*****

TIỂU LUẬN: NHỮNG PHONG TỤC TRONG
NGÀY LỄ TẾT CỦA NGƯỜI DÂN Ở NAM BỘ

NĂM: 2020


MỤC LỤC :
 PHẦN TỔNG QUAN :
+ Lí do chọn đề tài………………………………………………...2
+ Mục đích nghiên cứu đề tài……………………………………..2
+ Đối tương nghiên cứu…………………………………………...2
+ Phương pháp nghiên cứu………………………………………..3
 PHẦN NỘI DUNG :
- Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của Tết ( Tết Nguyên Đán )…..3
- Nam Bộ và người dân Nam Bộ………………………………....5
- Phong tục………………………………………………………..6
- Những phong tục trong ngày lễ Tết của người dân Nam Bộ……6
+ Chợ Tết trên sông ( Chợ Nổi ngày Tết )………………………..6
+ Mâm Ngũ quả và mâm cỗ trong ngày Tết……………………...7
+ Một số nghi lễ và hoạt động trong ngày Tết …………………...9
+ Một số điều kiêng kị trong ngày Tết ở Nam Bộ………………..12

 KẾT LUẬN : ……………………………………………………………...14
 TÀI LIỆU THAM KHẢO : ……………………………………………….15

1


I . PHẦN TỔNG QUAN:

1 . Lí do chọn đề tài:
Tết là một trong những dịp lễ lớn nhất, quan trọng nhất và có ý nghĩa bậc nhất
trong một năm đới với mỗi người dân chúng ta. Tết là thời điểm đánh dấu một năm
cũ đã trôi qua và tiếp đến một năm mới với nhiều niềm vui và hạnh phúc hơn. Vì
Tết rất là quan trọng nên ở các cộng đồng, các vùng dân tộc, các vùng văn hóa khác
nhau thì sẽ có những phong tục trong ngày lễ Tết khác nhau. Mà mỗi cộng đồng,
mỗi dân tộc, mỗi vùng văn hóa khác nhau thì sẽ có những phong tục trong ngày lễ
Tết là mỗi văn hóa khác nhau và có những đặc trưng riêng, những giá trị riêng biệt
tạo nên đặc điểm của vùng văn hóa đó. Nam Bộ là nơi sinh sống của nhiều dân cư
tới từ nhiều tỉnh thành khác nhau và các tộc người khác nhau, là nơi giao thao của
những nền văn hóa khác nhau nên người dân Nam Bộ nói chung có những phong
tục trong ngày lễ Tết cũng sẽ rất đa dạng và phong phú. Và đó chính là những lí do
mà em đã chọn đề tài về “ Những phong tục trong ngày lễ Tết của người dân ở Nam
Bộ ”.
2 . Mục đích nghiên cứu đề tài:
Thơng qua đề tài “ Những phong tục trong ngày lễ Tết của người dân Nam Bộ
” thì chúng ta sẽ có thể thu nạp cho mình những kiến thức bổ ích về việc người dân
Nam Bộ nói chung có những phong tục như thế nào trong ngày lễ Tết và những dân
tộc, tộc người nói riêng sẽ như thế nào, nhiều nền văn hóa khác nhau họ sẽ có những
phong tục khác nhau theo những cách khác nhau, từ đó sẽ có những giá trị văn hóa
khác nhau. Và chúng ta sẽ đi tìm hiểu những phong tục trong ngày lễ Tết của những
người dân đó và thấy được sự khác nhau trong những phong tục trong ngày lễ Tết
khác nhau và lí do của những sự khác nhau ấy.
3 . Đối tượng nghiên cứu:
Đề tài “ Những phong tục trong ngày Tết của người dân ở Nam Bộ ” hướng
đến những đối tượng là những người dân Nam Bộ, họ sinh sống và sinh hoạt trên
2


mảnh đất Nam Bộ, đã cũng nhau tạo ra một nét đặc trưng riêng của vùng Nam

Bộ………. Và những cách thức, những hoạt động việc làm của họ trong ngày lễ Tết
và ý nghĩa của những việc làm đó, những giá trị mà việc làm đó mang lại.
4 . Phương pháp nghiên cứu:
Những phương thức nghiên cứu được sử dụng trong bài tiểu luận về đề tài “
Những phong tục trong ngày lễ Tết của người dân ở Nam Bộ ” là những phương
pháp tìm kiếm thơng tin trên các diễn đàn về văn hóa, các bài bào trên internet, web
liên quan đến đối tượng nghiên cứu, những nguồn thông tin có tính xác thực cao để
có thể mang lại độ chính xác cao nhất. Cùng với đó là những quyển sách về văn hóa
Nam Bộ. Từ những thơng tin đó phân tích, so sánh sự giống nhau và khác nhau, tổng
hợp các thơng tin có liên quan, lựa chọn và kết luận đưa vào trong bài tiểu luận một
cách hợp lí và logic.

