PHẦN 2
THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN

1. Tên sáng kiến: Phương pháp dạy- học tích cực mơn Tốn( lớp 4) bài 62:
Phân số(Tiết 1).
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Trong công tác giảng dạy.
3. Tác giả:
Họ và tên: Trần Thị Kim Yến
Nữ
Ngày tháng/ năm sinh: 29/ 01/ 1978
Trình độ chuyên môn: Đại học Tiểu học
Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên. Trường Tiểu học Nguyễn Duy Hiệu.
Điện thoại: 0917123110
4. Đồng tác giả ( nếu có)
Họ và tên:
Ngày tháng/ năm sinh:
Trình độ chun mơn:
Chức vụ, đơn vị cơng tác:
Điện thoại:
5. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến:
6. Đơn vị áp dụng sáng kiến lần đầu:
7. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: /
8. Thời gian áp dụng sáng kiến lần đầu: Năm học: 2021- 2022

HỌ TÊN TÁC GIẢ

XÁC NHẬN CỦA CƠ QUAN ĐƠN VỊ
ÁP DỤNG SÁNG KIẾN

TÓM TẮT SÁNG KIẾN

Sáng kiến kinh nghiệm

1


Qua dự án mơ hình Vnen, tơi đã tìm được phương pháp dạy- học phát huy
tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của từng học sinh, phù hợp với đặc điểm
của lớp học, môn học. Học sinh rất hứng thú ở hoạt động 1 qua trò chơi: “ Ghép
thẻ”. Ngồi ra, các em cịn được trải nghiệm thêm qua trị chơi thi tiếp sức: Nối
các thẻ vào hình thích hợp. Tiếp theo các em sẽ được khám phá thực tế ở hoạt
động 2 bằng cách gấp hình và tơ màu như trong tài liệu. Ngồi ra, các em còn biết
tự gấp và đọc theo nhiều cách khác nhau sau khi đã tơ màu. Từ đó, các em nhận
biết bước đầu về phân số; biết phân số có tử số và mẫu số ở hoạt động 3. Bên cạnh
đó, trong hoạt động 4 các em sẽ đọc và viết được phân số thành thạo, tạo điều kiện
để các em được khẳng định mình trước bè bạn.

PHẦN 2
MƠ TẢ SÁNG KIẾN

Sáng kiến kinh nghiệm

2


I. ĐẶT VẤN ĐỀ.
Ở lớp 4, phương pháp dạy- học tích cực chương trình VNen. Ngồi việc
trang bị kiến thức, cần xây dựng ở mỗi học sinh niềm say mê, chủ động khám phá
và dạy cho các em con đường khám phá tri thức tức là cách học.
Chương trình VNen là áp dụng những phương pháp giáo dục hiện đại để
động viên và bồi dưỡng cho học sinh năng lực tư duy và sáng tạo. Chúng ta đều đã

biết:“ Phương pháp dạy- học VNen phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động,
sáng tạo” của từng học sinh, phù hợp với đặc điểm của lớp học, môn học. Điều
đặc biệt là giáo viên phải bồi dưỡng phương pháp tự học như: làm việc nhóm, chia
sẻ, tự trình bày,… rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động
đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”.
Trong thực tế, nhiều năm gần đây, ở chương trình cũ, việc trang bị kiến thức
tốn học cho học sinh Tiểu học có những chuyển biến tốt và đạt kết quả tương đối,
học sinh nắm được những kỹ năng cơ bản mà mục tiêu chương trình đề ra. Tuy
nhiên, nhìn lại thì kết quả đó vẫn chưa đạt so với mục tiêu giáo dục VNen như
hiện nay. Vì do phần lớn giáo viên coi trọng quá mức trang bị kiến thức có sẵn
trong tài liệu hướng dẫn học, sử dụng kiến thức dạy- học còn nhồi nhét, đồng loạt
mà quên đi mục tiêu giáo dục học sinh Tiểu học có nhân cách tồn diện, xây dựng
niềm say mê học tập, mong muốn được khám phá cái chưa biết, cái mới cho học
sinh.
Với mục tiêu đào tạo những con người năng động, tự chủ và sáng tạo, có
năng lực giải quyết mọi vấn đề, biết tự lo việc làm,… đòi hỏi người thầy, thứ nhất
phải đổi mới nội dung và thứ hai là phương pháp dạy- học như mơ hình Vnen hiện
nay: Lấy học sinh làm nhân vật trung tâm, tức người học giữ vai trò chủ động,
sáng tạo và tích cực trong q trình học. Nhằm bồi dưỡng và phát huy cho học
sinh năng lực tư duy, sáng tạo.
Nhiều năm qua, nhiều giáo viên đã hăng hái đổi mới phương pháp dạy- học
của mình nhưng vẫn cịn hạn chế vì vẫn quen với lối học thụ động, nên hiệu quả
mơn tốn về phân số cịn thấp, khi đề cập những bài toán về phân số, học sinh cịn
lúng túng nên các em có phần sợ hãi loại tốn này.
Qua dự án mơ hình VNen, tơi đã tìm được phương pháp dạy- học nhằm
khắc phục các hạn chế nói trên. Đồng thời, bổ sung những thiếu sót giúp các em
ham muốn học mơn tốn hơn, nâng cao dần hiệu quả tiết học nên đã tiến hành
thực nghiệm và đã đúc kết thành đề tài: “ Phương pháp dạy- học tích cực mơn
Tốn( lớp 4) bài 62: Phân số(Tiết 1)”.
II. NỘI DUNG

