----------

ĐỀ TÀI:

TIỂU LUẬN CUỐI KỲ
ĐỀ TÀI:

TIỂU THUYẾT NGƠN TÌNH TRUNG QUỐC TẠI
VIỆT NAM DƯỚI GĨC NHÌN VĂN HĨA ĐẠI
CHÚNG

TP. HỒ CHÍ MINH


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU..................................................................................................................................................................2
1.

Lý do chọn đề tài ..........................................................................................................................................2

2.

Mục đích nghiên cứu ....................................................................................................................................2

3.

Đối tượng – phạm vi nghiên cứu ..................................................................................................................2

4.

Phương pháp nghiên cứu ..............................................................................................................................3

5.

Bố cục ...........................................................................................................................................................3

NỘI DUNG ..............................................................................................................................................................5
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN ............................................................................5
1.1

Cơ sở lý luận ...........................................................................................................................................5

1.2.

Cơ sở thực tiễn........................................................................................................................................6

CHƯƠNG 2: ĐẶC ĐIỂM CỦA TIỂU THUYẾT NGƠN TÌNH TRUNG QUỐC DƯỚI GĨC NHÌN
VĂN HĨA ĐẠI CHÚNG ...................................................................................................................................7
2.1. Tính đại chúng ...........................................................................................................................................7
2.2. Tính thương mại ..................................................................................................................................... 10
2.3. Tính mới lạ, trẻ trung .............................................................................................................................. 12
CHƯƠNG 3: TÁC ĐỘNG CỦA TIỂU THUYẾT NGƠN TÌNH TRUNG QUỐC TẠI VIỆT NAM ...... 12
3.1. Tác động tích cực ......................................................................................................................................... 12
3.1.1. Mang tính giải trí cao........................................................................................................................... 12
3.1.2. Góp phần làm phong phú đời sống văn học đương đại ....................................................................... 14
3.1.3. Kéo theo sự phát triển của phim ngơn tình .......................................................................................... 16
3.2. Tác động tiêu cực ....................................................................................................................................... 18
3.2.1. Ngơn tình “đầu độc” tâm hồn độc giả ................................................................................................. 18
3.2.2. Ảnh hưởng đến phong cách sáng tác của những nhà văn trẻ ............................................................... 21
CHƯƠNG 4: NHỮNG GỢI Ý, KIẾN NGHỊ CHO VẤN ĐỀ TIẾP NHẬN TIỂU THUYẾT NGƠN
TÌNH TRUNG QUỐC TẠI VIỆT NAM ....................................................................................................... 23

4.1. Đề xuất biện pháp đến cơ quan chức năng có thẩm quyền ......................................................................... 23
4.2. Đề xuất biện pháp đến gia đình, nhà trường ............................................................................................... 24
4.3. Đề xuất biện pháp đến độc giả.................................................................................................................... 25
KẾT LUẬN .......................................................................................................................................................... 26
PHỤ LỤC ............................................................................................................................................................. 27
TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................................................................... 27

1


MỞ ĐẦU
1.

Lý do chọn đề tài
Văn hóa đại chúng có đối tượng thụ hưởng là đại đa số dân chúng - những người có trình

độ giáo dục ở mức độ tương đối. Đó là những sản phẩm văn hóa được sản xuất cho số đông, đại
trà, không phân biệt giới tính, quốc gia, tuổi tác, quốc tịch... được phổ cập, truyền bá và chịu sự
chi phối của các phương tiện thông tin đại chúng như báo in, truyền thanh, truyền hình, internet...
Chúng ta có thể kể ra hàng loạt những ví dụ của văn hóa đại chúng đã và đang tác động đến Việt
Nam như phim ảnh Hollywood hay thậm chí Bollywood; làn sóng “Hàn lưu” bao gồm phim Hàn,
nhạc Hàn, ẩm thực Hàn...; nhạc pop, rock của phương Tây; tranh Manga, cosplay Nhật... Với
những đặc điểm trên, chúng ta hồn tồn có thể xếp tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc là một sản
phẩm của văn hóa đại chúng tại Việt Nam.
Nếu gõ cụm từ “tiểu thuyết ngơn tình” lên trang tìm kiếm Google thì chỉ trong 0,57 giây
cho ra đến 11.100.000 kết quả với đủ các lĩnh vực liên quan như đường link dẫn đến các trang
web đọc truyện ngơn tình, các trang dành riêng cho những người u thích thể loại này, các bài
viết về nó... Kết quả trên cho thấy đây là một “hiện tượng đọc” rất đáng quan tâm hiện nay. Tuy
nhiên, mặc dù xuất hiện tại nước ta trong một khoảng thời gian không ngắn, gây xôn xao dư luận
với những luồng ý kiến khác nhau nhưng hiện tại vẫn chưa có những nghiên cứu khoa học, cặn

kẽ về thể loại này với tư cách là một hiện tượng văn hóa đại chúng ngày nay. Từ thực tiễn khách
quan và sự phổ biến của tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc, tơi chọn đề tài “Tiểu thuyết ngơn
tình Trung Quốc tại Việt Nam dưới góc nhìn văn hóa đại chúng” làm đề tài tiểu luận kết thúc
mơn học Văn hóa đại chúng.
2.

Mục đích nghiên cứu
Đề tài này được nghiên cứu với mục đích làm rõ những đặc điểm văn hóa đại chúng tiểu

thuyết ngơn tình Trung Quốc. Đồng thời tìm hiểu về những tác động của sản phẩm văn hóa đại
chúng này đến mọi người đặc biệt là giới trẻ. Từ đó, đưa ra những kiến nghị và giải pháp để giới
trẻ có cách tiếp nhận tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc đúng đắn hơn, hạn chế những tiêu cực
của thể loại này.
3.

Đối tượng – phạm vi nghiên cứu
2


Đối tượng: Những đặc điểm và tác động của tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc dưới góc độ văn
hóa đại chúng.
Phạm vi: Tại Việt Nam.
4.

Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình thực hiện đề tài, một số phương pháp đã được sử dụng như sau:
Phương pháp phân tích tổng hợp được sử dụng trong đề tài này là chủ yếu. Tác giả thu thập

tài liệu chủ yếu từ sách, từ các luận văn, cơng trình nghiên cứu trước, từ trang mạng Internet với
nguồn chính thống có liên quan tới đề tài để tiến hành phân tích và tổng hợp lại rồi đưa ra những

tư liệu phù hợp, cần thiết để đưa vào đề tài. Đây là phương pháp đem lại cho đề tài nhiều thơng
tin cần thiết, có tính xác thực để có được cái nhìn tổng quan hơn.
Phương pháp lịch sử: Nguồn gốc, phát sinh, quá trình phát triển của đối tượng và bản chất,
quy luật của đối tượng. Đối với phương pháp này, chúng ta có thể biết được nguồn gốc ra đời
của tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc, ngồi ra nhóm cịn khai thác thêm các đặc điểm, chức
năng, quá trình phát triển của thể loại này. Từ đây, các tính chất, vai trị của tiểu thuyết ngơn tình
Trung Quốc được làm rõ hơn.
Phương pháp liên ngành: Đây là phương pháp nghiên cứu khoa học, là liên kết các mơn
học, các ngành học với nhau. Trong đó phạm vi nghiên cứu của đề tài, tác giả sử dụng phương
pháp này nhằm mục đích tổng hợp tất cả tri thức và thiết lập mối quan hệ qua lại. Với đề tài này,
tôi đã liên kết giữa việc liên hệ tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc như một đối tượng văn hóa với
các ngành khác như tâm lý học (Cụ thể là tâm lý người đọc), hay ngành truyền thông đa phương
tiện (Việc truyền thông, quảng bá, giới thiệu sản phẩm) ngành văn học...
Phương pháp xã hội học: điều tra bằng bảng hỏi, đối tượng là sinh viên K13 khoa Văn hóa
học, trường ĐH KHXH&NV - ĐHQG TP HCM. Số lượng bản khảo sát nhắm đến là 50 bảng trà
lời hợp lệ. Trong những đối tượng tham gia khảo sát hợp lệ đó, tơi sẽ lọc ra khoảng 3 đối tượng
để phỏng vấn sâu về nhận thức đối với tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc dưới góc nhìn văn hóa
đại chúng.
5.

