ĐẶC SẢN ĐỒNG NAI BƯỞI TÂN TRIỀU
NĂM 2020
MỤC LỤC
PHẦN TỔNG QUAN………………………………………….…………….tr2
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI………………………….………………………………tr2
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI……………………….……....…………..tr2
III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU………………………………………………….tr2
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU……………………………………………...tr2
PHẦN NỘI DUNG…………………………………………………………..tr3
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ VÙNG ĐẤT TÂN TRIỀU - BIÊN HÒA - ĐỒNG
NAI……………………………………………..…………………………………..tr3
I. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH…………………………………………….…....tr3
II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN……………………………….…………………tr5
III. NƠNG NGHIỆP……………………………………………………........tr6
CHƯƠNG 2: BƯỞI TÂN TRIỀU………………………………………………….tr7
I. NGUỒN GỐC……………………………………………………………..tr7
II. ĐẶC ĐIỂM……………………………………………………………….tr8
III. HÀM LƯỢNG DINH DƯỠNG…………………………………………tr8
IV. CÁCH TRỒNG VÀ CHĂM SÓC……………………………………….tr8
CHƯƠNG 3: TỪ THỨ TRÁI LẠ ĐẾN ĐẶC SẢN CẢ VÙNG…………………..tr10
CHƯƠNG 4: CÁC MÓN ĂN ĐẶC SẢN…………………………………………tr11
CHƯƠNG 5: SO SÁNH…………………………………………………………..tr13
CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN…………………………………………………………tr15
TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………………………….tr16
1
PHẦN TỔNG QUAN
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong rất nhiều sản phẩm nông nghiệp, thủ công nghiệp của vùng đất giàu truyền
thống văn hóa lịch sử Đồng Nai tại sao bưởi Tân Triều lại trở nên nổi bật và trở thành đặc
sản nơi đây.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
Tìm hiểu thêm về bưởi Tân Triều
Phương pháp chọn giống, phương pháp trồng trọt, thời gian canh tác
Lý do gì làm cho bưởi Tân Triều trở thành đặc sản của vùng đất Đồng Nai
III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Bưởi Tân Triều và vùng đất Tân Triều
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Phương pháp tiếp cận hệ thống
Phương pháp phân tích, tổng hợp
Phương pháp so sánh
-------------------------------------------------------------------------------------
2
PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ VÙNG ĐẤT TÂN TRIỀU - BIÊN HỊA ĐỒNG NAI
I. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH
Lịch sử của Đồng Nai gắn liền với lịch sử của vùng đất Nam Bộ . Nước Đại Việt lúc
bấy giờ chỉ từ ải Nam Quan đến vùng Bắc Đèo Ngang (Hà Tĩnh ngày nay). Việc mở rộng
được bắt đầu khi có những giao tranh giữa Đại Việt và vương quốc Chăm Pa láng giềng lúc
bấy giờ.
Để mở rộng cõi bờ về phía Nam, nước Đại Việt lúc bấy giờ đã biết tổ chức một quân
đội tốt, hùng hậu và có chiến lược nhu lẫn cương để thực hiện mưu đồ Nam tiến của mình.
Năm 1627, nước Việt Nam lúc bấy giờ xảy ra giao tranh giữa vua Lê - Chúa Trịnh và
Chúa Nguyễn, lịch sử vẫn gọi là thời kỳ Trịnh - Nguyễn phân tranh, đây là cuộc phân tranh
tạo ra tình trạng cát cứ trong lịch sử Việt Nam. Cuộc sống của người dân đói khổ và lâm vào
lầm than. Điều này tạo ra một làn sóng di dân ồ ạt đầu tiên từ Bắc vào Nam, trong đó có làn
sóng di dân từ Thuận-Quảng vào Đồng Nai tìm đất sinh sống và tái lập nghiệp. Người Việt
di cư đến đâu thì khai khẩn và phá hoang lấy đất canh tác đến đó tạo nên vùng đất trù phú.
Ruộng lúa, hoa màu xanh tốt.
