 7,8) ..........46
2.5. Công cụ kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm...........................48
2.5.1.Công cụ văn bản quy phạm pháp luật về hải quan: ............................48
2.5.2. Công cụ kỹ thuật nghiệp vụ..................................................................49
2.6. Đánh giá kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm đối với doanh
nghiệp nhập khẩu của Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh............................................52


2.6.1. Đánh giá kết quả kiểm tra sau thông quan theo các tiêu chí cụ thể...52
2.6.2. Những ưu điểm ....................................................................................55
2.6.3. Một số hạn chế .....................................................................................57
2.6.4. Nguyên nhân của những hạn chế ........................................................59
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆNKIỂM TRA
SAU THÔNG QUAN THEO DẤU HIỆUVI PHẠM ĐỐI VỚI DOANH
NGHIỆP NHẬP KHẨU CỦA CỤC HẢI QUAN TỈNH HÀ TĨNH....................62
3.1. Định hướng hồn thiện kiểm tra sau thơng quan theo dấu hiệu vi phạm đối
với doanh nghiệp nhập khẩu của Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2025..62
3.1.1. Mục tiêu kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm đối với
doanh nghiệp nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2025 .....62
3.1.2. Phương hướng hoàn thiện KTSTQ theo dấu hiệu vi phạm đối với
doanh nghiệp nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh .............................63
3.2. Giải pháp hồn thiện kiểm tra sau thơng quan theo dấu hiệu vi phạm đối
với doanh nghiệp nhập khẩu của Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh..........................64
3.2.1. Nhóm giải pháp hồn thiện tổ chức bộ máy kiểm tra sau thơng quan.........64
3.2.2. Nhóm giải pháp hoàn thiện thực hiện nội dung về quy trình kiểm tra
sau thơng quan.................................................................................................67
3.2.3. Hồn thiện các cơng cụ pháp luật và phương tiện kỹ thuật trong công
tác KTSTQ ......................................................................................................71

3.2.4. Nhóm giải pháp về tăng cường quan hệ phối hợp, hợp tác trao đổi
thơng tin...........................................................................................................72
3.2.5. Nhóm giải pháp tiếp tục hồn thiện pháp luật và cơ chế, chính sách
về KTSTQ .......................................................................................................73
KẾT LUẬN............................................................................................................75
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CBCC

