BÁO CÁO THU HOẠCH
Xã hội thông tin – xã hội tri thức ngày càng phát triển nhanh chóng, kéo theo
nhu cầu và thị yếu khám phá tri thức và giải trí của con người cũng tăng cao. Nhằm
phục vụ nhu cầu đó và như một lẽ tất yếu khách quan của sự phát triển kinh tế - xã
hội, ngành báo chí truyền thơng khơng ngừng chứng minh những cú “lột xác”
mạnh mẽ. Các loại hình báo chí mới liên tục ra đời với nội dung phong phú, ý
nghĩa và hình thức hấp dẫn, sinh động hơn.
Trong đó, phỏng vấn và tọa đàm là hai phương thức quan trọng trong việc
truyền thơng đại chúng. Phỏng vấn có nhiệm vụ thu thập thơng tin và sử dụng
thơng tin đó để sản xuất các tác phẩm báo chí. Trong khi đó, tọa đàm lại chứng tỏ
thế mạnh trong việc tạo diễn đàn ngôn luận dân chủ, công khai. Là một cuộc trao
đổi bàn bạc của một nhóm đại biểu dưới sự hướng dẫn, điều khiển của người dẫn
chương trình nhằm làm sáng tỏ một vấn đề nào đó mang tính thời sự, được nhiều
người quan tâm. Ngồi khả năng thơng tin nhanh các vấn đề sự kiện mang tính thời
sự, quan trọng, định hướng nhận thức và hành vi của công chúng thông qua lăng
kính chủ quan của các khách mời ở nhiều cương vị xã hội khác nhau, thể loại tọa
đàm còn đem đến một phương thức chuyển tải thông tin rất mới, rất sống động đến
độc giả.
Theo kế hoạch giảng dạy của khoa Phát thanh-Truyền hình, chúng em – sinh
viên lớp báo chí đa phương tiện k34.A1 đã được học tập mơn Phỏng vấn và Tọa
đàm do thầy Nguyễn Bình Dương phụ trách giảng dạy. Với những lí thuyết đã học
cùng những bài học thực tế trong quá trình sáng tạo tác phẩm, chúng em đều cảm
thấy hào hứng khi tham gia môn học. Đây là một trong những môn học chuyên
ngành quan trọng, tạo nền tảng giúp chúng em tự tin hơn khi theo đuổi nghề báo.
Dưới đây là một số chia sẻ, cảm nhận của em về môn học:


PHẦN 1: NHỮNG LÍ THUYẾT CƠ BẢN
1. Phỏng vấn
1.1. Khái niệm.
Phỏng vấn nói chung, trước hết là một hoạt động giao tiếp giữa các đối tượng

nhằm mục đích thu thập thông tin. Về mặt ngôn ngữ, phỏng vấn là một từ Hán
Việt, “phỏng” có nghĩa là thăm hỏi, điều tra, “vấn” có nghĩa là hỏi. Theo đó, phỏng
vấn có nghĩa là một hoạt động dưới hình thức hỏi đáp nhằm tìm hiểu thơng tin về
một vấn đề nào đó giữa người này với người khác.
Ngày nay, khái niệm phỏng vấn cịn được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác
nhau. Ví dụ, đối với lĩnh vực xã hội học, phỏng vấn là một phương pháp thu thập
thông tin, phục vụ cho một chủ đề hoặc một đề tài nghiên cứu nào đó. Phỏng vấn
xã hội học được tiến hành dưới hình thức bảng hỏi hoặc phỏng vấn sâu một vài cá
nhân. Danh tính của người được hỏi khơng phải là yếu tố quan trọng, có thể được
giấu kín. Các câu hỏi đều được chuẩn bị kĩ lưỡng từ trước và giống nhau đối với tất
cả người được hỏi, thường mang sắc thái trung tính để đảm bảo thuận tiện, nhanh
chóng, khách quan.
Trong báo chí, phỏng vấn là một phương pháp của nhà báo để thu thập thông
tin, sáng tạo nên tác phẩm báo chí. Đồng thời phỏng vấn là một thể loại báo chí.
Theo quy chế phỏng vấn trên báo chí ( Luật báo chí năm 2016): Phỏng vấn là
thể loại báo chí nhằm cung cấp thơng tin cho cơng chúng thông qua việc đặt câu
hỏi của nhà báo và trả lời của người được phỏng vấn.
Những tiện ích mà internet mang lại đã thay đổi cơ bản cách thức tiếp nhận
thông tin của công chúng, đồng thời tạo ra một mơi trường báo chí mới để các loại
báo chí tiếp tục sinh sôi và nảy nở. Phỏng vấn, với tư cách là một thể loại báo chí
lâu đời khi bắt gặp mơi trường thuận lợi ấy đã có sự phát triển mạnh mẽ. Hàng loạt
các bài phỏng vấn liên tục được đăng tải dưới nhiều hình thức và đều thu hút sự
tham gia của một lượng công chúng đông đảo. Đặc biệt sự xuất hiện của những