Bố cục
Nội dung của đề tài được chia làm 4 chương chính:
Chương 1: Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn
3


Bao gồm phần nền tảng lý luận về văn hóa đại chúng và những khái niệm cơ bản có liên
quan đến tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc. Bên cạnh đó, cũng đề cập đến quá trình hình thành,
phát triển và du nhập của tiểu thuyết ngơn tình Trung quốc vào Việt Nam. Chương này sẽ cung
cấp một cái nhìn tổng quan cũng như những dữ liệu cơ sở để tiếp cận sâu hơn về từng vấn đề của

đề tài.
Chương 2: Đặc điểm của tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc dưới góc nhìn văn hóa đại
chúng
Nội dung của chương này là phân tích tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc dưới đặc trưng của
một sản phẩm văn hóa đại chúng nói chung, nó bao gồm các đặc điểm: Tính đại chúng, tính
thương mại và tính mới lạ, trẻ trung. Từ đó giúp người đọc có cái nhìn tồn diện về tiểu thuyết
ngơn tình Trung Quốc đồng thời giúp trả lời câu hỏi liệu tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc có
phải là một sản phẩm của văn hóa đại chúng hay khơng.
Chương 3: Tác động của tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc tại Việt Nam
Nội dung chương này đề cập đến những tác động tích cực lẫn tiêu cực mà tiểu thuyết ngơn
tình mang lại. Về tích cực, đây là một thể loại văn học mang tính giải trí cao, giúp người đọc giải
tỏa được căng thẳng sau những giờ làm việc và học tập mệt mỏi. Bên cạnh đó, nó cịn góp phần
làm phong phú đời sống văn học đương đại và làm kéo theo sự phát triển của phim ngơn tình.
Về tác động tiêu cực, ngơn tình “đầu độc” tâm hồn của độc giả và gây ảnh hưởng đến phong
cách sáng tác của những nhà văn trẻ. Từ những tác động tiêu cực này sẽ dẫn đến những kiến nghị
và giải pháp trong chương cuối cùng.
Chương 4: Những gợi ý, kiến nghị cho vấn đề tiếp nhận tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc
tại Việt Nam
Mọi thứ đều có tính hai mặt của chúng, do đó để mọi người nhìn nhận một cách khách quan
về tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc, nội dung của chương này sẽ đề cập đến một số giải pháp
khả thi và hiệu quả nhằm mục đích nâng cao nhận thức của độc giả, giúp họ có văn hóa đọc một
cách hiệu quả hơn. Đây cũng chính là mục đích nhân văn mà việc nghiên cứu văn hóa đại chúng
luôn hướng tới.

4


NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN
1.1 Cơ sở lý luận

1.1.1. Khái niệm văn hóa đại chúng
Theo Barry Brummet thì “Văn hóa đại chúng đề cập đến những hệ thống và sản phẩm văn
hóa mà phần lớn nhân loại chia sẻ và biết đến”.
Theo A.A. Radughin thì “Văn hóa đại chúng là những sản phẩm văn hóa được sản xuất
hàng ngày với khối lượng lớn, được giới thiệu cho công chúng rộng rãi nhất theo các kênh truyền
thông đại chúng khác nhau, được tiêu thụ bởi tất cả mọi người, không phụ thuộc vào địa điểm
và đất nước sinh sống”.
1.1.2. Khái niệm tiểu thuyết ngôn tình
Tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc có thể được hiểu là một thể loại hàm chứa những đặc
trưng của “văn học đại chúng” được sáng tác và lan truyền qua mạng internet.
Về cơ bản, tiểu thuyết ngơn tình vẫn được hiểu là một thể loại tự sự, mà nội dung chính đã
được thể hiện rõ qua tên gọi “ngơn tình”. Ở đây “ngơn” tức ngơn ngữ, lời nói, tự mình nói ra.
“Tình” được hiểu như lịng u mến, quyến luyến giữa nam nữ. Như vậy “ngơn tình” có thể hiểu
là thể loại tiểu thuyết viết về những câu chuyện tình yêu giữa nam và nữ. Và dù là những câu
chuyện vụn vặt, hết sức đời thường nhưng cũng đậm chất lãng mạn. Ngơn tình có cả cốt truyện
hiện đại lẫn cổ xưa, đem đến cho người đọc cảm xúc và ước mơ về một cuộc sống lãng mạn như
trong truyện.
Ở đây, có thể định nghĩa tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc như sau:
Tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc là những sản phẩm văn hóa đại chúng có giá trị giải trí
cao, mang nội dung thể hiện tình u lãng mạn của các cặp nhân vật chính (có thể là nam – nữ,
nam – nam, nữ - nữ) vượt mọi không gian, thời gian và định kiến xã hội. Được xem sản phẩm
kinh doanh mang lại lợi nhuận và sự nổi tiếng cho những người hoặc tổ chức tham gia sáng tạo
và lưu hành sản phẩm.

5


1.2. Cơ sở thực tiễn
1.2.1. Quá trình hình thành và phát triển của tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc
Về bản chất, tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc cũng là một loại tiểu thuyết tình cảm, là một

kiểu kế thừa của các dòng tiểu thuyết lâu đời của Trung Quốc như tiểu thuyết tài tử giai nhân,
tiểu thuyết uyên ương hồ điệp, nhưng được nâng cấp để phù hợp với thời đại, với thị hiếu của
độc giả hiện nay. Tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc chịu ảnh hưởng lớn từ các trào lưu tư tưởng
phương Tây mà các tác giả trẻ tiếp nhận được. Tuy nhiên tiểu thuyết ngơn tình chỉ mang tính
chất “ngoại biên” trong nền văn học Trung Quốc. Sự phát triển của thể loại tiểu thuyết này còn
cho thấy sự thay đổi của những giá trị văn hóa, đạo đức trong xã hội Trung Quốc thời kinh tế thị
trường.
Tiểu thuyết ngơn tình xuất hiện ở Trung Quốc từ những năm 90 của thế kỷ XX, khi việc
viết văn trên mạng chỉ được xem là một thú vui của những cá nhân thích viết lách, được gọi là
tác giả mạng. Đặc điểm nổi bật của hiện tượng này là ai cũng có thể sáng tác và cho lưu hành
những sáng tác của mình trên mạng. Đối tượng hướng đến của các tác giả này là công chúng trẻ,
cụ thể hơn là nữ giới. Đa số họ là những người trẻ tuổi, có trình độ văn hóa phổ thơng, vì vậy ít
nhiều các tác phẩm ngơn tình trên khơng được tác giả trau chuốt, gọt giũa về nội dung lẫn ngôn
từ. Ngôn ngữ chủ yếu là khẩu ngữ, nội dung đa dạng nhưng không được chọn lọc kỹ càng và chủ
yếu chỉ là thỏa mãn thị hiếu độc giả.
1.2.2. Quá trình du nhập của tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc vào Việt Nam
Ở Việt Nam tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc được xác định là bắt đầu xuất hiện từ năm
2003 với bản dịch truyện vừa Xin lỗi, em chỉ là con đĩ của tác giả Tào Đình. Sau thành công của
tác phẩm này, hàng loạt các nhà xuất bản trong nước mua lại bản quyền các sáng tác ngôn tình
khác và tạo nên trào lưu đọc mới. Cùng với Tào Đình có thể nhắc đến tác giả trẻ Trương Duyệt
Nhiên với những tác phẩm văn học Linglei mang hơi hướng ngơn tình như Thủy Tiên đã cướp
chép vàng đi, Mèo đen khơng ngủ... Tiếp sau đó là những tác phẩm ngơn tình bán chạy có thể kể
đến như: Anh có thích nước Mỹ khơng?, Bên nhau trọn đời, Tình yêu thứ ba, Năm tháng vội vã...
của hàng loạt các tác giả trẻ Tân Di Ổ, Phỉ Ngã Tư Tồn, Đồng Hoa, Minh Hiểu Khê, Diệp Lạc
Vô Tâm... những tên tuổi khá nổi tiếng của tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc.