: Cán bộ công chức

CNTT

: Công nghệ thông tin

KTSTQ

: Kiểm tra sau thông quan

XNK

: Xuất Nhập khẩu

NK

: Nhập khẩu


TCHQ

: Tổng cục hải quan

VNACCS/VCIS

: Hệ thống thông quan tự động một cửa quốc gia

WCO

: Tổ chức hải quan thế giới

DN

: Doanh nghiệp

KTSTQ

: Kiểm tra sau thông quan

DNNK

: Doanh nghiệp nhập khẩu

ĐVT

: Đơn vị tính


DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH, SƠ ĐỒ

BẢNG:
Bảng 2.1. Cơ cấu nhân sự Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh (Đơn vị tính người, phần trăm)..26
Bảng 2.2. Tình hình thu nộp NSNN giai đoạn 2015-2019 (tỷ VNĐ).......................27
Bảng 2.3. Công tác xử lý hàng cấm, buôn lậu giai đoạn 2015-2019........................27
Bảng 2.4. Kết quả triển khai thủ tục hải quan điện tử Hà Tĩnh................................29
Bảng 2.5. Số liệu doanh nghiệp, tờ khai, kim ngạch nhập khẩu qua Cục Hải quan
tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2015-2019..........................................................30
Bảng 2.6. Tình hình biên chế lực lượng Kiểm tra sau thông quangiai đoạn 2015 - 2019.......35
Bảng 2.7. Kết quả điều tra công chức hải quan về bộ máy tổ chức kiểm tra sau
thông quan theo dấu hiệu vi phạm đối với hàng nhập khẩu khẩu tại Cục
Hải quan tỉnh Hà Tĩnh ...........................................................................37
Bảng 2.8. Kết quả điều tra doanh nghiệp về bộ máy tổ chức kiểm tra sau thông quan
theo dấu hiệu vi phạm đối với hàng nhập khẩu khẩu tại Cục Hải quan
tỉnh Hà Tĩnh...........................................................................................38
Bảng 2.9. Kết quả điều tra công chức hải quan về công tác thu thập, phân tích, đánh
giá thơng tin ..........................................................................................39
Bảng 2.10 Các nguồn thơng tin mà Cục thu thập, tra cứu.......................................41
Bảng 2.11. Kết quả điều tra công chức hải quan về công tác đề xuất kiểm tra theo
dấu hiệu vi phạm ...................................................................................43
Bảng 2.12. Kết quả điều tra công chức hải quan về việc ban hành Quyết định KTSTQ...44
Bảng 2.13. Kết quả khảo sát doanh nghiệp về việc thực hiện KTSTQ của cơ quan
Hải quan.................................................................................................46
Bảng 2.14. Kết quả điều tra công chức hải quan về việc báo cáo kết quả KTSTQ 47
Bảng 2.15. Kết quả điều tra doanh nghiệp về thực trạng kết luận kiểm tra .............48
Bảng 2.16. Kết quả điều tra công chức hải quan về công cụ kiểm tra sau thông quan
theo dấu hiệu vi phạm đối với doanh nghiệp nhập khẩu tại Cục hải quan
tỉnh Hà Tĩnh ..........................................................................................52


Bảng 2.17. Kết quả điều tra doanh nghiệp về công cụ kiểm tra sau thông quan theo

theo dấu hiệu vi phạm đối với doanh nghiệp nhập khẩu tại Cục hải quan
tỉnh Hà Tĩnh ..........................................................................................53
Bảng 2.18: Số liệu số DNNK kiểm tra sau thông quan giai đoạn 2015-2019..........54
Bảng 2.19: Số cuộc KTSTQ theo dấu hiệu vi phạm giai đoạn 2015 - 2019............55
Bảng 2.20: Số DN vi phạm và số tiền thuế truy thu giai đoạn 2015-2019...............56
Bảng 2.21: Số thu từ KTSTQ theo dấu hiệu vi phạm so với tổng số thu thuế giai
đoạn 2015-2019......................................................................................57
HÌNH:
Hình 1.1. Mơ hình tổ chức bộ máy của Hải quan Việt Nam......................................9
Hình 1.2 Mơ hình tổ chức bộ máy của hệ thống kiểm tra sau thông quan trong
ngành hải quan.........................................................................................9
Hình 2.1: Bộ máy KTSTQ tại Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh......................................33
SƠ ĐỒ:
Sơ đồ 1.1 Quy trình kiểm tra sau thông quan tại trụ sở doanh nghiệp.....................15
Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh............................................25


TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

PHAN TRỌNG NGHĨA

KIỂM TRA SAU THÔNG QUAN THEO DẤU HIỆU
VI PHẠM ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHẬP KHẨU
CỦA CỤC HẢI QUAN TỈNH HÀ TĨNH

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế và Chính sách
Mã ngành: 8340410

TĨM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ


HÀ NỘI - 2020


1

TĨM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
Tính cấp thiết của đề tài
Với mục tiêu nâng cao chất lượng hoạt động kiểm tra sau thông quan, xây dựng
được lực lượng kiểm tra sau thơng quan chun nghiệp, hoạt động có hiệu quả, đảm
bảo cho khâu thông quan được cải tiến, kịp thời ngăn chặn và phát hiện gian lận
thương mại, tiến hành truy thu các khoản thuế còn thiếu nộp vào ngân sách nhà nước.
Xuất phát từ những lý do nêu trên, tác giả chọn đề tài nghiên cứu “Kiểm
tra sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm đối với doanh nghiệp nhập khẩu của
Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh” làm luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý kinh tế
và chính sách.
Mục tiêu nghiên cứu
+ Xác định được khung nghiên cứu về kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu
vi phạm đối với doanh nghiệp nhập khẩu tại cục hải quan
+ Phân tích được thực trạng kiểm tra sau thơng quan theo dấu hiệu vi phạm đối
với doanh nghiệp nhập khẩu của Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2015-2019
+ Đề xuất được một số giải pháp hoàn thiện kiểm tra sau thông quan theo
dấu hiệu vi phạm đối với doanh nghiệp nhập khẩu của Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh
đến năm 2025.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm đối
với doanh nghiệp nhập khẩu của Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về nội dung: Chỉ nghiên cứu kiểm tra tại trụ sở doanh nghiệp.
+ Về không gian: Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh.
+ Về thời gian: Giai đoạn 2015-2019, giải pháp đến 2025.

