TIỂU LUẬN CUỐI KỲ
ĐỀ TÀI: TƠ LỤA TÂN CHÂU

NĂM 2020


MỤC LỤC
1. Lý do chọn đề tài .............................................................................Trang 1
2. Xứ lụa Tân Châu.............................................................................. Trang 2
2.1 Đôi nét về An Giang, Tân Châu.................................................... Trang 2
2.2 Lụa Tân Châu cùng dòng chảy thời gian....................................... Trang 3
2.3 Quy trình sản xuất lụa Tân Châu................................................... Trang 8
3. Giữ gìn và phát huy truyền thống làng nghề Tân Châu................. Trang 13
4. Kết luận.......................................................................................... Trang 15
5. Tài liệu tham khảo......................................................................... Trang 16


1. Lý do chọn đề tài
Ngày nay, cùng với sự phát triển nhanh chóng của cơng nghệ nhờ q
trình cơng nghiệp hóa hiện đại hóa, những nét đẹp truyền thống xƣa cũ đã
dần bị thay thế bởi những trang thiết bị, máy móc hiện đại. Giữa cuộc sống
vội vã, sẽ có lúc chúng ta dừng lại hồi niệm về q khứ và nhận ra những
giá trị truyền thống ấy đã dần mai một.
Việt Nam hiện có khoảng hơn 2000 làng nghề truyền thống, nhiều làng
nghề có hơn 100 tuổi gắn liền với truyền thống văn hóa của các dân tộc khác
nhau. Ở vùng đất Nam Bộ, trải bao thăng trầm của lịch sử, với sức ngƣời cần
lao gìn giữ, xây dựng, những lớp cha ông đi trƣớc mở đƣờng, khai hoang lập
nghiệp đã để lại cho con cháu hôm nay những ruộng lúa, vƣờn cây, làng quê
trù phú, di tích văn hoá – lịch sử… và cả những làng nghề truyền thống với
nhiều nét đặc trƣng về đặc điểm tự nhiên và con ngƣời của vùng đồng bằng
châu thổ Nam Bộ. Trong số đó, phải kể đến An Giang.

An Giang có nhiều nghề thủ cơng truyền thống: chạm khắc đá, nghề đúc
đồng, nghề kim hoàn, nghề gốm, nghề mộc, nghề mây tre đan, nghề dệt…
mỗi nghề đều có lịch sử phát triển lâu dài và khá độc đáo. Toàn tỉnh hiện
nay có 82 làng nghề truyền thống gắn với dịch vụ phát triển du lịch.
Làng nghề truyền thống lụa Tân Châu đã khơng cịn xa lạ với một bộ
phận ngƣời Việt bởi những sản phẩm nổi tiếng bởi vẻ đẹp độc nhất vô nhị và
sự kỳ công trong giai đoạn sản xuất. Trong thời đại 4.0 cùng xu hƣớng hiện
đại, bên cạnh những giá trị đẹp đẽ, lụa Tân Châu đang đứng trƣớc những
Trang | 1


thách thức lớn để có đƣợc cú “trở mình” quay lại thời kỳ hồn kim của
mình.
Là một ngƣời u và muốn giữ gìn những giá trị truyền thống của dân
tộc, tôi đã lựa chọn “Tơ lụa Tân Châu” làm đề tài tiểu luận cuối kỳ mơn Văn
hóa Nam Bộ để có thể tìm hiểu sâu hơn về làng nghề Tân Châu.
2. Xứ lụa Tân Châu
2.1 Đôi nét về Tân Châu, An Giang
Tân Châu là một thị xã thuộc tỉnh An Giang, Đồng bằng sông Cửu
Long, Việt Nam. Thị xã Tân Châu cùng với huyện Hồng Ngự thuộc tỉnh
Đồng Tháp là điểm đầu nguồn của sông Tiền khi chảy vào Việt Nam, có cửa
khẩu quốc tế đƣờng sơng Vĩnh Xƣơng. Thị xã Tân Châu nằm ở phía đơng
bắc tỉnh An Giang, cách Thành phố Hồ Chí Minh 208 km về phía đơng, cách
thành phố Cần Thơ 125 km về phía đơng nam, cách thành phố Long Xun
73 km về phía đơng, cách bờ biển phía đơng 220 km và bờ biển phía tây 104
km. Trên địa bàn thị xã Tân Châu có 3 thành phần dân tộc chủ yếu: Kinh,
Hoa và Chăm. Tơn giáo gồm các tín ngƣỡng nhƣ: Phật giáo, Phật giáo Hòa
Hảo, Đạo Cao Đài, Thiên Chúa giáo, Tin Lành, Hồi giáo, Bửu Sơn Kỳ
Hƣơng. Cũng nhƣ ngƣời Việt, các dân tộc ít ngƣời ở An Giang đều giữ một
sắc thái văn hóa riêng cống hiến vào sự phong phú về văn hóa chung của