II . PHẦN NỘI DUNG
1.Cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn về Tết:
+ Cơ sở lí luận:

( Nguồn Internet )
3


Tết hay còn được biết đến với tên đầy đủ là Tết Nguyên Đán hay một số cách
gọi khác như Tết ta, Tết Âm lịch, Tết cổ truyền là dịp lễ đầu năm Âm lịch có ý
nghĩa và quan trọng bậc nhất trong nền văn hóa của các nước Đơng Á nói chung và
Việt Nam nói riêng.
Nguồn gốc của Tết: nước ta là một nước nằm trong nền nông nghiệp lúa nước,
vì thế mà do nhu cầu của canh tác nên người ta đã phân chia các thời gian trong một
năm thành 24 tiết khí khác nhau và ứng với mỗi tiết khí khác nhau thì sẽ có những
khoảng thời gian, những khoảnh khắc khác nhau. Trong đó tiết khí quan trọng nhất
là tiết bắt đầu cho một chu kì canh tác nên người ta đã gọi đó là Tiết Nguyên Đán.
Tết là do đọc lái sang từ chữ Tiết, Nguyên là đầu tiên, Đán là buổi sáng sớm, sự khởi

đầu cho một ngày mới và Tết Nguyên Đán được hiểu là khoảng khắc thời gian bắt
đầu cho một năm mới, một chu kì mới và dần dần được gọi rút gọn lại thành Tết.
Theo tín ngưỡng dân gian, Tết là dịp để tưởng nhớ các vị thần linh có liên quan
đến nông nghiệp như Thần Đất, Thần Mưa. Tết khơng chỉ là dịp để mọi người trang
hồng, dọn dẹp nhà cửa mà cịn mang trong đó một ý nghĩa tâm linh thiêng liêng,
luôn hướng về cội nguồn. Và Tết thường được tổ chức vào đúng ngày đầu tiên, ngày
mùng một tháng Giêng Âm lịch và Tết Nguyên Đán theo Âm lịch mà vì thế ln
chậm hơn so với Tết Dương lịch ( Tết Tây ). Tết là khoảng thời gian để mọi người
có thể sum họp, tụ họp lại với nhau, ăn uống vui vẻ chơi đùa vì thế nên nhân gian
mới có câu “ Vui như Tết ”.
+ Cơ sở thực tiễn:
Tết là một nền văn hóa đặc sắc của con người và cách hộ chuẩn bị và đón Tết,
những hoạt động, những phong tục trong ngày lễ Tết và những điều đặc trưng tạo ra
những giá trị của một dân tộc, của một tộc người. Trong thời đại tồn cầu hóa như
hiện nay thì việc bảo tồn và phát huy những giá trị là những vấn đề mà chúng ta đang
phải đối mặt. Những giá trị cả về mặt vật chất cũng như là về mặt tinh thần đem về
những gia trị tích cực cho người dân Việt Nam nói chung và người dân Nam Bộ nói
riêng. Có thể nói những phong tục, những hoạt động trong ngày lễ Tết là những điều
4


tinh túy mà những con người đã tích lũy ở bên trong và chúng ta phải giữ gìn bảo vệ
những giá trị đó.
2.Nam Bộ và người dân Nam Bộ

( Nguồn Internet )
Nam Bộ là một trong ba vùng lãnh thổ lớn tạo nên của đất nước Việt Nam
chúng ta cùng với Bắc Bộ và Trung Bộ bào gồm 19 tỉnh thành. Trước kia chủ yếu là
thuộc địa của Nam Kì Lục Tỉnh. Nam Bộ là vùng đất được hình thành chủ yếu trong
giai đoạn Tân kiến tạo qua nhiều biến động địa chất, nhiều đợt biến tiến biển lùi dữ

dội thì Nam Bộ ngày nay đã trở thành một đồng bằng châu thổ rộng lớn của Đông
Nam Á và lớn nhất Việt Nam. Nam Bộ bao gồn hai tiểu vùng là vùng phù sa cổ
Đông Nam Bộ và vùng phù sa mới Tây Nam Bộ hay còn được gọi là vùng đồng
bằng sơng Cửu Long.
Vùng đất mới này đã đón nhận nhiều cộng đồng các dân tộc, dân cư đến sinh
sống, trong đó chiếm đa số là người Việt, người Khmer, người Hoa và người Chăm
và một số các tộc người khác với số lượng thiểu số. Các địa bàn dân cư cùng chung
sống với nhau nên họ cũng đã tạo ra các mối quan hệ, giao lưu văn hóa trên nhiều

5


lĩnh vực khác nhau. Chính sự giao lưu này đã tại ra những nét riêng trong con người
của người dân Nam Bộ.