Kết cấu của đề tài
- Phần mở đầu:
- Chương 1: Cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về kiểm tra sau thông
quan theo dấu hiệu vi phạm đối với doanh nghiệp nhập khẩu


2

- Chương 2: Phân tích thực trạng kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi
phạm đối với doanh nghiệp nhập khẩu của Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn
2015-2019.
- Chương 3: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện kiểm tra sau thông quan
theo dấu hiệu vi phạm đối với doanh nghiệp nhập khẩu của Cục Hải quan tỉnh Hà
Tĩnh.
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ KIỂM TRA
SAU THÔNG QUAN THEO DẤU HIỆU VI PHẠM ĐỐI VỚI
DOANH NGHIỆP NHẬP KHẨU
Dấu hiệu vi phạm của doanh nghiệp nhập khẩu trong lĩnh vực hải quan
Khái niệm và đặc điểm dấu hiệu vi phạm của doanh nghiệp nhập khẩu
trong lĩnh vực hải quan
a. Khái niệm
- Khái niệm dấu hiệu vi phạm: Là những hiện tượng, biểu hiện qua thông tin
từ nhiều nguồn, hồ sơ, chứng từ, tài liệu, dữ liệu cho thấy người khai hải quan
không tuân theo, không thực hiện hoặc làm trái các quy định pháp luật, văn bản
hướng dẫn của quản lý nhà nước về hải quan. Dấu hiệu vi phạm là yếu tố mang giá
trị thơng tin, qua đó có đủ cơ sở kiểm tra để đánh giá có thực sự sai phạm khơng.
- Khái niệm dấu hiệu vi phạm của doanh nghiệp nhập khẩu: Doanh nghiệp có
dấu hiệu vi phạm là khi cơ quan hải quan có thơng tin, hồ sơ, chứng từ, tài liệu, dữ
liệu thu thập được, đối chiếu với các quy định của pháp luật về quản lý xuất, nhập

khẩu có căn cứ cho thấy người khai hải quan khơng tuân theo, không thực hiện hoặc
làm trái các quy định pháp luật.
b. Đặc điểm
- Đặc điểm dấu hiệu vi phạm của doanh nghiệp nhập khẩu trong lĩnh vực hải
quan đó là:
+ Doanh nghiệp nhập khẩu liên quan đến nhiều mặt hàng, nhiều lĩnh vực,
chủng loại hàng hóa phức tạp, do đó các dấu hiệu vi phạm của nó cũng rất phức tạp,
đa dạng, tinh vi.


3


4

+ Mặt hàng nhập khẩu thuộc nhóm mặt hàng có kim ngạch lớn, số thuế
nộp cao.
Phân loại dấu hiệu vi phạm của doanh nghiệp nhập khẩu trong lĩnh vực
hải quan
Kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm đối với doanh nghiệp
nhập khẩu tại cục hải quan
Nguyên tắc kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm
Bộ máy kiểm tra sau thơng quan của cục hải quan
Quy trình và nội dung kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm đối với
doanh nghiệp nhập khẩu
Công cụ kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm
Nhân tố ảnh hưởng đến kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi pham
Kinh nghiệm thực tiễn về kiểm tra sau thông quantheo dấu hiệu vi phạm
đối với doanh nghiệp nhập khẩu tại một số Cục Hải quan và bài học choCục
Hải quan tỉnh Hà Tĩnh