6


CHƯƠNG 2: ĐẶC ĐIỂM CỦA TIỂU THUYẾT NGƠN TÌNH TRUNG QUỐC DƯỚI

GĨC NHÌN VĂN HĨA ĐẠI CHÚNG
2.1. Tính đại chúng
Như ở Trung Quốc, hầu hết các tác phẩm ngơn tình du nhập vào Việt Nam đều có thể tìm
thấy trên các diễn đàn, trang mạng xã hội, blog cá nhân, v.v. Người dùng Internet đã góp phần
vào sự phát triển của dịng văn học phi chính thống. Dù vẫn chưa được các nhà phê bình văn học
cơng nhận nhưng thực tế ngơn tình vẫn tồn tại và đang phát triển mạnh mẽ từ nội dung đến hình
thức, ngày càng thu hút nhiều độc giả tìm đến.
Dù chỉ mới xuất hiện trong 10 năm trở lại đây nhưng tiểu thuyết ngôn tình Trung Quốc đã
chiếm vị trí “đầu bảng” trên thị trường sách dịch Việt Nam. Với tốc độ lan truyền “chóng mặt”
và sự đón nhận nhiệt tình của độc giả trẻ cho thấy “cơn sốt” ngơn tình Trung Quốc chưa bao giờ
hạ nhiệt. Tuy nhiên, vẫn chưa có con số thống kê chính xác cho biết hiện nay có bao nhiêu cuốn
sách ngơn tình, chiếm bao nhiêu phần trăm số lượng sách văn học xuất bản ở Việt Nam.
Với sự phổ biến của tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc trên thị trường hiện nay, khơng khó
để tìm được một cuốn tiểu thuyết ngơn tình. Khi bước vào bất kỳ hội chợ sách hay hiệu sách nào,
độc giả đều có thể dễ dàng bắt gặp những cuốn tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc được trưng bày
ở vị trí trung tâm với hình thức bắt mắt. Các vỉa hè cũng tràn ngập các bản sao lậu truyện ngơn
tình Trung Quốc. Ngay tại các thành phố lớn như Hà Nội, chỉ cần dạo qua các phố sách như Đinh
Lễ, Nguyễn Xí là có thể thấy rất nhiều tập tiểu thuyết ngơn tình đủ thể loại. Đến với “Nhà sách
Hà Thành” - Đinh Lễ, đôi khi độc giả phải chen chúc nhau mới mua được những cuốn truyện
ngơn tình ưng ý.
Cịn tại khu vực TP.HCM, cụ thể là Đường sách Nguyễn Văn Bình, nơi được xem là “điểm
hẹn” của những người yêu sách vào dịp cuối tuần, bên cạnh những đầu sách giá trị viết về văn
hóa, tốn học, khoa học, .. vẫn len lỏi đâu đó trong những cuốn sách ngơn tình. Tại các nhà sách
lớn như Nguyễn Văn Cừ, Văn Lang hay Phương Nam, ngồi sách giáo khoa, sách tham khảo,
vẫn có những đầu sách ngơn tình được trưng bày để bạn đọc có thể lựa chọn.

7


Những đầu sách ngơn tình được bày bán tại nhà sách1

Theo Tiki.vn - một startup lớn mạnh từ mảng bán sách trực tuyến, lượng sách được coi là
“best-seller” chủ yếu là tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc. Trong đó có thể kể đến 15 tác phẩm
bán chạy nhất trên Tiki.vn, sách bán chạy nhất là ngơn tình Trung Quốc.
Chỉ cần nhập từ khóa "ngơn tình" vào thanh tìm kiếm của google, kết quả thu về thật đáng
kinh ngạc, trong 0,89 giây có khoảng 104.000.000 kết quả (Thống kê ngày 11/11/2021). Điều
này cho thấy lượng tiếp cận thông tin về tiểu thuyết ngơn tình là rất rộng và tài liệu về thể loại
sách này là nhiều vơ kể. Cũng vì lý do đó, hàng loạt trang web, diễn đàn đã ra đời để phục vụ
“đam mê” của giới trẻ. Là nơi đăng tải và cập nhật những truyện mới nhất, hot nhất, là nơi các
bạn trẻ chia sẻ kinh nghiệm đọc truyện ngơn tình. Các trang web như: diendanlequydon.com,
wattpad.com, gacsach.com, webtruyen.com, kites.vn, sstruyen.com, Truyenyy.com… với hàng
triệu thành viên, lượt truy cập hàng ngày lên đến vài nghìn lượt. Mỗi một tác phẩm về tiểu thuyết
ngơn tình được đăng tải lên, đều nhận được sự hưởng ứng nồng nhiệt của độc giả.
Ngoài ra, trên các trang mạng xã hội như Facebook, hàng loạt hội nhóm cũng được thành
lập nhằm đáp ứng nhu cầu tìm hiểu, chia sẻ tiểu thuyết ngơn tình của giới trẻ. Có thể dẫn ra một
số trang về ngơn tình được giới trẻ quan tâm sau đây như: "Truyện ngơn tình" (228. 898 lượt
thích), “Ngơn tình tiểu thuyết một phần trong cuộc sống chúng ta” (198.780 lượt thích), “Ngơn

1

Báo công an nhân dân

8


tình club” (141.324 lượt thích) ... Mỗi ngày trơi qua, những con số này không dừng lại cũng
không giảm mà cịn tăng lên vì tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc chưa bao giờ hạ nhiệt.
Bên cạnh đó, ngồi việc đọc hoặc nghiên cứu, các bạn trẻ còn “review” những cuốn sách
mình u thích để mang những chia sẻ của mình đến với “cộng đồng ngơn tình”. Những “bài phê
bình” này thường được người dịch hoặc người biên tập đưa lên mạng nên nhận được rất nhiều
“bình luận” từ độc giả. Có một số blog được giới ngơn tình u thích và thường xuyên đăng tải

các bài cảm nhận, cảm nhận truyện ngơn tình như hoabanland.wordpress.com,
summerbrezee.com, twinklestar.com… tạo nên hiệu ứng lan rộng cho tiểu thuyết ngơn tình Trung
Quốc.
Thơng qua việc thực hiện một cuộc khảo sát về mức độ phổ biến của tiểu thuyết ngơn tình
Trung Quốc tại lớp K13, khoa Văn hóa học, với 53 phiếu trả lời hợp lệ, tác giả nhận được kết
quả có đến 88,7% số người biết và có 79,2% số người từng đọc qua tiểu thuyết ngơn tình Trung
Quốc:

Mức độ phổ biến của tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc tại lớp K13 Văn hóa học

9


Mức độ đọc tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc tại lớp K13 khoa Văn hóa học
Có thể nói tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc tại Việt Nam với mức độ phổ biến và lan
truyền mạnh mẽ. Bằng nhiều hình thức tồn tại khác nhau, tiểu thuyết ngơn tình đã có được sức
mạnh, vị trí của nó trong việc “độc chiếm” trái tim giới trẻ Việt Nam và khẳng định rằng tiểu
thuyết ngơn tình Trung Quốc chính là một sản phẩm văn hóa đại chúng.
2.2. Tính thương mại
Tâm lý đa số người Việt Nam lâu nay vẫn coi thường tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc,
nhưng khơng ai có thể phủ nhận lợi nhuận khổng lồ mà nó mang lại cho thị trường xuất bản trên
cả Trung Quốc và các quốc gia du nhập ngơn tình, trong đó có Việt Nam. Nhu cầu đọc sách tăng
mạnh kéo theo sự phát triển nhanh chóng của hàng loạt ngành in ấn, xuất bản, quảng cáo, v.v.
Chính vì những lợi nhuận khổng lồ này đã là một đặc điểm góp phần làm cho tiểu thuyết ngơn
tình Trung Quốc trở thành một sản phẩm của văn hóa đại chúng.
Ở Trung Quốc, ngày càng có nhiều tiểu thuyết ngơn tình nổi tiếng đến mức được chuyển
thể thành phim truyền hình, điện ảnh, game online ... Các nhà văn xuất bản sách một cách "chính
thống" giờ cũng phải tìm đến mạng Internet để quảng cáo cho tác phẩm mới của mình.
Ảnh hưởng của tiểu thuyết ngơn tình ngày càng tăng lên trong đời sống văn học ở Trung
Quốc, khi internet và các thiết bị di động thông minh ngày càng trở nên phổ biến. Lượng tiền

luân chuyển trong ngành văn học trực tuyến không hề nhỏ, năm 2010 vào khoảng 5 tỷ nhân dân
tệ.
10