1. Cơ sở lý luận:

Sáng kiến kinh nghiệm

3


Phương pháp tích cực trong dạy- học tốn là một phương pháp mà ở đó
người giáo viên sử dụng một nhóm các phương pháp giáo dục và dạy- học theo
hướng phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của người học. Đồng thời, chống
lại thói quen học tập thụ động.
Trong dạy- học toán ở Tiểu học, khi xem xét một hoạt động dạy- học tốn
có phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh hay không, người ta dựa
vào các tiêu chí đánh giá sau đây:
- Mọi học sinh đều tích cực tham gia hoạt động học tập.
- Sau các hoạt động học tập và tự học sinh sản sinh ra kiến thức, kỹ năng.
- Học sinh được học tập một cách chủ động nhưng thoải mái, vui vẻ và đầy
thân thiện.
2. Thực trạng:
2.1. Việc dạy của giáo viên:
Phân số là một nội dung quan trọng trong mạch kiến thức về số học ở
chương trình tốn lớp 4. Thiết kế gồm 3 phần: Hoạt động cơ bản; Hoạt động thực
hành và cuối cùng học sinh thực hiện hoạt động ứng dụng và nói cho người lớn
nghe. Giáo viên khi thiết kế bài dạy cũng đúng 3 phần như tài liệu vậy. Vậy thì
theo cách dạy đó rất khó để thực hiện yêu cầu phân hóa đối tượng, thường dẫn đến
dạy- học theo lối áp đặt và đồng loạt.
2.2. Việc học của học sinh:
Với cách tổ chức dạy- học như nói ở trên sẽ dẫn đến đa số các em thụ động.
Mặc dù các em có khả năng hoàn thành bài học, làm các bài tập qua việc thực hiện
nhiều lần một cách theo thói quen nhưng đa số đều khơng hứng thú, nhiều em

khơng có khả năng bộc lộ hết khả năng. Còn với một số em tiếp thu cịn chậm sẽ
khơng theo kịp tốc độ của lớp, dẫn đến chưa nhận thức chắc chắn.
2.3. Thiết kế bài dạy của giáo viên theo phương pháp như trong tài liệu:
Mục tiêu:
HOẠT ĐỘNG CƠ BẢN
* Hoạt động 1: Chơi trò chơi “ Ghép thẻ”.
* Hoạt động 2: Thực hiện lần lượt các hoạt động theo hướng dẫn.
* Hoạt động 3: Đọc kĩ nội dung và nghe thầy/ cô giáo hướng dẫn
* Hoạt động 4: Thảo luận cách viết và đọc phân số
2.4. Phương pháp dạy- học tích cực bài phân số:

Sáng kiến kinh nghiệm

4


Nhằm tổ chức dạy- học phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo theo mơ
hình mới VNen. Để tạo sự hứng thú, tạo điều kiện cho học sinh được trải nghiệm,
được khám phá, tôi đã tiến hành dạy- học bài phân số theo các hoạt động sau:
2.4.1. Thực hành thiết kế dạy bài phân số theo phương pháp dạy- học
tích cực:
- Ban học tập điều khiển báo các hoạt động ứng dụng và đặt câu hỏi.
- Mời giáo viên nhận xét.
- Giáo viên giới thiệu bài mới.
- Ban học tập mời bạn đọc mục tiêu và vào từng hoạt động.
Mục tiêu:
- Em nhận biết bước đầu về phân số. Biết phân số có tử số, mẫu số.
- Biết đọc, viết phân số.
HOẠT ĐỘNG CƠ BẢN
1. Chơi trò chơi: “Ghép thẻ”

