PHẦN MỞ ĐẦU
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

Đã trải qua các cuộc đấu tranh liên tục để giành và giữ tự do. Với
khát vọng ngàn đời là giành được độc lập, tự do, giành lại hồ bình, tiến tới
xây dựng một xã hội cơng bằng văn minh. Chỉ có chủ nghĩa xã hội mới giải
phóng được dân tộc, giải phóng xã hội và con người, mới đem lại độc lập
tự do, hạnh phúc cho tất cả mọi người.
Để xác định đúng những phương hướng cơ bản chỉ đạo quá trình xây
dựng chủ nghĩa xã hội, phải vận dụng sáng tạo những nguyên tắc cơ bản
của chủ nghĩa Mác- Lênin, vừa tính đến những kinh nghiệm thành cơng và
khơng thành công trong thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội của Đảng
Nhân dân Cách mạng Lào và các nước khác để đảm bảo cho cách mạng
không lệch hướng xã hội chủ nghĩa vừa quán triệt tinh thần đổi mới để
không ngừng tiến lên vững chắc và không gặp những phái sai lầm cũ;
những phương hướng cơ bản được xác định trong cương lĩnh chính là con
đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào
trong giai đoạn hiện nay.
Việc xác định đúng đắn con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của Đảng
Nhân dân Cách mạng Lào có ý nghĩa rất to lớn trong thời đại hiện nay đối
với sự phát triển của nước Lào. Việc xác định đúng đắn con đường đi lên
chủ nghĩa xã hội ở Lào là cơ sở để Đảng và nhân dân đã đề ra kế hoạch và
các chủ trương chính sách xây dựng chủ nghĩa xã hội trong thời đại quá độ
ở nước Lào, phù hợp với đặc điểm, tình hình đất nước. Đồng thời đó là vũ
khí lý luận sắc bén đập tan những âm mưu thâm độc của kẻ thù xuyên tạc
chủ nghĩa Mác- Lênin, phủ định những thành quả to lớn của Đảng Nhân

1


dân Cách mạng Lào trong quá trình tiến hành cách mạng dân tộc, dân chủ

và cách mạng xã hội chủ nghĩa đã giành được.
Với phương hướng xây dựng đất nước, thành nhà nước xã hội chủ
nghĩa mang 6 đặc trưng cơ bản đã dần dần từng bước được hình thành trên
phạm vi cả nước. Điều đó cang tăng cường niềm tin tưởng tuyệt đối của
nhân dân vào sự lãnh đạo tài tình của Đảng, vào con đường đi lên chủ
nghĩa xã hội theo cương lĩnh xây dựng đất nước thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội. Đó là con đường phát triển phù hợp với quy luật, thời đại và
điều kiện của đất nước, đáp ứng được ý trí nguyện vọng của nhân dân
nhằm xây dựng đất nước thành nước cơng nghiệp hóa có cơ sở vật chất kỹ
thuật hiện đại, cơ cấu kinh tế hợp lý, quan hệ sản xuất tiến bộ, đời sống vật
chất tinh thần cao, quốc phòng, an ninh vững chắc, dân giàu nước mạnh, xã
hội công bằng dân chủ văn minh.
Vấn đề làm rõ tính tất yếu của quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước
Lào, Đảng và nhân dân kiên trì mục tiêu xã hội chủ nghĩa kiên quyết đi
theo con đường đã lựa chọn. Việc làm sáng tỏ con đường đi lên chủ nghĩa
xã hội mà Đảng đã xác định là nội dung rất cơ bản trong điều kiện hiện nay.
Do đó việc chứng giải có tính hệ thống về mặt lý luận về con đường đi lên
chủ nghĩa xã hội mà Đảng đã xác định là có tính bức thiết trong giai đoạn
hiện nay.
Thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hố- hiện đại hố dất nước, chỉ có làm
sáng tỏ về mặt lý luận và thực tiễn con đường đi lên của chúng ta mới tạo cơ
sở vững chắc cho niềm tin vào nền tảng tư tưởng của chúng ta, vào mục đích
cuối cùng của chúng ta, mới có thể góp phần và ngăn ngửa, đẩy lùi, đánh bại
những âm mưu thủ đoạn chống phá chúng ta về tư tưởng, lý luận, thực tiễn
góp phần tham gia vào sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc.
2. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU

2



a. Mục đích nghiên cứu của đề tài:
Xuất phát từ tính cấp thiết của đề tài đã được trình bày ở phần trên,
mục đích của đề tài là hệ thống hoá các quan điểm của chủ nghĩa MácLênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào về
con đường đi lên chủ nghĩa xã hội.
b. Nhiệm vụ của đề tài:
Nhiệm vụ của đề tài là phải hệ thống được những quan điểm của chủ
nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về con đường đi lên chủ nghĩa xã
hội; quá trình hình thành và phát triển các quan điểm của Đảng Nhân dân
Cách mạng Lào về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Từ đó khẳng định sự
lựa chọn và xác định của Đảng là hoàn toàn đúng đắn, phù hợp với điều
kiện và đặc điểm của đất nước.
3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Để giải quyết những nhiệm vụ trên đề tài đã sử dụng các phương
pháp duy vật biện chứng, vấn đề lịch sử, logic, phương pháp phân tích và
tổng hợp phương pháp đọc tài liệu để làm sáng tỏ các vấn đề của đề tài đặt
ra.
4. KẾT CẤU CỦA ĐỀ TÀI

Đề tài được chia làm 3 phần lớn:
- MỞ ĐẦU
- NỘI DUNG
- KẾT LUẬN

3


4



PHẦN NỘI DUNG
I. QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA MÁC-ĂNGGHEN- LÊNIN VÀ TƯ
TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