Năm 1679, nhà Minh ở Trung Quốc sụp đổ, Tổng binh Trần Thượng Xuyên trấn thủ
các châu Cao, Lôi, Liêm không khuất phục nhà Thanh đã đem 50 chiến thuyền, 3.000 binh
lính thân tín và gia quyến đến xin thuần phục chúa Nguyễn ở Thuận Hóa. Lúc bấy giờ, đứng
đầu nhà Nguyễn là Chúa Nguyễn Phúc Tần đã thu nhận họ và cho vào khai khẩn, mở mang
vùng đất Đông Phố (Cù lao Phố ngày nay). Họ biến Cù Lao Phố trên sông Đồng Nai trở
thành một thương cảng sầm uất và phát triển.
Năm Mậu Dần 1698, chúa Nguyễn sai Thống suất Chưởng cơ Lễ Thành Hầu Nguyễn
Hữu Cảnh vào kinh lược vùng đất Đồng Nai (lúc này, từ Đồng Nai hay vùng đất Đồng Nai
là ám chỉ cả một vùng Nam Bộ rộng lớn của bây giờ), đặt vùng đất mới thành phủ Gia Định,
chia làm 2 huyện: huyện Phước Long (Đồng Nai) dựng dinh Trấn Biên, huyện Tân Bình (Sài
Gịn) dựng dinh Phiên Trấn. Ngồi ra, Nguyễn Hữu Cảnh cịn cho lập bộ đinh, bộ điền, chiêu
mộ những người có vật lực từ các vùng khác vào lập nghiệp và phát triển kinh tế.
Năm 1802, dinh Trấn Biên được vua Gia Long đổi thành trấn Biên Hòa, nhưng vẫn
thuộc phủ Gia Định. Năm 1808, trấn Biên Hòa thuộc thành Gia Định, đặt Phước Long thành
phủ, đặt ra các tổng Phước Chính, Phước An, Bình An, Long Thành làm huyện. Năm 1836,
trấn Biên Hòa được vua Minh Mạng đổi thành tỉnh Biên Hoà. Năm 1837, lập thêm hai phủ
Phước Tuy và các huyện Nghĩa An, Long Khánh, Phước Bình.
Vào năm 1840, đặt thêm bốn phủ là Tân Định, Tân Bình, Tân Lợi và Tân Thuận. Năm
1851, Vua Tự Đức nhập hai huyện Phước Bình và Long Khánh vào các phủ Phước Long và
Phước Tuy. Năm 1882, sau khi Hòa ước Nhâm Tuất được ký, lúc này triều đình nhà Nguyễn
3
cắt đất giao 3 tỉnh Gia Định, Định Tường và Biên Hồ cho Pháp. Sau đó, Pháp chia Biên
Hịa thành ba tỉnh là Biên Hòa, Thủ Dầu Một và Bà Rịa. Đến thời Việt Nam Cộng hòa, đất
Đồng Nai được chia làm 3 tỉnh là Biên Hòa, Long Khánh, Phước Tuy.
Đầu năm 1975, hợp nhất 3 tỉnh này thành lập tỉnh Đồng Nai, tỉnh lỵ đặt tại thị xã Biên
Hòa.
Năm 1976, Thị xã Biên Hòa được nâng cấp thành thành phố Biên Hịa - đơ thị loại 3,
trực thuộc tỉnh Đồng Nai. Ban đầu, tỉnh Đồng Nai có tỉnh lị là thành phố Biên Hòa, thị xã
Vũng Tàu và 9 huyện: Châu Thành, Duyên Hải, Long Đất, Long Thành, Tân Phú, Thống
Nhất, Vĩnh Cửu, Xuân Lộc, Xuyên Mộc.
Đến năm 1991, tỉnh Đồng Nai có 11 đơn vị hành chính gồm: thành phố Biên Hòa (tỉnh
lị), thị xã Vĩnh An và 9 huyện: Châu Thành, Định Quán, Long Đất, Long Khánh, Long
Thành, Tân Phú, Thống Nhất, Xuân Lộc, Xuyên Mộc.
Ngày 12 tháng 8 năm 1991, kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa VIII ra nghị quyết chia tỉnh
Đồng Nai thành 2 tỉnh Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu.
Năm 1993, thành phố Biên Hịa được cơng nhận là đơ thị loại 2, trực thuộc tỉnh Đồng
Nai. Ngày 23 tháng 6 năm 1994, chia huyện Long Thành thành 2 huyện: Long Thành và
Nhơn Trạch. Cùng năm, điều chỉnh địa giới một số xã thuộc huyện Định Quán.
