Đánh giá khả năng sóng thần ảnh hưởng đến vùng bờ biển việt nam
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (9.78 MB, 154 trang )
I H C QU C GIA THÀNH PH H CHÍ MINH
I H C BÁCH KHOA
KHOA K THU T XÂY D NG
NGUY N TH MINH LÝ
N VÙNG B
N
BI N VI T NAM
Chun ngành: Xây d ng cơng trình bi n
LU
TP H Chí Minh, tháng 12
2013
NG
C HOÀN THÀNH T I
I H C BÁCH KHOA
Cán b
-HCM
ng d n khoa h c : TS. NGUY N DANH TH O
Cán b ch m nh n xét 1 :
C
Cán b ch m nh n xét 2 :
Lu
ngày 15 tháng 01
Thành ph n H i
NG
c b o v t i Tr
2014
ng
ng
i h c Bách Khoa, HQG Tp. HCM
nh giá lu n v n th c s g m:
1. PSG. TS LÊ SONG GIANG
2.
C
3.
NG
4. TS. PH M NG C
5. TS. NGUY N DANH TH O
Xác nh n c a Ch t ch H i
ngành sau khi lu n v n ã
CH T CH H
NG
ng
h giá LV và
c s a ch a (n u có).
ng Khoa qu n lý chuyên
NG KHOA
I H C BÁCH KHOA TP.HCM
C NG HÒA XÃ H I CH
IH C
T NAM
c L p - T Do - H nh Phúc
Tp.HCM, ngày 0
NHI M V LU
H và tên h c viên: NGUY N TH MINH LÝ
Phái: N
sinh: 31 / 07 / 1989
An Giang
Chun ngành: Cơng Trình Bi n
I-
MSHV: 12020445
TÀI:
N
N VÙNG B
BI N VI T NAM.
II- NHI M V VÀ N I DUNG:
-
Nghiên c u lý thuy t thành t o và lan truy n sóng th n.
-
Áp d ng tính tốn cho 13 k ch b n
t
-
t gây sóng th n c a B Tài ngun và Mơi
ng cho vùng b bi n Vi t Nam.
Kh o sát th c tr ng phịng tránh sóng th n
Vi t Nam.
III- NGÀY GIAO NHI M V : 24/06/2013
IV- NGÀY HOÀN THÀNH NHI M V : 22/11/2013
V- CÁN B
NG D N: TS. NGUY N DANH TH O
N
ch
CÁN B
NG D N
ng Chuyên Ngành thơng qua.
CH NHI M B MƠN
QU N LÝ CHUN NGÀNH
TS. NGUY N DANH TH O
TS. TR N THU TÂM
L IC
Trong su t quá trình làm lu
cs
Danh Th o
ng d n nhi
t nh t trong kh
Em xin chân thành c
a th y Nguy n
a mình.
y Nguy n Danh Th o
hoàn thành t t lu
u ki n thu n l i nh
i nh ng kinh nghi m và ki n th c quý báo mà th
em
t cho
em s là hành trang cho em sau khi t t nghi p.
Em r t c
n th y Tr n Thu Tâm và toàn th th y cô trong ngành C ng
bi n và khoa K thu t Xây d ng
ti
ng d n em trong lu
ng d
em trong q
góp khơng nh giúp em hồn thành t t lu
il ic
góp ý ki
i h c Bách Khoa TP.H Chí Minh, tuy khơng tr c
n tình d y b
trình h c t p.
Cơng trình
n các b
ng viên,
em hoàn ch nh lu
c bi t, con xin bày t lòng bi
ng con trong su t th
M
g ng nhi
ch nên lu
n ba m
ng h
ng viên, quan
c.
i gian làm lu
i ng n, ki n th c cịn h n
a em khơng tránh kh i sai sót, mong q th y cơ ch d n thêm.
Cu i cùng, em xin chúc
ng l n c a c
c, là m
ng luôn g t hái nhi u thành công, x ng danh là m t
ng mà t t c các h
c. Em kính
chúc ba m , quý th y cô, và b n bè l i chúc s c kh e, thành công.