bản phỏng vấn trực tuyến góp phần hình thành một thói quen tốt đẹp đó là sự tham
gia trực tiếp, dân chủ và hết sức cần thiết của đông đảo cơng chúng vào mơi trường
báo chí. Mặt khác sẽ tạo mơi trường tác nghiệp lí tưởng cho các phóng viên.
1.2. Các kiểu phỏng vấn.
Tùy thuộc vào mục đích, phỏng vấn như là phương pháp thu thập thơng tin có

thể được chia thành một số kiểu chính sau đây:
a. Phỏng vấn thông tin: kiểu thông dụng nhất nhằm thu thập tài liệu cho các
tin tức. Xương sống của bài phỏng vấn thơng tin điển hình chính là các câu hỏi có
tính cốt yếu đối với nhà báo: ai? Cái gì? ở đâu? Khi nào? Tại sao? Để làm gì?
Những câu hỏi này hồn tồn đủ để thu thập các thơng tin xác thực. Song để đi sâu
hơn vào đề tài, nhà báo cần phải sử dụng các câu hỏi khác có chức năng làm rõ
hoặc gạn lọc thông tin. Việc thiết lập các câu chuyên sâu, tìm hiểu kĩ về tin tức địi
hỏi nhà báo phải có sự quan sát, thể hiện ý tưởng của bản thân.
b. Phỏng vấn điều tra: được tiến hành với mục đích nghiên cứu sâu hơn một
sự kiện hay một vấn đề nào đó
c. Phỏng vấn chân dung hay còn được gọi là phỏng vấn cá nhân: chỉ tập trung
vào nhân vật. Nhân vật của cuộc phỏng vấn như vậy có thể là một người đã thể
hiện mình trong một phạm vi nào đó của đời sống xã hội và thu hút được sự chú ý
của đơng đảo cơng chúng
Một số hình thức phỏng vấn như: họp báo, thông báo vắn tắt, phỏng vấn qua
điện thoại, phỏng vấn qua thư điện tử, hội thảo từ xa hoặc chat
1.3.

Các bước trong quy trình sáng tạo tác phẩm

Một là: chuẩn bị
Trước hết cần lập đề cương cho buổi phỏng vấn, Đầu tiên phóng viên phải tự
mình quyết định sẽ làm gì ở cuộc phỏng vấn và nhằm mục đích gì. Điều đó có
nghĩa là ta phải sắp xếp, ghi chép lại những câu hỏi từ trước. Đây là bước cơ bản
và quan trọng nhất của cuộc phỏng vấn.


Tiếp đến là viết lời mời gọi cho buổi phỏng vấn. Giống như sapo trong phỏng
vấn thông thường, nội dung của lời mời gọi bao gồm đề tài phỏng vấn, lý do tiến
hành phỏng vấn, người trả lời phỏng vấn, thời gian tiến hành phỏng vấn. Cách đặt