khu vực. Sự hỗn hợp dân cƣ thuộc nhiều tộc ngƣời với nhiều tôn giáo, nhiều
tín ngƣỡng khác biệt, nhiều cách thức tổ chức sinh sống đặc thù với nhiều
trình độ phát triển xã hội khác nhau trong hơn hai thế kỷ qua đã không hề là
Trang | 2


yếu tố cản trở sự đồn kết, gắn bó giữa các dân tộc cùng sinh sống và phát
triển trên địa bàn An Giang.
Với truyền thống thƣơng mại lâu đời, từ trƣớc năm 1975 Tân Châu đã
là quận trù phú bậc nhất ở Miền Nam Việt Nam. Hiện đã trở thành thị xã,
một trục trong tam giác phát triển của tỉnh An Giang bao gồm Long Xuyên Châu Đốc - Tân Châu. Thị xã Tân Châu đƣợc biết đến với nhiều làng nghề
truyền thống, một trong những làng nghề nổi tiếng nhất chính là làng nghề
dệt tơ lụa Tân Châu với sản phẩm lụa Lãnh Mỹ A đặc biệt, không chỉ đƣợc
biết đến ở trong nƣớc mà còn đƣợc xuất khẩu tới các quốc gia khác.
2.2 Lụa Tân Châu cùng dòng chảy thời gian
“Trai nào thanh bằng trai sông Của
Gái nào thảo bằng gái Tân Châu
Tháng ngày dệt lụa trồng dâu
Thờ cha, nuôi mẹ quản đâu nhọc nhằn…”
Mỹ danh “lụa Tân Châu” gắn liền với những cô gái nết na, đảm đang,
hay lam hay làm, là niềm tự hào của vùng đất An Giang, đã đi vào văn
chƣơng bằng những câu thơ thật đẹp. Vào những năm 1940, Tân Châu đã trở
thành trung tâm tơ lụa lớn nhất phía Nam của nƣớc ta, vì vậy nhắc đến Tân
Châu ngƣời ta sẽ nghĩ ngay đến nghề nuôi tằm dệt lụa. Lụa Lãnh Mỹ A nơi
đây đƣợc xem là niềm tự hào của ngƣời dân Tân Châu, bởi bất cứ ngƣời phụ
nữ Việt Nam thế kỷ XX nào cũng muốn sở hữu một chiếc quần làm từ lụa
Lãnh Mỹ A quyến rũ mềm mại này.
Trang | 3