- Hoạt động lựa chọn: Quan sát, nối, chia sẻ
- Hình thức tổ chức: Cá nhân đến nhóm lớn
* Cách tiến hành: Nhóm trưởng đến góc học tập lấy đồ dùng.
a. Học sinh ghép mỗi thẻ với hình thích hợp.
- Hình thức tổ chức: Cá nhân đến nhóm lớn.
b. Học sinh chia sẻ cách ghép thẻ của mình với nhóm.
- Cả nhóm thống nhất và hồn thành hoạt động.
c. Giáo viên nghiệm thu khi học sinh đã hoàn thành

1
2

1
3

1
4

1
5

- Một nhóm chia sẻ trước lớp.
- Các nhóm nhận xét- đặt câu hỏi cho nhóm bạn khi cịn điều thắc mắc.
Chẳng hạn: Nhóm mình cũng đồng ý với ý kiến của nhóm bạn nhưng nhóm bạn có
Sáng kiến kinh nghiệm

5


thể cho biết vì sao nhóm bạn nối một phần năm vào hình chữ nhật khơng?( Trả lời:

Vì hình chữ nhật chia làm năm phần và tô màu vào một phần); nhóm khác nếu cịn
thắc mắc cũng thực hiện tương tự.
- Để nắm vững thêm phần hoạt động 1. Giáo viên đính bảng một số hình đã
chia phần và tơ màu tương tự( do giáo viên chuẩn bị) ra 2 bên, mời đại diện hai
đội nam- nữ, mỗi đội gồm 5 bạn lên bảng thi nối tiếp sức đính các thẻ vào hình,
các bạn cịn lại làm giám khảo. Chẳng hạn:
2 3 2 1
; ; ; ;…
3 4 4 6

- Các bạn làm giám khảo nhận xét, bổ sung, kết hợp đặt câu hỏi( nếu có).
Chẳng hạn: Vì sao nhóm bạn chọn thẻ hai phần ba vào hình trịn?( vì hình trịn
chia làm 3 phần bằng nhau và tơ màu vào 2 phần),…
2. Thực hiện lần lượt các hoạt động sau:
- Hoạt động lựa chọn: quan sát, gấp, tô màu, đọc, viết.
- Hình thức tổ chức: Cá nhân đến nhóm lớn
* Cách tiến hành:
a. Học sinh tự lấy tờ giấy hình trịn đã chuẩn bị và gấp thành 4 phần bằng
nhau như hình vẽ:

b. Học sinh tự tơ màu vào 3 phần, chia sẻ cách đọc, cách viết với nhóm. Sau
đó cả nhóm thống nhất và dán vào bảng nhóm:

Em viết:

3
4

Em đọc: ba phần tư


Sáng kiến kinh nghiệm

6


c. Ban học tập điều khiển các nhóm tương tác theo kĩ thuật trạm dừng xe
buýt- Mời một nhóm chia sẻ trước lớp, nhóm bạn nhận xét. Vậy những nhóm nào
giống với nhóm mình- Chúc mừng.
+ Ngồi cách gấp như trong tài liệu các bạn cịn có cách gấp và tô màu nào
nữa? Học sinh gấp và chia sẻ với lớp( Chẳng hạn: mình gấp hình làm 8 phần và tô
màu vào 5 phần. Viết là:

5
và đọc là năm phần tám;…)
8

3. Đọc kĩ nội dung sau và nghe thầy/ cô giáo hướng dẫn:
- Học sinh tự thực hiện theo hoạt động 3- Giáo viên hướng dẫn thêm lần
nữa trên màng hình chiếu hoặc trên bảng phụ có chuẩn bị sẵn các tấm bìa).
.

3
là phân số.
4

. Phân số

3
có tử số là 3, mẫu số là 4.
4


Mẫu số là số tự nhiên viết dưới gạch ngang. Mẫu số cho biết hình
trịn được chia thành 4 phần bằng nhau.
Tử số là số tự nhiên viết trên gạch ngang. Tử số cho biết 3 phần
bằng nhau đã được tô màu.
- Ban học tập điều khiển lớp: Các nhóm tự tìm ví dụ thực tế có dạng phân số
và viết vào giấy A3- giáo viên quan sát. (Chẳng hạn: Có 2 cây kẹo, đã ăn 1 cây.
Vậy phân số chỉ số phần đã ăn là:

1
;…).
2

- Các nhóm tương tác theo kĩ thuật cơng đoạn- báo cáo.
4. a) Thảo luận cách viết và đọc phân số chỉ phần đã tơ màu
trong mỗi hình dưới đây:
- Hoạt động lựa chọn: Đọc, viết.
- Hình thức tổ chức: Cá nhân đến nhóm đơi.
* Cách tiến hành: Nhóm trưởng đến góc học tập lấy đồ dùng.

