Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 3 (1), 2017

HOẠT ĐỘNG NGOẠI GIAO NHÂN DÂN TRONG ĐẤU TRANH BẢO VỆ
CHỦ QUYỀN BIỂN, ĐẢO CỦA VIỆT NAM HIỆN NAY
Đàm Thị Huệ*, Phan Thùy Linh, Vũ Thị Mai, Mai Kim Ngân
Học viện Báo chí và Tuyên truyền
*Tác giả liên lạc:
(Ngày nhận bài: 15/03/2017; Ngày duyệt đăng: 08/05/2017)
TÓM TẮT
Biển và hải đảo là một phần lãnh thổ của Việt Nam. Đối với mỗi người Việt Nam, biển
và hải đảo là đất nước và cuộc sống của họ. Những diễn biến phức tạp đã xảy ra gần
đây tại đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa bị đe dọa trực tiếp đến lãnh thổ của
nước ta.
Sự can thiệp bất hợp pháp của Trung Quốc diễn ra trong vùng biển của Việt Nam đã
vi phạm nghiêm trọng các Công ước 1982 của Liên Hợp Quốc về Luật Biển
(UNCLOS). Bảo vệ chủ quyền biển, đảo là trách nhiệm của tất cả mọi người. Để hồn
thành sứ mệnh thiêng liêng đó và cao quý, Việt Nam phải phát huy sức mạnh tổng hợp
của cả nước hơn bao giờ hết trong tất cả các khía cạnh và các mặt trận. Đặc biệt,
ngoại giao nhà nước là một trong những trụ cột chính. Chủ đề khoa học “các hoạt
động ngoại giao công cộng trong việc đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Việt
Nam” đã đánh giá cao phần lớn các tình huống về chủ quyền đối với hoạt động ngoại
giao công chúng của Việt Nam trong giai đoạn từ tháng 5 năm 2011 đến tháng 10 năm
2015. Biển, hải đảo và Nó đã thể hiện strenghs và hạn chế các hoạt động ngoại giao
nhân dân trong đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo. Các chủ đề cũng đã đề nghị các
giải pháp tích cực nhằm góp phần vào việc bảo vệ chủ quyền quốc gia trên biển và hải
đảo. Do đó, đề tài khoa học có trình độ cao về lý thuyết và thực tiễn, giúp nâng cao
kiến thức của công chúng, thức dậy niềm tự hào quốc gia của họ và ý thức bảo vệ lãnh
thổ của đất nước.
Từ khóa: Biển đảo, bảo vệ chủ quyền, hoạt động ngoại giao.
OPERATION IN DIPLOMATIC STRUGGLE PEOPLE PROTECT
SOVEREIGNTY OF SEA, ISLAND OF VIETNAM TODAY

Dam Thi Hue*, Phan Thuy Linh, Vu Thi Mai, Mai Kim Ngan
Academy of journalism & communication – 124 Xuan Thuy, Cau Giay, Ha Noi
*Corresponding Author:
ABSTRACT
Sea and islands are part of Vietnam’s territory. For each Vietnamese, sea and islands
are their country and life. The complicated movements which have happened recently
in Paracel Island and Spratly Island threatened directly to our country’s territory.
The illegal interference of China that took place in Vietnam’s waters violated seriously
the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS). Protecting
sovereignty over sea and islands are responsibility of everyone. To complete that
sacred and noble mission, Vietnamese must promote the whole country’s synergy more
than ever in all aspects and fronts. In particular, public diplomacy is one of the major
pillars.
Scientific topic “Public diplomacy activities in struggling and protecting sovereignty
over Vietnam’s sea and islands” has appreciated largely the situation of sovereignty
over sea and islands and Vietnam’s public diplomacy activities in the period from May
37


Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 3 (1), 2017

2011 to October 2015. It has shown the strenghs and limitations of public diplomacy
activities in struggling and protecting sovereignty over sea and islands. The topic has
also suggested positive solutions in order to contribute to the protection of the
country’s sovereignty over sea and islands. Therefore, the scientific topic has the high
level of theory and practicality, helps to improve the public’s knowledge, wake up
their national pride and the sense of protecting the country's territory.
Keywords: Sea and island, protecting sovereignty, diplomacy activities.
của truyền thông và mạng xã hội đang
được gia tăng một cách mạnh mẽ” [3].