Ngày 21 tháng 8 năm 2003, Chính phủ ban hành Nghị định số 97/2003/NĐ - CP, thành
lập thị xã Long Khánh và các phường, xã trực thuộc thị xã Long Khánh, thành lập các huyện
Cẩm Mỹ, Trảng Bom. Ngày 5 tháng 2 năm 2010, điều chỉnh địa giới thành phố Biên Hòa và
huyện Long Thành.
Năm 2014, thị xã Long Khánh và huyện Xuân Lộc được công nhận là 2 đơn vị cấp
huyện đạt chuẩn Nông thôn mới đầu tiên của cả nước
Ngày 30 tháng 12 năm 2015, thành phố Biên Hịa được cơng nhận là đô thị loại 1 và
thị xã Long Khánh là đô thị loại 3 trực thuộc tỉnh Đồng Nai.
Đến nay tỉnh Đồng Nai có 11 đơn vị hành chính cấp huyện, gồm 1 thành phố và 1 thị
xã và 9 huyện, chia làm 136 xã, 29 phường và 6 thị trấn.
Làng bưởi Tân Triều ngày nay thuộc ấp Tân Triều, xã Tân Bình, huyện Vĩnh Cửu,
tỉnh Đồng Nai. Nơi này trước đây nổi tiếng với tên gọi làng bưởi Biên Hòa vào những năm
70 của thế kỉ trước nhưng do sự phát triển của dân số và sự thay đổi của hệ thống hành chính
nên đã được đổi tên thành làng bưởi Tân Triều.
4
Bản đồ tỉnh Đồng Nai
Nguồn: />_Dong_Nai_Province.png
II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN
Tỉnh Đồng Nai có địa hình vùng đồng bằng và bình ngun với những núi sót rải rác,
có xu hướng thấp dần theo hướng bắc nam, với địa hình tương đối bằng phẳng. Địa hình có
thể chia làm các dạng là địa hình đồng bằng, địa hình trũng trên trầm tích đầm lầy biển, địa
đồi lượn sóng, dạng địa hình núi thấp, đất phù sa, đất gley và đất cát có địa hình bằng phẳng,
nhiều nơi trũng ngập nước quanh năm. Đất đen, nâu, xám hầu hết có độ dốc nhỏ hơn 8 0, đất
5
đỏ hầu hết nhỏ hơn 150. Riêng đất tầng mỏng và đá bọt có độ dốc cao. Tỉnh Đồng Nai có
quỹ đất phong phú và phì nhiêu. Có 10 nhóm đất chính, tuy nhiên theo nguồn gốc và chất
lượng đất có thể chia thành 3 nhóm chung gồm: các loại đất hình thành trên đá bazan, các
loại đất hình thành trên phù sa cổ và trên đá phiến sét, các loại đất hình thành trên phù sa
mới. Trong tổng diện tích tự nhiên, diện tích đất nơng nghiệp chiếm 49,1%, diện tích đất lâm
nghiệp chiếm 30,4%, diện tích đất chuyên dùng chiếm 13%, diện tích đất khu dân cư chiếm
2,1%, diện tích đất chưa sử dụng chiếm 5,4%.
Khí hậu Đồng Nai là khí hậu nhiệt đới gió mùa, có hai mùa tương phản nhau là mùa
khô và mùa mưa. Mùa khô thường bắt đầu từ tháng 12 đến tháng 4 năm sau, mùa mưa kéo
dài từ tháng 5 đến tháng 11. Khoảng kết thúc mùa mưa dao động từ đầu tháng 10 đến tháng
12. Nhiệt độ trung bình năm 25 – 270C, số giờ nắng trong năm 2.500 – 2.700 giờ, độ ẩm
trung bình 80 – 82%.
Rừng Đồng Nai có đặc trưng cơ bản của rừng nhiệt đới, có tài nguyên động, thực vật
phong phú đa dạng, tiêu biểu là vườn quốc gia Nam Cát Tiên. Tài nguyên khoáng sản khá
phong phú về chủng loại như kim loại quý, kim loại màu, đá quý, nguyên liệu gốm sứ, vật
liệu xây dựng, phụ gia xi măng, than bùn, nước khoáng và nước nóng…
III. NƠNG NGHIỆP
Với điều kiện khí hậu phù hợp cho việc trồng cây công nghiệp và cây ăn quả (đất đỏ
bazan, đất hình thành trên phù sa cổ, đất trên đá phiến sét và đất hình thành trên phù sa mới
cộng với mưa nhiều, số giờ nắng cao…) nên khơng khó hiểu khi ngành nơng nghiệp dù chỉ
chiếm 6% GDP của tỉnh nhưng Đồng Nai vẫn thúc đẩy ngành nông nghiệp phát triển, nâng
cao đời sống của người làm nông nghiệp hơn nữa. Cụ thể, ngành nông nghiệp Đồng Nai xác
định chuyển dịch theo hướng nâng cao giá trị, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất để tăng
khả năng cạnh tranh tại thị trường nội địa và tạo chỗ đứng trên thị trường quốc tế.