3.Phong tục
Phong tục là thói quen sinh hoạt và cách sống lâu ngày đã ăn sâu vào đời sống
xã hội hay toàn bộ hoạt động sống của con người hình thành trong tiến trình lịch sử,
có tính ổn định, được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, được cộng đồng
thừa nhận và tuân theo một cách tự giác. Phong tục trở thành tập quán xã hội tương
đối bền vững, phản ánh tính thống nhất của cộng đồng và những đặc trưng của cộng
đồng, do đó, phong tục có thể là của một dân tộc, một địa phương, một tầng lớp xã
hội, cũng có thể là phong tục của một dòng họ, một gia tộc. Phong tục được tồn tại
theo sự truyền miệng qua các thế hệ hoặc được chế định thành luật tục, hương ước
và được tn thủ bởi chính sức mạnh của các cơng cụ đó, bởi dư luận xã hội, nhưng
chủ yếu phong tục được lưu truyền và tồn tại qua thói quen và ý thức tự giác thực
hiện của con người, đôi khi việc hành động theo phong tục cũng được tuân thủ rất
nghiêm ngặt, đặc biệt là những phong tục liên quan đến sinh hoạt tinh thần, tâm linh
của con người.
4.Những phong tục trong ngày lễ Tết của người dân ở Nam Bộ

Nếu miền Bắc đón tết trong thời tiết trời se lạnh, thì miền Nam do nằm gần
xích đạo hơn nên có đặc thù khí hậu nóng ẩm và đón tết trong khơng khí ấm áp, trời
trong xanh, nắng xn giăng đầy. Phong tục đón tết ở miền Nam khơng cầu kỳ với
nhiều nghi thức lễ hội như ở miền Bắc nhưng vẫn thể hiện sự chỉnh chu, tươm tất và
cầu toàn và mang nét độc đáo, thú vị riêng mà vẫn làm nổi bật được những giá trị
của mình.

4.1.Chợ Tết trên sông ( chợ nổi ngày Tết )
Khi nhắc tới Nam Bộ thì mọi người sẽ nhớ ngay đến một vùng đất của sơng
nước. Chính vì thế mà những con sơng ln có những ảnh hưởng nhất định trong
6


cuộc sống của người dân và Tết cũng không phải là một ngoại lệ. Năm nào cũng
vậy cứ đến những ngày tháng của Tết thì chợ nổi ở Nam Bộ mà nổi bật nhất đó
chính là chợ nổi ở miền Tây Nam Bộ thì trở nên sơi động hơn rất nhiều lần.

( Nguồn Internet )
Chợ nổi là nét đặc trưng độc đáo của người Nam Bộ nói chung và người miền
Tây Nam Bộ nói riêng. Vào những ngày trước Tết mọi người đều đi đến chợ nổi để
mua cho mình những loại hoa tươi và đẹp nhất, mua những loại trái cây tươi ngon
nhất, những bộ quán áo mới lộng lẫy nhất, những đồ vật cần thiết để chuẩn bị cho
ngày Tết một cách chỉnh chu nhất. tuyệt vời nhất vì Tết rất là quan trong nên mọi
việc đều cần phải được chuẩn bị một cách kĩ càng. Vào những ngày Tết chợ nổi luôn
được phủ một màu vàng tươi mới của những bơng hoa đón mùa xn mới làm nổi
bật được khơng khí của những ngày trước Tết. Việc đi đến Chợ Nổi vào ngày Tết đã
trở thành một phong tục không thể thiếu đối với người dân Nam Bộ. Một số Chợ
Nổi nổi tiếng như Chợ nổi Cái răng, Chợ nổi Cái Bè, Chợ nổi Long Xuyên……
4.2.Mâm ngũ quả và mâm cỗ trong ngày Tết
Vào những ngày quan trong như những ngày Tết thì ở bất kì vùng miền nào