1. Quan điểm của Mác- Ăngghen về con đường đi lên chủ nghĩa
xã hội
Tư tưởng chủ nghĩa xã hội xuất phát từ khi xã hội phân chia giai cấp,
tức là từ rất lâu trước khi chủ nghĩa Mác ra đời. Đó là những ước mơ,
nguyện vọng của đông bảo người lao động về một xã hội không cịn áp bức
bóc lột. Các tư tưởng xã hội chủ nghĩa phát triển rất mạnh mẽ và đã có
những tư tưởng vĩ đại, có giá trị lịch sử to lớn, phê phán chủ nghĩa tư bản
một cách sâu sắc và phần nào cũng nói lên tiếng nói của người lao khổ,
bênh vực họ trước tình trạng bị đối xử bất công… Đồng thời các nhà xã hội
chủ nghĩa không tưởng nêu lên luận điểm có giá trị, những dự đốn tài tình
về sự phát triển của xã hội và về một xã hội tương lai tốt đẹp hơn. Tuy tư
tưởng của các nhà xã hội chủ nghĩa mang tính khơng tưởng không hiện
thực nhưng mang yếu tố của chủ nghĩa dân đạo có tác dụng thực tinh ý
thức đấu tranh của quần chúng lao động trong một thời kỳ lịch sử nhất
định.
Bắt đầu từ những năm 40 của thế kỷ 19, Mác- Ăngghen đã tiếp thu
một cách phê phán các lý luận của chủ nghĩa xã hội không tưởng, khắc
phục những hạn chế của chúng và chứng minh bằng các khoa học, các tiên
đoán thiên tài của các vị tiền bối; hai ơng đã đặt nền móng và phát triển
những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa xã hội khoa học: lý luận về sứ mệnh
lịch sử của giai cấp vô sản, về cách mạng xã hội chủ nghĩa, về chun
chính vơ sản, về các hình thái kinh tế xã hội vô sản chủ nghĩa… nhờ công
lao của chủ nghĩa xã hội khoa học đã xâm nhập vào phong trào công nhân,
đưa đến sự ra đời của quốc tế I, quốc tế II, các Đảng cộng sản và công nhân
5



ở các nước tư bản chủ nghĩa- hạt nhân lãnh đạo phong trào cách mạng quốc
tế. lý luận về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội cộng sản mà hai ơng đã
nêu ra và phát minh vĩ đại có ý nghĩa to lớn cho sự phát triển nhân loại.
Mác- Ăngghen đã dự báo sự ra đời của xã hội cộng sản chủ nghĩa là
chủ yếu khách quan để thay thế chủ nghĩa tư bản, chủ nghĩa cộng sản ra
đời không phải do ý muốn chủ quan của một giai cấp, cá nhân nào mà đó
là sự vận động tất yếu của xã hội theo quy luật phát triển, quy luật quan hệ
sản xuất phải phù hợp với tính chất và trình độ của lực lượng sản xuất. Sự
vận động đó nảy sinh từ trong lịng chủ nghĩa tư bản. Sự thay đổi nói trên
được thực hiện thơng qua cuộc cách mạng xã hội- cách mạng vô sản, mà
sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là người lãnh đạo và thực hiện
cuộc cách mạng đó.
Q trình xây dựng xã hội cộng sản là quá trình gắn liền với đấu
tranh giai cấp và là quá trình thực hiện chuyên chính vơ sản.
Mác đã chỉ ra rằng: Giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa cộng sản là
thời kỳ quá độ chính trị, trong đó khơng có gì khác là thời kỳ thực hiện
chun chính vơ sản của giai cấp vô sản.
Mác- Ăngghen cũng phát thảo ra những đặc trưng cơ bản của xã hội
cộng sản chủ nghĩa đó là xã hội có cơ sở vật chất, kỹ thuật là nền đại cơ
khí với trình độ kỹ thuật cao, xã hội thực hiện nguyên tắc: làm theo năng
lực hưởng theo nhu cầu, con người được tự do, bình đẳng và có điều kiện
phát triển tồn diện, một xã hội khơng có giai cấp và bóc lột, xã hội dựa
trên chế độ sở hữu toàn dân về tư liệu sản xuất, nền sản xuất hàng hố khi
đó bị xố bỏ.
Xây dựng chủ nghĩa cộng sản là một quá trình và được chia làm hai
giai đoạn:
Giai đoạn một là giai đoạn xã hội chủ nghĩa
Giai đoạn hai là giai đoạn phát triển đến một trình độ cao- giai đoạn
chủ nghĩa cộng sản. Mỗi giai đoạn có những đặc trưng như sau:

6


Giai đoạn một: Chủ nghĩa xã hội với nền kinh tế cịn hai hình thức
sở hữu- sở hữu tồn dân và sở hữu tập thể. Cơ sở vật chất kỹ thuật là nền
đại cơng nghiệp cơ khí thực hiện chế độ phân phối theo lao động, lao động
vừa là nghĩa vụ vừa là quyền lợi đó là nước quá độ để đi lên chủ nghĩa
cộng sản.
Giai đoạn hai: Chủ nghĩa cộng sản, trong xã hội khơng cịn giai cấp,
Nhà nước tự tiệu vong, mọi người làm theo năng lực hưởng theo nhu cầu.
2. Lênin phát triển lý luận về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội
của Mác- Ăngghen
Sự phát triển về lý luận và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, theo
Lênin “Tất cả các dân tộc đều sẽ đi lên chủ nghĩa xã hội, đó là điều không
tránh khỏi nhưng các dân tộc tiến tới chủ nghĩa xã hội khơng phải hồn
tồn giống nhau”1
Con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mang tinh khách quan và tất yếu
đối với mọi dân tộc, nhưng mỗi dân tộc tuỳ thuộc điều kiện, đặc điểm của
mình mà xác định con đường đi cho phù hợp, trong việc xác định các hình
thức của chế độ dân chủ, từng loại của chuyên chính vơ sản và từng nhịp độ
khác nhau trong việc cải tạo xã hội chủ nghĩa. Lênin còn chỉ rõ các nước
lạc hậu về kinh tế vẫn có thể tiến thắng lên chủ nghĩa xã hội, mà không trải
qua chế độ tư bản chủ nghĩa. Tiếp đó Người cịn đề xuất một nhiệm vụ là
xác định và chứng minh trên lý luận một nguyên tắc là: với sự giúp đỡ của
giai cấp vô sản các nước tiên tiến, các nước lạc hậu có thể tiến tới xã hội
chế độ Xơviết và qua những giai đoạn phát triển nhất định tiến tới chủ
nghĩa cộng sản, không phải trải qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa.2
Lênin quan niệm về thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là thời kỳ
xây dựng cơ sở vật chất, kỹ thuật, củng cố và phát triển kinh tế làm tiền đề
cho việc xây dựng chủ nghĩa xã hội, Người viết: “Danh từ quá độ có nghĩa