Tỷ lệ giá trị sản phẩm chăn ni sản xuất theo quy trình an toàn đạt 53% trên tổng sản
lượng với khoảng 45% tổng đàn heo, 30.5% tổng đàn gà được truy xuất nguồn gốc. Ngoài
ra, trên 62% tổng đàn gia súc, gia cầm được sản xuất theo hình thức hợp tác liên kết.
Tồn tỉnh hiện có gần 80% diện tích đất sản xuất nơng nghiệp có ứng dụng cơng nghệ
cao trong các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng, khai thác thủy sản.
Tỉnh cũng xây dựng chỉ dẫn địa lý với bưởi Tân Triều và chôm chôm Long Khánh.
Nhằm tăng hiệu quả trong chuyển dịch cơ cấu tồn diện ngành nơng nghiệp, Đồng Nai cịn
phát triển chuỗi liên kết, góp phần thúc đẩy mạnh tính chun mơn hóa, mở rộng sản xuất,
nâng cao sức cạnh tranh sản phẩm.
Xây dựng một thế mạnh sản xuất nông nghiệp riêng thực hiện ở mỗi xã, mỗi vùng. Cụ
thể, xã Xn Định, xã Bảo Hịa có diện tích đất bazan dồi dào, phù hợp phát triển cây ăn trái
đặc sản như chôm chôm, sầu riêng. Xã Xuân Thọ, Xuân Bắc, Suối Cao là vùng đất sỏi cơm
phù hợp phát triển cây hồ tiêu, cây xoài, cây có múi. Xã Xn Hưng, Xn Hịa là vùng đất
cát pha sét phù hợp với phát triển xoài, thanh long…
6
CHƯƠNG 2: BƯỞI TÂN TRIỀU
I. NGUỒN GỐC
Bưởi Tân Triều thuộc giống bưởi đường lá cam, tên khoa học là Citrus maxima (Burm)
Mer, được trồng nhiều ở vùng Đông Nam Bộ chủ yếu là ven sơng Đồng Nai. Giống bưởi
này có xuất xứ tại Barzil vào năm 1869, cùng 1 loại bưởi có tên là bưởi đường Cau Nớm,
hai giống bưởi này đã theo chân một vị linh mục từ vùng đất Nam Mỹ rực nắng xa lạ tìm về
Tân Triều, lặng lẽ cắm rễ vào vùng đất phù sa, yên vị tỏa bóng mát rồi nở hoa, tặng cho đời
những chùm quả tuyệt ngon trong khu vườn của ngôi thánh đường cổ kính và tiếng vang của
nó cịn vươn ra khỏi khu vườn mà rộng khắp cả nước.
Bưởi Tân Triều
Nguồn: />
7
II. ĐẶC ĐIỂM
Lá giống này nhỏ gần giống lá cam nên có tên gọi đường lá cam.
Tán cây có khuynh hướng phát triển theo chiều ngang, cây 10 năm tuổi có chiều cao
trung bình 4,0-4,5m. Lá non có màu xanh nhạt, khi trưởng thành lá có màu xanh đậm, cách
lá có hình tim ngược, bìa có hình răng cưa, đi lá nhọn, phiến lá có hình lưỡi mác, khơng
phủ lên cánh lá.
Hoa thường mọc ở nách lá hoặc đầu cành, mọc thành chùm.
Quả có dạng quả lê, trọng lượng trung bình 1154g/trái, vỏ dầy 1,58cm, khi chín có
màu xanh vàng, trung quả bì có màu trắng, múi có màu vàng, tép rất tróc khi bóc khỏi vách
múi và bó chặt với nhau, vị ngọt, ít chua, độ brix 10,5%, pH= 4.4, khơng the, khơng đắng,
thích hợp vào những lúc thời tiết oi ả. Bưởi có hương thơm điu dịu như mùi ổi chín.
