UỶ BAN NHÂN DÂN TP. HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁN CƠNG TƠN ĐỨC THẮNG
KHOA KINH TẾ
NGÀNH :Kế Tốn – Kiểm Toán
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
Đề Tài :
Tổ Chức Kế Toán Chi Phí Sản Xuất Và
Tính Giá Thành Sản Phẩm Tại Công Ty
May Đồng Tiến.
GVHD : Th.S HUỲNH LỢI.
SVTH : TRƯƠNG THỊ NHUẦN.
MSSV : 4.1.0808K.
LỚP : 04K1N.
TP.HỒ CHÍ MINH, Tháng 07 năm 2004.
LỜI CẢM ƠN
Qua quá trình học tập ở Trường Đại Học Bán Công Tôn Đức Thắng và
thời gian thực tập tại Công Ty May Đồng Tiến đã cho em những kiến thức quý
báu, những kinh nghiệm thực tế về công tác kế tốn làm nền tảng cho cơng việc
sau này. Có thể hồn thành tốt bài báo cáo thực tập này, ngồi sự nỗ lực của bản
thân cịn có sự giúp đỡ nhiệt tình của các thầy cơ giáo, các cô chú anh chị trong
Công Ty May Đồng Tiến.
ơn
quý
thầy
cô
Em
xin
chân
thành
cảm
Trường Đại Học Bán Công Tôn Đức Thắng đã tận tâm truyền đạt cho em
những kiến thức quý báu để có được kết quả ngày hôm nay. Đặc biệt là thầy
Huỳnh Lợi- giáo viên hướng dẫn, thầy đã nhiệt tình giúp đỡ em cả về mặt kiến
thức lẫn chuyên môn, thầy đã tạo diều kiện cho em hoàn thành tốt báo cáo này.
Em xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo công ty đã cho em thực tập tại
công ty, cảm ơn các cơ chú, các anh chị phịng kế tốn, đăc biệt là cơ Hồ Thị
Cúc- kế tốn trưởng, cơ đã nhiệt tình giúp đỡ giảng giải và cung cấp những thông
tin cần thiết tạo điều kiện thuận lợi giúp em hoàn thành tốt bài báo cáo này.
Cuối cùng, em xin kính chúc q thầy cơ cùng tồn thể các cơ chú anh chị
trong công ty một ngày mới sức khoẻ. Kính chúc q thầy cơ khoẻ mạnh để dìu
dắt những thế hệ sinh viên tiếp theo. Kính chúc ban lãnh đạo cùng tồn thể các cơ
chú anh chị khoẻ mạnh, qặt hái nhiều thành công, chiếm nhiều ưu thế trên thị
trường, góp phần xây dựng nền kinh tế nước nhà.
Thành phố. Hồ Chí Minh.
Ngày……tháng07 năm 2004.
Sinh viên thực hiện
Trương Thị Nhuần.
NHÂN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
Thành phố, BIÊN HỒ
Ngày….tháng 07 năm 2004
Đơn vị thực tập
(ký và đóng dấu)
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
Thành phố, Hồ Chí Minh
Ngày ….. tháng 07 năm 2004
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
Thành phố. Hồ Chí Minh
Ngày …. Tháng 07 năm 2004
Lời Mở Đầu
Trong điều kiện nền kinh tế Việt Nam đang vận hành theo cơ chế thị
trường, ngày càng phát triển và mở rộng sang các nước khu vực và trên tồn thế
giới tạo ra mơi trường cạnh tranh khắc nghiệt cho các doanh nghiệp trong nước
với nhau, giữa doanh nghiệp trong nước với doanh nghiệp nước ngoài. Sự cạnh
tranh ấy chủ yếu xoay quanh vấn đề về chất lượng và giá cả sản phẩm. Để có thể
chiếm được ưu thế của mình trên thương trường đối với các doanh nghiệp là một
vấn đề hết sức quan trọng. Muốn có được ưu thế đó địi hỏi doanh nghiệp phải
đảm bảo được chất lượng và giá cả sản phẩm đưa ra phải thấp hơn giá thị trường.