1
2

V.I Lênin: Tồn tập, NXB tiến bộ Mátxcơva 1981, tr 30
V. I Lênin: Toàn tập NXB tiến bộ Matxcơva1977 trang 295
7


là gì? Vận dụng vào kinh tế có phải có nghĩa là trong chế độ hiện nay, có
những thành phần những bộ phận, những mảnh của cả chủ nghĩa tư bản lẫn
chủ nghĩa xã hội không? Bất cứ ai cũng đều thừa nhận là có”.3
Lênin là người chỉ đạo việc cải tạo và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở
Liên Xơ. Đó là cơng lao của Người đã biến lý luận về chủ nghĩa xã hội
thành hiện thực ở Liên Xơ, tư tưởng chỉ đạo q trình cải tạo và xây dựng
xã hội chủ nghĩa của ông là bắt tay vào cái riêng thì phải hiểu cái chung,
khơng giải quyết trước vấn đề chung thì trên mỗi bước đi sẽ không sao
tránh khỏi những vấn đề chung một cách không tự giác từ đó rất sẽ dẫn
đến dao động mất tính nguyên tắc. Đặc biệt trong thời kỳ cải tạo và xây
dựng nền kinh tế xã hội chủ nghĩa, ông cho rằng: phải tất yếu phát huy vai
trị tích cực của kinh tế nhiều thành phần làm tăng sức sống và năng động
của nền kinh tế, phát triển lực lượng sản xuất,phát triển các quan hệ hàng
hoá, tiền tệ nhưng Nhà nước phải có sự hướng dẫn, kiểm sốt, điều tiết
các thành phần kinh tế cá thể và tư nhân phục vụ công cuộc xây dựng chủ
nghĩa xã hội.
3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về con đường đi lên xã hội chủ nghĩa
Quá độ lên chủ nghĩa xã hội đã được các nhà kinh điển của chủ
nghĩa Mác- Lênin đề cập đến trên cơ sở lý luận về cách mạng không
ngừng, về thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội của chủ nghĩa Mác- Lênin và
xuất phát từ đặc điểm tình hình thực tiễn. Hồ Chí Minh đã khẳng định con
đường cách mạng dân tộc, dân, chủ, nhân dân, quá độ lên chủ nghĩa xã hội

bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa. Bước vào thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội, Hồ Chí Minh đã có những đặc điểm về phương diẹn kinh tế- chính trị,
phương diện văn hố- xã hội và phương diện quốc tế. Vì thế về nước Lào
chúng tơi có ảnh hưởng rất to lớn về sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở
Lào, diễn ra trong bối cảnh quốc tế thuận lợi. Chủ nghĩa xã hội thành công
3

sđd trang 36- trang 362
8


ở một loại nước, nước Lào đã nhận được sự ủng hộ, hỗ trợ và hợp tác mạnh
mẽ từ bên ngoài đặc biệt láon Việt Nam theo tinh thần quốc tế chân chính,
nhưng mặt khác thì ln bị chủ nghĩa đế quốc tìm cách phá hoại cơng cuộc
xây dựng xã hội chủ nghĩa, điều đó buộc chúng ta phải có ý thức độc lập, tự
chủ, tự lực tự cương, tranh thủ các điều kiện quốc tế thuận lợi, hạn chế
những khó khăn để xây dựng thành cơng chủ nghĩa xã hội. Tư tưởng Hồ
Chí Minh về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội bao
quát những vấn đề cốt lõi, cơ bản nhất trên cơ sở vận dụng và phát triển
sáng tạo học thuyết Mác- Lênin. Đó là tài sản vơ giá, là cơ sở lý luận và
kim chỉ nam cho việc kiên trì, giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa, đồng
thời gợi mở nhiều vấn đề về xác định hình thức, bước đi và biện pháp đi lên
chủ nghĩa xã hội, xây dựng và từng bước hồn thiện mơ hình cấu trúc vì
chủ nghĩa xã hội hiện đại, phù hợp với những đặc điểm của dân tộc và xu
thế vận dụng của thời đại ngày nay.
Hồ Chí Minh là người Việt Nam cũng là người Đông Dương đầu tiên
đưa ra chủ nghĩa Mác- Lênin vào Đông Dương và thành lập Đảng Cộng
sản Đông Dương với cơ cấu tổ chức.
II. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CÁC QUAN ĐIỂM
CỦA ĐẢNG NHÂN DÂN CÁCH MẠNG LÀO VỀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ

NGHĨA XÃ HỘI

1. Sự ra đời của Đảng nhân dân cách mạng Lào năm 1955 trong
chủ nghĩa quốc tế trong sáng
Hơn 60 năm cuộc sống nhân dân Lào thuộc vào ách thống trị của
thực dân Pháp, nhân dân và các bộ tọc Lào đã đứng dậy đấu tranh và làm
cuộc cách mạng nhiều lần, nhưng mỗi cuộc đấu tranh đó điều thất bại vì
các cuộc đấu tranh đó thiếu sự lãnh đạo chân chính của Đảng. Vì thế các
cuộc cách mạng ấy khơng thể gìng được thắng lợi.