Lụa Tân Châu đƣợc nhiều ngƣời biết đến nhờ đặc tính bền, mềm mại,
hút ẩm cao, đem lại cảm giác mát mẻ vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông.
Lụa ở đây đƣợc nhuộm bằng chất liệu nhƣ vỏ, lá, nhựa của các loại cây bằng
phƣơng pháp thủ công hết sức tỉ mỉ, vì vậy màu sắc nhìn rất tự nhiên mà
không bị phai màu.
Để làm nên một sản phẩm hoàn hảo nhƣ vậy, ngƣời thợ ở đây phải rất
kì cơng và trải qua nhiều giai đoạn, cùng với chi phí nguyên liệu và thuê thợ
khá cao, nên lụa Tân Châu đƣợc xếp vào loại lụa cao cấp, là “nữ hoàng của
các loại tơ tằm”.
Vào những năm từ 1935 đến 1965, khi nghề trồng dâu nuôi tằm dệt lụa
đất Tân Châu cực thịnh nhất, Tân Châu đƣợc ví nhƣ là “xứ bịn vàng” bởi
chính nghề trồng dâu ni tằm đã trở thành nghề kiếm cơm cho ngƣời dân
Tân Châu, cũng nhờ có nghề này mà cuộc sống của ngƣời dân nơi đây đã trở
nên khấm khá hơn. Nhiều ông chủ trồng dâu phát tài nhanh chóng, tiêu xài
rất mạnh tay nhƣ cơng tử Bạc Liêu. Khi đó, chạy dọc theo hai bờ Tiền
Giang, Hậu Giang, từ biên giới Campuchia bạt ngàn những bãi dâu xanh và
nong tằm chín rộ từ Tân Châu đến Chợ Mới. Nhà nhà đều có khung cửi,
nong tằm, quay tơ óng ánh vàng ƣơm, tiếng thoi đƣa lách cách cả ngày lẫn
đêm ở các làng dệt nổi tiếng nhƣ: Tân An, Vĩnh Hòa (Tân Châu), Long
Điền, Chợ Thủ (Chợ Mới)…
Thời đó, nhà nào có khung dệt thủ cơng nhỏ chí ít có 2 cặp thợ, còn nhà
làm xƣởng dệt lớn cần tới 6-7 cặp thợ. Mỗi cặp thợ dệt mỗi tháng 800 Trang | 4


1.000 m. Sản phẩm tơ lụa Tân Châu sản xuất ra không đáp ứng kịp nhu cầu
thị trƣờng trong nƣớc và xuất khẩu sang các nƣớc nhƣ: Indonesia, Malaysia,
Thái Lan, Lào, Miến Điện, Campuchia, Philippines và Pháp.
Vào những năm 70, sau khi đã qua thời hoàng kim, các hãng tơ tằm dệt
bằng sợi ni lông dần thay thế cho tơ lụa truyền thống. Lãnh Mỹ A đứng
trƣớc nguy cơ biến mất, các khung cửi dệt lãnh của vùng lụa Tân Châu bị

phá dần, các nhà dệt lụa truyền thống chuyển sang làm vải nilon và cotton.
Sau năm 1975, Công ty Tơ lụa An Giang đƣợc thành lập trên đất Tân Châu
nhƣng chỉ sau thời gian ngắn cầm cự cũng không thể tiếp tục duy trì hoạt
động do giá sợi polyester quá rẻ, trực tiếp cạnh tranh với các sản phẩm lụa
Tân Châu. Đến thập niên 80, khung dệt lãnh cuối cùng trong xƣởng dệt Tám
Lăng - ngƣời nghệ nhân dệt lãnh giỏi nhất cịn cầm cự với nghề cũng đóng
cửa. Nghệ nhân Tám Lăng, bậc cao niên trong nghề lụa đã ngoài 90 tuổi bồi
hồi nhớ lại: “Hồi xƣa đất Tân Châu có khoảng 1000 ha trồng dâu tằm, nhƣng
đến nay thì cịn ít lắm. Tơi mong chính quyền Tân Châu quan tâm đầu tƣ để
làng lụa hồi sinh…”
Mãi đến những năm gần đây, trong xu hƣớng phát triển chung cùng với
trào lƣu thời trang hƣớng đến những sản phẩm có chất lƣợng cao mang dấu
ấn dân tộc, lụa Tân Châu đã bƣớc đầu đƣợc khơi phục và tìm đƣợc chỗ đứng
xứng đáng cho mình. Lụa Tân Châu với tƣ cách là thứ vải thƣợng hạng, tinh
hoa của ngƣời Việt đã truyền cảm hứng để tạo nên những tác phẩm thời
trang độc đáo. Bộ sƣu tập thời trang Lãnh Mỹ A – Báu Vật nghìn năm với
Trang | 5