vấn đề ở lời mời gọi có hay, có hấp dẫn thì mới cuốn hút được sự quan tâm của độc
giả.
Hai là: Thực hiện phỏng vấn
Thành phần chính tham gia buổi phỏng vấn là nhà báo, biên tập viên, phóng
viên, nhân vật được phỏng vấn và công chúng (nếu cần). Mỗi thành phần sẽ đảm
nhiệm vai trị riêng, góp phần vào sự thành cơng của buổi phỏng vấn. Nhà báo,
phóng viên, biên tập viên là người chủ động trong suốt quá trình diễn ra phỏng
vấn. Nhà báo sẽ nhân câu hỏi từ công chúng ( nếu là phỏng vấn trực tuyến) lựa
chọn câu hỏi phù hợp, biên tập lại rồi đưa cho người được phỏng vấn.
Nhân vật được phỏng vấn thường là những người nổi tiếng, có thẩm quyền,
có chun mơn trong từng lĩnh vực của đời sống xã hội.
Công chúng ( thành phần quan trọng trong buổi phỏng vấn trực tuyến) quyết
định hình thức phỏng vấn đó có phải là trực tuyến hay không.
Ba là: Sau cuộc phỏng vấn
Nôi dung sẽ được biên tập lại ở các mức độ khác nhau. Người được phỏng
vấn có quyền được xem lại nội dung trả lời, trước khi bài phỏng vấn được đăng tải
trên các phương tiện truyền thông đại chúng.
2. Tọa đàm
2.1. Khái niệm
Theo từ điển Từ và ngữ Hán Việt, “Tọa” là ngồi, “đàm” là nói chuyện với
nhau. Tọa đàm là ngồi họp với nhau để trao đổi ý kiến thân mật với nhau về một
vấn đề nào đó.


Trong lĩnh vực báo chí, thuật ngữ tọa đàm thường được xuất hiện khi đề cập
đến một vấn đề, một sự kiện, một tình huống, một hồn cảnh nổi bật và có ý nghĩa
thời sự, được đơng đảo cơng chúng quan tâm và theo dõi.
Đặc điểm của cuộc tọa đàm trên báo chí: Có đơng người tham gia, trong đó
khơng thể thiếu người dẫn chương trình với vai trị là người tổ chức, điều khiển,
dẫn dắt thậm chí trực tiếp tham gia vào các cuộc trao đổi, bàn bạc, tranh luận.

Những khách mời của chương trình là những người trực tiếp liên quan đến chủ đề
hoặc những người có uy tín, kinh nghiệm và có vị trí xã hội nhất định. Những ý
kiến họ đưa ra thường là những ý kiến cá nhân và có độ tin cậy cao. Do vậy, trong
tọa đàm có thể có những ý kiến trái chiều và sự có sát trong q trình tranh luận sẽ
trở thành nội dung chính tạo ra sự hấp dẫn của hình thức báo chí này. Mỗi cuộc tọa
đàm dù có được chuẩn bị từ trước nhưng bao giờ cũng có những yếu tố bất ngờ do
sự phong phú của nội dung ý tưởng mà những người tham gia mang tới. Điều này
đã tạo nên sức hút cho các chương trình tọa đàm hiện nay.
2.2.

Các bước cơ bản thực hiện chương trình tọa đàm.

Một là: Đặt vấn đề: Người dẫn chương trình giới thiệu lí do thực hiện tọa
đàm, giới thiệu chủ đề, những nội dung chính sẽ giải quyết trong cuộc tọa đàm,
giới thiệu khách mời…Đặt vấn đề là chiếc “cầu” nối người nghe với cuộc tọa đàm
để họ có những hình dung dễ dàng về những vấn đề được đề cập trong chương
trình. Phần này thường dài 1-3 phút.
Hai là: Giải quyết vấn đề (phần thân tọa đàm): được thiết kế với hệ thống lời
dẫn, câu hỏi do chủ tọa đặt ra, cùng câu trả lời (quan điểm, ý kiến, thông tin từ các
khách mời) nhằm làm sáng tỏ khía cạnh nội dung đặt ra trong tọa đàm. Trong phần
này nhà báo còn sử dụng các bảng tư liệu kết hợp (có thể là phóng sự ngắn, phản
ánh ngắn, chùm ý kiến…) để cung cấp thêm nội dung thông tin hoặc tạo căn cứ đặt
câu hỏi; xử lý câu hỏi của thính giả gọi điện tới (tùy thuộc vào hình thức tọa đàm)
hoặc xử lý các phát sinh ngoài dự kiến.


Ba là: Phần kết thúc vấn đề: Kết thúc vấn đề tọa đàm, thực chất là tóm lại
ngắn gọn nhất những nội dung quan trọng phần giải quyết vấn đề nhằm “ghim”
những thơng tin chính yếu nhất vào tâm trí khán giả. Phần kết thúc cũng có thể gợi
mở những hướng bàn luận tiếp theo về chủ đề hoặc nhấn mạnh một lần nữa ý nghĩa

thực hiện cuộc tọa đàm.
3.