Em xin chân thành c
TP.H Chí Minh, ngày 02 tháng 12
H c viên th c hi n
NGUY N TH MINH LÝ
3
LVThS -
n
n vùng b bi n Vi t Nam
M CL C
TÓM T
i
DANH M C B NG BI U
ii
DANH M C HÌNH
ii
KÝ HI U S
v
D NG
GI I THI
1.1
1.2
TV
TÀI..............................................................................................1
: .......................................................................................................... .1
M
M VI NGHIÊN C U: ............................................................ 2
1.2.1
M
u: ......................................................................................... 2
1.2.2
Ph m vi nghiên c u: ........................................................................................... 2
T NG QUAN V
2.1
TÀI.....................................................................................4
T NG QUAN SÓNG TH N: ................................................................................... 4
2.1.1
Khái ni m sóng th n: .......................................................................................... 4
2.1.2
Ngun nhân hình thành sóng th n: ................................................................... 4
2.1.3
m c a sóng th n: ..................................................................................... 6
2.1.4
M t s tr n sóng th n trong l ch s th gi i: ...................................................... 7
2.2
CÁC NGU
T CÓ KH
N TRÊN BI N
....................................................................................................................8
2.2.1
2.2.2
............... 11
t gãy trên các vùng rìa Tây và Tây b c Bi
2.2.3
2.3
........................ 13
..................................................... 14
TÌNH HÌNH NGHIÊN C U SĨNG TH
C VÀ TH GI I: ...... 15
2.3.1
M t s nghiên c
c v sóng th n:.................................................... 15
2.3.2
M t s nghiên c u th gi i v sóng th n: ......................................................... 21
M cL c
HVTH: Nguy n Th Minh Lý - MSHV: 12020445
LVThS CH
n
NG 3. LÝ THUY T VÀ PH
NG PHÁP TÍNH TỐN ............................................. 24
3.1
LÝ THUY
3.2
LÝ THUY T SĨNG: ............................................................................................... 29
3.3
PH
T: ..................................................................................... 24
NG PHÁP SAI PHÂN LEAP-FROG: .......................................................... 32
3.3.1
Công th c sai phân theo Taylor: ....................................................................... 32
3.3.2
Công th c sai phân leap
3.3.3
Công th
3.4
CH
n vùng b bi n Vi t Nam
frog: ........................................................................ 33
c thi t l p theo ph
U KI
ng pháp sai phân leap
frog: ...... 39
U KI N BIÊN: ................................................... 41
3.4.1
u ki
3.4.2
u ki n biên: .................................................................................................. 42
NG 4. CH
u: ............................................................................................ 41
NG TRÌNH MƠ PH NG S
PHÁT SINH VÀ LAN TRUY N SÓNG
TH N .................................................................................................................... 44
4.1
S
MƠ PH NG SĨNG TH N: ....................................................................... 44
4.2
S LI
A HÌNH:............................................................................................... 45
4.2.1
Ph m vi tính tốn lan truy n sóng th n
4.2.2
X lý s li
4.3
bi
t Nam: ...................... 45
a hình: ....................................................................................... 46
MƠ HÌNH D CH CHUY N PHAY: ....................................................................... 48
4.3.1
S li
4.3.2
Ch
4.3.3
S
4.3.4
K t qu tính tốn: .............................................................................................. 50
4.4
u vào:................................................................................................. 48
ng trình con (subroutine): ....................................................... 48
tính d ch chuy n phay: ............................................................................ 49
MƠ PH NG LAN TRUY N SÓNG TH N: ......................................................... 50
4.4.1
S li
4.4.2
Ch
4.4.3
Ch