cái tên “Hoài niệm về Tân Châu” đƣợc Nhà thiết kế Võ Việt Chung dành rất
nhiều tâm huyết giới thiệu với công chúng. trong loạt áo dài của anh và
mang đi trình diễn nhiều nơi nhƣ Thƣợng Hải, Australia, New Zealand...
Năm 2016, nhà thiết kế Cơng Trí tiếp tục sử dụng loại lụa này trong bộ sƣu
tập các loại váy liền thân dáng suông, váy chữ A, áo vest, áo
sweatshirt...Năm 2007, nhà thiết kế Võ Việt Chung đã đƣợc UNESCO trao
giải ngƣời có cơng khơi phục và phát triển Lãnh Mỹ A.
Không chỉ Võ Việt Chung, lụa Lãnh Mỹ A cịn đƣợc nhà thiết kế
Nguyễn Cơng Trí lựa chọn làm chất liệu cho bộ sƣu tập tâm huyết của mình
để trình diễn trong Tuần lễ thời trang 2016 tại Nhật Bản những thiết kế
Haute Couture trong bộ sƣu tập mang tên “Lúa” đã gây ấn tƣợng sâu sắc cho

giới mộ điệu, khơng chỉ thể hiện tài năng của mình trong ngành thiết kế, Võ
Việt Chung cịn góp phần lan tỏa giá trị văn hóa của làng nghề truyền thống
Việt tới thị trƣờng trong nƣớc và thế giới.

Trang | 6


Sản phẩm trong BST “Lúa” của nhà thiết kế Nguyễn Cơng Trí. Ảnh: Multimedia JSC (Phải)
Một mẫu áo dài trong bộ sƣu tập Lãnh Mỹ A – Báu vật nghìn năm. Ảnh: BazaarVietnam (Trái)

Sau những bƣớc thăng trầm, làng nghề tơ lụa Tân Châu hơm nay đang
từng bƣớc tìm lại sức sống xƣa của mình. Để con tằm lại tiếp tục nhả tơ,
ruộng dâu, vƣờn mặc nƣa sống lại, nghề dệt lụa Tân Châu không ngừng
đƣợc cải tiến, tiếp thu những thành tựu kỹ thuật mới, mọi công đoạn đều
dùng máy để tạo ra những sợi tơ mềm và nhuyễn hơn. Năng suất mỗi lần
ƣơm, dệt tăng lên đáng kể. Bên cạnh màu đen truyền thống do nguyên liệu
nhuộm tự nhiên của trái mặc nƣa, những ngƣời sản xuất lụa Tân Châu cịn
tìm kiếm những kỹ thuật nhuộm tự nhiên nhiều màu sắc khác nhau để phục
vụ tốt hơn nhu cầu ngày càng đa dạng của ngƣời tiêu dùng. Đây chính là cơ
hội quý báu để một làng nghề vốn nổi tiếng đã lặng im từ lâu có thể khơi
phục lại thời vàng son trƣớc kia. Vì vậy, ngày nay, làng nghề dệt tơ lụa Tân
Trang | 7


Châu đang từng bƣớc tích cực vực dậy để đƣa tinh hoa sản phẩm của nghề
vƣơn xa hơn ở thị trƣờng trong nƣớc và thế giới.
Cây mặc nƣa là một loại cây gỗ có màu đen có xuất xứ từ Campuchia,
thân già thì xù xì do có những mảng da bong ra, lá mỏng, chùm quả tròn
trĩnh gần giống nhƣ quả nhản đung đƣa trƣớc gió. Những quả mặc nƣa sau
khi thu hái đem về đƣợc phân loại lớn nhỏ khác nhau và đặc biệt là loại bỏ