đều cũng trưng bày mâm ngũ quả trên bàn thờ gia tiên những ở mỗi miền khác nhau
sẽ có những cách khác nhau, mang những nét độc đáo riêng của từng vùng.
7


( Nguồn Internet )
Nếu như ở miền Bắc mâm ngũ quả đa dạng về màu sắc, tượng trưng cho Ngũ
hành, sự đơm hoa kết trái viên mãn, trịn đầy thì ở miền Nam lại khơng cầu kì như
vậy nhưng vẫn mang trong mình những ý nghĩa và đặc biệt. Với tâm hồn phóng
khống, bình dị, người miền Nam có mâm ngũ quả mang đậm phong cách, cá tính
của mình. Các loại quả chính được bày biện như là mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, đọc
chệch thành “cầu vừa đủ xài”, với mong muốn có một năm mới nhiều tài lộc, phát
đạt và là lời nhắc nhở, răn dạy sự “vừa đủ” và chi tiêu hợp lý. Nhiều nhà còn thêm
quả dư, với ước muốn không chỉ đủ mà phải được dư dả, giàu có. Hay thêm quả
sung, tượng trưng cho sự sung mãn về sức khỏe, tiền bạc. Điều đặc biệt trong mâm
Ngũ quả của người Nam Bộ là sẽ khơng bao giờ có chuối, bởi vì quả chuối khi phát
âm có âm tiết giống với từ “ chúi ” thể hiện sự nguy khó, xui xẻo. Quả cam cũng
khơng được góp mặt trong mâm Ngũ quả ngày Tết bởi vì người dân quan niệm “
Quýt làm cam chịu ” mang lại những điều không tốt đẹp trong năm mới trong khi
Tết là những ngày đầu tiên của năm mới, mọi người đều hi vọng có một năm mới
ln vui vẻ, gặp nhiều may mắn nên thường khơng có quả chuối và quả cam trong
mâm Ngũ quả của người Nam Bộ. Ngoài ra trên bàn thờ nhà nào cũng sẽ có một cặp
dưa hấu đỏ hoặc vàng, dưa hấu phải tròn, đẹp, tương xứng và cân đối với nhau.
Mân cỗ ngày Tết của miền Nam Bộ thường có nhiều đồ nguội do thời tiết nắng
nóng. Với miền Nam những ngày đầu năm, nhà nào cũng vậy, ln ln có một nồi
thịt kho tàu, bánh tráng và bánh tét. Trên mâm cơm ngày tết, với người dân Nam Bộ
nhất thiết phải có món thịt kho tàu. Nhắc đến thịt kho tàu, là người ta biết ngay là
8



dân Nam Bộ, ai được sinh ra và lớn lên trên miền q này mà khơng gắn tuổi thơ
mình với món thịt kho tàu. Được ăn từ lúc nhỏ đến trưởng thành, nhưng hễ cứ nhắc
là thèm ngay, là nhớ nhà ngay, chỉ muốn được về ngay để thưởng thức miếng thịt
ngon ngọt mẹ làm. Thịt kho tàu ăn với dưa giá hoặc dưa củ kiệu thì đúng bài bản.
Trong món ăn này, ta cũng bắt gặp một biểu tượng hết sức quen thuộc của triết lí âm
dương, là hình ảnh những quả trứng tròn ( Dương) bên cạnh những miếng thịt được
cắt theo hình vng ( Âm ), biểu tượng cho sự hài hịa âm dương, vng trịn. Thể
hiện mong ước một năm mới trọn vẹn, may mắn, gặt hái được nhiều thành cơng,
ln tiến tới phía trước. Món an chơi ngà Tết cịn có bánh tráng, có loại bánh tráng
nhúng với nước để cuốn ăn với thịt, rau, cá ăn trong bữa cơm cịn có bánh tráng
nướng và bánh tráng sữa.
4.3. Một số lẽ nghi và hoạt động trong ngày Tết của người dân Nam Bộ:
+ Tảo mộ:
Vào những ngày giáp Tết khoảng từ 20 tháng Chạp đến chiều 30 Tết mỗi gia
đình, mỗi người con lại thực hiện nghi thức tảo mộ. Tảo mộ là một trong những
phong tục tốt đẹp của người dân Việt nam nói chung, qua phong tục tảo mộ, người
dân thể hiện một tấm lịng hiếu thảo, sự biết ơn đối với ơng bà, tổ tiên.