Các trang văn học trực tuyến kiếm tiền bằng cách tính phí người đọc, cứ 100.000 từ, người
đọc phải trả 2-3 nhân dân tệ, hoặc người đọc cũng có thể trả mức cố định hàng tháng. Ngoài ra,
tiền bản quyền mà các nhà thiết kế trò chơi trực tuyến, các đạo diễn truyền hình và điện ảnh phải
trả cho các trang văn học này không hề nhỏ khi họ muốn sử dụng lại các tác phẩm đã đăng trên
trang.
Tại Việt Nam, ngay từ những ngày đầu du nhập, ngơn tình đã khẳng định mình bằng những
tác phẩm bán chạy và lan truyền nhanh chóng. Theo báo phapluat.vn "trong hai năm 2013-2014,
lượng truyện ngơn tình trong danh sách các nhà xuất bản đã tăng lên chóng mặt". Điều này cho
thấy ngơn tình đang trong thời kỳ “thống trị” văn hóa giải trí tại Việt Nam. Tiếp nối thành cơng
này, một số đầu sách ngơn tình khác nhanh chóng trở thành “best-seller” ở hầu hết các nhà sách
như: Bên nhau trọn đời, Yêu em từ cái nhìn đầu tiên của Cố Mạn; Hãy nhắm mắt khi anh đến,Từ
bi thành, Nếu ốc sên có tình u của Đinh Mặc; Tình kiếp tam sinh của Cửu Lộ Phi Hương, Hoa
Tử dẫn, Tam sinh tam thế - Thập lý đào hoa của Đường Thất Công Tử;… Và hầu hết các ấn
phẩm này đều được các biên tập viên đầu tư và chăm chút, nhiều ấn bản bìa cứng bìa mềm cho
một đầu sách và tất nhiên giá của những cuốn sách này không hề rẻ, dao động từ vài chục đến
vài trăm nghìn. Cụ thể, theo thống kê từ Tiki.vn - trang thương mại điện tử nổi tiếng nhất Việt
Nam, nằm trong top "Tiểu thuyết ngơn tình" bán chạy nhất bên cạnh những tác phẩm thành công
như Nhà giả kim (Paulo Coelho), Chuyện chàng nàng (Marc Levy), Cha và con (Tony Parsons),...
là các sáng tác ngơn tình như: Chờ em lớn nhé, được khơng? (Diệp Lạc Vơ Tâm) - 64.000VNĐ,
Gió mang ký túc thổi thành những cánh hoa (Diệp Lạc Vô Tâm) - 111.000VNĐ, Mộng hoa xuân
(Hắc Nhan) - 94.400VNĐ, Tam Sinh Tam Thế Chẩm Thượng Thư (Đường Thất Công Tử) 126.000VNĐ, Tam sinh tam thế thập lý đào hoa (Đường Thất Công Tử) - 87.000VNĐ, Hai lần
gặp gỡ (Đinh Mặc) - 68.000VNĐ, Hãy nhắm mắt khi anh đến (Đinh Mặc) - 95.000VNĐ, Hoa
tư dẫn (Đường Thất Cơng Tử) - 111.200VNĐ, Nụ hơn của sói (Diệp Lạc Vơ Tâm) - 77.000VNĐ,
Khơng u thì biến (Cửu Lộ Phi Hương) - 87.000VNĐ.
Có thể thấy, doanh thu từ việc xuất bản tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc khơng hề nhỏ và

đây vẫn là thị trường tiềm năng để các nhà xuất bản sách khai thác thương mại.

11


2.3. Tính mới lạ, trẻ trung
Nếu là tiểu thuyết tình u, thì đa phần nước nào cũng có. Đặc điểm tâm lý của con người
là ln hướng đến những tình yêu lãng mạn, lý tưởng. Ngành xuất bản Mỹ đã từng và đang có
những tác giả như Daniel Steel, E.L.James (50 sắc thái), Stefenie Mayer (Chạng vạng), Helen
Fielding (Nhật ký tiểu thư Jones) hay xa hơn nữa như Magaret Michell (Cuốn theo chiều gió);
Pháp có Marc Levy, Guillaume Musso,… Nhưng điều tạo nên sự đặc biệt và phổ biến của tiểu
thuyết ngơn tình Trung Quốc đó chính là tính mới lạ, trẻ trung – một trong những đặc điểm của
văn hóa đại chúng. Mới lạ ở đây là tiểu thuyết ngơn tình khơng chỉ nói về chuyện tình u lãng
mạn của một đôi nam nữ yêu nhau trong bối cảnh bình thường mà hơn hết ở tiểu thuyết ngơn
tình Trung Quốc cịn có rất nhiều thể loại. Cụ thể như: xuyên không (nhân vật vượt thời gian,
không gian hiện tại để đến một thời gian, không gian khác), cổ đại (mang khơng khí cổ xưa),
huyền huyễn (có yếu tố kỳ ảo), hắc đạo (xã hội đen), đam mỹ (tình yêu đồng tính nam), bách hợp
(tình u đồng tính nữ), qn nhân (tình u của các cơ gái và những người xuất thân trong qn
đội), viễn tưởng,... Chính vì có những thể loại đa dạng đã tạo nên làn gió mới đối với độc giả.
Những vấn đề, nội dung mà tiểu thuyết đề cập tới cũng mang tính trẻ trung và tư tưởng mới lạ.
Trong truyện, người đọc hứng thú với cảnh hai chàng trai yêu nhau, có những cảnh quan hệ tình
dục nóng bỏng; ngược với tình u của nam – nam là cặp đôi nữ yêu nhau gọi là bách hợp; hay
những câu chuyện nhân vật chính xun khơng về thế giới cổ đại hoặc ngược lại là từ thế giới cổ
đại xuyên không về xã hội hiện đại và gặp được người mình u, từ đó kéo theo những tình tiết
trong suốt câu chuyện tình yêu của nhân vật chính,... Những cốt truyện này phải nói có sự sáng
tạo vô cùng lớn, khác hẳn những thể loại tiểu thuyết ở giai đoạn trước. Tạo nên sức hút mãnh liệt
cho giới trẻ và các độc giả.
CHƯƠNG 3: TÁC ĐỘNG CỦA TIỂU THUYẾT NGƠN TÌNH TRUNG QUỐC TẠI
VIỆT NAM
3.1. Tác động tích cực

3.1.1. Mang tính giải trí cao
Giải trí ln là một nhu cầu chính đáng của con người ở mọi thời đại, mọi nền văn hóa, mọi
nền văn minh. Và đọc ngơn tình giúp đáp ứng nhu cầu giải trí của độc giả trẻ hiện nay. Nói đến
giá trị giải trí của các tác phẩm ngơn tình thực chất là nói đến mối quan hệ giữa việc tạo ra sản
phẩm văn hóa đại chúng này và nhu cầu tiếp nhận nó trong đời sống xã hội.
12


Ở một mức độ nào đó, các sáng tác ngơn tình đã thể hiện chức năng giải trí của mình bằng
cách khơi dậy những rung động, tình cảm đẹp đẽ tiềm ẩn trong mỗi con người, thúc đẩy tâm hồn,
tình cảm của người đọc. Giá trị của giải trí cịn được thể hiện qua việc thỏa mãn tâm lý, tò mị về
giới tính, lứa tuổi, thích đắm mình trong những câu chuyện tình yêu say đắm, lãng mạn. Giá trị
giải trí của thể loại ngơn tình là liều thuốc bổ nâng cao đời sống tinh thần của độc giả. Chẳng hạn
như Bến Xe của Thuơng Thái Vy, một tác phẩm mang đậm giá trị nhân văn, đề cao tâm hồn bên
trong chứ khơng phải hình thức bên ngồi, ủng hộ tình yêu vĩnh cửu, sẵn sàng hy sinh tất cả vì
người mình u. Hay Anh có thích nước Mỹ khơng? của Tân Di Ổ, ngồi cảm giác tình u lứa
tuổi đôi mươi, đam mê và nhiệt huyết của người đọc khám phá câu chuyện sâu sắc về một tình
yêu mang tên “tình bạn”. Tình bạn là thứ quý giá mà ai cũng mong muốn có được trong đời. Đây
là một tác phẩm rất thành công của Tân Di Ổ viết về tuổi thanh xuân tươi đẹp với bao kỉ niệm
đáng trân trọng của mỗi người.