Chính vì lẽ đó mà giá thành sản phẩm trở thành mối quan tâm hàng đầu đối với
mọi doanh nghiệp.
Giá thành sản phẩm là một chỉ tiêu kinh tế tổng hợp đánh giá chất lượng
nhiều mặt hoạt động của doanh nghiệp, phản ánh một cách tổng quát về mặt kinh
tế, kỹ thuật, tổ chức quản lý của doanh nghiệp. Giá thành là cơ sở để định giá
bán sản phẩm, đánh giá hạch toán kinh tế nội bộ, phân tích chi phí, đồng thời còn
là căn cứ để xác định kết quả kinh doanh.
Với vai trò hết sức quan trọng của giá thành đặt ra một u cầu hết sức
khách quan phải tính tốn một cách chính xác, hợp lý giá thành sản phẩm. Mặt
khác, trong nền kinh tế thị trường, tính kịp thời của thơng tin kinh tế nói chung,
thơng tin về giá thành nói riêng là một trong những nhân tố quyết định sự thành
bại của doanh nghiệp trên thương trường.
Xuất phát từ tầm quan trọng này, em đã chọn đề tài “Tổ Chức Chi Phí
Sản Xuất Và Tính Giá Thành Sản Phẩm Tại Công Ty”. Và đề tài được thể
hiện qua 3 chương sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận về chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm.
Chương 2: Giới thiệu tổng quát về Công Ty May Đồng Tiến và tổ chức
kế tốn chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm tại công ty”.
Chương 3: Một số kiến nghị nhằm hồn thiện kế tốn chi phí sản xuất và
tính giá thành sản phẩm.
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU: ................................................................................................................ 1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TỐN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM.
1.1. NHIỆM VỤ KẾ TỐN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM. ........ 2
1.1.1. Chi phí sản xuất. ................................................................................................. 2
1.1.1.1. Khái niệm. .................................................................................................... 2
1.1.1.2. Đặc điểm chi phí sản xuất. ............................................................................ 2
1.1.1.3. Phân loại chi phí sản xuất. ............................................................................ 2
1.1.2. Giá thành sản phẩm. .......................................................................................... 4
1.1.2.1. Khái niệm. .................................................................................................... 4
1.1.2.2. Đặc điểm giá thành sản phẩm. ..................................................................... 4
1.1.2.3. Phân loại giá thành sản phẩm. ..................................................................... 5
1.1.3. Nhiệm vụ kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. ........................ 5
1.2. NỘI DUNG KẾ TỐN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM. ........ 6
1.2.1. Nội dung kinh tế và kết cấu giá thành sản phẩm. .............................................. 6
1.2.2. Đối tượng kế tốn chi phí sản xuất, đối tượng tính giá thành sản phẩm, kỳ
tính giá thành sản phẩm. .............................................................................................. 6
1.2.2.1. Đối tượng kế tốn chi phí sản xuất. .............................................................. 6
1.2.2.2. Đối tượng tính giá thành sản phẩm. ............................................................. 6
1.2.2.3. Kỳ tính giá thành sản phẩm. ......................................................................... 7
1.2.3. Phương pháp hạch tốn chi phí sản xuất. .......................................................... 7
1.2.3.1. Hạch tốn chi phí ngun vật liệu trực tiếp.................................................. 8
1.2.3.2. Hạch tốn chi phí nhân cơng trực tiếp ......................................................... 9
1.2.3.3. Hạch tốn chi phí sản xuất chung. .............................................................. 10
1.2.4. Tổng hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. ................................... 11
1.2.4.1. Tổng hợp chi phí sản xuất. ......................................................................... 12
1.2.4.2. Đánh giá điều chỉnh các khoản giảm giá thành. ......................................... 12
1.2.4.3. Đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ. .......................................................... 13
1.2.4.4. Tính giá thành sản phẩm. ........................................................................... 15
1.2.4.5. Sơ đồ kế tốn tổng hợp và tính chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm .......................................................................................................... 20
1.2.5. Trình tự tổ chức kế tốn chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm và hệ
thống sổ kế tốn. ........................................................................................................ 22
CHƯƠNG 2: GIỚI THIỆU TỔNG QT VỀ CƠNG TY MAY ĐỒNG TIẾN VÀ TỔ CHỨC KẾ TỐN CHI
PHÍ SẢN XUẤT TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CƠNG TY.