9


Từ khi Đảng Cộng sản Đông Dương đã ra đời và từ đó Đảng Nhân
dân Cách mạng Lào cũng ra đời, hiệu quả nó là: “Thành tựu của sự kết hợp
hài hoà giữa chủ nghĩa Mác- Lênin với phong trào yêu nước của nhân dân
các bộ tộc Lào và chủ nghĩa quốc tế trong sáng”1.
Nội dung chủ yếu của chủ nghĩa quốc tế trong sáng nói ở đây là tính
quốc tế trong đường lối, quan điểm, là thực tiễn hành động thực hiện nghĩa
vụ và sự hỗ trợ, giúp đỡ của Đảng Cộng sản Đông Dương trước đây cũng
như Đảng Cộng sản Việt Nam ngày nay đối với quá trình phát triển của
cách mạng Lào. Khi thành lập ngay từ đầu Đảng Cộng sản Đông Dương đã
đề ra đường lối chung là tiến hành cách mạng đân tộc, dân chủ nhân dân và
tiến lên làm cách mạng xã hội chủ nghĩa.
Đảng có nhiệm vụ lãnh đạo chung cả 3 nước Đông Dương. Đối với
đất nước Lào vào đầu thế kỷ XX rất kém phát triển, thiên nhiên khắc
nghiệt, địa lý rất phức tạp, giao thơng rất khó khăn, các địa phương bị
phân lập, cả nước bị cô lập với nước ngồi, ít được tiếp xúc giao lưu về
mọi mặt cho nên thơng tin từ bên ngồi và vai trị lưu tư tưởng chính trị
tiến bộ ít ảnh hưởng đối với Lào. Chỉ đến Hồ Chí Minh (Nguyễn Ái

Quốc) là người Việt Nam đầu tiên đã đưa chủ nghĩa Mác- Lênin vào Đông
Dương và thành lập Đảng Cộng sản Đông Dương với cơ cấu tổ chức trong
đó có xứ uỷ Lào thì quá trình truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin mới thực
thực sự bắt đầu vào Lào.
Công việc truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, lý luận cách mạng và
đường lối chính sách của Đảng Cộng sản Đơng Dương vào Lào là một tiến
chuyên chính đầu tiên thực hiện chủ nghĩa quốc tế vô sản trong sáng bằng
nhiều tiến hành và biện pháp phù hợp với tình hình thực tế chính trị, kinh
tế, văn hố,xã hội của dất nước Lào. Các đảng viên đã làm công tác tuyên
truyền miệng đi sâu đi sát với nhân dân, dùng hình thức hoạt động văn hố,
1

Báo cáo tình hình chính trị của ơng Kay Sỏn Phôm Vi Hản
tại Đại hội Đảng NDCM Lào lần II (1972)
10


văn nghệ trong quần chúng nhân dân, sử dụng hội hè truyền thống của đạo
phật để truyển tải nội dung và giáo dục vận động với từng đối tượng. Đảng
Cộng sản Việt Nam cũng như Đảng Cộng sản Đông Dương trước đây, trong
cuộc vận động cách mạng đều kết hợp lợi ích chung tồn Đảng với lợi ích
riêng của mỗi dân tộc trên bán đảo này. Nhân dân các nước Đơng Dương
cùng chung số phần nơ lệ cùng có kẻ thù chung là thực dân Pháp và đế
quốc mỹ, người dân cả 3 nước đều muốn có tự do, hạnh phúc, giải phóng
dất nước khỏi ách thống trị của đế quốc. Lợi ích của mỗi dân tộc đều gắn
bó với lợi ích chung, song sự thể hiện cụ thể ở mỗi nước, mỗi dân tộc lại
mang những đặc điểm khác nhau. Nhân dân Lào có nguyện vọng tha thiết
được độc lập tự do, ấm no hạnh phúc, đoàn kết trong đại gia đình bộ tộc
Lào. Họ muốn thốt khỏi tình trạng bị áp bức bóc lột của giai cấp phong
kiến, giai cấp tư sản mại bản và ách thống trị của đế quốc.

Qua một thời kỳ lãnh đạo của Đảng, đến Đại hội II của Đảng Đông
Dương năm 1951, nhận thức rõ tính đặc thù của mỗi dân tộc và xuất phát từ
tình hình cách mạng cụ thể của 3 nước có sự phát triển khơng đồng đều.
Đại hội đã đi đến quyết định ở các nước, mỗi nước sẽ thành lập Đảng riêng
của mình để có điều kiện lãnh đạo sát hợp hơn. Đây cũng là sự thể hiện chủ
nghĩa quốc tế vơ sản trong sáng, lịng tơn trọng thực tế khách quan và tính
độc lập mỗi nước. Đối với Lào phải có thời gian chuẩn bị chu đáo cho sự ra
đời của một đảng cách mạng. Trước hết là việc nghiên cứu lý luận và việc
định ra đường lối chiến lược, sách lược cách mạng. Đó là việc chuẩn bị về
tư tưởng chính trị, truyền bá chủ nghĩa Mác- Lênin và lý luận cách mạng
trên đất nước Lào.
Sau khi Đảng Nhân dân Cách mạng Lào được thành lập ngày
22/3/1955, đã phát huy tốt đẹp với cương lĩnh đầu tiên của mình, đã xác
định rõ cách mạng Lào là: tư sản dân quyền cách mạng, thổ địa cách mạng
để đi đến xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa. Nhiệm vụ của cách mạng
11