( Nguồn Internet )
Đối với người cư dân miền sông nước, Tết trước hết là phải dành cho tổ tiên, ông
bà rồi mới đến niền vui cho những người đang sống. Trong quan niệm của người
dân, khi năm mới đến, moi thứ đều được dọn dẹp phải sửa sang lại cho mới mẻ,
9


trang trí kể cả với người đã khuất. Nhà nghiên cứu văn hoá dân gian Nam bộ
Trương Ngọc Tường cho biết: " Tết ở trong này gọi là ăn Tết, bởi người sống nghỉ
Tết, ăn Tết, chơi Tết, chúc Tết, nhưng cúng trong 3 ngày Tết là cúng cho Tổ tiên,
ơng bà. Mình no đủ, vui vẻ trong mấy ngày Tết thì Tổ tiên, những người đã khuất
cũng phải no đủ trong ngày Tết ".


+ Lễ cúng Ông Táo về trời:

( )
Người miền Nam có tục cúng Ơng Táo vào 2 dịp trong năm đó là cúng tiễn
Ơng Táo về chầu trời ngày 23 tháng Chạp Âm lịch và cúng đón Ơng Táo về vào
ngày 7 Giêng. Lễ tiễn ông Táo về chầu trời là một trong những ngày lễ quan trọng
nhất trong năm đối với người Nam bộ. Họ quan niệm rằng đây là ngày đánh dấu thời
điểm bắt đầu vào mùa Tết Nguyên Đán. Ngày xưa ông bà gọi là lễ tiễn Táo quân
chầu trời. Thời nay, người dân thường gọi là Tết ông Táo. Mâm cúng ông Táo ngày
23 tháng Chạp của người Nam bộ, ngoài những món chủ đạo như: Nem, giị, bánh
chưng, hành muối, gà luộc... người miền Nam có thêm một đĩa đậu phộng, kẹo vừng
đen ( kẹo thèo lèo) và một bộ “cò bay, ngựa chạy” ( cò bay, ngựa chạy là hình con
cị và con ngựa cắt bằng giấy, khơng phải áo mũ có khung tre cầu kỳ như miền Bắc
10


). Tết Táo qn trong Nam khơng có tục trút lư nhang để thay cọng nhang, không
mua cá chép thả trong chậu rồi thả sơng, khơng hóa vàng áo mũ thờ, vì khơng thờ
áo mũ. Một số nơi cịn nấu thêm chè xơi hoặc nếu khơng thì chỉ là mâm trái cây đơn
giản để cúng Táo quân. Việc thả cá chép mang ý nghĩa tiễn ông Táo về trời, cùng
với đó là mong ước được các vị thần thánh trên trời phù hộ, một năm mới thuận
buồm xi gió và gia đình êm ấm, thuận hịa. Ngày lễ cúng ơng Táo là một nghi lễ
truyền thống đẹp đẽ, được duy trì từ bao đời nay và sẽ được người dân Việt Nam ta
trân trọng và gìn giữ mãi về sau.

+ Bữa cơm tất niên và lễ cúng giao thừa:
Lễ cúng giao thừa hay còn gọi là lễ Trừ Tịch được thực hiện khi năm cũ kết
thúc và thời khắc bắt đầu bước sang ngày đầu tiên của năm mới. Lễ trừ tịch thường
được tiến hành vào giờ chính Tý, tức đúng 12 giờ đêm hôm 30 tháng Chạp. với

truyền thống chung của dân tộc. Bữa cơm Tất niên không phải là nghi lễ ngày Tết
song đó là phong tục của người dân Việt Nam mang ý nghĩa tư tưởng của mỗi người
khi xuân về. Mùi Tết ấm áp từ bữa cơm lan tỏa là thời khắc tình cảm của con người
tuôn trào. Đây không phải là nghi lễ bắt buộc nên có nhiều gia đình khơng có bữa
cơm này, song là dịp cần thiết để mỗi gia đình sum họp, tưởng nhớ đến ông bà tổ
tiên, gặp nhỡ những người con cháu ở xa sau một năm. Bữa cơm Tất niên là nét văn
hóa đã in đậm trong tâm trí của nhiều người Việt và đã trở thành sợi dây liên kết
giữa các thành viên mỗi khi Tết đến Xuân về.
Theo quan niện truyền thống, bữa cơm cuối cùng của năm là để tiễn biệt năm
cũ, ăn xong người ta sẽ bỏ qua mọi phiền muộn, những chuyện buồn ở năm cũ,
những giận hờn cũng sẽ xóa bỏ từ đây và sẵn sàng đón tiếp năm mới. Ngồi ra đây
cũng là bữa cơm để thể hiện tấm lịng tơn kính, hiếu thảo với những người đã khuất
trong gia đình. Có thể ra mộ của người đã khuất thắp hương với mong muốn rước
ông bà tổ tiên về cùng ăn Tết với gia đình. Sau bữa cơm tất niên mọi người sẽ chuẩn
bị cũng giao thừa, tiễn năm cũ đón năm mới tràn đầ hi vọng mọi sự hành thông tốt
đẹp. Mỗi vùng miền có những thành phần cúng khác nhau. Đối với mâm cúng của
11