23
2.1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CƠNG TY MAY ĐỒNG TIẾN. ............................................. 23
2.1.1. Sơ lược về sự hình thành, phát triển và quy mơ cơng ty. ................................. 23
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ và phương hướng phát triển của cơng ty. ...................... 24
2.1.3. Đặc điểm kinh tế kỹ thuật tổ chưc quản lý. ...................................................... 25
2.1.3.1. Đặc điểm sản phẩm và quy trình cơng nghệ sản xuất. ................................... 25
2.1.3.2. Đặc điểm tổ chức sản xuất. ............................................................................ 28
2.1.3.3. Đặc điểm tổ chức quản lý. ............................................................................. 29
2.1.4. Đặc điểm cơng tác kế tốn. ............................................................................... 31
2.1.4.1. Đặc điểm tổ chức bộ máy kế tốn. ................................................................ 31
2.1.4.2. Chế độ kế tốn vận dụng. .............................................................................. 33
2.2. GIỚI THIỆU TỔNG QT VỀ KẾ TỐN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ
THÀNH SẢN PHẨM TẠI CƠNG TY. ............................................................................... 35
2.2.1. Nội dung kinh tế và kết cấu giá thành sản phẩm. ............................................. 35
2.2.2. Đối tượng kế tốn chi phí sản xuất, đối tượng tính giá thành sản phẩm, kỳ
tính giá thành sản phẩm, phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang. ....................... 36
2.2.2.1. Đối tượng kế tốn chi phí sản xuất. ............................................................... 36
2.2.2.2. Đối tượng tính giá thàh sản phẩm ................................................................. 36
2.2.2.3. Kỳ tính giá thành sản phẩm ........................................................................... 36
2.2.2.4. Phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang .................................................... 36
2.2.2.5. Phương pháp tính giá thành sản phẩm .......................................................... 38
2.2.3. Trình tự kế tốn chi phí sản xuất và tính gía thành sản phẩm .......................... 38
2.3. KẾ TỐN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GÍA THÀNH SẢN PHẨM TẠI CƠNG TY ....... 40
2.3.1. Kế tốn chi phí ngun vật liệu trực tiếp. ......................................................... 40
2.3.2. Kế tốn chi phí nhân cơng trực tiếp .................................................................. 46
2.3.3. Kế tốn chi phí sản xuất chung ......................................................................... 52
2.3.4. Đánh giá điều chỉnh giảm giá thành .................................................................. 57
2.3.5. Đánh giá sản phẩm dở dang ............................................................................. 57
2.3.6. Tính giá thành sản phẩm ................................................................................... 57
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HỒN THIỆN KẾ TỐN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ
THÀNH SẢN PHẨM
63
3.1. NHẬN XÉT. ........................................................................................................... 63
3.1.1. Nhận xét về cơng tác kế tốn ........................................................................... 63
3.1.1.1. Về tổ chức bộ máy kế tốn ........................................................................... 63
3.1.1.2. Về chế độ kế tốn vận dụng .......................................................................... 64
3.1.2. Nhận xét về kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm .................... 65
3.1.2.1. Nội dung kinh tế chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ....................... 65
3.1.2.2. Đối tượng chi phí sản xuất, đối tượng tính giá thành sản phẩm, kỳ tính
giá thành sản phẩm .................................................................................................... 65
3.1.2.3. Kế tốn chi phí ngun vật liệu trực tiếp ....................................................... 65
3.1.2.4. Kế tốn chi phí nhân cơng trực tiếp ............................................................... 66
3.1.2.5. Kế tốn chi phí sản xuất chung ...................................................................... 66
3.1.2.6. Đánh giá điều chỉnh các khoản giảm giá thành .............................................. 67
3.1.2.7. Đánh giá sản phẩm dở dang .......................................................................... 67
3.1.2.8. Tính giá thành sản phẩm ................................................................................ 67
3.2. KIẾN NGHỊ ............................................................................................................ 67
3.2.1. Về cơng tác kế tốn .......................................................................................... 67
3.2.1. Về kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ................................... 68
KẾT LUẬN ........................................................................................................................