Tiểu thuyết Anh có thích nước Mỹ không của Tân Di Ổ2
Hầu hết các sáng tác ngơn tình đều là hư cấu, từ cốt truyện, tình tiết cho đến nhân vật. Tuy
nhiên, tất cả những câu chuyện này đều dựa trên nền tảng thực tế từ cuộc sống, các nhân vật được
tô vẽ rất đẹp. Họ đẹp ở chỗ đều là những người trẻ có ý chí và nghị lực mạnh mẽ, sẵn sàng đối
mặt với khó khăn và ln cố gắng tìm kiếm tình u đích thực cho bản thân mình. Những ai đã
từng đọc và u thích tiểu thuyết ngơn tình đều phải cơng nhận rằng ngơn tình giúp phản ánh
một phần khơng nhỏ cuộc sống của giới trẻ trong xã hội hiện đại. Đôi khi những vấn đề được

2


/>
13


phản ánh lại là những ngóc ngách tiềm ẩn khó bộc lộ trong cuộc sống, đôi khi lại giải mã các
mối quan hệ xã hội. Những vấn đề này không hẳn dễ dàng làm sáng tỏ thông qua các thể loại
khác ngồi tiểu thuyết ngơn tình.
Có thể thấy, tiểu thuyết ngơn tình khơng nằm ngồi lề cuộc sống. Hơn hết, nhiều người đọc
truyện ngơn tình xem chúng như câu chuyện của chính mình. Những chi tiết, lời thoại đơi khi
khiến người đọc giật mình như bị “bắt thóp”, những cảm xúc thực sự đến từ những câu chuyện
sống động, lay động trái tim người đọc bằng chính cảm xúc của mình để rồi nhiều người phải
thừa nhận rằng ngơn tình có nhiều tình tiết, lời thoại, những câu chuyện chứa đựng những triết
lý sâu sắc đúng với thực tế. Đây hầu hết là những triết lý về tình yêu mà người đọc phải suy
ngẫm.
Về vấn đề miêu tả và tiếp nhận "cảnh nóng" trong ngơn tình. Giáo dục giới tính là công
việc rất quan trọng đối với sự phát triển tâm sinh lý của trẻ em, nhất là khi nhu cầu hiểu biết về
tâm sinh lý và giới tính bộc lộ sớm hơn so với các thế hệ trước. Khác với các nước phát triển như
Anh, Mỹ… việc giáo dục giới tính ở một số nước phương đơng cụ thể như Việt Nam, Trung
Quốc… gặp nhiều khó khăn do rào cản văn hóa truyền thống. Tệ hơn nữa là ngăn cấm tìm hiểu
về giáo dục giới tính. Khơng hẳn là “cẩm nang kiến thức”, nhưng tiểu thuyết ngơn tình lại mang
đến cho độc giả thanh thiếu niên nhiều kiến thức về tâm lý lứa tuổi. Đó có thể là những kiến thức
về tâm lý, tình cảm của tuổi mới lớn, về tình u, hẹn hị hay nhạy cảm hơn là vấn đề tình dục,
cơ thể con người, ... Vì những lý do liên quan đến phạm trù đạo đức xã hội của văn hóa Á Đơng,
“cảnh nóng” đã trở thành “vùng cấm địa”. Các nhà văn thường ngại ngùng cố gắng che giấu
những "cảnh nóng" đầy ẩn ý trên trang văn của mình. Tuy nhiên, với ngơn tình, tác giả đã dễ
dàng vượt qua ranh giới giữa luân thường đạo lý để miêu tả tình dục một cách rõ ràng và chân
thực nhất. Đây có thể xem là một “hóa giải” cho một vùng cấm kỵ trên những trang viết, giải đáp
phần nào những thắc mắc khó giải bày của thanh thiếu niên.
3.1.2. Góp phần làm phong phú đời sống văn học đương đại

Nắm bắt được thị hiếu hiện nay của thị trường văn học Việt Nam, đã xuất hiện một số lượng
lớn các nhà văn quan tâm đến việc đáp ứng nhu cầu giải trí của cơng chúng. Thực tế này càng
làm cho văn học Việt Nam đương đại trở nên phong phú và sôi động hơn.
14


Dễ dàng nhận thấy, khi vào Việt Nam tiểu thuyết ngơn tình phát triển, nó đã cho phép nhiều
năng khiếu là các tác giả trẻ được thể hiện khả năng của bản thân qua các trang viết, tập truyện.
Họ sẽ được ươm mầm và phát triển tài năng văn chương của mình.
Khơng thể phủ nhận rằng sự “du nhập” của thể loại tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc đã
góp phần làm phong phú thêm thị trường văn học trong nước, đặc biệt là văn học dịch. Cùng với
sự phát triển của tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc, việc dịch ra tiếng Việt của các tác phẩm này
cũng tham gia rất tích cực, góp phần thúc đẩy sự phát triển của văn học dịch tại thị trường Việt
Nam. Đây là điều kiện tốt để mở ra không gian giao lưu văn hóa Việt - Trung và mang đến những
món ăn tinh thần với hương vị mới cho độc giả Việt Nam.
Với mức độ ảnh hưởng của mình, tác động của tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc đối với
văn học trẻ Việt Nam là điều tất yếu. Sự thật là nhiều nhà văn bị ảnh hưởng bởi lối viết của thể
loại này, nhưng ở một khía cạnh tích cực hơn, vẫn có nhiều nhà văn ý thức được việc chọn ngôn
ngữ một cách hợp lý, có chọn lọc và cho ra đời những sáng tác “ngơn tình Việt Nam”, phù hợp
với văn hóa Việt Nam. Nhiều tác giả trẻ Việt Nam đã chọn thử sức với thể loại ngơn tình, trong
đó có Tâm An với tiểu thuyết Tiêu Thần dài 600 trang. Đây là một cuốn tiểu thuyết nhẹ nhàng
với thông điệp ý nghĩa về cách buông bỏ sự bướng bỉnh và trân trọng khoảnh khắc bạn đang có,
thay vì nghĩ về quá khứ hay tương lai. Điểm khác biệt với hầu hết các tác phẩm ngơn tình Trung
Quốc hiện nay là Tiểu Thần khơng chứa “cảnh nóng” - một trong số các yếu tố hàng đầu thu hút
độc giả của ngôn tình Trung Quốc.
Trong xã hội hiện đại, từ góc độ giải trí, loại hình nào phối hợp nhịp nhàng và khai thác
được ưu thế của kỹ thuật nghe nhìn, của mạng internet thì loại hình đấy khơng những được tồn
tại mà còn phát triển rực rỡ, và ở đây các sản phẩm văn hóa đại chúng như tiểu thuyết ngơn tình
Trung Quốc đã làm được điều đó.
Trong bối cảnh thế giới đa cực hiện nay, khi sách, báo hay cụ thể hơn là các tác phẩm văn

học khơng cịn là phương tiện giải trí duy nhất của con người, thì giờ đây người ta đang hồi nghi
liệu cơng chúng có thờ ơ với sách hay không. Nhưng thực tế tiếp nhận tiểu thuyết ngơn tình
Trung Quốc ở Việt Nam cho thấy giới trẻ không hề lười đọc mà là quay lưng với văn học trong
nước. Với tính chất đại chúng của một sản phẩm văn hóa như tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc,
15


việc đọc tiểu thuyết có thể được thực hiện bởi các tầng lớp giai cấp khác nhau trong xã hội, quan
trọng hơn là có thể xây dựng thói quen đọc cho mọi người. Và thói quen đọc sách là cơ sở để
xây dựng và bồi đắp văn hóa đọc.
3.1.3. Kéo theo sự phát triển của phim ngơn tình
Bên cạnh sách in, ngơn tình cịn “lấn sân” sang điện ảnh. Đây cũng được xem là một hình
thức tồn tại của ngơn tình với tốc độ lan truyền nhanh chóng và tác động không nhỏ đến công
chúng. Những bộ phim được chuyển thể từ tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc nhận được sự ủng
hộ đơng đảo từ phía cơng chúng trẻ tuổi. Hầu hết các phim này đều có kinh phí đầu tư khá cao,
được phát trên cả những kênh truyền hình chính thống lẫn khơng chính thống như internet (có
thu phí). Cộng với dàn diễn viên thần tượng xinh đẹp tạo ra một sức hút rất lớn đối với những
người trẻ. Một số bộ phim chuyển thể tiêu biểu có thể kể đến như: Hóa ra anh vẫn ở đây (tác
phẩm điện ảnh được chuyển thể dựa theo cuốn tiểu thuyết cùng tên của Tân Di Ổ), Bên nhau
trọn đời, Yêu em từ cái nhìn đầu tiên (chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của tác giả Cố Mạn),
Tam Sinh Thế - Thập Lý Đào Hoa, Tam Sinh Tam Thế - Chẩm Thượng Thư (chuyển thể từ bộ
ngơn tình cùng tên của tác giả Đường Thất Công Tử), Hãy nhắm mắt khi anh đến, Nếu ốc sên có
tình u (chuyển thể từ tiểu thuyết ngơn tình cùng tên của tác giả Đinh Mặc), Thiên sơn mộ tuyết,
Khơng kịp nói u em, Đông Cung (Phỉ Ngã Tư Tồn), Bộ bộ kinh tâm, Vân Trung ca (Đồng
Hoa), Sở Kiều Truyện (chuyển thể từ tiểu thuyết Hồng Phi Sở Đặc Cơng số 11 của tác giả Tiêu
Tương Đông Nhi), Hậu Cung Như Ý Truyện (chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của Lưu Liễm
Tử), Hương Mật Tựa Khói Sương (chuyển thể từ tác phẩm cùng tên của tác giả Điện Tuyến),...