những quả chín vì những trái đó khơng cịn nhựa nữa. Trái mặc nƣa đƣợc
đem về giã nát bằng cối đá hoặc bằng máy nghiền sau đó hồ vào nƣớc tạo
nên một dung dịch có màu vàng rất đẹp, màu này sẽ chuyển sang màu đen
huyền khi tiếp xúc với khơng khí và nhiệt độ. Dung dịch này đƣợc gạn bỏ bả
và đƣợc dùng để nhuộm lụa Tân Châu.Trái mặc nƣa giã nát, cho vào khạp
ngâm nƣớc. Nhúng lụa vào nƣớc quả rồi ngâm đó để nhuộm, phơi nắng. Cứ
nhƣ vậy, phơi khơ, nhuộm lại hàng chục lần nƣớc nhuộm, tấm lụa trở nên
đen láy, óng mƣớt, càng giặt càng đen, khơng bao giờ bị phai màu.
2.3 Quy trình sản xuất lụa Tân Châu
Lụa Tân Châu nổi tiếng bởi sự đẹp đẽ tinh xảo, để làm nên một sản
phẩm hoàn hảo nhƣ vậy, ngƣời thợ ở đây phải rất tỉ mỉ và trải qua nhiều
cơng đoạn địi hỏi kỹ thuật khéo léo cao.
Hai nguyên liệu chính để dệt lụa Tân Châu chính là tơ tằm. Từng có câu
tục ngữ: "Làm ruộng ăn cơm nằm, ni tằm ăn cơm đứng". Tằm phải đƣợc
chăm sóc suốt ngày đêm, nhất là trong giai đoạn đƣa tằm lên bủa giăng tơ.
Gần nhƣ lúc nào ngƣời làm cũng phải túc trực bên nong và bộ ván xắt dâu.
Trang | 8


Đêm ngủ một hai canh lại thức để rải lá nuôi tằm. Tuy nhiên, đây cũng là
giai đoạn vui nhất của làng nghề, cũng giống nhƣ ngày nông dân ra đồng thu
hoạch vụ mùa. Khi tằm chín mọng, ngƣời ta đƣa tằm lên bủa giăng tơ, làng
dệt lúc này trông đẹp và lung linh hơn cả. Trong nắng sớm, nắng trƣa, nhà
nhà vàng óng những bủa tơ tằm.
Ngày trƣớc, kỹ thuật ƣơm truyền thống khá vất vả và công phu. Có đến
hàng trăm lị than ln hừng hực lửa với những chiếc nồi đồng to tƣớng bên
trên. Nƣớc sôi, cho kén vào nồi, kéo mối tơ quấn vào bánh xe quay. Đứng
bên lò ƣơm, nƣớc bốc lên mùi thơm ngậy chẳng khác gì thứ nƣớc dùng chan
vào tơ hủ tíu. Ngƣời thợ ƣơm tay khuấy đũa liên hồi vào nồi nấu kén, tay
quay đều bánh xe cuộn tròn sợi tơ vàng óng. Quay mãi đến khi nào trong nồi

chỉ cịn lại mớ xác tằm mới thôi. Con nhộng cũng không bỏ đi mà lấy ra trộn
gỏi hoặc rang mặn để ăn cơm. Còn phân tằm và dâu vụn trong nong ngƣời ta
đào hố đổ vào đấy, dự trữ làm phân bón.
Lụa dệt xong sẽ đƣợc nhuộm bằng trái mặc nƣa. Mỗi năm, ngƣời làng
nghề phải qua Campuchia mua hàng trăm tấn trái mặc nƣa mới đủ dùng. Sau
này, ngƣời Việt trồng thử thấy đƣợc nên trồng nhiều đến ngày nay.
Cây mặc nƣa là loại cây gỗ có màu đen, lá mỏng, chùm quả tròn trĩnh
gần giống nhƣ quả nhãn. Quả mặc nƣa sau khi thu hái, đƣợc phân loại lớn
nhỏ khác nhau. Thông thƣờng ngƣời ta sẽ chọn quả to và xanh, loại bỏ
những quả chín vì khơng cịn nhựa nữa. Sau đó đem giã nát bằng cối đá hoặc
nghiền bằng máy và hoà vào nƣớc tạo thành dung dịch có màu vàng sánh rất
Trang | 9


đẹp, khi tiếp xúc với khơng khí và nhiệt độ, màu này sẽ chuyển sang màu
đen. Trung bình, để nhuộm một cây lụa 10m phải cần 50kg trái mặc nƣa. Vì
thế, có thể nói, ngun liệu dùng để nhuộm lụa Tân Châu hồn tồn là
ngun liệu tự nhiên, khơng hề có phẩm màu hay hóa chất.