Cây cho quả sau 3- 4 năm trồng, thời vụ thu hoạch rải rác quanh năm, nhưng tập trung
nhất vào tháng 7-8, từ khi ra hoa đến thu hoạch là 7-8 tháng. Cây cho năng suất cao khoảng
400kg/cây/năm.
III. HÀM LƯỢNG DINH DƯỠNG
Điểm đặc biệt của giống bưởi này có có hàm lượng Vitamin C rất lớn nên rất tốt cho
sức khỏe. Dưỡng chất lớn trong quả bưởi được cho là có thể giúp chữa được bệnh cao huyết
áp.
Hàm lượng Vitamin C lớn trong bưởi đường lá cam giúp da căng mịn chống lão hóa.
Ăn nhiều bưởi giúp hệ tiêu hóa được cải thiện rõ rệt. Sức đề kháng của bạn sẽ được
tăng lên và khiến bạn ăn ngon miệng hơn.
Giúp ích cho việc giữ dáng và giảm cân một cách hiệu quả. Chị em gái chỉ cần ăn đều
đặn 2 múi bưởi/ngày đảm bảo sẽ có một vóc dáng thon gọn.
Ngồi cơng dụng làm đẹp ra thì bưởi đường lá cam cịn có tác dụng phịng ngừa và
điều trị một số bệnh như hen xuyễn, giúp giảm lượng cholesterol trong máu khá tốt.
IV. CÁCH TRỒNG VÀ CHĂM SĨC
Có thể đánh giá giống bưởi đường lá cam là loại cây khỏe mạnh và sinh trưởng tốt.
Chúng dễ trồng, ít sâu bệnh và cho tuổi thọ khá cao. Thời vụ trồng bưởi đường lá cam rơi
vào khoảng tháng 6-7 dương lịch hàng năm.
Nhiệt độ
Bưởi đường lá cam thích hợp với nhiệt độ từ 23-29 độ C. Do có nguồn gốc nhiệt đới
nên nếu trồng ở nhiệt độ thấp cây sẽ kém phát triển và có thể khơng cho ra quả. Với những
vùng trồng Bưởi đường lá cam khí hậu lạnh thường cho quả bé và múi mỏng cùi dày hơn.
Ánh sáng
Do nguồn gốc nhiệt đới nên bưởi đường lá cam ưa thích trồng những nơi có cường độ
ánh sáng nhiều. Ít nhất khoảng 6 giờ chiếu sáng một ngày. Khi trồng nên tỉa cành tạo tán cho
cây nào cũng được chiếu sáng đầy đủ giúp trái ngon và ngọt hơn.
8
Nước
Cây bưởi ưa nước nên cần cung cấp đầy đủ lượng nước định kì nhất là thời kì ra hoa
đậu quả. Độ ẩm trong đất thích hợp nhất là khoảng 75%. Mùa mưa cần chú ý thoát nước cho
cây để tránh ngập úng.
Đất trồng
Tuy là giống cây dễ tính nhưng thích hợp nhất là loại đất có thành phần cơ giới nhẹ
và tơi xốp thoát nước tốt. Hàm lượng chất hữu cơ trong đất cao và độ pH khoảng 6 là phù
hợp.
Tiêu chuẩn cây giống bưởi đường lá cam
Giống như những loại bưởi khác bưởi đường lá cam được trồng bằng phương pháp
nhân giống bằng mắt ghép hoặc chiết. Tiêu chuẩn cây con giống cần chọn lựa những cành
khỏe mạnh cao từ 30cm trở lên. Tán lá nhiều và bộ rễ khỏe khơng có mầm bệnh và phát triển
tốt. Cần chọn cây con giống tại những nơi uy tín để đảm bảo chất lượng giống tốt nhất đem
trồng.
Mật độ và khoảng cách trồng
Để cho cây bưởi đường lá cam phát triển tốt nhất thì nên trồng hàng cách hàng từ 3m
trở lên. Đào hố trồng cây với kích thước 60x60x60cm và bón lót phân chuồng hoai mục,
NPK và vơi bột. Bón phân xong phủ đất lên rồi tưới nước đẫm nước rồi để 1 tháng mới trồng
cây con giống xuống.