người Nam Bộ thường có: bánh Tét, dưa giá củ kiệu, thịt heo luộc, thịt kho tàu, gỏi
cuốn, nem, gỏi tôm thịt, măng tươi ninh và khổ qua nhồi thịt cùng với cơm ba chén.

Mâm cúng giao thừa

Bữa cơm Tất niên
( Nguồn Internet )

+ Xông đất:
Theo quan niệm dân gian, sau thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới,
vận thế của vạn vật đều đổi sang một chu kỳ mới. Vận mệnh của mỗi người và ngôi

nhà mà họ đang sinh sống cũng được coi là hoàn toàn thay đổi. Người bước chân
vào ngôi nhà đầu tiên trong năm mới được coi là "sứ giả" mang theo may mắn và sự
tốt lành cho chủ nhà cũng như các thành viên trong gia đình. Bất cứ ai cũng muốn
được người tử tế, tốt tính đến xơng đất nhà mình. Họ muốn trở nên tốt lành, thiện
hảo hơn năm cũ. Nếu mọi việc xảy ra suôn sẻ, may mắn trong ngày mồng Một Tết
thì cả năm sẽ thuận lợi. Với ý nghĩa ấy nên những người đến thăm và chúc tết gia
đình sau thời khắc giao thừa, hay vào sáng mùng 1 Tết luôn rất quan trọng. Ở một
số địa phương miền Bắc và miền Trung, người xông nhà phải có tuổi hợp với chủ
nhà và con vật đại diện của năm đó, đặc biệt tránh tuổi "tứ hành xung". Tuy nhiên,
ở miền Nam chỉ cần những người có tên gọi mang ý nghĩa chúc phúc như: Phúc,
Lộc, Thọ, Kim, Ngân… hoặc người có sự thành cơng, thơng minh, làm ăn phát đạt.

12


+ Đi chùa đầu năm và hái lộc ngày Tết:
Người dân Việt Nam đi chùa thường có quan niệm rằng, sau một năm cũ đã
qua với bao nhiều bộn bề lo toan của cuộc sống, năm mới sẽ có nhiều điều may mắn
hơn, hạnh phúc hơn. Cũng có những người đến chùa mong tìm lấy những giây phút
bình yên nhằm xua tan đi những lo toan bộn bề trong cuộc sống. Ngoài quan niệm,
phong tục đi lễ chùa đầu năm. Vào đêm 30 Tết khi tiết trời bắt đầu sang xuân ( hay
gọi là đêm giao thừa). Người Việt còn đi “hái lộc” đầu xuân. Lộc thường là những
chồi cây non mới nhú thể hiện một sức sống tràn đầy sinh lực. Do đó, người dân đi
xin lộc đêm giao thừa là để cầu mong có được sức sống dẻo dai, mạnh khỏe, may
mắn. lộc xuân hái từ những cây như đa, sung, xanh, si sẽ đem lại những kết quả tốt
đẹp nhất. Còn hái lộc từ cây tùng, cúc, trúc, mai sẽ mang lại niềm vui, hạnh phúc và
sức khỏe cho mọi người trong gia đình. Việc đi lễ chùa vào ngày Tết giường như đã
trở thành một nét đẹp khơng thể bị phai mờ trong văn hóa Tết ở Việt Nam. Một số
ngôi chùa linh thiêng ở miền Nam: Chùa Giác Lâm ( Thành phố Hồ Chí Minh ), Núi
Bà Đen ( Tây Ninh ), Miếu Bà Chúa Xứ ( An Giang) và cịn nhiều ngơi chùa linh

thiêng khác ở Nam Bộ.