Nếu ngoại giao nhân dân đã từng là lưỡi
liềm đỏ trong chiến tranh Việt Nam, thì ở
thế kỷ 21, nó cũng sẽ là một vũ khí chiến
đấu sắc bén để góp phần đấu tranh bảo vệ
chủ quyền biển đảo của nước ta hiện nay.
Hoạt động ngoại giao nhân dân trong đấu
tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo đã đạt
được những thành tựu rất nổi bật, tuy
nhiên hoạt động này vẫn còn tồn tại một
số hạn chế, khuyết điểm, chưa phát huy
được sức mạnh tổng hợp của đất nước.
Tại Việt Nam, đã có một số đề tài nghiên
cứu đã có những đề cập đến những khía
cạnh, góc nhìn về hoạt động ngoại giao
trong đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển
đảo nhưng chưa nghiên cứu sâu, đánh giá
một cách cụ thể về Ngoại giao nhân dân
trong vấn đề trên.
Vì vậy, nhóm tác giả nhận thấy việc
nghiên cứu về hoạt động ngoại giao nhân
dân trong đấu tranh bảo vệ chủ quyền
biển, đảo của Việt Nam hiện nay là rất
cần thiết, đồng thời mang tính lý luận và
thực tiễn cao.
Đề tài tiến hành nghiên cứu, đánh giá
thực tiễn vấn đề chủ quyền biển, đảo và
công tác ngoại giao nhân dân của Việt
Nam trong giai đoạn hiện nay (từ tháng 5
năm 2011 đến tháng 10 năm 2015), chỉ ra
những mặt đạt được và hạn chế của công

tác ngoại giao nhân dân, từ đó đề xuất
những giải pháp mới, tích cực và hiệu quả
hơn góp phần vào việc bảo vệ chủ quyền
biển, đảo đất nước.
Đề tài cũng tiến hành nghiên cứu, khảo
sát nhận thức, hiểu biết của nhân dân về
về vấn đề chủ quyền biển, đảo của Việt
Nam hiện nay, đặc biệt là thế hệ trẻ, từ đó

TỔNG QUAN
Bước sang thế kỉ XXI, Việt Nam đang
đứng trước những thách thức, những đòi
hỏi khách quan liên quan trực tiếp đến
vận mệnh quốc gia bao trùm lên cả chính
sách đối nội và đối ngoại. Trong lịch sử
ngoại giao hiện đại, chưa bao giờ Việt
Nam có những điều kiện tốt như hiện nay
để khẳng định vị trí của đất nước trên bàn
cờ chiến lược của khu vực và thế giới.
Tuy nhiên, chúng ta cũng đang phải
đương đầu với rất nhiều ảnh hưởng tiêu
cực và sự chống phá của các thế lực thù
địch, đặc biệt trong vấn đề bảo vệ chủ
quyền và toàn vẹn lãnh thổ.
Biển, đảo nước ta thuộc vùng biển Đông
không chỉ tiềm tàng lợi ích kinh tế khổng
lồ mà cịn là “rào chắn” bảo vệ đất nước
trước nguy cơ xâm lược của nước ngoài.
Tuy nhiên, trong những năm vừa qua, vấn
đề tranh chấp ở vùng biển này càng trở

lên nghiêm trọng và nóng bỏng nhất là từ
khi phía Trung Quốc âm mưu đưa
“đường lưỡi bị 9 đoạn” nhằm mục đích
độc chiếm Biển Đơng.
Trước diễn biến tình hình ngày càng phức
tạp ở Biển Đơng, song song với việc đẩy
mạnh hoạt động đối ngoại Đảng và ngoại
giao Nhà nước, nước ta cũng đang và sẽ
phát huy các hoạt động trên mặt trận
ngoại giao nhân dân để góp phần tích cực
vào cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền
biển, đảo.
Thứ trưởng Ngoại giao Hồ Xuân Sơn đã
nhấn mạnh về tầm quan trọng của hoạt
động ngoại giao nhân dân trong cuộc đấu
tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo “Ngoại
giao nhà nước khơng cịn giữ được thế
độc quyền trong ảnh hưởng tới các hoạt
động đối ngoại ở thời đại mà sức mạnh
38


Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 3 (1), 2017

tìm ra giải pháp nhằm nâng cao trình độ
nhận thức, hiểu biết, đánh giá đúng về
tình hình chính trị, hệ tư tưởng vững
vàng, hành động phù hợp, đúng đắn, tạo
sức mạnh toàn dân bảo vệ chủ quyền
biển, đảo của đất nước.


dân của nước ta được thực hiện mọi lúc,
mọi nơi với tất cả các đối tượng là người
Việt Nam trong nước, người Việt Nam ở
nước ngoài, người nước ngoài, các cơ
quan ngoại giao, các đoàn thể, tổ chức
quần chúng, tổ chức chính trị xã hội, các
tổ chức phi chính phủ và nhân dân các
nước.
Hoạt động ngoại giao nhân dân trong đấu
tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo tập
trung vào những nội dung cụ thể như làm
rõ vấn đề lịch sử và pháp lý về chủ quyền
biển đảo, đồng thời kêu gọi phát huy
mạnh mẽ hơn nữa sức mạnh nội lực quốc
gia và thiết lập mối quan hệ hợp tác chặt
chẽ với quốc tế, trước hết là các quốc gia
có chung mối quan tâm về biển Đơng.
Các nội dung này đã được triển khai dưới
nhiều hình thức đa dạng như hội thảo, hội
nghị, giao lưu quốc tế, mít tinh, cổ động...
và đã thu được rất nhiều thành tựu nổi
bật.
Các hoạt động Ngoại giao nhân dân cùng
với Đối ngoại Đảng và Ngoại giao Nhà
nước đã trực tiếp khẳng định chủ quyền
biển, đảo của Việt Nam đồng thời góp
phần làm cho nhân dân trong nước, cộng
đồng người Việt Nam ở nước ngồi và
cộng đồng quốc tế nhận thức đầy đủ,

chính xác về chủ quyền biển, đảo của
Việt Nam.
Trong công cuộc đấu tranh không ngừng
nghỉ để bảo vệ chủ quyền biển đào, các
hoạt đơng Ngoại giao nhân dân cũng đã
góp phần huy động sức mạnh tổng hợp
của nhân dân trong nước và sự ủng hộ
của nhân dân thế giới trong đấu tranh bảo
vệ chủ quyền biển, đảo của Việt Nam.
Đồng thời các hoạt động này cũng đã góp
phần mở rộng mối quan hệ nhiều mặt với
nhân dân các nước và vùng lãnh thổ,
tranh thủ sự ủng hộ và giúp đỡ có hiệu
quả của quốc tế trong đấu tranh bảo vệ
chủ quyền biển, đảo Việt Nam.
Nhóm đề tài đã tiến hành khảo sát 500
người về “Tầm quan trọng của hoạt động
ngoại giao nhân dân trong đấu tranh bảo
vệ chủ quyền biển, đảo”. Nhìn vào biểu

VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP
Trong quá trình nghiên cứu đề tài, nhóm
tác giả có sử dụng nhiều phương pháp
nghiên cứu, trong đó có thể kể đến các
phương pháp nổi bật như:
i) Phân tích, tổng hợp tài liệu, thống kê,
tổng hợp số liệu: thu thập và đánh giá các
nguồn tài liệu có liên quan đến đề tài, bao
gồm các văn kiện của Đảng, chủ trương,
chính sách của Đảng, Nhà nước, các cơng