Trồng cây con giống và chế độ chăm sóc cây
Sau một tháng chuẩn bị hố trồng bạn tiến hành công đoạn trồng cây. Với những cây
đủ tiêu chuẩn bạn bóc bầu đất ra và đào hố nhỏ chính giữa hố cũ có diện tích to hơn bầu đất
một chút. Đặt bầu đất vào rồi dùng hai ngón tay cái ấn nhẹ đất để cố định cây con. Để cho
cây con vững chắc bạn nên cắm thêm cọc tre để giúp cây khơng bị gió làm đổ. Tưới đẫm
nước xuống gốc cây lần đầu và duy tri việc tưới nước hàng ngày trong 30 ngày đầu trồng
cây. Nếu trồng vào mùa khô bạn có thể rải xuống đáy một lớp rơm rạ để tránh đât bốc hơi
nước quá nhanh
Chế độ chăm sóc sau khi trồng
Tưới nước: Bưởi đường lá cam là loại cây ưa nước nên cần cung cấp đủ nước cho cây
phát triển nhất là vào mùa khô hoặc giai đoạn cây đang ra hoa đậu quả. Lượng nước phải
sạch và khơng nhiễm chì hay một số kim loại nặng.
Cắt tỉa cành và làm cỏ dại: Muốn cây phát triển tốt thì hai việc này bạn cần phải thực
hiện thường xuyên. Việc làm cỏ dại sẽ giúp cho gốc cây thông thoáng tránh được mầm bệnh
hại. Tỉa cây loại bỏ đi những cành già, cành yếu để cây tập trung sức ni những cành khỏe
mạnh khác.
Bón phân: Tùy vào tình trạng sức khỏe của cây bưởi đường lá cam mà bạn tăng giảm
lượng phân bón cho phù hợp. Nhớ một số mốc quan trọng là thời điểm mới trồng. Khi cây
ra hoa và tạo quả. Đây là lúc bạn cần cung cấp thêm nguồn dinh dưỡng để ni cây.
Phịng trừ sâu bệnh hại: Cũng giống như những giống bưởi khác, bưởi đường lá cam
cũng gặp một số loại sâu hại như rầy, sâu ăn lá, bọ xít tấn cơng làm hỏng lá và thân. Để loại
trừ bạn có thể dùng tay bắt hoặc sử dụng thêm những loại thuốc trừ sâu, chế phẩm sinh học
để giúp loại bỏ những loại cây bệnh hại này. Một số lọai bệnh hại bưởi đường lá cam dễ bị
9
nhiễm là bệnh đốm trắng, bệnh thối rễ và ghẻ vv. Bạn dùng cách phun chế phẩm sinh học
Topsin M nồng độ 0,075-0,1%, cùng một lượng vôi bột vừa đủ.
CHƯƠNG 3: TỪ THỨ TRÁI LẠ ĐẾN ĐẶC SẢN CẢ VÙNG
Thưở ấy, dù biết hương vị của bưởi đường lá cam ngon và ngọt nhưng trong suy nghĩ
của người dân xưa thì đây chỉ là cây ăn trái, ăn chơi thì được chứ hổng có no bụng như : bắp,
mía, lúa đậu nên họ không trồng nhiều. Mong muốn cho khu vườn của mình thêm một loại
quả lạ, các giáo dân đã đến nhà thờ xin nhánh bưởi về trồng chơi để lấy trái ăn và cho bà con
phương xa khi đi viếng thăm, lễ giỗ, lễ tết....
Dần dà, hương vị ngọt lành của bưởi đã được cư dân dịa phương tấm tắc khi nếm vị.
Vào những năm 60 của thế kỷ trước, bưởi Tân Triều đã được bày bán quanh khu vực ngã
ba Biên Hòa, phục vụ cho khách vãng lai mua ăn giải nhiệt.
Nhận biết giá trị kinh tế của bưởi xem ra ổn hơn việc trồng rẫy và cấy lúa. Dần dà,
người dân Tân Triều bỏ trồng đậu, mía mà chú trọng chuyên canh vào bưởi đường lá cam
vì giống này cây khỏe, cho trái nhiều, múi khơng có hạt, khả năng chịu hạn tốt, ít sâu bệnh
mà hương vị lại ngọt thơm các giống khác.