u vào:................................................................................................. 50
ng trình con (subroutine): ................................................. 50
ng trình mơ ph ng cho 1 khu v c l n v i b
M cL c
HVTH: Nguy n Th Minh Lý - MSHV: 12020445
cl
i: ............. 51
LVThS CH
n
NG 5. K T QU TÍNH TỐN.......................................................................................52
5.1
CH
K T QU
T DO D CH CHUY N PHAY:........................................... 52
5.1.1
i hút chìm Manila: ........................................................................................ 52
5.1.2
i hút chìm RyuKyu:...................................................................................... 53
5.1.3
t gãy Nam Trung B : ................................................................................... 55
5.1.4
t gãy H i Nam: ............................................................................................. 55
5.2
CH
n vùng b bi n Vi t Nam
K T QU LAN TRUY N SÓNG TH N: ............................................................. 56
5.2.1
K ch b n 4: ........................................................................................................ 56
5.2.2
K ch b n 5: ........................................................................................................ 61
5.2.3
K ch b n 10: ...................................................................................................... 69
5.2.4
K ch b n 11: ...................................................................................................... 79
5.2.5
K ch b n 13: ...................................................................................................... 81
5.2.6
Th i gian lan truy n t ngu
nb
5.2.7
Chi u cao sóng l n nh
ng v i 13 k ch b
nb
ng v i 13 k ch b
NG 6. TH C TR NG PHỊNG CH NG SĨNG TH N
t:.............. 87
t: ....................... 89
VI T NAM ....................... 91
6.1
H TH NG C NH BÁO S M SÓNG TH N: ..................................................... 91
6.2
DI N T P PHỊNG CH NG SĨNG TH N: ......................................................... 96
NG 7. K T LU N VÀ KI N NGH ............................................................................... 99
7.1 K T LU N: .............................................................................................................. 99
7.2 KI N NGH : ........................................................................................................... 100
TÀI LI U THAM KH
101
PH L
104
M cL c
HVTH: Nguy n Th Minh Lý - MSHV: 12020445
LVThS -
n
n vùng b bi n Vi t Nam
TÓM T T LU
Trong nh
m h a t nhiên xu t hi
trong nh ng th m h a gây nguy hi
gi i. M t
n khu v c ven b bi n là sóng th n. N m giáp bi n
bi n Vi t Nam có nguy c ti m tàng gánh ch u th m h a sóng th n, vì v y c n có s
quan tâm c
sóng th n
c. M c tiêu c a Lu
n b bi n Vi t Nam t k t qu mơ ph ng s hình thành và lan truy n
sóng th
n b bi
d ng lý thuy
c ta theo các k ch b
c nông v n d
sóng và th i gian lan truy
t gây sóng th n và s
y cóc. K t qu phân b chi u cao
n b bi n cho th y r ng hi m h a sóng th n t i Vi
n có thêm nhi u nghiên c u c th
ABSTRACT
The number of natural disasters around the world has trended to increase in recent years. In
coast area, tsunami is one among the main natural disasters. Facing the East Sea, the Vietnam
coast has been recognized to have the potential to generate devastating tsunami, thus it requires a
consideration of government. This thesis aims to evaluate possibilities of tsunami occurrence at
Vietnam coast according to the results of the simulation computation of generation and
propagation of tsunami in the East Sea under tsunami source scenarios using numerical model
which is based on shallow water equation with leap-frog scheme to compute propagation wave.
The numerical results show the distribution of the maximum tsunami height and arrival time
along the Vietnam coast. The results reveal that tsunami hazards in Vietnam are significant and it
is necessary to have more careful researches in detail.
Tóm t t lu
HVTH: Nguy n Th Minh Lý - MSHV: 12020445
i
LVThS -
n
n vùng b bi n Vi t Nam
DANH M C B NG BI U
B ng 1.1 Các thông s
t sóng th n theo các k ch b n....................................................3
B ng 2.1 Tóm t t k t qu sóng th n 13 k ch b n........................................................................18