Kinh nghiệm kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm đối với doanh
nghiệp nhập khẩu tại một số Cục Hải quan
Bài học cho Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh
CHƯƠNG 2
PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG KIỂM TRA SAU THÔNG QUAN THEO
DẤU HIỆU VI PHẠM ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHẬP KHẨU TẠI
CỤC HẢI QUAN TỈNH HÀ TĨNH GIAI ĐOẠN 2015-2019
Giới thiệu khái quát về Cục hải quan tỉnh Hà Tĩnh
Chức năng nhiệm vụ
- Thực hiện chủ trương của nhà nước về việc tách tỉnh Nghệ Tĩnh thành hai
tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh, Tổng cục Hải quan có quyết định số 107/TCHQ-TCCB
ngày 06/6/1992, tách Hải quan Nghệ Tĩnh thành lập Hải quan Nghệ An và Hải quan
Hà Tĩnh (nay là Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh).Trong thời kỳ đầu, Cục Hải quan tỉnh
Hà Tĩnh phải đối mặt với nhiều khó khăn.


5

- Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh có chức năng, nhiệm vụ sau đây:
+ Tổ chức, chỉ đạo, hướng dẫn và triển khai thực hiện các quy định của nhà
nước về hải quan trên địa bàn hoạt động như: kiểm tra, giám sát hải quan đối với
hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, chuyển cửa khẩu, quá cảnh và phương tiện vận tải
xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh tại các địa bàn hoạt động hải quan; Áp dụng biện
pháp nghiệp vụ kiểm sốt hải quan để phịng, chống bn lậu, vận chuyển trái phép
hàng hóa qua biên giới; phịng, chống ma túy và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ; Tổ
chức thực hiện pháp luật về thuế và các khoản thu khác đối với hàng hóa xuất khẩu,
nhập khẩu; Kiểm tra sau thơng quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu theo
quy định của pháp luật…
+ Thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách, pháp luật về hải quan theo
quy định của pháp luật.

+ Xử lý vi phạm hành chính hoặc khởi tố đối với các vụ bn lậu, vận chuyển
trái phép hàng hóa qua biên giới theo quy định của pháp luật; giải quyết khiếu nại
đối với các quyết định hành chính của các đơn vị trực thuộc và giải quyết khiếu nại,
tố cáo thuộc thẩm quyền theo quy định của pháp luật.
+ Kiến nghị những vấn đề cần sửa đổi, bổ sung các quy định của Nhà nước về
hải quan đối với hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh và
chính sách thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; các quy định của Tổng cục
Hải quan về chuyên môn nghiệp vụ và quản lý nội bộ; báo cáo Tổng cục trưởng
Tổng cục Hải quan những vướng mắc phát sinh, các vấn đề vượt quá thẩm quyền
giải quyết của Cục Hải quan.
Cơ cấu tổ chức và nhân sự
- Toàn Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh có 10 đơn vị thuộc và trực thuộc được chia
thành 3 nhóm:
+ Nhóm phịng tham mưu gồm 4 Phòng: Phòng Tổ chức cán bộ-Thanh tra,
phòng Nghiệp vụ, Phịng Tham mưu chống bn lậu và xử lý vi phạm, Văn phịng;
+ Nhóm các Chi cục gồm 4 Chi cục: Chi cục Hải quan CKQT Cầu Treo, Chi
cục HQKKT Cầu Treo; Chi cục Hải quan Cảng Vũng áng, Chi cục Hải quan Cảng
Xuân Hải, Chi cục Hải quan Hồng Lĩnh; Chi cục Kiểm tra sau thông quan;


6

+ Nhóm các Đội gồm 2 đội: Đội Kiểm sốt phịng chống ma t và Đội Kiểm
sốt Hải quan.
Kết quả hoạt động chủ yếu của Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2015-2019
- Về công tác thu nộp ngân sách:
Sau thời gian 5 năm từ năm 2015 đến năm 2019, với sự chỉ đạo quyết liệt, kết
hợp việc thường xun theo dõi, kiểm tra, đơn đốc tình hình thực hiện nhiệm vụ thu
NSNN Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh đã hoàn thành và đạt 101,88% (22.566,4 tỷ
đồng) được Bộ Tài Chính giao (22.150 tỷ đồng).