16



Những bộ phim đình đám được chuyển thể từ tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc3
Ngày nay, việc chuyển thể một tiểu thuyết ngơn tình thành phim đã hết sức quen thuộc. Dù
nguyên tác đã nổi tiếng, được đông đảo độc giả yêu mến nhưng mỗi khi được dựng lại trên màn
ảnh, nó vẫn có sức hút mãnh liệt. Thậm chí cảm thấy chuyển thể một lần chưa đủ, các nhà sản
xuất phim còn làm lại nhiều lần dưới nhiều phiên bản: điện ảnh, truyền hình. Sự phát triển mạnh
mẽ của phim ảnh cũng phần nào ảnh hưởng đến xu hướng tiếp nhận của độc giả. Nó trở thành
một trong những phương tiện lợi hại trong việc đưa tiểu thuyết ngôn tình tiến xa hơn trên con
đường du nhập nền văn học và giải trí Việt Nam. Trong khi đọc sách, độc giả phải tự tưởng tượng
trong đầu về hình tượng nhân vật, bối cảnh thời đại,... thì phim chuyển thể đã được đạo diễn tái
hiện đầy đủ. Không chỉ là sách vở, không chỉ là những con chữ khô khan, ngơn tình cịn được
thể hiện một cách sinh động bằng hình ảnh thơng qua các bộ phim. Mỗi một bộ phim chuyển thể
ra đời, khán giả lại háo hứng đón xem. Cũng từ đó, họ tìm lại bản gốc là truyện để đọc. Họ đọc
để cảm nhận sự khác biệt giữa sách với phim ảnh, so sánh cái nào hay cái nào dở. Một trong
những bộ phim thành công với thể loại này là tác phẩm Hoa Thiên Cốt được chuyển thể từ truyện
ngơn tình cùng tên của tác giả Fresh Quả Quả đã lập kỉ lục về tỉ suất xem đài và đưa dòng phim
chuyển thể này lên đến đỉnh cao.

3

/>
17


3.2. Tác động tiêu cực
3.2.1. Ngơn tình “đầu độc” tâm hồn độc giả
Ngơn tình đã chứng tỏ những điểm ưu việt của thể loại đối với đời sống văn hóa đại chúng.
Nhưng thực tế cho thấy, đây lại là một hiện tượng văn học “hay ít, dở quá nhiều” (Báo Tuổi Trẻ).
Vì vậy, ngồi sự tán dương, ngơn tình cũng vấp phải sự phản ứng của độc giả; từ dè bỉu, chê bai
cho đến lên án. Ngơn tình xuất hiện trong các đánh giá, bài báo bằng những cái tên không mấy

mĩ miều như một loại tiểu thuyết “ba xu”, văn chương độc dược: “Loạn sách ngơn tình” (Người
Lao Động), “Tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc: Rác hay khơng rác?” (An ninh thế giới), “Sách
ngơn tình Trung Quốc đang đầu độc giới trẻ VN” (Một thế giới), “Dính độc” vì...truyện ngơn
tình Trung Quốc” (Đời sống và Pháp luật)… Khơng thể làm ngơ trước sự lấn át của tiểu thuyết
ngơn tình đối với các đầu sách giá trị.
Như vậy, sức ảnh hưởng và nhu cầu đọc tiểu thuyết ngơn tình là rất lớn. Thực tế cho thấy,
những cuốn sách bán chạy khơng phải bao giờ cũng là những tác phẩm có chất lượng nghệ thuật
cao. Thục nữ PK xã hội đen (Thuấn Gian Khuynh Thành), Chuyện cũ (Lịch Xuyên), Bảy ngày
ân ái, Trò chơi nguy hiểm (Ân Tầm), Chờ em lớn nhé được khơng, Động phịng hoa chúc cách
vách (Diệp Lạc Vô Tâm),… là những hồi chuông báo động về sự xuống cấp của dịng tiểu thuyết
ngơn tình. Càng đáng báo động hơn khi ngơn tình đang dần ảnh hưởng trực tiếp đến nhận thức,
suy nghĩ, quan điểm về tình yêu, quan hệ hơn nhân của người đọc. Nhìn ngơn tình từ sự phản
kháng, quy tội của bạn đọc, “cơn lốc ngơn tình” thực sự đặt ra những vấn đề cần nhìn lại.
Xét tác phẩm trên mối quan hệ giữa văn chương – hiện thực, ngơn tình đặt ra vấn đề giữa
hư cấu của tác giả và nhận thức thực tại của người đọc. Ngơn tình đầy rẫy những điều “vơ lý”.
Cuốn Dụ tình của tác giả Ân Tầm miêu tả nhân vật nữ luật sư tài giỏi, sắc sảo khi bị quấy rối tình
dục nhiều lần lại đem lịng u người quấy rối mình. Hay Anh trai em gái của nhà văn Tào Đình
kể về tình yêu đơn phương đầy đau khổ của Mai Mai dành cho chính… anh trai mình. Dường
như ngơn tình đã bất chấp, xem nhẹ cái hợp lý: đạo đức, các luân lý xã hội, quy luật tâm lý. Đó
khơng phải là sự lạc quan hóa trong nội dung mà chính là sự vơ ngun tắc trong hư cấu. Hư cấu,
tưởng tượng trong ngơn tình cịn đặt ra vấn đề: tự do hay dễ dãi trong sáng tạo văn học. Một số
tác giả ngơn tình đã nhầm lẫn giữa tự do và sự tùy tiện cá nhân. Nếu tự do cho nhà văn đi đến
tận cùng của sự tưởng tượng và sự biến ảo của ngôn từ thì sự tùy tiện tiếp tay cho nhà văn dấn
18


sâu vào sự ích kỷ, phi ý thức và phi thẩm mỹ. Phải chăng tác giả ngơn tình đơi khi vơ tình hay
cố ý “đầu độc” tâm hồn độc giả?
Sự lệch chuẩn về quy tắc sáng tạo – nguyên tắc hiện thực dẫn đến sự lệch chuẩn trong hiệu
quả tiếp nhận của độc giả. Khơng ít những cuốn ngơn tình đã tạo ra một thế giới ảo, ru ngủ bạn

đọc. Thay vì hướng con người đến Chân - Thiện - Mỹ, ngơn tình lại tạo ra những mơng muội,
ngộ nhận, ảo tưởng các giá trị thuộc phạm trù đạo đức, văn hóa. Nếu văn học phương Tây được
kiểm duyệt một cách khá chặt chẽ trước khi vào Việt Nam thì ngơn tình Trung Quốc xâm nhập
một cách khơng kiểm sốt, bất chấp. Rất nhiều những tiểu thuyết xuất hiện một cách đậm đặc và
thô thiển những chi tiết mùi mẫn, thậm chí mạnh bạo và dung tục trong mơ tả tính dục. Nếu tác
phẩm văn học độc hại một cách lộ liễu dễ ngăn chặn thì loại độc hại được che đậy khéo léo, lồng
ghép, “mưa dầm thấm lâu” lại rất khó kiểm sốt. Vì sao cảnh nóng, yếu tố H (Hentai), sự mơ tả
hoạt động tính giao lại trở thành một gia vị không thể thiếu để “chế biến” một câu chuyện ngơn
tình hồn hảo? Theo các chun gia tâm lý, cái gì càng lạ, càng cấm thì giới trẻ càng muốn tìm
hiểu, khám phá. Đặc biệt, lứa tuổi này đang phát triển về sinh lý, tò mò về cảm xúc giới tính nên
những cảnh nóng trong ngơn tình đặc biệt cuốn hút. Do vậy, các tác giả ngôn tình viết về sex như
một cách chiều chuộng độc giả, ngơn tình khiến người đọc thỏa mãn thay vì thức nhận. Một sự
thỏa mãn mang tính bản năng thay vì hướng đến những cảm xúc phát triển tâm hồn. Chông chênh
giữa ngưỡng cửa trẻ con - người lớn, không thiếu những độc giả ngơn tình bị kích thích dẫn đến
tình trạng u đương nhắng nhít, chóng vánh, những hành động thái q, thiếu suy nghĩ, nơng
nổi. Bên cạnh đó, yếu tố tính dục kết hợp với yếu tố “kì” trong ngơn tình tạo những câu chuyện
nóng bỏng, thỏa mãn ngay cả những kiểu tâm lí có phần “biến thái” của độc giả như sư đồ luyến
(tình u thầy trị), đam mỹ (tình u đồng tính nam), hủ nữ (nữ thích đam mỹ),... Từ đó, một bộ
phận giới trẻ ủng hộ, thậm chí yêu thích mối quan hệ đồng tính nam, kéo theo đó là sự ngộ nhận
giới tính, sự bắt chước. Đến một mức độ nào đó, tác động tiêu cực của ngơn tình là việc đánh
mất bản thể của mỗi người.