B ng 5.1 Th i gian lan truy n sóng th
n ven b bi n Vi t Nam theo 13 k ch b n..............87
DANH M C HÌNH V
Hình 1.1 V
t c a 13 k ch b
Hình 2.1 B
t gây sóng th n cho bi
các m ng ki n t o c
t Nam......2
t ........................................................................... 4
Hình 2.2 Các ki u ranh gi i m ng................................................................................................ 5
Hình 2.3 Quá trình lan truy n sóng th n t ngu n t i b (minh h a) .......................................... 6
Hình 2.4 B
ki n t o khu v
Hình 2.5 Các ngu
Hình 2.6
t có kh
n Bi
i hút chìm RyuKyu
Hình 2.7 Phân b
Hình 2.8
......................................................................... 9
t Nam ...................... 10
.......................................... 11
sâu ngu n Sulu................................................................... 12
i hút chìm Manila ................................................................................................... 12
Hình 2.9 Vùng ngu n B c Bi
....................................................................................... 13
Hình 2.10 Vùng ngu n Tây Bi
....................................................................................... 14
Hình 2.11 Phân b
sâu c
i Palawan........................................................... 14
Hình 2.12 S d ch chuy n phay gây ra sóng th n (minh h a, ngu n USGS) .............................. 21
Hình 2.13 B
phân b th m h a sóng th n trên th gi i........................................................23
Hình 3.1 Hình h c phay và h t
Hình 3.2 T
phay và t
......................................................................................... 25
nh phay .................................................................................. 26
Hình 3.3 Sai phân trung tâm ....................................................................................................... 32
Hình 3.4 S s p x
Hình 3.5 S s p x
m tính tốn trong ph
m cho thơng s
ng pháp sai phân ....................................... 33
i l u ......................................................................... 35
Danh m c b ng - hình
HVTH: Nguy n Th Minh Lý - MSHV: 12020445
ii
LVThS -
n
n vùng b bi n Vi t Nam
Hình 4.1 Khu v c tính tốn lan truy n sóng th n.......................................................................45
Hình 4.2 Hình minh h a v trí phay trên vùng tính tốn ............................................................ 48
Hình 5.1 Bi n d ng m t bi n khi phay d ch chuy n ng v i k ch b n t i vùng ngu n Manila
53
Hình 5.2 Bi n d ng m t bi n khi phay d ch chuy n ng v i k ch b n t i vùng ngu n RyuKyu
..................................................................................................................................... 54
Hình 5.3 Bi n d ng m t bi n khi phay d ch chuy n ng v i k ch b n t i vùng ngu n Nam
Trung B ...................................................................................................................... 55
Hình 5.4 Bi n d ng m t bi n khi phay d ch chuy n ng v i k ch b n t i vùng ngu n H i Nam
..................................................................................................................................... 55
Hình 5.5 K t qu th i gian lan truy n sóng th n ng v i k ch b n 4......................................... 58
Hình 5.6
ng m c n
c ven b t i m t s
a danh theo k ch b n 4 ............................... 60
Hình 5.7 K t qu th i gian lan truy n sóng th n ng v i k ch b n 5......................................... 63
Hình 5.8
ng m c n
c ven b t i m t s
a danh theo k ch b n 5 ............................... 65
Hình 5.9
ng m c n
c t i Phú Yên ng v i k ch b n 1-5 .............................................. 68
Hình 5.10 K t qu th i gian lan truy n sóng th n ng v i k ch b n 10 ....................................... 71
Hình 5.11
ng m c n
c ven b t i m t s
a danh theo k ch b n 10 ............................. 73
Hình 5.12
ng m c n
c t i Phú Yên ng v i k ch b n 6-10 ............................................ 75
Hình 5.13 K t qu th i gian lan truy n sóng th n ng v i k ch b n 11 ....................................... 78
Hình 5.14
ng m c n
c ven b t i m t s
a danh theo k ch b n 11 ............................. 80
Hình 5.15 K t qu th i gian lan truy n sóng th n ng v i k ch b n 13 ....................................... 83
Hình 5.16