ấy là đánh đổ thực dân Pháp, bọn phong kiến và đế quốc Mỹ là cho đất
nước Lào hoàn toàn độc lập, nhân dân được tự do, lập ra chính phủ công
nông và tổ chức ra quân đội công nông binh, thâu hết sản nghiệm lớn,
giành được ngành tài chính, giao thông hệ thống thông tin, đài phát thanh…
của tư bản đế quốc cho Nhà nước và thâu hết ruộng đất của chủ nghĩa đế
quốc làm của công đưa cho dân cày nghèo, bỏ sưu thuế cho dân nghèo.
Các nhiệm vụ đó đã bao hàm cả nội dung dân tộc, dân chủ và chủ
nghĩa xã hội. Điều đó đã chứng tỏ rằng ngay từ khi ra đời Đảng Nhân dân
Cách mạng Lào đã nắm vứng nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin
vận dụng sáng tạo kinh nghiệm cách mạng thế giới, thấu sướt con đường
phát triển tất yếu của cách mạng Lào. Nhận rõ mối quan hệ biện chứng
cách mạng dân tộc, dân chủ với cách mạng xã hội chủ nghĩa.

Cương lĩnh đầu tiên của Đảng là cương lĩnh dương cao ngọn cờ độc
lập và chủ nghĩa xã hội. Cương lĩnh khẳng định Cách mạng Nhân dân Lào
phải tiến hành bằng bảo lực cách mạng của quần chúng để đánh đổ đế quốc
và bọn phong kiến chứ không phải con đường cải lương, cương lĩnh cũng
chỉ rõ vài trò lãnh đạo của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào là nhân tố quyết
định một thắng lợi của cách mạng Lào. Đảng thu phục được đại bộ phận
giai cấp mình, phải cho giai cấp mình lãnh đạo được dân chúng, phải thu
phục cho được đại bộ phận dân cày và phải dựa vào dân cày nghèo làm thổ
địa cách mạng đánh bọn đại địa chủ, phong kiến, đồng thời phải liên minh
với các giai cấp cách mạng và tầng lớp yếu nước khác, đoàn kết họ, tổ chức
họ đấu tranh cho giải phóng dân tộc để đi tới chủ nghĩa xã hội.
Đảng Nhân dân Cách mạng Lào đã xác định nhiệm vụ của toàn
Đảng, toàn dân là ra sức củng cố nhân dân và đưa đất nước tiến lên chủ
nghĩa xã hội, đồng thời kiên quyết đấu tranh chống Mỹ - Diệm nằm thực
hiện thống nhất nước nhà trên cơ sở độc lập và dân chủ. Nhiệm vụ cụ thể
lúc này là tiến hành cải tạo chủ nghĩa xã hội đối với các thành phần kinh tế
12


cá thể của nông dân, thợ thủ công và kinh tế tư bản tư doanh và đồng thời
phát triển kinh tế quốc doanh là lực lượng lãnh đạo toàn bộ nền kinh tế
quốc dân. Đi đôi với các thành phần kinh tế nói trên kinh tế, Nhà nước đã
tăng cường đầu tư phát triển kinh tế.
Ngày 27/3/1982 Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ III của Đảng
Nhân dân Cách mạng Lào đã quyết định đường lối chung trông thời kỳ quá
độ đi lên chủ nghĩa xã hội là: đoàn kết toàn đân các bộ tộc Lào, phát huy
tinh thần yêu nước nồng nàn và truyền thống phấn đấu anh dũng, lao động
cần cù của nhân dân Lào, đồng thời tăng cường đoàn kết với các nước xã
hội chủ nghĩa anh em do Liên Xô đứng đầu để đưa đất nước tiến nhanh,
tiến mạnh, tiến vững chắc lên chủ nghĩa xã hội, xây dựng cuộc sống âm

no , tự do hạnh phúc. Củng cố vững mạnh cuộc đấu tranh thực hiện hồ
bình thống nhất nước nhà, góp phần tăng cường phe chủ nghĩa xã hội bảo
vệ hồ bình ở Đơng Nam Á và thế giới. Với kế hoạch phát triển kinh tế,
văn hoá và đạt được những kết quả đáng kể, nhằm củng cố quan hệ sản
xuất mới và bước đầu xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật của chủ nghĩa xã
hội.
Đảng đã đề ra chủ trương, chuyển hướng xây dựng kinh tế phù hợp
với tình hình cả nước đang có chiến tranh với đế quốc Mỹ thea phương
châm vừa xây dựng kinh tế, vừa chiến đấu bảo vệ nhằm phù hợp với tình
hình đất nước, đáp ứng nhu cầu thiết yếu của nhân dân, phục vụ chiến đấu
chống chiến tranh phá hoại của địch. Đây là bước phát triển sáng tạo của
Đảng Nhân dân Cách mạng Lào trong đường lối xây dựng chủ nghĩa xã hội
trong điều kiện đất nước.
Để củng cố và phát triển kinh tế trong thời kỳ này, Đảng chủ trương
vừa khôi phục, vừa phát triển kinh tế, vừa khôi phục cơ sở cũ, vừa quy mô
tăng cường trang thiết bị, đồng thời cải tiến một bước về quản lý kinh tế
gắn với nghiên cứu khoa học với sản xuất, Nhà nước đã ban hành một số
13


chính sách nhằm thúc đẩy sản xuất, phát triển củng cố quan hệ sản xuất
mới ở nông thôn, khắc phục những khuyết điểm, lệch lạc về quản lý lao
động sản xuất và phân phối hợp tác xã.
Qua mấy chục năm phấn đấu bền chỉ và kiên cường trong tinh hình
đất nước có nhiều khó khăn và biíen động phức tạp, trọng thể đan xen giữa
hai nhiệm vụ xây dựng kinh tế với chiến đấu bảo vệ như phải đảm bảo
được nhiệm vụ đặt ra, vừa củng cố xây dựng hậu phương vứng mạnh, vừa
làm tròn nhiệm vụ chi viện cho tiền tuyến lớn, nhanh chóng hồn thành
những nhiệm vụ cịn lại của giai đoạn cách mạng xã hội chủ nghĩa.
Sau khi thắng lợi của cuụoc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Đất