trình nghiên cứu của các tác giả, nhóm tác
giả trong và ngồi nước có liên quan đến
đề tài của nhóm.
ii) Phương pháp lịch sử - cụ thể: Các
nghiên cứu đều bắt đầu từ lịch sử của vấn
đề, đặt vấn đề trong bối cảnh chung của
Việt Nam, khu vực và thế giới.
iii) Khảo sát định lượng xã hội học, điều
tra xã hội học: Nhóm nghiên cứu tiến
hành phát 500 phiếu, đối tượng gồm sinh
viên, giảng viên, những người làm trong
cơ quan Nhà nước,… nhằm thăm dò ý
kiến, trắc nghiệm từ đó có cái nhìn thực
tế về vấn đề và gợi ý những đề xuất.
Phỏng vấn sâu, phương pháp công cụ và
hỏi ý kiến chuyên gia, các nhà nghiên cứu
sâu về ngoại giao nhân dân.
KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
“Ngoại giao nhân dân là hình thức ngoại
giao do các tổ chức, đồn thể quần chúng
và các tổ chức kinh tế - xã hội tiến hành”
[2;72]. Tuy nhiên để phát triển và duy trì
các hoạt động này thì vẫn phải có lực
lượng nịng cốt, đó là các bộ phận đối
ngoại của các tổ chức hoặc các tổ chức
chính trị xã hội chuyên về đối ngoại nhân
dân trên một số lĩnh vực.
Trong bối cảnh tranh chấp chủ quyền
biển, đảo ngày càng “nóng” hiện nay tại
Biển Đông, hoạt động ngoại giao nhân

39


Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 3 (1), 2017

i) Không ngừng phát triển nhận thức, lý
luận trên cơ sở đường lối chính trị của
Đảng và tư tưởng Hồ Chí Minh về hoạt
động ngoại giao nhân dân trong đấu tranh
bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Việt Nam
hiện nay.
ii) Trên cơ sở quán triệt sâu sắc đường lối
về nguyên tắc Đối ngoại Đảng trong thời
kì mới, hoạt động ngoại giao nhân dân
trong đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển,
đảo phải hết sức linh hoạt, chủ động, sáng
tạo nhằm đạt hiệu quả cao nhất
iii) Đổi mới, tăng cường sự lãnh đạo của
Đảng và sự quản lí của Nhà nước đối với
hoạt động ngoại giao nhân dân, phối hợp
chặt chẽ ngoại giao nhân dân trong đấu
tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo với Đối
ngoại Đảng và Ngoại giao Nhà nước.
“Ngoại giao nhân dân cần phải được chú
trọng hơn, phải trở thành cánh tay phải hỗ
trợ đắc lực cho công cuộc đấu tranh bảo
vệ chủ quyền biển đảo, giải pháp trước
mắt là phải chú trọng đến vấn đề tập huấn
cho cán bộ nguồn trực tiếp phụ trách các
hoạt động này” [4].

iv) Đổi mới đa dạng hóa cách thức,
phương thức tiến hành hoạt động ngoại
giao nhân dân trong đấu tranh bảo vệ chủ
quyền biển, đảo của Việt Nam hiện nay.
v) Tăng cường tun truyền, cung cấp
thơng tin nhanh chóng, đầy đủ, chính xác
cho nhân dân trong nước, cộng đồng
người Việt Nam ở nước ngoài và nhân
dân thế giới để thu hút sự ủng hộ trong
đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo của
Việt Nam hiện nay. Đây là một trong
những nhiệm vụ cấp thiết hiện nay để
nâng cao hơn nữa nhận thức của các cấp,
các ngành, của toàn dân về vai trò, tầm
quan trọng chiến lược của biển, đảo đối
với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc, nhất là đối với thanh niên, học sinh,
sinh viên.

đồ kết quả phân tích khảo sát dưới đây ta
có thể thấy: 81% người được hỏi đánh giá
ngoại giao nhân dân có vai trị rất quan
trọng trong đấu tranh bảo vệ chủ quyền
biển, đảo; 17% người được hỏi đánh giá
ngoại giao nhân dân có vai trò quan trọng
trong đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển,
đảo.
Như vậy có thể thấy, hoạt động Ngoại
giao nhân dân trong đấu tranh bảo vệ chủ
quyền biển, đảo tiến hành trong thời gian

vừa qua đang đi đúng hướng và đem lại
hiệu quả cao, tạo được sự tin tưởng, quan
tâm sâu sắc trong nhân dân.