Phân biệt phỏng vấn và tọa đàm

Về cơ bản tọa đàm có nhiều nét tương đồng với phỏng vấn. Tuy nhiên có hai
điểm khác nhau cơ bản giữa hai hình thức này đó là mức độ tham gia của khách
mời và vai trị của cơng chúng trong cuộc phỏng vấn.
Khi thực hiện phỏng vấn, phóng viên hay người phỏng vấn chỉ có thể đặt câu
hỏi và vai trị của phóng viên và người đối thoại là bình đẳng với đối tượng cùng
tham gia vào hành động giao tiếp. Phóng viên chỉ có thể dẫn dắt ảnh hưởng tư duy
của người được phỏng vấn.
Đối với tọa đàm, mục đích là trao đổi với khách mời nhằm cung cấp những
lời giải thích hoặc quan điểm, ý kiến từ nhiều góc nhìn khác nhau về các sự kiện
vấn đề. Về nội dung, tọa đàm thường ghi lại những quan điểm, ý kiến, bình luận
hoặc giải thích của người trả lời trước một sự kiện, vấn đề nảy sinh trong đời sống
xã hội. Ở hình thức này vai trò của khách mời là quan trọng hơn cả, phóng viên chỉ
là người dẫn dắt cuộc phỏng vấn, nêu vấn đề và đảm bảo mọi thứ diễn ra “đúng
luật”. Sự tham gia của khách mời là tuyệt đối hay nói cách khác, ở hình thức này
khơng hề có sự tham gia của cơng chúng. Mọi diễn biến sẽ xoay quanh ý kiến của
các chuyên gia và nhiệm vụ của họ là phải thảo luận, trao đổi với nhau để tìm ra
một kết luận, một hướng giải quyết cuối cùng cho vấn đề.
Tóm lại sự khác biêt rõ nét nhất giữa phỏng vấn và tọa đàm là các dạng phỏng
vấn thì chỉ có hỏi-đáp, hỏi – đáp giữa cơng chúng và khách mời ; cịn tọa đàm cịn
có sự giao lưu, tương tác, trao đổi, tranh luận giữa các khách mời với nhau.


PHẦN 2: QUÁ TRÌNH HỌC TẬP VÀ KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
1. Những thuận lợi và khó khăn
a. Thuận lợi

Là một sinh viên chuyên ngành Báo chí đa phương tiện, trong q trình học
tập tại trường em đã được thầy cơ trang bị những kiến thức cơ bản và được thực
hành tạo các sản phẩm báo chí qua các mơn học, được đăng tải trên website của
khoa. Vì vậy, quá trình học tập của em cũng có nhiều thuận lợi, khơng quá bỡ ngỡ
trước những công việc được giao. Chúng em đã có những trải nghiệm thú vị, áp
dụng những kiến thức đã học trong quá trình làm các bài tập giữa kì và kiểm tra
cuối kì.
Trước khi bắt đầu thực hiện các buổi phỏng vấn hay tọa đàm, em đã tìm hiểu
rất kĩ quy trình phỏng vấn, cùng các bạn trong nhóm lên ý tưởng nội dung sao cho
phù hợp. Các bạn trong nhóm đều có tinh thần học tập, ý thức tự giác trong các
nhiệm vụ được giao nên nhóm chúng em làm việc đạt hiệu quả tốt. Từ đó, em cũng
rèn luyện được khả năng tự lập cho bản thân, tinh thần trách nhiệm, thái độ làm
việc nghiêm túc, khẩn trương.
Em đã học hỏi được rất nhiều kinh nghiệm trong làm nghề như khai thác
thông tin, sáng tạo tác phẩm,... Trong quá trình làm việc, em cảm thấy mình như
một phóng viên thực thụ, cùng các bạn trong nhóm tham gia vào tồn bộ q trình
sáng tạo tác phẩm báo chí truyền hình. Trong khi làm việc trực tiếp, em được va
chạm với thực tế, được học hỏi thêm kinh nghiệm trong khi tác nghiệp ngoài hiện
trường, được vận dụng những kinh nghiệm thầy cô đã trang bị trong suốt những
năm tháng học tập trên ghế nhà trường. Nhưng khi ra tác nghiệp có rất nhiều tình
huống phải xử lí nhanh nhạy, cho nên đây là bài học vô cùng quý giá. Đây là tiền
đề cũng như động lực để em theo đuổi nghề báo, cố gắng rèn luyện để khả năng tư
duy, khả năng thực hành thực tế ngày càng tiến bộ hơn.