nước Lào đã được thống nhất, Đảng đã lãnh đạo nhân dân cả nước tiến lên
giai đoạn cách mạng mới- xây dựng chủ nghĩa xã hội bảo vệ Tổ quốc.
2. Phương hướng của Đảng về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội
trong thời kỳ đổi mới
Trong thực tiễn phong phú và những thành tựu thu được qua nhiều
năm đổi mới đã chứng minh tính đúng đắn của Đảng được thông qua các
đại hội và đồng thời đã giúp nhân dân Lào nhận thức được ngày càng rõ
hơn về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của Đảng Nhân dân Cách mạng
Lào. Đảng đã khẳng định một lần nữa cương lĩnh là ngọn cờ vì chiến đấu
thắng lợi của sự nghiệp xây dựng nước Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào
từng bước quá độ lên chủ nghĩa xã hội, định hướng cho mọi hoạt động của
Đảng hiện nay và trong những thập kỳ tới. Đảng và nhân dân quyết tâm và
xây dựng đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa trên nền tảng tư tưởng
là chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
Tư tưởng Hồ Chí Minh là sự vận dụng sáng tạo của chủ nghĩa Mác Lênin vào điều kiện cụ thể của đất nước. Kế thừa các giá trị truyền thống
tốt đẹp của các dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hoá của nhân loại, là một hệ
thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách
14


mạng Việt Nam cũng như ở 3 nước Đông Dương. Đó là tư tưởng giải
phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người về độc lập dân tộc
gắn liền với chủ nghĩa xã hội, về lòng yêu nước thương dân, về sức mạnh
của nhân dân, lấy dân làm gốc về sản xuất và tiết kiệm, chống tham ô lãng
phí, quan liêu, về xây dựng quốc phịng- an ninh, xây dựng lực lượng vũ
trang nhân dân, về nền văn hố, về đạo đức cách mạng, về đồn kết trong
Đảng, về đoàn kết dân tộc, đoàn kết quốc tế, về xây dựng Đảng trong sạch
vững mạnh, xây dựng Nhà nước của dân do dân vì dân… Tư tưởng Hồ Chí
Minh đang đã và soi đường cho cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Nam
cũng như nhân dân Lào giành được thắng lợi trong mọi kẻ thù chung như

Pháp và Mỹ.
Con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Lào là sự phát triển quá độ lên
chủ nghĩa xã hội, bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa, bỏ qua việc xác lạp vị trí
thơng trị của quan hệ sản xuất và kiến trúc thượng tầng tư bản chủ nghĩa
nhưng tiếp thu, kế thừa những thành tựu mà nhân loại đạt được dưới chế độ
tư bản chủ nghĩa đặc biệt về khoa học - công nghệ để phát triển nhanh lực
lượng sản xuất, xây dựng nền kinh tế hiện đại. Đó cũng là thực hiện cơng
nghiệp hố - hiện đại hố theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Xây dựng chủ nghĩa xã hội bỏ qua chủ nghĩa tư bản, tạo ra sự biến
đổi về chất của chủ nghĩa xã hội trên tất cả các lĩnh vực là sự nghiệp rất
khó khăn, phức tạp, chủ yếu phải trải qua một thời kỳ q độ lâu dài ve
nhiều chặng đường, nhiều hình thức tổ chức kinh tế-xã hội có tính chất q
độ. Trong các lĩnh vực của đời sống xã hội diễn ra sự đan xen và đấu tranh
giữa cái mới và cái cũ. Từ Đại hội VI, đất nước Lào là chuyển sang chặng
đường mới đẩy mạnh nông nghiệp đến công nghiệp, phấn đấu đến năm
2020 cơ sở sẽ trở thành một nước cơng nghiệp.
Trong thời kỳ q độ có nhiều hình thức sở hữu về tư liệu sản xuất,
nhiều thành phần kinh tế, giai cấp tầng lớp xã hội khác nhau, cho nên mâu
thuẫn tất yếu giai cấp và đấu tranh giai cấp; tuy nhiên cơ cấu, nội dung, vị
15


trí của các giai cấp trong xã hội đã thay nhiều cùng với những biến đổi to
lớn về kinh tế - xã hội.
Mỗi các quan hệ các giai cấp, các tầng lớp xã hội là quan hệ hợp tác
đấu tranh trong nội bộ nhân dân, đoàn kết và hợp tác lâu dài trong sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc dưới sự lãnh đạo của Đảng. Cuộc đấu
tranh giai cấp, đanh giữa hai con đường xã hội chủ nghĩa và tư bản chủ
nghĩa diễn ra trong điều kiện mới, với nội dung giai cấp và nội dung dân
tộc gắn kết với nhau bằng những hình thức mới. Lợi ích của giai cấp cơng