- Về cơng tácchống bn lậu,ma túy, xử lý nợ thuế:
Giai đoạn 2015-2019, Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh đã phối hợp các cơ quan liên
quan bắt giữ 281 vụ buôn lậu, trị giá hàng hóa ước tính hơn 7,3 tỷ đồng; xử lý vi
phạm hành chính 895 vụ, phạt tiền hơn 5,5 tỷ đồng, không để phát sinh thêm nợ
thuế, từng bước xử lý, thu hồi nợ đọng thuế. Trong đó năm 2016 đã thực hiện thủ
tục xóa nợ 05 doanh nghiệp, với số tiền được xóa là 38,2 tỷ đồng, thu địi tiền phạt
chậm nộp thuế với số tiền 108,9 triệu đồng.
- Công tác cải cách hành chính, ứng dụng CNTT và hiện đại hóa hải quan:
Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh đã triển khai thành công hệ thống thông quan điện
tử VNACCS/VCIS trên tồn Cục. Việc triển khai này cơng chức hải quan chỉ mất
từ 3 đến 5 giây khi thực hiện thủ tục đối với một lô hàng luồng xanh so với 1 đến 2
giờ khi thực hiện thủ công hay 3 đến 15 phút khi thực hiện thủ tục hải quan điện tử.
Tính đến thời điểm này,100 % chi cục hải quan trực thuộc thực hiện thủ tục hải
quan điện tử, số doanh nghiệp tham gia làm thủ tục qua hệ thống VNACCS/VCIS
chiếm 97 % với số tờ khai chiếm 98 %.
Cơng tác cải cách hành chính và hiện đại hóa hải quan tiếp tục được quan tâm.
Nhiều loại hồ sơ, thủ tục đã được cắt giảm, thời gian thông quan hàng hóa được rút
ngắn, hệ thống thơng quan điện tử phát huy tính ưu việt, giúp xử lý nhanh, chính
xác, giảm thiểu thời gian và tiện lợi.
Tình hình vi phạm của các doanh nghiệp nhập khẩu qua kiểm tra sau
thông quan tại Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2015- 2019


7

Tình hình các doanh nghiệp nhập khẩu qua kiểm tra sau thông quan của Cục
Nhằm nâng cao năng lực quản lý Nhà nước về Hải quan, tạo thuận lợi cho
cộng đồng doanh nghiệp nói chung, doanh nghiệp xuất nhập khẩu nói riêng tham
gia thủ tục hải quan tại địa bàn tạo đà thu ngân sách, Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh chú
trọng quan tâm và đẩy mạnh triển khai nhiều giải pháp đồng bộ trên các mặt công

tác, đặc biệt là công tác hỗ trợ doanh nghiệp xuất nhập khẩu trong việc thực hiện
thủ tục hải quan và nghĩa vụ nộp thuế đối với nhà nước.
Thường xuyên rà soát, tổng hợp vướng mắc trong quá trình thực hiện các quy
định về thủ tục hải quan và thuế XNK thông qua hoạt động đối thoại doanh nghiệp
hàng năm; phối hợp với Học viện Tài chính mở lớp đào tạo nghiệp vụ khai hải quan
cho gần 100 doanh nghiệp trên địa bàn Hà Tĩnh và các tỉnh lân cận; Xây dựng một
số chính sách khuyến khích phù hợp nhằm động viên, thu hút doanh nghiệp làm thủ
tục XNK và nộp thuế tại đơn vị…
Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh đã đạt những kết quả đáng ghi nhận về kiểm tra
hải quan đối với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Kết quả được thể hiện qua các
con số cụ thể về số lượng doanh nghiệp, tờ khai, kim ngạch xuất nhập khẩu.
Thực trạng vi phạm của các doanh nghiệp nhập khẩu
Qua kiểm tra, đã phát hiện 02 doanh nghiệp vi phạm và tiến hành ấn định
thuế, phạt chậm nộp và phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền thu nộp NSNN là:
1.668.477.348 đồng (đạt hơn 111% chỉ tiêu Tổng cục Hải quan giao, bằng 103%
chỉ tiêu phấn đấu (1,625 tỷ đồng), giảm 79,5% so với cùng kỳ năm 2016), cụ thể:
Chi cục Kiểm tra sau thông quan 1.620.011.183 đồng; Chi cục HQCK Cảng Vũng
Áng: 48.466.166 đồng.
Qua kiểm tra, đã đã phát hiện 04 doanh nghiệp vi phạm và tiến hành ấn định
thuế, phạt chậm nộp và phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền thu nộp NSNN là:
9.672.571.598 đồng đạt 645 % chỉ tiêu Tổng cục Hải quan giao (1.5 tỷ đồng), bằng
419% chỉ tiêu phấn đấu (2.31 tỷ đồng), tăng 583% so với cùng kỳ năm 2017, cụ thể:
Chi cục Kiểm tra sau thông quan 9.162.189.590 đồng; Chi cục HQCK Cảng Vũng
Áng: 510.027.432 đồng; Chi cục HQCKQT Cầu Treo: 354.576 đồng.