19


Tiểu thuyết ngơn tình bách hợp và đam mỹ4
Ngơn tình cịn phản ánh một vấn đề khác nữa, đó là sự hình thành văn hóa, thể hiện ở cách
sử dụng ngôn ngữ và việc tôn thờ thần tượng của giới trẻ. Trước hiện tượng đó, nhà văn DiLi
cho rằng: “Truyền bá ngơn ngữ là truyền bá văn hóa. Đọc truyện đừng nghĩ là giải trí đơn thuần,
đó là sự hình thành tư duy”. Với việc sử dụng ngôn ngữ “ngọt đến từng âm tiết”, sến sẩm, ủy mị

hay ngôn ngữ q trần trụi, dễ dãi; ngơn tình đang dần khiến ngơn ngữ tự hạn chế khả năng biểu
hiện. Ngơn tình có cả hệ thống “thuật ngữ” riêng. Những kí hiệu, cách gọi: 419, 52, ánh mặt trời
thụ/ công, ăn cơm mềm,… đi vào lời ăn tiếng nói của những con nghiện ngơn tình, tạo nên thói
quen sử dụng ngơn ngữ của một bộ phận giới trẻ một cách “tự nhiên” và “có chủ ý”. Độc giả nữ
– đối tượng chính của ngơn tình – tự xưng mình là “thục nữ”, “sắc nữ”, “trạch nữ”, “hắc thị thục
nữ”. Dịch giả Đào Bạch Liên cho biết, Bộ bộ kinh tâm (một bản dịch kì cơng và nghiêm túc) bị
độc giả xem là quá thuần Việt – và chị không thể dịch Việt hóa hơn. Có thể thấy mức độ “ngấm”
Hán văn của độc giả ngơn tình thực sự rất cao.
Vấn đề định hướng thần tượng trong giới trẻ cũng là một vấn đề đáng được quan tâm, bởi
“Ngưỡng mộ thần tượng là một nét đẹp văn hóa nhưng mê muội thần tượng lại là một thảm họa”
(Đề thi Đại học môn Văn khối D năm 2012). Giới trẻ hiện nay thần tượng ai trước thực trạng
khơng ít các bạn trẻ chọn ngơn tình làm “sách gối đầu giường”? Giao lưu của tác giả Diệp Lạc
Vô Tâm tại Hà Nội và TP HCM đầu tháng 4/2017 lên cơn sốt trong cộng đồng giới trẻ, nhất là
hàng loạt trang hâm mộ trên mạng xã hội Facebook. Khán phịng đơng nghẹt độc giả là học sinh,
sinh viên. Giới trẻ ngày nay khơng ngừng “hình tượng hóa” các cá nhân, và những nhân vật này
hồn tồn trùng khớp với hình ảnh các “mỹ nam”, “mỹ nữ” hồn hảo trong ngơn tình. Là một
4

/>
20


fan - girl ngơn tình, hẳn khơng ai chưa lần mơ tưởng đến những “soái ca” như Hà Dĩ Thâm (Bên
nhau trọn đời – Cố Mạn) - một luật sư thành đạt, chung tình; Tiêu Nại (Yêu em từ cái nhìn đầu
tiên – Cố Mạn) - một thiên tài máy tính, Hàn Thạc Trần (Đồng lang cộng chẩm) - đại ca xã hội
đen nhưng cả đời sống chết vì một người con gái… Có nhiều cuốn sách ngơn tình đề cao văn
hóa Đại Hán, văn hóa Hoa Hạ, xem nhẹ, miệt thị văn hóa các nước khác. Một số lượng khơng
nhỏ ngơn tình được xây dựng để mê muội độc giả thay vì hướng họ đến sự ngưỡng mộ thần
tượng, đến việc nâng họ lên một giới hạn mới.
Bên cạnh những câu chuyện tình yêu, bản thân các tác giả Trung Quốc quả thật khéo léo,

khi họ biết kết hợp hài hòa giữa bối cảnh thời đại cùng cốt truyện độc đáo để làm nên tác phẩm
của mình. Thơng qua các câu chuyện tình, họ lồng ghép vào đấy bối cảnh lịch sử Trung Quốc,
không chỉ là thời hiện đại mà còn là thời cổ đại. Từ những câu chuyện ngơn tình lịch sử, độc giả
có thể hiểu sâu hơn về lịch sử Trung Quốc mà không phải vật vã với những con chữ khô khan.
Tuy nhiên, đối với độc giả Việt Nam, điều đó lại gây ra những “lỗ hổng” tri thức. Bởi, dân ta
không biết sử ta, người trẻ đọc ngơn tình, xem phim chuyển thể, sự hấp dẫn của nó đã vơ tình
cuốn hút người họ. Độc giả muốn hiểu nội dung ắt phải hiểu và nắm rõ bối cảnh thời đại, cũng
chính vì thế mà họ trở nên vô cùng am hiểu lịch sử Trung Hoa. Độc giả Việt Nam nên cảnh giác
với những loại truyện như vậy, thay vào đó là tích lũy thêm cho mình tri thức về lịch sử nước ta
nhiều hơn.
Những ảnh hưởng tiêu cực của ngơn tình đến giới trẻ hiện nay như một hồi chuông báo
động về sự du nhập của sản phẩm văn hóa đại chúng này. Mỗi độc giả phải biết chọn lọc cái hay,
cái tốt cho chính mình, khơng nên q đắm mình vào thế giới ảo mộng ấy.
3.2.2. Ảnh hưởng đến phong cách sáng tác của những nhà văn trẻ
Tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc đã xâm nhập vào Việt Nam và tạo nên một cơn sốt đọc
dữ dội, không chỉ ảnh hưởng đến bản thân mỗi độc giả, mà sức cơng phá của nó đối với văn học
đương đại cũng không hề kém cạnh. Sự phát triển quá mức của thể loại sách này trong văn đàn
Việt Nam là điều đáng lo ngại, bởi hầu hết các tác phẩm của các tác giả trẻ hiện nay đều mang
hơi hướng ngơn tình. Chịu ảnh hưởng của tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc, chạy theo thị hiếu
độc giả, các nhà văn trẻ đã vơ tình qn mất giá trị đích thực của văn học. Kể từ đó, phong cách
sáng tác của họ trở nên dễ dãi và mờ nhạt hơn.
21


Mặc dù những tác phẩm thuộc nền văn học trẻ hiện nay không ảo, cũng không mộng mơ
như tiểu thuyết ngơn tình Trung Quốc, nhưng những tác phẩm này ít nhiều cũng đi theo hướng
ủy mị. Nếu chịu khó đọc và nghiên cứu kỹ các tác phẩm mới xuất bản của các nhà văn trẻ, tinh
ý bạn sẽ thấy hầu hết đều viết về tình yêu nam nữ hơn là các chủ đề về gia đình, tình bạn, tình
yêu quê hương đất nước, văn hóa, phong tục tập quán,... Những tác phẩm văn học trẻ nói về
những vấn đề có chiều sâu và thâm trầm chỉ đếm được trên đầu ngón tay có thể kể đến Nhật Phi