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TỐN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ
THÀNH SẢN PHẨM.
1.1. NHIỆM VỤ KẾ TỐN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM.
1.1.1. Chi phí sản xuất.
1.1.1.1. Khái niệm.
Chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền tồn bộ những hao phí về lao động
sống và lao động vật hố phát sinh trong q trình lao động sản xuất của doanh
nghiệp trong một thời kỳ nhất định. Trong chế độ kế tốn hiện nay, chi phí được
xác định thơng qua những phí tổn phát sinh làm giảm nguồn lợi kinh tế của
doanh nghiệp đang kiểm sốt và chi phí sản xuất làm giảm vốn chủ sở hữu.
1.1.1.2. Đặc điểm chi phí sản xuất.
Chi phí sản xuất mang tính khách quan và vận động liên tục khơng ngừng.
Chi phí sản xuất mang tính chất đa dạng và phong phú.
Tiết kiệm chi phí là một quy luật khách quan đối với mọi doanh nghiệp.
1.1.1.3. Phân loại chi phí sản xuất.
a. Phân loại chi phí sản xuất theo nội dung kinh tế ban đầu:
Theo cách phân loại này, chi phí sản xuất phát sinh nếu có cùng nội dung kinh tế
được xếp chung vào một yếu tố bất kể nó phát sinh ở bộ phận nào, dùng để sản xuất ra
sản phẩm gì. Nó được tồn tại dưới các yếu tố sau:
Chi phí nhân cơng: bao gồm các khoản tiền lương và các khoản trích theo lương
như: kinh phí cơng đoàn, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế của người lao động.
Chi phí nguyên vật liệu: bao gồm giá mua và chi phí mua của nguyên vật liệu
dùng vào hoạt động sản xuất kinh doanh.
o
Chi phí nguyên vật liệu chính: là loại nguyên vật liệu cấu thành nên cơ
sở vật chất chính của sản phẩm và chi phí của nó thường chiếm một tỷ lệ trọng yếu
trong giá thành sản phẩm ở các doanh nghiệp sản xuất.
o
Chi phí nguyên vật liệu phụ: được sử dụng để kết hợp với nguyên vật
liệu chính làm tăng chất lượng, độ bền và vẻ thẩm mỹ của sản phẩm, hoặc những loại
ngun vật liệu dùng trong cơng việc hành chính, văn phịng, máy móc thiết bị.
o
Chi phí nhiên liệu.
o
Chi phí phụ tùng thay thế.
o
Chi phí nguyên vật liệu khác.
Chi phí công cụ dụng cụ: bao gồm giá mua và chi phí mua của các cơng cụ,
dụng cụ, dùng vào hoạt động sản xuất kinh doanh.
Chi phí khấu hao tài sản cố định: bao gồm khấu hao của tất cả các tài sản cố
định, tài sản dài hạn dùng vào hoạt động sản xuất kinh doanh.
Chi phí dịch vụ mua ngồi: bao gồm giá dịch vụ mua từ bên ngoài cung cấp cho
hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp như: giá dịch vụ điện nước, giá bảo
hiểm tài sản, giá thuê nhà cửa phương tiện vận tải, …
Chi phí khác bằng tiền: bao gồm các chi phí sản xuất kinh doanh bằng tiền tại
doanh nghiệp.
b. Phân loại chi phí theo cơng dụng kinh tế:
theo cách phân loại này thì chi phí sản xuất được xếp thành một số khoản mục nhất định
có cơng dụng kinh tế khác nhau để phục vụ cho cơng việc tính giá thành sản phẩm và
được chia thành các khoản mục sau:
Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: khoản mục chi phí này bao gồm tồn bộ chi
phí ngun vật liệu sử dụng trực tiếp trong từng q trình sản xuất sản phẩm như: chi
phí nguyên vật liệu chính, chi phí vật liệu phụ, …
Chi phí nhân cơng trực tiếp: khoản mục này bao gồm tiền lương và các khoản
trích theo lương tính vào chi phí sản xuất như: kinh phí cơng đồn, bảo hiểm y tế, bảo
hiểm xã hội của công nhân trực tiếp sản xuất sản phẩm.