Khi đi thực tế em được thực hành xây dựng một bài phỏng vấn trên truyền
hình với kĩ năng phỏng vấn, cách tiếp cận nhân vật, cách đặt câu hỏi phỏng vấn,
khai thác thông tin một cách đầy đủ và hiệu quả.
Thời gian học tập tuy ngắn nhưng em đã được thầy chia sẻ những kiến thức
qua những bài giảng. Đặc biệt là sự hướng dẫn, góp ý tận tình của thầy qua các sản

phẩm giúp chúng em nhận ra được những điểm mạnh và thiếu sót của bản thân để
từ đó rút ra những bài học bổ ích.
b. Khó khăn
Trong sản phẩm này chúng em phải tự hoàn thiện ở tất cả các cơng đoạn nên
vẫn cịn nhiều khó khăn, đặc biệt là ở phần quay và khả năng phỏng vấn nhân vật.
Để trở thành một người MC ( người dẫn dắt buổi trị chuyện) khơng phải ai cũng
làm được, địi hỏi phải có giọng nói cũng như khả năng tự tin, linh hoạt trong các
tình huống. Vì vậy, chúng em cũng phải cân nhắc rất kĩ trước khi lựa chọn MC.
Phần quay cũng gặp nhiều khó khăn vì chúng em cũng chưa có nhiều kĩ năng,
lựa chọn góc máy quay sao cho thật chuẩn và đẹp mắt. Bên cạnh đó sự khó khăn
về các thiết bị cũng là hạn chế.
2. Bài học kinh nghiệm
Môn học này giúp em có cơ hội cọ xát, đánh giá được khả năng của bản thân,
từ đó có ý thức phát huy những điểm mạnh và học hỏi, bồi dưỡng thêm những mặt
còn thiếu sót. Những bài học bổ ích từ thực tế giúp em có cái nhìn đúng đắn, mạnh
dạn hơn trước những sự kiện, vấn đề mà mình đang quan tâm, rèn luyện sự tự tin,
cách giao tiếp hay xử lí tình huống trong khi tác nghiệp.
Khi bắt tay vào thực hiện yêu cầu của thầy, chúng em đã phải cân nhắc, lựa
chọn rất kĩ về chủ đề cũng như tìm kiếm nhân vật trả lời phỏng vấn. Đề tài phải thu
hút được sự quan tâm của độc giả nhưng cũng phải phù hợp với khả năng của các
thành viên trong nhóm. Vì vậy, chúng em đã lựa chọn chủ đề “Làm đẹp khơng
khó” cho bài kiểm tra giữa kì. Làm đẹp là một vấn đề được đông đảo mọi người


quan tâm, đặc biệt là giới trẻ. Bởi việc làm đẹp giúp cho mỗi người trở nên rạng rỡ,
tự tin hơn cũng là cách tự yêu thương, trân trọng bản thân mình. Và chúng em cũng
khá thuận lợi khi liên hệ với chuyên gia trang điểm, bởi nhân vật có khả năng nói
chuyện rất tự tin, tạo cho buổi phỏng vấn một khơng khí rất thoải mái. Có những
lúc MC cịn vấp trong khi đặt câu hỏi nhưng chính chị là nhân vật nhưng cũng là
người giúp chúng em cảm thấy bớt căng thẳng, thoải mái hơn. Được trực tiếp nghe