nhân thống nhất với lợi ích tồn dân tộc trong mục tiêu chung: độc lập dân
tộc gắn với chủ nghĩa xã hội dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng văn
minh.
Nội dung chủ yếu đấu tranh giai cấp trong giai đoạn hiện nay là thực
hiện thắng lợi cơng nghiệp hố - hiện đại hố định hướng xã hội chủ nghĩa
khắc phục tình trạng nước nghèo, chậm phát triển, coi đó là nhiệm vụ trung
tâm của thời kỳ quá độ, thực hiện công bằng xã hội chống áp bức bóc lột
bất cơng đấu tranh ngăn chặn, và khắc phục những tư tưởng và hành động
tiêu cực, sai trái để giữ gìn trật tự kỷ cương xã hội, đấu tranh làm thất bại
mọi âm mưu chống phá của các thể lực thù địch, bảo vệ tổ quốc Cộng hoà
Dân chủ Nhân dân Lào, xây dựng nước Lào thành một nước xã hội chủ
nghĩa giàu mạnh, phổn vinh nhân dân hạnh phúc.
Động lực chủ yếu để phát triển đất nước là phát huy sức mạnh tổng
hợp của toàn dân tộc, của toàn đại đoàn kết dân tộc trên cơ sở liên minh
cơng nhân với nơng dân và trí thức, kết hợp hài hồ các lợi ích cá nhân, tập
thể và xã hội, phát huy mọi tiềm năng và quyền lực của các thành phần
kinh tế ,của toàn xã hội. Phát triển lực lượng sản xuất hiện đại, phải gắn
liền với xây dựng quan hệ sản xuất mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa
trên cả 3 mặt: sở hưũ, quản lý và phân phối.

16


Chế độ sở hữu công cộng về tư liệu sản xuất chủ yếu là sản phẩm
của nền kinh tế phát triển với trình độ văn hố cao các lực lượng sản xuất
hiện đại, từng bước xác lập và sẽ chiếm ưu thế tuyệt đối khi chủ nghĩa xã
hội được xây dựng xong về cơ bản, xây dựng một chế độ đó là một q
trình phát triển kinh tế - xã hội lâu dài, qua nhiều bước nhiều hình thức từ
thấp đến cao, phải từ thực tiễn tìm tịi, thử nghiệm để xây dựng chế độ sở
hữu cơng cộng nói riêng và quan hệ sản xuất nói chung với bước đi vững

chắc. Tiêu chuẩn căn bản để đánh giá hiệu quả xây dựng quan hệ sản xuất
theo định hướng xã hội chủ nghĩa là thúc đẩy phát triển lực lượng sản xuất,
cải thiện cuộc sống nhân dân, thực hiện công bằng xã hội.
Đảng và Nhà nước có chủ trương thực hiện nhất quán và lâu dài
chính là phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận động theo
kinh tế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ
nghĩa nói ngắn ngọn là kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Lào là có nhiều
hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế Nhà nước giữ
vai trị chủ đạo, nền kinh tế Nhà nước cùng với kinh tế tập thể ngày càng
trở thành nền tảng vững chắc.
Tăng trưởng kinh tế gắn liền với đảm bảo tiến bộ và công bằng xã
hội ngay trong từng bước phát triển. Tăng trưởng kinh tế đi đôi với phát
triển kinh tế giáo dục và xây dựng nền văn hoá nhân dân Lào tiên tiến đậm
đà bàn sắc dân tộc làm cho nghiên cứu Mác - Lênin giữ vai trò chủ đạo
trong đời sống tinh thần của nhân dân, nâng cao dân trí, giáo dục và đào tạo
con người phát triển toàn diện, xây dựng và phát triển nguồn nhân lực của
đất nước.
Chủ trương của Đảng xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa, thể hiện tư duy quan điểm của Đảng nhân
dân cách mạng Lào về phù hợp giữa quan hệ sản xuất với tính chất và trình
17


độ của lực lượng sản xuất. Đó là mơ hình tổng quát của nước Lào trong
thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng nhân dân cách mạng
Lào từ ngày 12 - 14/3/2001 nhất trí với mục tiêu và nhiệm vụ chung của
giai đoạn phát triển đất nước từ 2001 - 2005 là: phấn đấu đạt mức tăng
trưởng kinh tế liên tục không dưới 7% trên năm, phát triển kinh tế tập trung

vào những ngành mũi nhọn và có thể như nông - lâm nghiệp, công nhiệp và
dịch vụ; giải quyết nghèo khó, triệt để chấm dứt nạn đốt phá rừng làm rãy,
trồng cây thuốc phiện. Tập trung nguồn vốn cho việc tạo nghề và định cư
ồn định cho nhân dân. Nhiệm vụ trọng tâm của kinh tế là chuyển nền kinh
tế tự nhiên sang nền kinh tế hàng hoá với việc lấy hộ gia đình làm đơn vị
sản xuất kinh doanh cơ sở. Tiếp tục thực hiện chính sách kinh tế nhiều
thành phần đã được đề ra từ Đại hội VI của Đảng Nhân dân Cách mạng
Lào, đồng thời thực hiện chế độ phân phối thích hợp, phát triển các vùng,
các khu vực có thế mạnh mở rộng phát triển nông thôn, mở rộng hợp tác
kinh tế quốc tế gắn với tăng năng suất đẩy mạnh xuất khẩu.
Nhiệm vụ tổng quát đến năm 2020 phấn đấu để hoàn thiện chế độ
dân chủ nhân dân phấn đấu đưa đất nước Lào thốt khỏi tình trạng chậm
phát triển, trở thành một nước ổn định về chính trị và trật tự an ninh toàn xã
hội, kinh tế ổn định và liên tục phát triển với nhịp độ tương đối mạnh; mức
sống của nhân dân tăng cấp 3 lần hiện nay; nền kinh tế quốc dân vững chắc
các thành phần kinh tế cũng phát triển hải hào, trong đó thành phần kinh tế
Nhà nước và kinh tế hợp tác chiếm phần lớn trong nền kinh tế quốc dân.
Hệ thống chính trị dân chủ nhân dân, mà Đảng Nhân dân Cách mạng
Lào là hạt nhân lãnh đạo được cùng cố, tính chất Nhà nước của nhân dân,
do dân vì dân được thể hiện rõ ràng; quyền công dân được đảm bảo bằng
pháp luật, nhân dân các bộ tộc Lào đồn kết vững chắc, có trình độ học vấn
phổ thơng cơ sở, được hưởng dịch vụ y tế một cách đồng đều, nền văn hoá
tốt đẹp của dân tộc được giữ gìn vì lợi ích chân chính của đất nước.
18