Chi phí sản xuất chung: bao gồm tất cả các chi phí sản xuất ngồi hai khoản mục
chi phí trên, do vậy chi phí sản xuất chung thường bao gồm:
Chi phí lao động gián tiếp phục vụ, tổ chức quản lý tại phân xưởng.
o Chi phí nguyên vật liệu dùng trong máy móc thiết bị.
o Chi phí cơng cụ dụng cụ dùng trong sản xuất.
o Chi phí khấu hao thiết bị máy móc, tài sản cố định khác dùng trong hoạt
động sản xuất.
o Chi phí dịch vụ th ngồi phục vụ sản xuất như điện nước, sửa chữa,
bảo hiểm tài sản tại phân xưởng sản xuất.
o Chi phí khác bằng tiền phục vụ cho sản xuất.
c. Phân loại chi phí theo mơ hình ứng xử:
Biến phí: là những chi phí xét về tổng số sẽ thay đổi tỷ lệ thuận với mức độ hoạt
động (mức độ hoạt động có thể là số lượng sản phẩm sản xuất ra, số lượng sản phẩm
tiêu thụ, số giờ máy vận hành); tỷ lệ thuận chỉ trong một phạm vi hoạt động. Ngược lại,
nếu xét trên một đơn vị mức độ hoạt động ( 1 sản phẩm, một giờ máy,…) biến phí là
một hằng số.
Trong một doanh nghiệp, nếu xuất hiện sự hoạt động là xuất hiện biến phí, ngược lại
ngưng hoạt động thì biến phí bằng 0.
Định phí: là những chi phí mà tổng số ít hoặc không thay đổi theo mức độ hoạt
động nhưng nếu xét trên một đơn vị mức độ hoạt động thì tỷ lệ nghịch với mức độ hoạt
động.
Định phí thường tồn tại trong hoạt động của doanh nghiệp dù doanh nghiệp ngưng
hay đang hoạt động. Nói cách khác, định phí thường lớn hơn 0 khi doanh nghiệp cịn
tồn tại.
Chi phí hỗn hợp: là những chi phí bao gồm hỗn hợp cả biến phí và định phí. Ơ
một mức độ hoạt động nào đó, chi phí hỗn hợp là định phí, thể hiện đặc điểm của định
phí; ở một mức độ hoạt động khác, nó có thể bao gồm cả định phí , biến phí, đặc điểm
của định phí và biến phí.
1.1.2. Giá thành sản phẩm.
1.1.2.1. Khái niệm.
Giá thành sản phẩm là biểu hiện bằng tiền tồn bộ những hao phí về lao động sống và lao
động vật hố được tính cho một đại lượng, kết quả sản phẩm hồn thành nhất định.
1.1.2.2. Đặc điểm giá thành sản phẩm.
Giá thành vừa mang tính khách quan, vừa mang tính chủ quan.
Giá thành mang tính chất giới hạn và xác định.
Giá thành là một chỉ tiêu, biện pháp, một thước đo để quản lý chi phí.
1.1.2.3. Phân loại giá thành sản phẩm.
Căn cứ vào q trình xây dựng giá thành thì giá thành bao gồm:
Giá thành định mức: là giá thành được xây dựng trên cơ sở chi phí định
mức. Giá thành địng mức thường được lập cho từng loại sản phẩm trước khi sản
xuất. Nó là đơn vị cơ sở để xây dựng giá thành kế hoạch, giá thành dự tốn, xác
định chi phí tiêu chuẩn.
Giá thành kế hoạch, giá thành dự tốn: là giá thành được xây dựng trên
cơ sở tiêu chuẩn chi phí định mức nhưng có điều chỉnh theo năng lực hoạt động
trong kỳ kế hoạch hoặc kỳ dự tốn. Giá thành kế hoạch, giá thành dự tốn có
thể được lập cho từng sản phẩm hoặc một khối lượng sản phẩm, cơng việc nhất
định trong từng kỳ sản xuất.