8

Bộ máy kiểm tra sau thông quan của Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh
Cơ cấu tổ chức Chi cục kiểm tra sau thông quan

Nguồn nhân lực kiểm tra sau thông quan
Thực trạng thực hiện quy trình và nội dung kiểm tra
sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm đối với doanh
nghiệp nhập khẩu của Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh
Thu thập, phân tích, đánh giá thơng tin (Bước 1)
Đề xuất kiểm tra theo dấu hiệu vi phạm (Bước 2)
Ban hành Quyết định kiểm tra sau thông quan (Bước 3)
Thực hiện kiểm tra sau thông quan (Bước 4)
Báo cáo kết quả kiểm tra (Bước 5)
Kết luận kiểm tra (Bước 6)
Ban hành quyết định hành chính và lưu trữ hồ sơ (Bước 7,8)
Công cụ kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm
Việc KTSTQ theo dấu hiệu vi phạm đối với doanh nghiệp nhập khẩu sử dụng
các công cụ chủ yếu gồm có văn bản quy phạm pháp luật và kỹ thuật nghiệp vụ.
a. Văn bản quy phạm pháp luật về hải quan:
b. Kỹ thuật nghiệp vụ:
Đánh giá kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm đối với doanh
nghiệp nhập khẩu của Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh
Đánh giá kết quả kiểm tra sau thông quan theo các tiêu chí cụ thể
Những ưu điểm
Một số hạn chế
Nguyên nhân của những hạn chế


9

CHƯƠNG 3
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KIỂM TRA SAU
THÔNG QUAN THEO DẤU HIỆU VI PHẠM ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP
NHẬP KHẨU CỦA CỤC HẢI QUAN TỈNH HÀ TĨNH

Định hướng hồn thiện kiểm tra sau thơng quan theo dấu hiệu vi phạm
đối với doanh nghiệp nhập khẩu của Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2025
Mục tiêu kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm đối với doanh
nghiệp nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2025
Phương hướng hoàn thiện KTSTQ theo dấu hiệu vi phạm đối với doanh
nghiệp nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh
Giải pháp hoàn thiện kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm
đối với doanh nghiệp nhập khẩu của Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh
Nhóm giải pháp hoàn thiện tổ chức bộ máy kiểm tra sau thơng quan
Nhóm giải pháp hồn thiện thực hiện nội dung về quy trình kiểm tra sau
thơng quan
Hồn thiện các cơng cụ pháp luật và phương tiện kỹ thuật trong công tác KTSTQ
Nhóm giải pháp về tăng cường quan hệ phối hợp, hợp tác trao đổi thơng tin
Nhóm giải pháp tiếp tục hồn thiện pháp luật và cơ chế, chính sách về KTSTQ


10

KẾT LUẬN
Đề tài đã nghiên cứu được những vấn đề cơ bản nhất về KTSTQ, đánh giá
thực trạng KTSTQ theo dấu hiệu vi phạm đối với doanh nghiệp nhập khẩu tại tỉnh
Hà Tĩnh trong thời gian qua, trên cơ sở đó đề ra những giải pháp thiết thực trong
tiến trình hoàn thiện và nâng cao hiệu quả hoạt động KTSTQ theo dấu hiệu vi
phạm đối với doanh nghiệp nhập khẩu tại tỉnh Hà Tĩnh trong thời gian tới. Các
giải pháp đã nêu trong luận văn nếu được áp dụng chắc chắn sẽ mang lại hiệu
quả hoạt động KTSTQ theo dấu hiệu vi phạm đối với doanh nghiệp nhập khẩu của
Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh.
Do tầm hiểu biết và khả năng tổng hợp có sự hạn chế nhất định nên chắc
chắn luận văn không tránh khỏi những khiếm khuyết. Tác giả rất mong nhận được
sự chỉ bảo ân cần của các Thầy giáo, Cô giáo và các đồng nghiệp để hoàn thiện luận