ng m c n
c ven b t i m t s
a danh theo k ch b n 13 ............................. 85
Hình 5.17
ng m c n
c t i Phú Yên ng v i k ch b n 12-13 .......................................... 86
Hình 5.18 Chi u cao sóng th n l n nh
n ven b
Hình 6.1 V trí 2 tr m c nh báo sóng th
u tiên
ng v i 13 k ch b n............................. 89
Vi t Nam t
ng ch p t Google
Earth. ........................................................................................................................... 93
Danh m c b ng - hình
HVTH: Nguy n Th Minh Lý - MSHV: 12020445
iii
LVThS -
n
Hình 6.2 V trí tr m c nh báo sóng th
(t
n vùng b bi n Vi t Nam
u tiên t i Vi
t t i Mân Thái t
ng
: 16,094 N và 108,251 E) ................................................................................. 93
Hình 6.3 Hình nh tr m c nh báo sóng th n Mân Thái ............................................................. 94
Hình 6.4 V trí tr m c nh báo sóng th n th 2 t i Vi
(t
t t i Xuân Thi u t
ng
: 16,098 N và 108,140 E) ................................................................................. 94
Hình 6.5 Hình nh tr m c nh báo sóng th n Xuân Thi u .......................................................... 95
Hình 6.6 Hình nh di n t p ng phó sóng th n
ng ....................................................... 96
Hình 6.7 Hình nh di n t p ng phó sóng th n
Quãng Ngãi .................................................. 97
Hình 6.8 Hình nh di n t p ng phó sóng th n
nh ..................................................... 98
Danh m c b ng - hình
HVTH: Nguy n Th Minh Lý - MSHV: 12020445
iv
LVThS -
n
n vùng b bi n Vi t Nam
CÁC KÝ HI U T T
STT
Ký hi u
Ghi chú
1
UNESCO
United Nations Education Scientific and
Cultural Organization
2
IOC
Intergovernmental Oceanographic
Commission
3
L(km)
Chi u dài phay
4
W(km)
Chi u r ng phay
5
h(km)
6
o
7
(o)
8
(o)
9
)
sâu ch
(o)
t
Góc d c (dip)
t (slip)
(strike)
uo
10
B ng 1.1
t trung bình
Góc d c (dip)
Lý thuy t phay
11
U1
D ch chuy n ph
(strike)
12
U
D ch chuy
13
u3
D ch chuy
chuy n d ch
14
t
Th i gian (s)
15
h
ng t
m do phay
Lý thuy t sóng
ng m t sóng trên m
16
17
d c (dip)
(m)
M
ng theo tr c x (m3/s)
Các ký hi u t t
HVTH: Nguy n Th Minh Lý MSHV:12020445
v
LVThS -
18
n
ng theo tr c y (m3/s)
N
19
n vùng b bi n Vi t Nam
sâu t ng c ng (m)
ng (m/s2)
20
g = 9,8
Gia t c tr
21
k
Ch s theo th i gian
22
i,j
Ch s theo không gian x, y
23
KB1M7 Manila
K ch b n 1 t i vùng ngu n Manila v i
c
t 7 richter
24
KB6M7 RyuKyu
K ch b n 6 t i vùng ngu n RyuKyu
v ic
t 7 richter
25
KB11M7 NTB
K ch b n 11 t i vùng ngu n Nam
Trung B v i c
t 7 richter
26
KB12M7 HaiNam
K ch b n 12 t i vùng ngu n H i Nam
v ic
t 7 richter
Các ký hi u t t
HVTH: Nguy n Th Minh Lý MSHV:12020445
Sai phân
vi
LVThS -
n
n vùng b bi n Vi t Nam
GI I THI
1.1
TV
TÀI
:
Trong cu c s
i ph i ch u nhi
t, núi l a phun trào, l
ng b t l i c a t
t, sóng th n, bão, h n hán
nhiên hay thiên tai. Trong th i gian g
c g i là th m h a t
i khí h u tồn c
nhiên xu t hi n trên th gi
th m h a t
n bi n ngày càng ph c t p gây ra s
trong vi c d báo và phòng tránh. M t trong nh ng th m h
l
sóng th n
t h i vô cùng to l n v
xã h
ng x
ng
nhà khoa h c
các qu c gia trên th gi i có kh
i,
v t ch t, kinh t ,
t ra yêu c u c
u
o và
ng c a sóng th n
(Unesco - United Nations Educational Scientific and Cultural Organization)
- Intergovernmental Oceanographic Commission)
Hi n nay, vi c thành l p h th ng b
qu c gia có kh
c
c các
ut
n th c hi
t
B n, Philipines, Samoa,...
c ta v
mv
-
thu n l i phát tri n ti
bi n
ch u nhi u r i ro v
trình tr
s tl
m quan tr
i
c bi n dâng, bão, ... . Ngày càng có nhi u cơng
c nh báo sóng th
u này r t quan tr
t c a th gi i là sóng th n. T
ng 2004, Chính Ph
hành các cơng tác nghiên c
ng sóng th
t
i dân
c ta c n có các bi n pháp phòng tránh và
c bi t là hi m h a g
sau tr n sóng th n x y ra trên
phát tri
c
ng
t ra yêu c
gi m nh thiên tai có th x
bi
u ki n
c xây d ng g n vùng ven bi n và hi n t i có r t nhi
sinh s ng d c b bi
th ng b
i bi
u các b ban ngành ti n
n b bi
c ta và xây d ng h
c ta có k ho ch quy ho ch h p lý nh t vùng ven
i v i m c tiêu phát tri n b n v ng n n kinh t bi
i s ng, kinh t xã h i vùng ven bi
c ta nói riêng và c
c nói
chung.
Gi i thi
tài
HVTH: Nguy n Th Minh Lý - MSHV: 12020445
1
LVThS -
n
n vùng b bi n Vi t Nam
1.2 M
M VI NGHIÊN C U:
1.2.1 M
u:
-
Tính tốn chi u cao sóng th n lan truy n t ngu
-
Tính th i gian lan truy n sóng th n t ngu n
nb .