những chia sẻ về trang điểm, nhìn thấy sự thay đổi ở nhân vật trải nghiệm, chúng
em cũng có thêm những bài học bổ ích.
Qua mơn học, em đã rút ra được một số kinh nghiệm, bài học quan trọng như
sau:
- Việc chuẩn bị trước cho cuộc phỏng vấn hay tọa đàm là điều không thể
thiếu. Phải tập hợp đầy đủ những chỉ dẫn và thông tin cơ bản về đối tượng và
người được phỏng vấn. Tăng cường năng lực nghiệp vụ. Xác định các câu hỏi
phỏng vấn. Phải biết điểm then chốt của các câu hỏi này là gì. Đồng thời phải phán
đoán các phương án trả lời để có sự nhạy bén và chính xác trong phản ứng và bổ
sung các câu hỏi.
- Về mặt tâm lý cũng cần thiết phải được chuẩn bị chu đáo. Người phỏng vấn
phải thật bình tĩnh tự tin, linh hoạt và tự chủ trong suốt quá trình phỏng vấn hay tọa
đàm diễn ra. Trong q trình thực hiện, MC khơng những chỉ quyết định đưa ra
những câu hỏi nào cho phù hợp mà cịn phải theo dõi, thu nhận những thơng tin
mới, xử lý chúng và có thể sẽ dẫn dắt cuộc phỏng vấn (tọa đàm) đi theo một chiều
hướng mới mẻ và thú vị hơn.
- Phải tạo khơng khí giúp buổi nói chuyện được diễn ra một cách thoải mái
nhất. Bởi người bị phỏng vấn do bị nhiều yếu tố chi phối rất dễ ức chế tâm lý làm
cho cấu trúc ngơn ngữ, giọng nói và cách trình bày thiếu logíc và mất tự nhiên.
Trong trạng thái tâm lý căng thẳng, thậm chí nhân vật khơng có khả năng nghe rõ


và chính xác câu hỏi. Một người phỏng vấn có kinh nghiệm và chuẩn bị tốt sẽ nhận
thấy điều này và sẽ cố gắng làm điều gì đó để giải thốt người bị phỏng vấn ra khỏi
tình trạng đó.Trong bất cứ hoàn cảnh nào người phỏng vấn cũng phải giữ thế chủ
động và chỉ có thời gian rất ngắn để phân tích đánh giá, cảm nhận và ra các quyết
định.
- Trong buổi phỏng vấn (tọa đàm) người phỏng vấn sẽ trình bày tóm tắt những
vấn đề cần được khai thác hoặc đáng quan tâm, và sẽ phải có sự khích lệ đúng mức
để cho phép người bị phỏng vấn có thể nói nhiều và nói tập trung nhất. Đây là cơ

hội thể hiện sự hợp tác và chấp nhận các yêu cầu của người chủ cuộc phỏng vấn,
giúp cho người bị phỏng vấn có cơ hội giãi bày. Những trao đổi ngắn trước khi tiến
hành phỏng vấn chính thức làm cho hai bên hiểu nhau hơn và làm cho người bị
phỏng vấn cảm thấy thoải mái và tự tin hơn, bên cạnh đó người phỏng vấn có thể
thực hiện kiểm tra các thiết bị kỹ thuật để điều chỉnh một vài yếu tố như tính
mạch lạc, giọng, âm lượng và âm sắc, về độ nhạy và hướng của Micro.
Kỹ thuật hỏi:
Một cuộc phỏng vấn là một cuộc hội thoại có mục đích. Trong một bình diện nào
đó người phỏng vấn phải nắm chắc mục đích của cuộc phỏng vấn là gì. Sự tìm hiểu
trước đối tượng bị phỏng vấn là việc làm cần thiết bởi trong cuộc phỏng vấn người
hỏi phải luôn dựa vào câu trả lời để đưa ra các câu hỏi mới.
Ý thức được vai trò và trách nhiệm của bản thân, trong quá trình thực hiện
các tác phẩm em đã cố gắng vận dụng những kiến thức đã học trong trường vào
thực tiễn. Sản phẩm hoàn thành cùng với những góp ý từ thầy đã cho em bài học
kinh nghiệm rút ra được. Sau những lỗi mắc phải em thấy mình đã trưởng thành
hơn.
Một lần nữa em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Khoa Phát Thanh – Truyền
Hình và thầy Nguyễn Bình Dương đã tạo điều kiện thuận lợi về thời gian và hỗ trợ
giúp đỡ em trong quá trình học tập. Những lời dạy, những lời chi sẻ của thầy cô và


những sự trải nghiệm thực tế “mắt thấy tai nghe” này sẽ là những bài học quý báu
cho chúng em bước vào nghề. Em xin chân thành cảm ơn!