Thực ra, Tân Triều cịn có những loại bưởi khác như bưởi ổi, bưởi ghè, bưởi Xiêm,
bưởi Bà Giăng, bưởi Thanh, bưởi da cóc… Trừ 3 loại bưởi là bưởi ổi, bưởi đường Cau Nớm
và bưởi đường lá cam cho ra trái ngon, bán được giá thì các loại bưởi khác giá bán rẻ như
cho. Riêng bưởi ổi và bưởi đường Cau Nớm chăm sóc cực cơng hơn nên dần dần. Nhưng
cây bưởi đường lá cam là loại trái duy nhất tạo nên thương hiệu cho Tân Triều với chiều dài
lịch sử trải qua trăm năm.
Ở Tân Triều, hầu như gia đình nào cũng trồng bưởi, cây bưởi ở đây quanh năm xanh
tốt, nó đã cùng với người dân Tân Triều thăng trầm theo năm tháng. Hễ bất cứ ai dù xa hay
gần nếu đến vùng bưởi Tân Triều sẽ được người dân đón tiếp nồng hậu và được thưởng thức
quả đặc sản này.
Đến tận ngày nay, khi mua quà cúng, quà tết người dân Đồng Nai vẫn cố gắng mua
cho được cặp bưởi Tân Triều nhằm cầu mong phúc lộc cho người thân của mình tới nỗi ai
cũng mua mà một nhà có tới cả 5,6 cặp bưởi trưng qua cả một mùa Tết. Điều này vơ tình đã
trở thành thói quen của người Đồng Nai hay cả chính là những du khách ghé qua nơi đây
cũng muốn thử cho mình một múi bưởi để thưởng thức được vị ngon tiếng gần đồn xa khắp
bốn phương.
10
CHƯƠNG 4: CÁC MĨN ĂN ĐẶC SẢN
Ngồi cách thưởng thức bưởi thơng thường, người dân Tân Triều cịn dùng bưởi để
sáng tạo thêm các món ăn khác tạo nên sự phong phú của ẩm thực nơi đây. Tiêu biểu có thể
kể đến như gỏi bưởi, rượu bưởi, chè bưởi,…
Gỏi bưởi: Đây được xem là đặc sản của làng bưởi Tân Triều mà khi nhắc đến chắc
chắn không ai mà không biết đến. Ngồi thành phần chính là tép bưởi, gỏi bưởi cịn có đậu
phộng, mè rang, tơm luộc, thịt ba rọi, ngó sen, cà rốt xắt sợi, ớt và nhiều loại gia vị khác nữa.
Gỏi bưởi thường ăn kèm với bánh phồng tôm hoặc bánh tráng mè chấm với nước mắm cay
rất ngon.
Nguồn: />
Rượu bưởi: Vừa thưởng thức gỏi bưởi vừa nhâm nhi vài ly rượu bưởi thì khơng gì thú
vị bằng. Rượu bưởi nơi đây được chế biến theo cách truyền thống nên khơng dùng hóa chất
bảo quản. Bưởi sau khi hái về, chọn những quả ngon nhất để làm rượu. Do mỗi nhà có một
cơng thức chế biến riêng nên mùi vị và màu sắc của rượu từ đó cũng rất khác nhau. Rượu
thành phẩm sẽ có màu vàng hơi đục, vị ngọt hơi nồng. Uống rượu bưởi giúp kích thích ăn,
tạo cảm giác ngon miệng hơn. Ngồi ra, du khách còn được đi thăm những vườn bưởi sum
suê và được tự tay hái những trái bưởi ngon nhất.
11
Nguồn: />Chè bưởi: sau khi thưởng thức gỏi bưởi và nhâm nhi vài ly rượu bưởi thì tráng miệng
bằng một chén chè bưởi thì khơng gì bằng. Một chén chè béo ngậy nước cốt dừa cùng với
sự ngọt ngào nhẹ nhàng của bưởi Tân Triều nơi đây sự thật sự khác biệt so với những nơi
khác.