-
ng c a sóng th
iv
nh ng s li u tham kh
ng b
n ven b bi n Vi t Nam.
t trong
c nh báo sóng th n cho các vùng b bi n
Vi
1.2.2 Ph m vi nghiên c u:
-
Tính tốn sóng th
t và s d ng s li u t 13 k ch b n
t gây sóng th n c a B
báo nghiên c u c
-
D a vào t
(B ng 1.1) trong bài
và c ng s (2008).
ng d n tính tốn sóng th n c a
1997) và b
y Ban H
c Qu c T (IOC,
tính tốn sóng th n cho khu v c
vùng bi n c a Vi t Nam.
Hình 1.1 V
Gi i thi
t c a 13 k ch b
tài
HVTH: Nguy n Th Minh Lý - MSHV: 12020445
t gây sóng th n cho bi
t Nam
2
LVThS -
n
n vùng b bi n Vi t Nam
Các thông s
K ch
b n
C p
ng
t
t sóng th n theo các k ch b ng
Kinh
ngu n
ngu n
)
)
L
W
h
(km)
(km)
(km)
)
)
u0
Ghi
)
(m)
chú
1
7,0
119,10
17,50
35
21
5
15
90
177
1,6
2
7,5
119,10
17,50
73
31
8
15
90
177
2,9
i hút
3
8,0
119,10
17,50
151
47
12
15
90
177
5,28
4
8,5
119,10
17,50
313
70
18
15
90
177
9,61
5
9,0
119,10
17,50
646
105
27
15
90
177
17,49
6
7,0
121,80
23,53
35
21
5
15
90
87
1,6
chìm
Manila
i hút
7
7,5
121,80
23,53
73
31
8
15
90
87
2,9
8
8,0
121,80
23,53
151
47
12
15
90
87
5,28
9
8,5
121,80
23,53
313
70
18
15
90
87
9,61
10
9,0
121,80
23,53
646
105
27
15
90
87
17,49
chìm
Ryukyu
, Nam
Loan
Nam
11
7,0
109,75
12,00
50
14
10
90
-45
180
1,67
trung
b
12
7,0
110,46
18,13
50
14
10
78
-45
57
1,67
13
7,5
110,46
18,13
89
25
17
78
-45
57
2,97
V i: L : chi
góc d c (dip)
Gi i thi
t g y; W: chi u r
t (slip)
tài
HVTH: Nguy n Th Minh Lý - MSHV: 12020445
tg
(strike) và u0:
H i
Nam
sâu ch
t trung bình.
3
LVThS -
n
n vùng b bi n Vi t Nam
T NG QUAN V
TÀI
2.1 GI I THI U SÓNG TH N
2.1.1 Khái ni m sóng th n:
Sóng th n là lo
c t o nên khi m t th
cl
d ch
chuy n ch p nhống trên m t quy mơ l n. Sóng th n có tên g i qu c t là Tsunami.
2.1.2 Ngun nhân hình thành sóng th n:
Sóng th
a. Do c
áy bi n
c sinh ra do nhi u nguyên nhân khác nhau:
ng liê
a ch n
t ng t b bi n d ng d c c a v
t do va ch m m ng l
Hình 2.1
B
ng quan v
av im
các m ng ki n t o c
tài
HVTH: Nguy n Th Minh Lý - MSHV: 12020445
t t i các rìa m ng l
a, ho c nh ng tr n
(Hình 2.1).
t (ngu n t Wikipedia Ki n t o m ng)
4
LVThS -
n
Có 3 ki u ranh gi i t o m
các m
n vùng b bi n Vi t Nam
(Hình 2.2): (1) ranh gi i chuy n d ng xu t hi n khi
i theo m t ph ng n m ngang d c theo các
ranh gi i m ng phân k xu t hi n
h i t xu t hi n khi hai m
xu
t v phía nhau t o thành
2004 tr
t ph ng), (2)
ng di chuy n xa ra nhau, (3) ranh gi i m ng
i m ng kia) ho c va ch m l
Ví d
t gãy
a (n u hai m
t
u là v l
w
(Mw9.0) t o ra sóng th n có kh
i hút chìm (n u m t m ng chui
a) .
9.2) và 2011 tr
t Tohoku
b bi n gây ra s c tàn phá kh ng
khi p.