với Người ngủ thuê, Đinh Phương với Nhụy khúc, Minh Nhật với Âm thanh của im lặng, ...
Ngược lại, dòng văn học trẻ viết tình u lãng mạn, mang tính giải trí cao thì đếm khơng biết sao
cho xuể. Một số tác giả tiêu biểu của dòng này như Anh Khang với Buồn làm sao bng, Ngày
trơi về phía cũ, Gào với Cho em gần anh thêm chút nữa, Hamlet Trương với Yêu đi rồi khóc,
Nguyễn Phong Việt với Đi qua thương nhớ, Sinh ra để cơ đơn,...
Như vậy, có thể dễ dàng nhận thấy rằng, các nhà văn trẻ ngày nay đã chọn một con đường
dễ dãi hơn, dưới tác động của ngơn tình, họ cũng để mình bị cuốn vào dịng chảy này. Những
câu chuyện trong tác phẩm chỉ đơn giản là tình u nam nữ mà khơng chứa đựng giá trị nhân
văn. Đề tài tình yêu được khai thác và trở thành trung tâm của tác phẩm. Ngoài ra, một số tác giả
trẻ cũng bị ảnh hưởng rất nhiều bởi mơ típ, hình tượng nhân vật trong tiểu thuyết ngơn tình.
Những dịng tản văn trong tác phẩm cứ nhẹ nhàng nhưng đầy chiêm nghiệm về tình u, bóng
dáng nhân vật trong chuyện tình, mơ típ trong tiểu thuyết ngơn tình cứ ẩn hiện đâu đó trên từng
trang sách.
Khơng chỉ vậy, văn học trẻ Việt Nam chịu ảnh hưởng của tiểu thuyết ngơn tình ở cách đặt
tên tác phẩm. Những cái tên ngọt ngào, có thể chỉ là một câu nói của nhân vật hay một triết lý
sống nào đó, ... nhưng nó thực sự rất hấp dẫn. Độc giả dù có cố gắng đến đâu cũng khó cưỡng
lại sức hấp dẫn của tựa truyện, phải tìm ngay tác phẩm, đọc để giải mã tại sao tác giả lại chọn cái
tên như vậy. Cách đặt tên này trong tiểu thuyết ngôn tình Trung Quốc đã có từ trước nên những
cái tên gợi nhiều liên tưởng như Yêu em từ cái nhìn đầu tiên, Ngủ cùng sói hay Cơ gái năm ấy
chúng ta cùng theo đuổi... khiến người đọc rất thích thú. Các nhà văn trẻ cũng đã áp dụng và bắt
chước nó, tiêu đề trên bìa cuốn sách của họ cũng tương tự. Nhắc đến Hamlet Trương, độc giả sẽ
nhớ ngay đến những tiêu đề ấn tượng như: Thời gian để yêu, Thương nhau để đó, Yêu đi rồi khóc,
Ai rồi cũng khác,... Nói về Nồng Nàn Phố, người đọc làm sao quên được nhan đề đầy sức gợi
22


này: Anh ngủ thêm đi anh, em phải dậy lấy chồng. Có một thời gian, giới trẻ truyền tay nhau câu
nói Đi đâu cũng nhớ Sài Gịn và em đó cũng chính là nhan đề trong một tác phẩm mới xuất bản
của nhà văn trẻ Anh Khang.
Sự hiện diện của thể loại tiểu thuyết ngơn tình này khơng chỉ lấn át tiểu thuyết truyền thống,

kinh điển của Việt Nam mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến độc giả và những ai mong muốn theo
đuổi sự nghiệp văn chương. Nhiều bạn trẻ bị ảnh hưởng bởi ngơn tình và trên con đường khởi
nghiệp, họ đã vơ tình trở thành những người nối gót ngơn tình. Những tác phẩm có chiều sâu
khơng được độc giả đón nhận, từ đó họ buộc phải thay đổi lối viết để chạy theo thị trường.
Dưới tác động của ngơn tình, các nhà văn trẻ dường như “vô tâm” với những giá trị truyền
thống. Nếu trước đây, trào lưu văn học Linglei của Trung Quốc có ảnh hưởng đến văn học Việt
Nam, và các nhà văn chịu ảnh hưởng của trào lưu này như Y Ban, Đỗ Hồng Diệu, Di Li,… thì
nay đều là tiểu thuyết ngơn tình. Những tác giả trẻ mơ phỏng theo từ nội dung đến văn phong
như Anh Khang, Iris Cao, Hamlet Trương, ... Điều này làm ảnh hưởng đến nền văn học nước
nhà, bởi những tác giả trẻ chưa có những sáng tạo, đột phá mới. Họ dùng những sáng tác dễ để
giữ chân độc giả, làm cho văn học Việt Nam chỉ dậm chân tại chỗ.
Tiểu thuyết ngơn tình đã và đang có những ảnh hưởng tiêu cực đến phong cách sáng tác
của các nhà văn trẻ. Với những tác phẩm đậm đà bản sắc dân tộc, khái niệm “văn di tải đạo”
dường như khơng cịn là cốt yếu mà ngược lại tràn ngập những trang văn giải trí, chạy theo thị
hiếu độc giả. Các tác giả trẻ phải tìm được sự cân bằng giữa ảnh hưởng ngoại lai và giá trị truyền
thống, để văn học Việt Nam khơng bị “hịa tan” trong quá trình “hội nhập”. Sự kết hợp hài hịa
giữa ngơn tình và thể loại văn chương dân tộc chắc chắn sẽ hình thành nên những tác phẩm và
những cây bút xuất sắc.
CHƯƠNG 4: NHỮNG GỢI Ý, KIẾN NGHỊ CHO VẤN ĐỀ TIẾP NHẬN TIỂU
THUYẾT NGƠN TÌNH TRUNG QUỐC TẠI VIỆT NAM
4.1. Đề xuất biện pháp đến cơ quan chức năng có thẩm quyền
Để hạn chế những tiêu cực và sự xuất hiện tràn lan của sách ngơn tình Trung Quốc, các cơ
quan chức năng phải kiểm duyệt chặt chẽ về chất lượng và số lượng các tác phẩm ngơn tình du
nhập vào Việt Nam. Về cơ bản, khơng thể cấm lưu hành những sản phẩm văn hóa đại chúng như
23


ngơn tình trong thời buổi bùng nổ thơng tin trên mạng như hiện nay. Vì vậy, hơn bao giờ hết,
trách nhiệm của các nhà quản lý được đặt ra. Thông qua hệ thống sàng lọc, tỷ lệ truyện có nội
dung xấu, nhạy cảm sẽ khó trà trộn vào thị trường sách nước ta. Đi đầu trong việc sàng lọc này

phải kể đến sự tham gia của các nhà xuất bản, in ấn.
Về công tác xuất bản, phát hành sách ngôn tình Trung Quốc, Cục Xuất bản, In và Phát
hành, các cơ quan, tổ chức liên quan cần chủ động kiểm tra các tác phẩm đã và sắp phát hành để
có những điều chỉnh kịp thời. Tuyển chọn và xuất bản những sản phẩm có giá trị, phù hợp với
nhu cầu giải trí của giới trẻ Việt Nam. Khơng chạy theo lợi nhuận mà bng lỏng quản lý. Các
nhà phê bình, chuyên gia, ... không được thờ ơ và làm ngơ. Khơng nên định kiến những thể loại
sách như ngơn tình, để giúp văn học phát triển lành mạnh, các chuyên gia nên có những nhận
định, phân tích, đánh giá khách quan. Từ đó, định hướng cho người đọc một hướng đi đúng trong
việc lựa chọn sách, tìm ra những định hướng cho người đọc một hướng đi đúng trong việc lựa
chọn sách, tìm ra những tác phẩm phù hợp với người đọc và mang nó đến gần hơn với độc giả.
Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý nhà nước về xuất bản, báo chí, phát thanh, truyền hình
phối hợp chặt chẽ với các hội văn học, nghệ thuật để xuất bản, trình bày, quảng bá các tác phẩm
văn học nghệ thuật của các tác giả Việt Nam có định hướng thẩm mỹ và chất lượng tốt cho khán
giả. Tạo điều kiện thuận lợi để văn học dân tộc phát triển như: Tổ chức các cuộc thi sáng tác văn
học dành cho bạn đọc nhỏ tuổi; mở rộng các sân chơi học thuật, giải trí, làm phong phú thêm các
hoạt động cộng đồng bổ ích cho thanh thiếu niên, v.v. Ngồi ra, các trang báo nên có thêm chun
mục điểm sách, giới thiệu những cuốn sách hay, bổ ích cho người đọc.
4.2. Đề xuất biện pháp đến gia đình, nhà trường
Nhà trường và gia đình đóng vai trị vơ cùng quan trọng trong việc hình thành nhân cách
con người. Vì vậy, nhà trường cần quan tâm hơn đến vấn đề định hướng cho các em để tránh
những hệ lụy không mong muốn. Thầy cô nên giới thiệu những cuốn sách có giá trị nhưng vẫn
phù hợp với lứa tuổi. Cần tổ chức nhiều hơn những hoạt động ngoại khóa liên quan đến sách để
các em có cơ hội tiếp xúc với những tác phẩm hay. Đưa chuyên đề về văn hóa đọc sách, lựa chọn
sách vào những buổi sinh hoạt ngoại khóa để các em phần nào tự tìm cho mình con đường tốt
nhất trong việc đọc và lựa chọn sách. Đối với các trường đại học, viện nghiên cứu cần phải có
24