( Nguồn Internet )

13


+ Chúc Tết và Lì xì năm mới:

( )

Đã từ rất lâu, lì xì trở thành một tục lệ không thể thiếu trong những ngày Tết.
Mừng tuổi không giới hạn trong ngày mùng 1 mà cịn có thể kéo dài sang ngày mùng
2, 3 cho tới mùng 10. Trong suốt những ngày Tết này, có lẽ, điều mà những đứa trẻ
luôn chờ đợi và háo hức nhất. Phong bao lì xì mang rất nhiều ý nghĩa sâu xa và tốt
đẹp. Phong bao là tượng trưng cho sự kín đáo, khơng so bì hơn thua, để tránh dẫn
đến những xích mích khơng đáng có. Màu đỏ của chiếc bao lì xì tượng trưng cho
màu như ý, cát tường, thịnh vượng trong suốt cả năm. Ngồi ra, đó cũng được coi là
màu của niềm hy vọng và sự may mắn. Người được nhận lì xì ln tin rằng những
phong bao này sẽ đem lại hạnh phúc và tài lộc trong suốt cả năm. Khơng chỉ vậy, lì
xì cịn được mang tặng cho họ hàng, láng giềng và những người quen biết thay cho
lời chào, lời chúc sức khỏe và mong một năm mới an lành, phát tài phát lộc. ý nghĩa
biểu trưng cho một năm mới tốt đẹp và sung túc. Ý nghĩa của một chiếc bao lì xì
khơng nằm ở số lượng là bao nhiêu mà chính là ở những thơng điệp mà nó muốn gửi
gắm tới người được nhận.

14


+ Dựng câu nêu và nấu chè: Xưa kia nhiều gia đình ở vùng đất Nam bộ cứ đến Tết

thì dựng cây nêu và nấu chè. Dựng cây nêu trước sân, vườn nhà theo tục lệ cổ là để
xua đuổi để tà ma khơng quấy phá gia đình. Cịn nấu nồi chè, coi như món ăn tượng
trưng cho sum họp gia đình, thể hiện ngày Tết đầm ấm, ngọt ngào, hạnh phúc. Cho
dù ngày nay đã ít nhà cịn dựng cây nêu nhưng tục lệ này vẫn sống trong ký ức của
bao người dân của Nam Bộ.

( )

+ Đổ nước vào bể: Trước khi bước sang năm mới, người miền Nam sẽ đổ đầy nước
vào bể, chum, vại …. Khi làm như vậy người ta tin rằng trong năm mới, của cải sẽ
nhiều như nước. Đây là tín ngưỡng đã có từ lâu đời ở Nam Bộ, nhất là ở các vùng
nông thôn.

4.4.Một số điều kiêng kị trong ngày Tết của người Nam Bộ:
Theo quan niện của người Nam Bộ, “ có kiêng thì mới có lành ”, để có Một
dịp tết an lành và sn sẻ thì chúng ta phải tránh làm những điều kiêng kị trong ngày
15


Tết mà người Nam Bộ đã đúc kết được cả trong một quá trình. Chúng ta sẽ tìm hiểu
xem những điều cầm kí này là gì và tại sao lại phải kiêng trong ngày Tết:
+ Dù đi đâu làm gì xa thì cũng phải về nhà trước giao thừa. Nếu ai khơng về kịp
thì đồng nghĩa cả năm mới sẽ phải bôn ba khắp nơi làm ăn vất vả
+ Cất chổi sau khi quét nhà: Nếu trong ngày Tết mà để mất chổi thì có nghĩa cả
năm đó gia đình sẽ bị trộm cắp viếng thăm vơ vét của cải.
+ Kiêng để cối xay gạo trống vào ngà đầu năm: Ở một số vùng q ở Nam Bộ cịn
có tục kiêng không để cối xay gạo trống vào những ngày đầu năm. Điều này tương
trưng cho thất bát, mất mùa năm tới. Chính vì vậy mà người ta thường đổ một ít lúa
vào cối xay ngụ ý năm mới lúa gạo đầy tràn.
+ Tại Nam Bộ vào những ngày Tết nếu có khách đến nhà dù bất kể giờ giấc nào