Biểu đồ 1. Kết quả khảo sát về tầm quan
trọng của hoạt động Ngoại giao nhân dân
trong đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển,
đảo
Tuy nhiên, quá trình lãnh đạo và tiến
hành các hoạt động ngoại giao nhân dân
còn có một số hạn chế do cả những
nguyên nhân chủ quan và khách quan. Có
thể kể đến một số hạn chế như cơ chế
chính sách, sự lãnh đạo của Đảng đối với
hoạt động ngoại giao nhân dân trong đấu
tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Việt
Nam hiện nay chưa thực sự toàn diện,
đồng bộ. Cơ cấu và phương thức hoạt
động đối ngoại của một số đoàn thể tổ
chức nhân dân chưa đáp ứng yêu cầu
khẩn trương và linh hoạt. Sự phối hợp
giữa Đối ngoại Đảng và Ngoại giao Nhà
nước và hoạt động ngoại giao nhân dân
chưa chặt chẽ, hiệu quả phối hợp chưa
cao.
Để phát huy những thành tựu đã đạt được
và khắc phục những hạn chế của hoạt
động Ngoại giao nhân dân trong thời gian
vừa qua, chúng ta cần thực hiện một cách
đồng bộ và toàn diện các giải pháp sau:


KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
Biển, đảo Việt Nam là một bộ phận
thiêng liêng không thể tách rời, cấu thành
phạm vi chủ quyền của toàn bộ quốc gia.
40


Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 3 (1), 2017

Nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo của
Tổ quốc rất quan trọng, địi hỏi q trình
lâu dài, thường xuyên và bền bỉ. Trong
cuộc đấu tranh chung bảo vệ và giữ gìn
chủ quyền biển, đảo, hoạt động ngoại
giao nhân dân coi như một “binh chủng”
đặc biệt, là lực lượng tiên phong mở
đường cho các hoạt động khác thực hiện.
Thời gian qua, hoạt động Ngoại giao
nhân dân đã làm tốt nhiệm vụ của mình,
góp phần tích cực nâng cao hiệu quả, tạo
sự chuyển biến trong nhận thức của các
cấp, các ngành và mọi tầng lớp nhân dân
trong và ngoài nước về vị trí, vai trị, tầm
quan trọng của chiến lược biển, đảo đối
với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc trong hội nhập tồn cầu hóa. Bên
cạnh đó, hoạt động ngoại giao nhân dân
cũng góp phần bác bỏ mạnh mẽ luận điệu
xuyên tạc của các thế lực cơ hội, phản

động, thù địch; đồng thời tranh thủ sự
đồng tình, ủng hộ triệt để bạn bè quốc tế.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt
được, trong thời gian qua, hoạt động
ngoại giao nhân dân trong đấu tranh bảo
vệ chủ quyền biển, đảo của Việt Nam vẫn
tồn tại những hạn chế và bất cập. Hạn chế
lớn nhất đó là hoạt động ngoại giao nhân
dân trong nước diễn ra với số lượng lớn
nhưng chưa chuyên sâu và thật sự chất
lượng. Vì vậy cần thực hiện đồng bộ và
toàn diện những giải pháp nhằm nâng cao
chất lượng hoạt động ngoại giao nhân dân
trong đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển,
đảo trong thời gian tới.
Ngoại giao nhân dân trong đấu tranh bảo
vệ chủ quyền biển, đảo nói riêng và cơng
tác thơng tin đối ngoại về chủ quyền biển,
đảo nói chung là nội dung thiêng liêng,
trọng đại và phức tạp. Việc làm này địi
hỏi trí tuệ, khơn khéo, sự đóng góp, cộng
tác chặt chẽ giữa các cấp chính quyền,
người dân trong và ngồi nước, đặc biệt
là thế hệ trẻ Việt Nam hiện nay.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
DƯƠNG QUANG HIỂN (2013), Tăng cường giáo dục, nâng cao nhận thức của thanh
niên, học sinh, sinh viên về biển, đảo, Tạp chí Lý luận chính trị, số 5.
DƯƠNG VĂN QUẢNG (2002), Từ điển thuật ngữ ngoại giao, Nhà xuất bản Thế giới,

Hà Nội.
HỒ XUÂN SƠN (2013), Phát biểu tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ V Liên hiệp
các tổ chức hữu nghị Việt Nam, 30/12/2013.
NGUYỄN THIỆN NHÂN (2014), Phát biểu tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ
VIII Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, 25-27/9/2014.

41