Trái mặc nƣa – nguyên liệu chính làm nên hồn lụa Tân Châu. (Ảnh: Lê Phƣơng/BNEWS/TTXVN)

Để cho ra sản phẩm tơ lụa Tân Châu chất lƣợng thì việc chọn tơ khá là
quan trọng. Lúc này, ngƣời thợ đều phải chọn loại tơ tằm cực chất nghĩa là
chọn tơ phải đẹp, đều sợi và tiến quay móc củi, sau đó mới cho lên khung
dệt. Loại tơ thƣờng đƣợc sử dụng là những sợi tơ hảo hạng của cao nguyên
Bảo Lộc (Lâm Đồng).
Lãnh đƣợc dệt theo phƣơng pháp dệt satin, tức là đan sợi dọc nằm trên
sợi ngang với số lần quy định cho tới khi sợi ngang bắt đầu nằm bên trên
một sợi dọc thì chu kỳ bắt đầu lặp lại. Kiểu dệt này trở nên phổ biến và có ít
Trang | 10



sự thay thế hơn và giúp cho bề mặt vải mịn màng và có một độ bóng nhất
định, có tính linh hoạt hơn so với dệt trơn. Khổ vải dài 90cm bao gồm
12.550 sợi dọc, vì vậy ngƣời thợ dệt phải có đơi mắt tinh tƣờng, đơi tay khéo
léo để dệt nên cây lụa đẹp, đều nhƣ đƣợc làm từ một sợi tơ duy nhất. Sau đó,
lãnh đƣợc cho vào luộc để ra hết chất keo tằm và đƣợc hong khơ kĩ lƣỡng
trƣớc khi bƣớc vào quy trình nhuộm.
Khi đã dệt xong, lúc này ngƣời thợ bắt đầu làm công đoạn phẩm màu.
Xứ Tân Châu là nơi duy nhất ở Việt Nam còn tồn tại những cây mặc nƣa.
Nhựa của trái mặc nƣa chính là bí quyết để tạo nên sắc đen huyền ảo. Phải
chọn những trái còn xanh, to vì quả chín khơng cịn nhựa, sau đó giã nát
bằng cối đá hoặc máy nghiền rồi hòa vào tạo thành màu vàng tuyệt đẹp. Khi
tiếp xúc với khơng khí và nhiệt độ môi trƣờng sẽ chuyển qua màu đen. Bên
cạnh đó, phải nhúng lụa vào nƣớc mặc nƣa khoảng 100 lần để từng sợi tơ
đƣợc thấm đều. Sau mỗi lần nhúng phải dùng tay vắt kỹ, đem giặt, khi đó
nƣớc sẽ chảy xuống cịn lớp nhựa đen dính lại trên vải. Sau khi đã thấm đều,
ngƣời thợ bắt đầu đem đi phơi. Khi phơi phải xem trời nắng tốt để phơi cho
đƣợc bốn nắng một ngày, nếu khi phơi gặp trời mƣa hoặc nắng yếu thì vải sẽ
kém chất lƣợng. Mỗi lần xen kẽ giữa nhuộm và phơi chính là một lần lụa
Lãnh Mỹ A trở nên óng ánh thêm một bậc. Thời gian nhuộm và phơi sẽ mất
khoảng 40-45 ngày, sau đó sản phẩm lại bƣớc sang hành trình mới để trở
thành những bộ trang phục tuyệt đẹp.

Trang | 11


Lụa Tân Châu vốn có màu đen, nhƣng ngày nay, Lãnh Mỹ A đã đƣợc
nhuộm thêm nhiều màu sắc để đáp ứng nhu cầu ngƣời tiêu dùng.