Giá thành thực tế: là giá thành sản phẩm được tính tốn dựa trên cơ sở
chi phí thực tế phát sinh. Giá thành thực tế thường chỉ có được sau q trình
sản xuất.
1.1.3. Nhiệm vụ kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm.
Quản lý chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là nội dung quan trọng hàng đầu trong các
doanh nghiệp sản xuất, để đạt được mục tiêu tiết kiệm và tăng cường được lợi nhuận. Để
phục vụ tốt các cơng tác quản lý chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, kế tốn cần
thực hiện tốt các nhiệm vụ sau:
Tính tốn phán ánh một cách chính xác, đầy đủ, kịp thời tình hình phát
sinh chi phí sản xuất ở các bộ phận sản xuất, cũng như trong phạm vi toàn
doanh nghiệp gắn liền với các loại chi phí sản xuất khác nhau cũng như theo
từng loại sản phẩm được sản xuất.
Tính tốn chính xác, kịp thời giá thành của từng loại sản phẩm được sản
xuất.
Kiểm tra chặt chẽ tình hình thực hiện các định mức tiêu hao và các chi phí
nhằm phát hiện kịp thời các hiện tượng lãng phí, sử dụng khơng đúng kế hoạch,
sai mục đích.
Lập báo cáo về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm, tham gia phâm
tích tình hình thực hiện kế hoạch giá thành, đề xuất biện pháp để tiết kiệm chi
phí sản xuất và hạ thấp giá thành sản phẩm.
1.2. NỘI DUNG CƠ BẢN KẾ TỐN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ
THÀNH SẢN PHẨM.
1.2.1. Nội dung kinh tế và kết cấu giá thành sản phẩm.
Nội dung kinh tế của giá thành: giá thành là chi phí sản xuất đã kết tinh trong một kết quả
sản xuất được xác định theo những tiêu chuẩn nhất định. Theo quy định hiện nay, nội
dung kinh tế giá thành sản phẩm phụ thuộc vào từng nghành nghề khác nhau, trong lĩnh
vực sản xuất cơng nghiệp nội dung kinh tế giá thành bao gồm 3 khoản mục:
Kế tốn chi phí ngun vật liệu trực tiếp.
Kế tốn chi phí nhân cơng trực tiếp.
Kế tốn chi phí sản xuất chung.
Ngồi chi phí trên, doanh nghiệp khơng tính bất kỳ chi phí nào vào giá thành sản phẩm.
1.2.2. Đối tượng kế tốn chi phí sản xuất, đối tượng tính giá thành sản phẩm,
kỳ tính giá thành sản phẩm.
1.2.2.1.
Đối tượng kế tốn chi phí sản xuất.
Đối tượng kế tốn chi phí sản xuất là giới hạn và phạm vi để tập hợp chi phí sản xuất. Xác
định đối tượng kế tốn chi phí sản xuất là khâu đầu tiên trong tổ chức kế tốn chi phí sản
xuất. Thực chất của việc xác định đối tượng kế tốn chi phí sản xuất là xác định nơi gây ra
chi phí hoặc đối tượng chịu chi phí.
Căn cứ để xác định đối tượng kế tốn chi phí sản xuất:
Đặc điểm tổ chức sản xuất và quản lý.
Quy trình cơng nghệ sản xuất.
Loại hình sản xuất sản phẩm.
Khả năng hạch tốn, u cầu quản lý cụ thể của từng đơn vị.
Xác định đối tượng kế tốn chi phí sản xuất là cở sở tổ chức tài khoản, tiểu khoản, sổ chi
tiết để tập hợp chi phí cho các đối tượng, phục vụ cho việc tính giá thành sản phẩm.
1.2.2.2.
Đối tượng tính giá thành sản phẩm.
Đối tượng tính giá thành sản phẩm là đại lượng, kết quả sản xuất hồn thành thừa nhận và
cần phải tính tổng giá thành và giá thành đơn vị sản phẩm.
Căn cứ để xác định đối tượng tính giá thành:
Đặc điểm tổ chức sản xuất và quản lý.
Đặc điểm quy trình cơng nghệ sản xuất sản phẩm.