thì gia chủ cũng dọn cỗ mời ăn uống. Khách khơng được từ chối, kể cả đang no thì
cũng phải nhấm nháp một chút.
+ Không đổ rác quét nhà vào ngày đầu tiên của năm mới: Bởi theo quan niệm từ
người xưa, quét nhà, đổ rác ngày đầu năm sẽ đuổi thần tài ra khỏi nhà, từ đó tiền tài
khơng thể tới với gia đình. Hoặc nếu có qt nhà, rác cũng phải để ở góc nhà và
khơng được đổ rác đi.
+ Hạn chế giặt quần áo vào ngày mùng 1, mùng 2 Tết: Theo quan niệm dân gian,
hai ngày đầu năm là ngày sinh thủy thần, do đó kiêng giặt quần áo sẽ giúp tránh mạo
phạm thần thánh, dẫn đến xui xẻo.Ngoài ra nên tránh mặc quần áo màu đen - trắng,
nên mặc quần áo với nhiều màu sắc sặc sỡ trong ngày Tết. Màu đen và trắng tượng
trưng cho sự tang tóc, điều xui xẻo. Do đó, vào ngày Tết mọi người thường tránh
mặc quần áo màu đen hoặc trắng. Thay vào đó, họ thường mặc những bộ quần áo
mới với nhiều màu sắc sặc sỡ như đỏ, vàng, mong muốn một năm mới gặp nhiều
may mắn, vui vẻ.

16


III. KẾT LUẬN:
Thông qua đề tài “ Những phong tục trong ngày lễ Tết của người dân ở Nam
Bộ ”.Chúng ta đã hiểu hơn, đã biết nhiều hơn về Nam Bộ, văn hóa của Nam Bộ mà
cụ thể là những phong tục, những hoạt động của người dân Nam Bộ trong những
ngày lế Tết. Chúng ta đã hiểu hơn về một phần của đất nước, một bộ phận của đất
nước, một vùng văn hóa lớn trong văn hóa Việt Nam nói chung, chính văn hóa Nam
Bộ đã góp phần tạo ra sự đa dạng và phong phú trong nền văn hóa của đất nước và
nâng cao vị thế của mình.
Tết ( Tết Nguyên Đán ) là một trong những dịp lễ quan trọng trong tư tưởng
của người Việt Nam nói chung và người dân Nam Bộ nói riêng. Qua những ngày
Tết con người lại cảm nhân nhận những điều thú vị, những điều ý nghĩa trong cuộc
sống mà những ngày bận rộn thường ngày không thể cảm nhân được.Tết mang lại

những niềm vui, mang lại sự sum vầy, quanh quầy bên gia đình với hạnh phúc và
vui vẻ và mỗi vùng miền, mỗi vùng văn hóa đều có cách đón Tết riêng, những hoạt
động khác nhau trong những ngày Tết những họ đều ln hướng tới một đích chung,
mục đích thật sự của Tết và qua đề tài này chúng ta đã biết được Nam Bộ đã đón Tết
như thế nào, trong Tết học làm sao, văn hóa của Nam Bộ trong ngày Tết được biểu
hiện qua những đâu ……..Tết ở miền Nam bộ cơ bản vẫn còn nguyên bản nét văn
hoá truyền thống của người Việt Nam. Những phong tục bình dị ấy là sợi dây kết
nối giữa quá khứ và hiện tại, thể hiện tính cách điển hình và con người người dân ở
phương Nam.
Đề tài này đã mang lại cho mỗi người những cảm nhận khác nhau về những
điều mà nền văn hóa Nam Bộ đã mạng lại. Những giá trị tích cực, tốt đẹp làm cho
con người cũng như đất nước ngày càng phát triển và hồn thiện, Những giá trí ấy
ln ln tồn tại trong đời sống thường ngày, luôn trường tồn cho đến tận ngày hôm
nay, kể cả khi Việt Nam đang trong quá trình hội nhập, tồn cầu hóa về mọi mặt từ
kinh tế cho đến văn hóa nhưng những nét đẹp, những giá trị vẫn khơng hề hao mịn,
khơng bị mất đi mà còn nổi bất hơn trong mắt những những người bạn bề quốc tế vì
thế chúng ta, mỗi con người đều phải có trách nhiệm tiếp tục bảo tồn, gìn giữ và phát
17


huy thật lớn, thật nhiều những giá trị tốt đẹp mà nền văn hóa Nam Bộ đã mang lại
cho chúng ta.

IV.TÀI LIỆU THAM KHẢO:

 Sách 100 điều nên biết về phong tục Việt Nam
 Sách các lễ hội dân gian ở Nam Bộ của tác giả Huỳnh Quốc Thắng
 Wikipedia
 Ăn Tết Chơi Tết Miền Tây của Tần Minh Thương
 /> /> />%E1%BA%A1n%20th%E1%BB%8D,th%E1%BB%83%20hi%E1%BB%8

7n%20s%E1%BB%B1%20nguy%20kh%C3%B3.

18


 /> /> /> />
19