Lãnh Mỹ A truyền thống sở hữu màu đen huyền bí. (Ảnh: Lê Phƣơng/BNEWS/TTXVN)

Lụa Tân Châu nay có thêm nhiều màu sắc bắt mắt hơn. (Ảnh: Lê Phƣơng/BNEWS/TTXVN)

3. Giữ gìn và phát huy giá trị truyền thống làng nghề Tân Châu
Trang | 12


Làng lụa Tân Châu từ lâu đã trở thành một trong những địa điểm tham
quan tại Châu Đốc, thu hút lƣợng lớn khách du lịch trong và ngoài nƣớc, gắn
liền với thƣơng hiệu Lãnh Mỹ A nổi tiếng từ bao đời nay. Đây là nghề cha
truyền con nối, đƣợc lƣu giữ từ thế hệ này qua thế hệ khác. Nhƣng ngày nay,
cùng với sự phát triển và hội nhập, vải vóc trên thị trƣờng trở nên đa dạng về
chất liệu, mẫu mã cũng nhƣ màu sắc, ngƣời tiêu dùng lại có xu hƣớng chạy
theo hàng hiệu xa xỉ của nƣớc ngoài, sản phẩm lụa Tân Châu đang dần bị
phai nhạt, khơng cịn vang danh nhƣ xƣa. Dù trở thành vật liệu và chủ đề
cho nhiều bộ sƣu tập đẹp của các nhà thiết kế nổi tiếng nhƣng lụa Tân Châu
vẫn chƣa thể trở lại thời kỳ hồn kim của mình. Tuy nhiên hiện nay, cùng
với những chính sách của tỉnh An Giang để bảo vệ giá trị của làng nghề Tân
Châu, các sản phẩm nơi đây đã và đang dần tìm lại đƣợc vị trí của mình.
Một trong những lý do khiến lụa Tân Châu trở nên mai một chính là việc
các ngƣời thợ đã thành lập làng nghề nhƣng chƣa đi đến thống nhất và tìm ra
cái chung để phát triển làng nghề bền vững. Vì vậy, xây dựng lại mơ hình
hợp tác xã với quy chế hiệu quả, chặt chẽ hơn, nhằm khôi phục và phát triển
ngành nghề một cách bài bản.
Bên cạnh đó, các cơ sở sản xuất cần liên tục đổi mới mẫu mã, đầu tƣ
trang thiết bị sản xuất hiện đại bằng việc đổi mới cơng nghệ và kết hợp với
việc tìm kiếm ý tƣởng mới, kết hợp với các loại máy móc cơng nghiệp để rút
ngắn thời gian sản xuất và tăng năng suất nhằm hạ giá thành sản phẩm và


Trang | 13


nâng cao khả năng cạnh tranh, đồng thời hạn chế sự phụ thuộc vào trung
gian ở khâu nguyên liệu đầu vào đến tiêu thụ.
Mặt hàng tơ lụa Tân Châu đƣợc đánh giá cao về chất lƣợng, thậm chí
chất lƣợng cịn tƣơng đƣơng với sản phẩm của các thị trƣờng nhƣ Trung
Quốc, Thái Lan..., nhƣng do sản phẩm chƣa xây dựng thƣơng hiệu và thiếu
liên kết trong sản xuất nên sức cạnh tranh kém. Mặc dù đƣợc thừa hƣởng
những tinh túy từ nghề quý của cha ông, song để giữ vững và phát triển
đƣợc thƣơng hiệu làng nghề trong nhịp sống thƣơng mại hóa là cả một vấn
đề khó khăn. Nhất là hiện nay, lụa Tân Châu đứng trƣớc sự cạnh tranh khốc
liệt về mẫu mã, giá cả của lụa Trung Quốc. Vì vậy, nên ƣu tiên hàng đầu
cơng tác truyền thông và quảng bá làng nghề Tân Châu và lụa Lãnh Mỹ A ra
thị trƣờng trong nƣớc và quốc tế.
Bên cạnh đó, việc đẩy mạnh phát triển hình thức du lịch kết hợp với làng
nghề truyền thống tỉnh An Giang nhƣ chƣơng trình Liên hoan Du lịch Đồng
Bằng sơng Cửu Long cũng là một cách để đƣa Tân Châu đến gần hơn với
khách du lịch. Ngày nay, mơ hình phát triển làng nghề thủ công truyền thống
cũng đang trở thành hƣớng đi mới trong quá trình phát triển du lịch Việt
Nam. Khi tham gia tour du lịch làng nghề, khách không chỉ đƣợc ngắm
phong cảnh du lịch làng quê mà cịn đƣợc thăm nơi sản xuất, thậm chí có thể
tham gia vào một phần quá trình tạo ra sản phẩm. Chính điều này đã tạo nên
sức hấp dẫn riêng của làng nghề truyền thống. Thông qua hoạt động phục vụ