văn tốt hơn. Tác giả thành thực bày tỏ lòng biết ơn đối với thầy giáo hướng dẫn
khoa học TS. Phạm Vũ Thắng đã tận tâm chỉ bảo, giúp đỡ tác giả trong q trình
hồn thành bản luận văn.


TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

PHAN TRỌNG NGHĨA

KIỂM TRA SAU THÔNG QUAN THEO DẤU HIỆU
VI PHẠM ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHẬP KHẨU
CỦA CỤC HẢI QUAN TỈNH HÀ TĨNH

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế và Chính sách
Mã ngành: 8340410

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:PGS.TS. ĐOÀN THỊ THU HÀ

HÀ NỘI - 2020


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Cơng tác kiểm tra sau thông quan là một trong những hoạt động nghiệp vụ
quan trọng của ngành Hải quan nhất là trong điều kiện ngành Hải quan đang chủ
trương đơn giản hóa các thủ tục khai báo, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm.

Chi cục Kiểm tra sau thông quan là bộ máy trực tiếp thực hiện nhiệm vụ
kiểm tra sau thông quan của Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh. Chi cục được thành lập
năm 2006 theo Quyết định số 34/2006/QĐ-BTC ngày 06/ 6/2006 của Bộ Tài chính
với chức năng nhiệm vụ thực hiện công tác kiểm tra sau thông quan trên địa bàn
Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh quản lý.
Sau gần 15 năm kể từ khi thành lập, hoạt động kiểm tra sau thông quan của
Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh đã có nhiều bước phát triển cả về lực lượng lẫn trình độ
chun mơn nghiệp vụ góp phần cùng Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh đưa tỷ lệ kiểm tra
trong thơng quan hàng hố xuất nhập khẩu tại cửa khẩu xuống dưới 10% , tức là có
trên 90% hàng hố xuất nhập khẩu chưa được kiểm tra ngay khi làm thủ tục hải
quan mà căn bản được chuyển sang phương thức hậu kiểm và tiến tới duy trì giảm
tỷ lệ kiểm tra thực tế hàng hoá xuất nhập khẩu tại cửa khẩu xuống mức tối thiểu.
Tuy nhiên, cùng với sự phát triển đó vẫn cịn tồn tại những khó khăn trở ngại như
nhận thức tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp còn thấp, các hành vi vi phạm ngày
một tinh vi, khối lượng công việc ngày càng tăng.
Với mục tiêu nâng cao chất lượng hoạt động kiểm tra sau thông quan, xây dựng
được lực lượng kiểm tra sau thông quan chuyên nghiệp, hoạt động có hiệu quả, đảm
bảo cho khâu thông quan được cải tiến, kịp thời ngăn chặn và phát hiện gian lận
thương mại, tiến hành truy thu các khoản thuế còn thiếu nộp vào ngân sách nhà nước.
Xuất phát từ những lý do nêu trên, tác giả chọn đề tài nghiên cứu “Kiểm
tra sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm đối với doanh nghiệp nhập khẩu của
Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh” làm luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý kinh tế
và chính sách.


2

2. Tình hình nghiên cứu
Đã có một số đề tài, cơng trình nghiên cứu về kiểm tra sau thơng quan nhưng
chưa có đề tài, cơng trình nào đi sâu nghiên cứu cụ thể về hoạt động kiểm tra sau