Khả năng điều kiện hạch tốn và u cầu quản lý cụ thể ở từng đơn vị.
Xác định đối tượng tính giá thành là cơ sở để tổng hợp chi phí sản xuất, tính giá thành sản
phẩm, lập phiếu tính giá thành sản phẩm để kiểm tra đánh giá một cách tổng hợp tồn
diện các biện pháp tổ chức và quản lý q trình sản xuất sản phẩm.
1.2.2.3.
Kỳ tính giá thành sản phẩm.
Kỳ tính giá thành sản phẩm là khoảng thời gian cần thiết để bộ phận tính giá thành tổng
hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm cho đại lượng kết quả hồn thành.
Căn cứ để xác định kỳ tính giá thành:
Căn cứ vào loại hình sản xuất sản phẩm.
Căn cứ vào đặc điểm sản xuất sản phẩm.
Căn cứ vào chu kỳ sản xuất sản phẩm.
Căn cứ vào nhu cầu thơng tin giá thành.
1.2.3. Phương pháp hạch tốn chi phí sản xuất.
Hạch tốn chi phí sản xuất là một q trình phân tích, tổng hợp chi phí sản xuất phát sinh
từ các chứng từ để ghi nhận vào từng đối tượng kế tốn chi phí. Q trình này có thể tiến
hành trực tiếp hay gián tiếp:
Q trình hạch tốn trực tiếp: từ các chứng từ ghi nhận trực tiếp cho
từng đối tượng kế tốn chi phí, phương pháp này được áp dụng cho những chi
phí liên quan trực tiếp đến từng quá trình sản xuất sản phẩm như: chi phí
ngun vật liệu trực tiếp, chi phí nhân cơng trực tiếp.
Q trình hạch tốn gián tiếp: theo phương pháp này chi phí từ chứng từ
được tập hợp chung thành từng loại, từng nhóm sau đó chọn tiêu thức phân bổ
cho từng đối tượng. Phương pháp này được áp dụng cho những chi phí gián
tiếp, chi phí liên quan đến nhiều đối tượng: chi phí ngun vật liệu phụ, chi phí
khấu hao tài sản cố định, chi phí dịch vụ, …
Căn cứ vào phương pháp trên và kêt hợp với chế độ Kế Tốn Việt Nam, việc hạch tốn
được tiến hành từng khoản mục:
1.2.3.1.
Hạch tốn chi phí ngun vật liệu trực tiếp.
a. Chi phí ngun vật liệu chính:
Là cơ sở cấu thành nên thực thể sản phẩm. Vì vậy chi phí này thường
được xác định trực tiếp cho từng đối tượng chịu chi phí dựa vào chứng từ xuất
vật liệu.
Trong trường hợp khơng thể tập hợp trực tiếp có thể sử dụng hệ số phân
bổ cho từng đối tượng chịu chi phí. Các phương pháp phân bổ phân bổ:
Phương pháp phân bổ với định mức tiêu hao ngun vật liệu chính:
phương pháp này xác định mức hao phí cho từng đối tượng chịu chi phí, từ định
mức đó sẽ là căn cứ phân bổ cho từng đối tượng.
Phương pháp phân bổ tỷ lệ trọng lượng sản phẩm: dựa vào trọng lượng
sản phẩm hồn thành sẽ tính tỷ lệ phân bổ cho từng đối tượng.
b. Chi phí vật liệu phụ:
Vật liệu phụ là vật liêu khi tham gia vào q trình sản xuất kết hợp với vật liệu chính sẽ làm
thay đổi hình dáng, chất lượng sản phẩm. Thơng thường chi phí vật liệu phụ liên quan đến
nhiều đối tượng chịu chi phí và có thể sử dụng phương pháp phân bổ tỷ lệ với trọng lượng
ngun vật liệu chính đã tiêu hao.
c. Kế tốn chi phí ngun vật liệu trực tiếp:
Kế tốn tổng hợp chi phí ngun vật liệu trực tiếp sủ dụng tài khoản 621 “
Chi phí ngun vật liệu trực tiếp.”