Trang | 14


du lịch, một số nghề thủ công truyền thống sẽ có khả năng phát triển nhƣ lụa
Tân Châu, mang lại nguồn thu cho ngƣời dân ở khu vực này.

Mặc dù nhu cầu về sản phẩm tơ lụa đang tăng lên ở châu Âu và Bắc Mỹ
nhƣng khu vực Châu Á - Thái Bình Dƣơng vẫn là thị trƣờng lụa phát triển
nhanh nhất về giá trị và khối lƣợng, và xu hƣớng này dự kiến sẽ tiếp tục đến
năm 2021. Trung Quốc, Ấn Độ, Uzbekistan và Thái Lan là những thị trƣờng
lụa tơ lụa lớn ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dƣơng. Nhu cầu lụa tại khu
vực này chủ yếu là do sự gia tăng dân số. Ngoài ra, nhu cầu lụa trong nƣớc
của Trung Quốc và Ấn Độ cũng ảnh hƣởng đáng kể đến nhu cầu của thị
trƣờng lụa tồn cầu. Do đó, Việt Nam hồn tồn có thể mở rộng thị phần lụa
trên thị trƣờng thế giới trong các năm tới, tiếp tục phát huy thế mạnh với vị
trí là nƣớc sản xuất lụa lớn thứ ba ở châu Á và lớn thứ sáu trên thế giới.
4. Kết luận
Mỹ danh “lụa Tân Châu” nhƣ cô gái nết na, đài các, là niềm tự hào của
vùng đất An Giang với một màu đen huyền bí óng ả nức lòng một thời, bằng
những nguyên liệu trời cho cùng sự tỉ mỉ kì cơng của ngƣời làm nghề, Lãnh
Mỹ A đã có một thời hồng kim khó qn.
Lụa Tân Châu là một sản phẩm thuần Việt, đậm đà tính dân tộc và là
niềm tự hào của ngƣời Việt. Trải qua những năm tháng thăng trầm, làng
nghề truyền thống tơ lụa Tân Châu đang sống lại, đó chính là hạnh phúc lớn
đối với dân tộc Việt Nam nói chung và những ngƣời thợ An Giang nói riêng.
Tơ lụa Tân Châu ngày nay đang trên đà chuyển mình, và đƣợc cải tiến rất
Trang | 15


nhiều để phục vụ đƣợc thị hiếu chung của ngƣời tiêu dùng. Những dòng sản
phẩm đẹp, bền của Lãnh Mỹ A chính là q trình học hỏi, khơng ngừng
nghỉ. Phải giữ cho đƣợc những tấm lụa nhƣ thế, đừng để Lãnh Mỹ A sau này
chỉ còn trong ký ức.
5. Tài liệu tham khảo
Lụa


Tân

Châu

–

Ban

mai

xanh

( />Tơ lụa Việt Nam ( />Về thăm làng nghề lụa Tân Châu ( />Lụa Tân Châu – 7 Ngày Vui Sống (VTV9 – 13.01.2015)
Khôi phục, bảo tồn và phát triển làng nghề lụa Tân Châu – VITIC tổng
hợp ( />
Trang | 16