Sáng kiến kinh nghiệm

7


Viết:

2
3


Đọc: hai phần ba

Viết:

5
6

Viết:

Đọc: năm phần sáu

2
5

Đọc: hai phần năm

- Học sinh chia sẻ trước nhóm.
+ Mời một nhóm chia sẻ trước lớp- nhóm khác nhận xét và có câu hỏi dành
cho nhóm bạn?
Chẳng hạn: Mỗi phân số gồm có những gì?( Mỗi phân số có tử số và mẫu
số. Tử số là số tự nhiên viết trên gạch ngang. Mẫu số là số tự nhiên khác 0 viết
dưới gạch ngang)
- Ban học tập mời thực hiện hoạt động 4b tài liệu hướng dẫn học/ 18.
- Giáo viên nhờ ban học tập điều khiển trò chơi:
- Đại diện ban học tập lên phổ biến.
Luật chơi: Mình chia lớp làm 2 đội chơi đều nhau, đội thứ nhất viết phân số
bất kỳ trên bảng con và mời 1 bạn bất kỳ của đội bạn đọc phân số của đội mình.
Nếu bạn đọc đúng thì đội bạn sẽ nhận được một điểm và dành được lượt viết phân
số để mời đội bạn đọc. Cịn nếu chưa đúng thì khơng có điểm nào và bị mất lượt.
Trò chơi cứ tiếp tục trong vòng 2 phút.

- Ban học tập tổng kết số điểm- tuyên dương.
III. KẾT QUẢ:
Qua áp dụng phương pháp dạy- học tích cực bài phân số toán lớp 4. Giáo viên tiết
kiệm được lời nói, giáo viên nói ít nhưng học sinh lại thực hành nhiều. Tôi thấy
học sinh rất cuốn hút vào từng hoạt động học tập do giáo viên tổ chức. Thơng qua
đó, học sinh tự khám phá những điều mình chưa rõ và đặt câu hỏi khi cịn thắc
mắc. Nên kết quả học tập qua bài 62: Phân số(Tiết 1) của các em như sau:
Hoàn thành tốt kiến thức- kĩ năng: 18/7 chiếm: 90%
Hoàn thành kiến thức- kĩ năng: 2/2 chiếm 10%
Chưa hoàn thành kiến thức- kĩ năng: /
Mặc khác, sau khi học xong, học sinh có hỏi tơi một vài ví dụ thực tế mà
các em đã hiểu qua tiết học. Chẳng hạn: số tiền các em có được khi mẹ cho và đã
ăn hết mấy phần;… Các em cũng nhờ tôi tư vấn về cách dùng tiền để các em chọn
số phần để dành lại bỏ vào heo đất chờ cuối năm giúp các bạn khó khăn vui xuân.
PHẦN 3
KẾT LUẬN
Xuất phát từ mục tiêu giáo dục đào tạo con người phát triển toàn diện về
năng lực và trí tuệ, chủ động, sáng tạo trong cơng việc phù hợp với sự phát triển
Sáng kiến kinh nghiệm

8


của xã hội. Việc tổ chức dạy- học theo hướng tích cực đã mang lại hiệu quả cao
trong dạy- học bài 62: Phân số toán lớp 4. Với một số kinh nghiệm nhỏ được rút ra
trong thời gian có dịp dạy lớp 4 đã gây được hứng thú học tập cho học sinh. Học
sinh tự sản sinh kiến thức, giúp các em thấy mơn tốn rất thú vị vì trong mơn tốn
cịn có thể lồng ghép cả mơn Thủ cơng lẫn Mĩ thuật vào nữa. Trên lớp, học sinh
hoạt động là chính, giáo viên chỉ động viên và hỗ trợ kịp thời khi các em cần sự
trợ giúp. Điều này địi hỏi người giáo viên phải có trình độ chun mơn sâu rộng

và trình độ sư phạm lành nghề mới có thể tổ chức, hướng dẫn các hoạt động của
học sinh mà nhiều khi diễn biến ngoài tầm dự kiến của giáo viên. Vì vậy, giáo viên
phải kiên trì để dần dần xây dựng phương pháp dạy- học tích cực một cách vừa
sức từ thấp đến cao.
Tôi thiết nghĩ, mỗi giáo viên cần nắm chắc kiến thức về nội dung, phương
pháp và năng khiếu sư phạm để hỗ trợ kiến thức đến học sinh một cách nhẹ nhàng,
dễ hiểu và đạt kết quả cao nhất. Các em sẽ có cảm giác vừa học mà lại vừa chơi
ngay trong tiết học.

Sáng kiến kinh nghiệm

9