Hình 2.2
Các ki u ranh gi i m ng (ngu n t Wikipedia Ki n t o m ng)
1-Quy n m m; 2-Th ch quy n; 3a; 7-
i tách gi n trên l
m nóng; 4-V
-M ng hút chìm; 6-V l c
a; 8-Ranh gi i m ng h i t ; 9-Ranh gi i m ng phân k ; 10-Ranh
gi i m ng chuy n d ng; 11-Núi l a d ng khiên; 12-S ng núi gi
h i t ; 14-Núi l a d ng t ng; 15-
-Ranh gi i m ng
o núi l a; 16-M ng; 17-Quy n m m; 18-
i
.
ng quan v
tài
HVTH: Nguy n Th Minh Lý - MSHV: 12020445
5
LVThS -
n
b.
n vùng b bi n Vi t Nam
ng h p khác:
T
tl
m ho c trên b m
ng bi n (sóng t
là megatsunami), phun trào núi l a ng m. Hay các ho
(sóng t
ng th
cg i
ng
c g i meteotsunami), các v n h t nhân ng m, kh i thiên th ch l
bi
o nên sóng th
c t o ra t các nguyên nhân này khác v i nguyên
ng nhanh chóng tan rã và ít khi lan truy
ng nh
ng
n b , ph m vi nh
n ph i chú ý.
Ví d :
150 m và tràn
.
2.1.3
-
m c a sóng th n:
Sóng th
mà là lo t sóng liên ti p (chu i sóng), có ngu
ng c c l n nên nó có th
phát sinh
t qua kho ng cách hàng nghìn km
m
n g n b gây thi t h i.
-
khá nh (nh
, nên khi nó di chuy n gi
nh n ra, chi u dài sóng t
n nhi u gi , t
ngu
Khi sóng th n di chuy n g n b
chi
i và khi t
sóng r t dài t nhi u
n b trong th i gian r t ng n.
i
n chi u cao, v n t c,
sâu nh
nh x y ra hi
ng sóng v t o ra
nh ng con sóng có chi u cao r t l n
Hình 2.3
ng quan v
i
di chuy n sóng th n r t l n (kho ng 800km/h) nên nó lan
truy n r
-
t
có khi cao
Q trình lan truy n sóng th n t ngu n t i b (minh h a)
tài
HVTH: Nguy n Th Minh Lý - MSHV: 12020445
6
LVThS -
n
n vùng b bi n Vi t Nam
2.1.4 M t s tr n sóng th n trong l ch s th gi i:
Trong l ch s th gi i, hi m h a sóng th n khơng ph i ch m i xu t hi n g
t ng r
-
c l ch s ghi l i:
Ngày 13/8/1868, sóng th n h y di t
Chile
ng c
.
i;
.
-
1906
aii;
-
N
Kamchatka
-
2.
-
ii
28/3/1964: tr
tm
richter t
nt
o Vancouver và các bang Washington, California, Hawaii
i ch t;
-
16/8/1976, tr
richter x y ra
sóng th
bi n quanh V nh Moro
kho ng 5.
93.
i ch t, 2.
im
phía b c Celebes
.
ib
c tính
ng c ng
i m t nhà;
-
;
-
Ngày 26/12/2004 sóng th n xu t hi n
ít nh
vùng bi
i
ng
i thu c 11 qu c gia (Indonesia, Sri Lanka,
xem là l n nh
ng quan v
t th k qua và có th là trong c l ch s hi
tài
HVTH: Nguy n Th Minh Lý - MSHV: 12020445
c
i;
7
LVThS -
n
n vùng b bi n Vi t Nam
17/7/2006, sóng th
o Java c a Indonesi
ng c a kho
b
c tính th m h
i m t tích. Kho ng 1.
n nay, nó v n khi n 47.
i
i dân
tình tr ng khơng nhà c a. T i th tr n
ngh mát Pangandaran nó phá h y h u h t các khách s n n m trên b bi n;
-
Ngày 29/9/2009 sóng th n xu t hi n
Rich
-
i
27/2/2010, tr
cách th
t
American Samoa và Tây Samoa;
Chile v
Richter g n thành ph Concepcion
antiago 500km v
ng tr n sóng th n tàn phá nhi u
thành ph d c b bi n Chile và nh ng sóng th n nh
Và g
t tr n sóng th n xu t hi n
Hawai và Nh t B n;
b bi
o Oshika c a
Nh t B n 11/3/2011 gây ra th m h a kh ng khi p không nh ng v
ch t khi sóng th
l i hi m h a h
2.2 CÁC NGU
T CÓ KH
Khu v
gi a m t bên là l
t Nam nói riêng có c u trúc ki n t o và
ng l c h c r
a Âu
.