thông quan theo dấu hiệu vi phạm đối với doanh nghiệp nhập khẩu. Do đó, tác giả
mong muốn nghiên cứu, đánh giá thực trạng hoạt động kiểm tra sau thông quan
theo dấu hiệu vi phạm đối với doanh nghiệp nhập khẩu của Cục Hải quan tỉnh Hà
Tĩnh để từ đó đưa ra các giải pháp hồn thiện cơng tác kiểm tra sau thông quan theo
dấu hiệu vi phạm đối với doanh nghiệp nhập khẩu của Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh
giai đoạn hiện nay. Các đề tài, cơng trình nghiên cứu đã được công bố liên quan đến
lĩnh vực kiểm tra sau thông quan tiêu biểu như:
- Tác giả Hồ Xuân Quảng với đề tài “Kiểm tra sau thông quan đối với hàng
hóa xuất khẩu của Cục Hải quan tỉnh Thanh Hóa” luận văn thạc sỹ trường Học viện
Chính Trị quốc gia Hồ Chí Minh. Luận văn đã chỉ ra thực trạng hoạt động Kiểm tra
sau thơng quan đối với hàng hóa xuất khẩu của Cục Hải quan Thanh Hóa và đã đưa
ra được các giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác Kiểm tra sau thơng quan đối với
hàng hóa xuất khẩu của Cục Hải quan Thanh Hóa
- Trần Thanh Lam với đề tài “Kiểm tra sau thông quan tại Cục Hải quan
thành phố Hà Nội” luận văn thạc sỹ trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia
Hà Nội. Luận văn đã nghiên cứu, đánh giá, phân tích thực trạng hoạt động Kiểm
tra sau thông quan của Cục Hải quan thành phố Hà Nội và đã đưa ra được các
giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác Kiểm tra sau thơng quan của Cục Hải quan
thành phố Hà Nội.
- Phạm Thị Mỹ Hạnh với đề tài “Kiểm tra sau thông quan đối với hành hóa
xuất khẩu, nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh” luận văn thạc sỹ trường
Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội. Luận văn đã hệ thống hoá và làm rõ
thêm một số vấn đề lý luận và thực tiễn về hoạt động kiểm tra sau thơng quan;
phân tích, đánh giá thực trạng cơng tác kiểm tra sau thơng quan, từ đó chỉ ra
được điểm mạnh, điểm yếu trong công tác kiểm tra sau thông quan tại Cục Hải
quan tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2012-2016; từ đó đề xuất phương hướng và một số


3


giải pháp chủ yếu nhằm đổi mới, nâng cao chất lượng công tác kiểm tra sau thông
quan tại Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh.
- Tác giả Hoàng Việt Dũng với đề tài “Kiểm tra sau thông quan về phân loại,
áp mã đối với hàng hóa nhập khẩu tại Chi cục Kiểm tra sau thông quan – Cục Hải
quan Lạng Sơn” luận văn thạc sỹ trường Đại học kinh tế quốc dân. Luận văn đã xác
định khung nghiên cứu kiểm tra sau thơng quan về phân loại, áp mã hàng hóa nhập
khẩu; phân tích thực trạng kiểm tra sau thơng quan về phân loại, áp mã đối với hàng
hóa nhập khẩu tại Chi cục KTSTQ – Cục Hải quan Lạng Sơn; từ đó đề xuất một số
giải pháp hồn thiện cơng tác KTSTQ cho đơn vị.

3. Mục tiêu nghiên cứu
+ Xác định được khung nghiên cứu về kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu
vi phạm đối với doanh nghiệp nhập khẩu tại cục hải quan
+ Phân tích được thực trạng kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm đối
với doanh nghiệp nhập khẩu của Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2015-2019
+ Đề xuất được một số giải pháp hồn thiện kiểm tra sau thơng quan theo
dấu hiệu vi phạm đối với doanh nghiệp nhập khẩu của Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh
đến năm 2025.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Kiểm tra sau thông quan theo dấu hiệu vi phạm đối
với doanh nghiệp nhập khẩu của Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về nội dung: Kiểm tra sau thơng quan theo dấu hiệu vi phạm gồm có kiểm
tra tại trụ sở cơ quan Hải quan và kiểm tra tại trụ sở doanh nghiệp. tuy nhiên, trong
phạm vi luận văn tác giảchỉ nghiên cứu kiểm tra tại trụ sở doanh nghiệp.
+ Về không gian: Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh.
+ Về thời gian: Giai đoạn 2015-2019, giải pháp đến 2025.