Đại hội bổ sung con đường lên chủ nghĩa xã hội trên cơ sở mấy năm
đổi mới. Đại hội phát triển, cụ thể hoá thêm một bước đường lối xây dựng
chủ nghĩa xã hội, nhất định đất nước đã ra khỏi tình trạng chậm phát triển,
khủng hoảng kinh tế- xã hội và chuyển sang thời kỳ mới, đẩy mạnh công

nghiệp hố- hiện đại hố đất nước.
Như vậy trong cơng cuộc đổi mới Đảng đã khẳng định rằng: con
đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước Lào do Đảng xác định ngày càng rõ
nét, phù hợp với điều kiện của đất nước. Do đó đã khắc phục được tình
trạng, trí tuệ, từng bước ổn định kinh tế, chính trị, xã hội, lòng tin của nhân
dân đối với Đảng ngày càng được cùng cố, đưa đất nước Cộng hoà Dân
chủ Nhân dân Lào thốt khỏi tình trạng kém phát triển thành một nước ổn
định về kinh tế, chính trị và xã hội. Tạo ra được những tiền đề vật chất kỹ
thuật, đưa nước Lào tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắt lên chủ nghĩa xã
hội.

19


KẾT LUẬN
Sự lựa chọn đi lên chủ nghĩa xã hội của Đảng Nhân dân Cách mạng
Lào là rất đúng đắn. Bởi vì con đường đó phù hợp với những điều kiện, quy
luật của lịch sử với xu thế phát triển của thời đại mà còn là yêu cầu khách
quan của chính lịch sử nước Lào. Sự lựa chọn này đã giúp Đảng Nhân dân
Cách mạng Lào quy tụ được mạnh của dân tộc, giành được sự thắng lợi to
lớn từ khi Đảng Nhân dân Cách mạng Lào ra đời lãnh đạo cách mạng cho
đến nay. Đó là sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh của ông Cay Sỏn Phôm Vi Hản vào điều kiện thực tiễn ở nước
Lào. Về chính trị - kinh tế, văn hoá - xã hội…. Cho mỗi thời kỳ. Qua thực
tiễn đổi mới tư duy Đảng Nhân dân Cách mạng Lào ngày càng nhận thức
đúng đắn hơn, đầy đủ hơn về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Đó là con
đường quanh co, phức tạp, lâu dài, phải trải qua nhiều giai đoạn. Mỗi giai
đoạn, mỗi thời kỳ khác nhau; phải đưa ra những mục tiêu, nhiệm vụ phù
hợp. Chính vì vậy trong suốt mấy chục năm qua việc xác định con đường
đi lên chủ nghĩa xã hội, thương xuyên được Đảng Nhân dân Cách mạng

Lào quan tâm nghiên cứu tìm tịi, bổ sung đổi mới và hồn thiện dần.
Việc xác định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, phải luôn luôn tôn
trọng các quy luật khách quan đặc biệt là đối với điều kiện, bối cảnh xuất
phát điểm của Lào lại quá thấp; điều kiện quốc tế có nhiều diễn biến phức
tạp vì vậy chúng ta không thể tiến thẳng lên chủ nghĩa xã hội theo nghĩa
nóng vội, chủ quan, đốt cháy giai đoạn được mà phải có quan niện đúng
đắn, vững chắc để điểu chỉnh nhận thức trên các vấn đề cụ thể và phải đổi
mới tư duy, lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã
hội ở nước Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào.
20


Với sự kế thừa những nhân thức đúng đắn mà Đảng Nhân dân Cách
mạng đã tích luỹ được thơng qua thực tiễn. Đó cũng là kết quả của việc
đổi mới tư duy lý luận, kết hợp chặt chẽ và nhuồn nhuyễn lý luận với thực
tiễn tạo, tạo cho chúng ta nhìn và biện pháp xây dựng chủ nghĩa xã hội
chuyển đầu từ góc độ truyền thống của mơ hình xã hội hiện thực sang
năng động, sáng tạo, phù hợp với đặc điểm của đất nước, mang bàn sắc
của dân tộc Lào.
Việc làm sáng tỏ về mặt lý luận và thực tiễn con đường đi lên chủ
nghĩa xã hội ở Lào đã sáng tạo ra cơ sở vững chắc cho niềm tin tưởng vào
nền tảng tư tưởng, vào mục đích cuối cùng của nhân dân và các bộ tộc Lào
từ đó góp phần ngăn ngừa, đẩy lùi và đánh bại những âm mưu, thủ đoạn
chống phá ta về tư tưởng, lý luận. Trực tiếp góp phần vào sự nhiệp của
Đảng, của dân tộc. Đồng thời tạo ra cơ sở để khẳng định rằng: dưới sự lãnh
đạo của Đảng do ông Cay Sỏn Phôm Vị Hản sáng lập ra và rèn luyện dân
tộc Lào sẽ tiếp tục vững bước trên con đường đi lên chủ nghĩa xã hội để đạt
được mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh.

21



TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Lênin : toàn tập, tập 36, 41. Nxb tiến bộ, năm 1976.
2. Lịch sử cách mạng của nhân dân Lào
3. Đảng Nhân dân Cách mạng Lào nghị quyết Dại hội III
năm 1986
4. Nhà nước tạp chí thông tin công tác tư tưởng số 2, 4
5. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII 2001 của
Đảng Nhân dân Cách mạng Lào
6. Chủ nghĩa đế quốc trong sáng, tạp chí tư tưởng văn hố số 3
năm 2000

22


MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU.......................................................................1
a. Mục đích nghiên cứu của đề tài:.......................................3
b. Nhiệm vụ của đề tài:.........................................................3
PHẦN NỘI DUNG....................................................................5
KẾT LUẬN.............................................................................20
TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................22
MỤC LỤC.............................................................................23