GÂY SÓNG TH N TRÊN BI N
nói chung và Bi
l ch s phát tri
v t
c t p (Liu, 2007).
Á m t bên là l
là vùng chuy n ti p
a Châu Úc, m t khác Bi
C u trúc ki n t o
n c a khu v c
này (Hình 2.4 ):
-
i hút chìm màng bi
b cc
i hút chìm máng bi n Philippine kéo
dài trên 3.000km, ngồi ra cịn các
i hút chìm có quy mơ nh
máng bi n Manila dài 1.
-
n 8.000km (t phía tây
i hút chìm
n Sulu dài 650km.
Các bi n rìa hình thành do tách giãn sau cùng ( bi n Celebes, bi
t Nam, bi n
Sulu, bi n Molucca, bi n Banda, bi n Makassar, bi n Andaman).
-
t b ng l
t ph
hi
cn hi n t
c
kinh tuy
ng quan v
H ng -
n
t ph i trong giai
t ph
t trái.
tài
HVTH: Nguy n Th Minh Lý - MSHV: 12020445
8
LVThS -
n
S t n t i ki u c
n vùng b bi n Vi t Nam
i hút chìm l
t b ng cùng tên Sumatra, c p hút chìm
chìm Timor
Hình 2.4
B
i
t b ng cùng tên Philippines, c p hút
i hút chìm Sumatra)
ki n t o khu v
ng quan v
tài
HVTH: Nguy n Th Minh Lý - MSHV: 12020445
t b ng: c p hút chìm -
(Nguy n
t b ng Sorong.
Xuyên và c ng s ,2005)
9
LVThS -
n
Trong các vùng ngu
t gây ra sóng th n
n vùng b bi n Vi t Nam
t
Bi
n có kh
t Nam là:
RK
Hình 2.5
Các ngu
t có kh
sóng th n Bi
t Nam (ngu n Tr n
Th M Thành và c ng s , 2011)
Chú thích:
- Vùng ngu n B c Bi
- Vùng ngu n Tây Bi
MNL -
Vùng ngu n Manila, PLW - Vùng ngu n Palawan, SL - Vùng ngu n Sulu, CLB - Vùng ngu n
Celebes, RK - Vùng ngu n RyuKyu.
ng quan v
tài
HVTH: Nguy n Th Minh Lý - MSHV: 12020445
10
LVThS -
n
n vùng b bi n Vi t Nam
2.2.1
Do các chuy
ng t t c a m
và tây b c làm cho kh i l
a ch
u m ng khu v c v phía tây
t lên các m ng v
i hút chìm:
Manila, Sulu, Selebes, Markasat, Banda B c, bi
ng
t, nhi u tr n kèm theo sóng th n.
a.
c Luzon:
Hi n t i, các nhà nghiên c
l
(2007) thì v
l n v i xác su
it
ng
tính tốn sóng th n các nhà nghiên c u gi thi t t
tc
t t Mw t 6,5
i hút chìm tây
t Ms=7,9 có kh
c
t t i Mw=
Hình 2.6
tc
l n Mw
tc
i
i hút chìm tây
ng
9 (hình 2.6 ).
i hút chìm RyuKyu
ng quan v
tài
HVTH: Nguy n Th Minh Lý - MSHV: 12020445
(ngu n
)
11
LVThS -
b.
n
n vùng b bi n Vi t Nam
i hút chìm Sulu:
G
n v i chi u dài
368km và 642km.
Hình 2.7
c.
Phân b
t
sâu ngu n Sulu (ngu n Bùi Công Qu , 2010)
i hút chìm Manila:
i ngu
t có th gây sóng th n
l n nh t cho vùng bi n Vi t Nam, v i các tr
tc
i có th
tt
tính tốn
sóng th n các nhà nghiên c u gi thi t r
t
l n t Mw
Hình 2.8
ng
t
n Mw=9. (hình 2.8)
i hút chìm Manila (ngu n
Ca, 2008)
ng quan v
tài
HVTH: Nguy n Th Minh Lý - MSHV: 12020445
12