Nguồn: />12
CHƯƠNG 5: SO SÁNH
Bưởi Tân Triều mang các đặc tính tốt như vậy và chỉ trồng ở vùng đất này thì liệu
rằng nó có đủ sức mạnh cạnh tranh với các đối thủ nội địa của mình khơng hãy tham khảo
qua bảng so sánh phía dưới đây:
Bưởi Tân Triều
Bưởi da xanh
Hình dạng Dạng quả lê thấp (cuống Dáng quả trịn hơi lồi
quả
đầu quả dạng lồi)
phần cuống
Vỏ
Có chứa một lớp tinh
Căng không sần sùi,
dầu và một lớp trắng
màu xanh hơi ánh vàng
xốp, khi chín có màu
khi chín
xanh vàng và láng nhẵn
Trọng
Khoảng từ 0,7kgKhoảng từ 1,2kglượng
1,3kg/trái
2,5kg/trái
Múi bưởi Các tép bưởi thon nhỏ, Các tép bưởi màu hồng
bó chặt, màu vàng ngà, đỏ, bó chặt dễ tách khỏi
vị ngọt
múi, vị ngọt chua nhẹ
Tỷ lệ thịt
52,5%-55,9%
>55%
quả
Giá thành
70.000/kg
50.000-80.000đ/kg
Bưởi Diễn
Dáng quả trịn đều,
cuống nhỏ
Khơng mịn bóng mà
mỏng, có màu vàng
rơm hoặc vàng sậm
Khoảng từ 0,6kg0,8kg/trái
Các tép vàng mượt, vị
ngọt thanh như đường
phèn
~52%
50.000-80.000đ/kg
Như vậy có thể thấy được là so với hai giống bưởi cạnh tranh còn lại thì bưởi Tân
Triều có giá thành nhẹ nhàng hơn cộng với việc hàm lượng dinh dưỡng nhiều hơn giúp cho
đặc sản Đồng Nai hồn tồn có thể đối đầu và là đối thủ nặng kí của bưởi Da xanh và bưởi
Diễn.
13
Bưởi da xanh
Nguồn: />BA%ADp_tin:Citrus_maxima_in_Vietnam.jpg
Bưởi Diễn
Nguồn: />14
CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN
Bưởi Tân Triều đã đồng hành cùng vùng đất Biên Hòa-Đồng Nai từ những ngày đầu
tiên khi nơi đây còn hoang sơ thưa thớt dân cư cho đến tận ngày nay khi giờ đây Biên Hòa
đã là trọng điểm kinh tế phía nam tổ quốc với mật độ dân cư đứng thứ nhì khu vực Nam Bộ.
Dù cho bao nhiêu biến cố đã trải qua cũng như sự biến động của thị trường nội địa nhưng
với danh tiếng đã gây dựng một cách vững chắc bưởi Tân Triều ln phổ biến trong lịng
người dân Việt Nam nói chung và người dân Đồng Nai nói riêng.
Với đặc tính cần thổ nhưỡng và khí hậu thích hợp khi trồng giống bưởi đường lá cam
dù thử trồng ở nơi khác vẫn không bằng Tân Triều nơi giống bưởi này tự tạo được thương
hiệu của riêng mình. Và chính nhờ vậy mối nhân duyên giữa người dân nơi đây và bưởi Tân
Triều khơng bao giờ có thể chia cắt và kết thúc được. Thật khơng khó để nói rằng Bưởi Tân
Triều đã trở thành đặc sản của vùng đất Biên Hòa-Đồng Nai.
Đến với làng bưởi Tân Triều, ngồi việc được hịa mình vào thiên nhiên, thưởng thức
các món ăn ngon, du khách cịn có những trải nghiệm thú vị để hiểu hơn về đời sống và con
người làng bưởi nói riêng và người dân miền quê nói chung. Cảnh đẹp thiên nhiên nên thơ,
những món ăn ngon và người dân địa phương hiền hòa, mến khách chắc chắn sẽ để lại trong
lòng du khách những kỷ niệm đẹp.
15
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Wikipedia, Địa danh tỉnh Đồng Nai
/>2. Thìn Nguyễn-Hồng Nhung, Đồng Nai: Lấy giá trị làm chiến lược để phát triển
nông nghiệp
/>3. Dương Thủy, Về Cù Lao Tân Triều nghe chuyện bưởi
/>4. Học viện nông nghiệp Việt Nam, Cây giống bưởi đường lá - Cách trồng chăm sóc
bưởi đường lá
/>5. Minh Nhật, Bưởi Tân Triều – Đặc sản Biên Hòa
/>6. Phương Thảo - Hương Trang, Cách phân biệt bưởi Tân Triều và các loại bưởi khác
/>
16