Nội dung kết cấu tài khoản 621:
Bên Nợ: Trị giá ngun vật liệu dùng trực tiếp cho sản xuất chế tạo ra sản phẩm hoặc thực
hiện dịch vụ, lao vụ trong kỳ hạch tốn.
Bên Có: Kết chuyển hoặc tính phân bổ trị giá ngun vật liệu thực tế sử dụng cho hoạt
động sản xuất kinh doanh trong kỳ vào các tài khoản có liên quan để tính giá thành dịch vụ,
lao vụ.
Tài khoản 622 khơng có số dư cuối kỳ.
Căn cứ vào phiếu xuất kho, bảng phân bổ ngun vật liệu, hố đơn, bảng kê tính giá
thành kế tốn ghi vào sổ như sau:
Nợ TK 621: Chi phí ngun vật liệu trực tiếp
Có TK152, 111, 331: Giá trị ngun vật liệu dùng sản xuất sản phẩm.
Cuối kỳ kết chuyển chi phí ngun vật liệu trực tiếp.
Nợ TK 154: Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang.
Có TK 621: Chi phí ngun vật liệu trực tiếp.
1.2.3.2.
Hạch tốn chi phí nhân cơng trực tiếp.
a. Chi phí nhân cơng trực tiếp:
Là những khoản chi phí như: tiền lương, BHYT, BHXH, KPCĐ và các khoản phụ cấp cho cơng
nhân trực tiép sản xuất sản phẩm. Chi phí nhân cơng trực tiếpcó thể tính trực tiếp cho
từng đối tượng dựa trên các chứng từ kế tốn hoặc trong trường hợp khơng tập hợp trực
tiếp được thì có thể phân bổ theo các phương pháp sau:
Phương pháp phân bổ tỷ lệ với định mức nhân cơng trực tiếp.
Phương pháp phân bổ theo hệ số quy định.
b. Kế tốn chi phí nhân cơng trực tiếp:
Sử dụng tài khoản 622 “ Chi phí nhân cơng trực tiếp.” Nội dung và kết cấu tài khoản 622
Bên Nợ: Chi phí nhân cơng trực tiếptham gia hoạt đơng sản xuất kinh
doanh gồm tiền lương tiền cơng lao động, và các khoản trích.
Bên Có: Kết chuyển chi phí nhân cơng trực tiếp vào các tài khoản có
liên quan để tính giá thành dịch vụ, lao vụ.
Tài khoản 622 khơng có số dư cuối kỳ.
c. Phương pháp phản ánh:
Đối với cơng nhân trực tiếp sản xuất do doanh nghiệp trực tiếp quản lý
sử dụng, trả lương có đăng ký tại phịng lao động.
Nợ TK 622: Chi phí nhân cơng trực tiếp.
Có TK334: Phải trả cơng nhân viên.
Căn cứ vào chính sách chế độ BHXH, BHYT, KPCĐ.
NợTK 622: Chi phí nhân cơng trực tiếp.
Có TK3382: Kinh phí cơng đồn (2% trên tổng lương).
Có TK3383: Bảo hiểm xã hội( 2% trên tổng lương).
Có TK3384: Bảo hiểm y tế( 15% trên tổng lương).
Căn cứ vào tình hình nghỉ phép của cơng nhân trích trước tiền lương
nghỉ phép cho cơng nhân.
Nợ TK622: Chi phi nhân cơng trực tiếp.
Có TK335: Chi phí phải trả.
Đối với cơng nhân trực tiếp sản xuất sản phẩm th ngồi theo thời vụ,
căn cứ vào phiếu chi, ký kết hợp đồng th kế tốn ghi:
Nợ TK 622: Chi phí nhân cơng trực tiếp.
Có TK 111: Tiền mặt.
Cuối kỳ kết chuyển chi phí nhân cơng trực tiếp.
Nợ TK 154: Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang.
Có TK 622: Chi phí nhân cơng trực tiếp.
1.2.3.3.
Hạch tốn chi phí sản xuất chung.
a. Chi phí sản xuất chung:
Là những chi phí liên quan đến phục vụ và quản lý sản xuất và những chi phí sản xuất có
tính chất chung phát sinh tại các phân xưởng, bộ phận sản xuất của doanh nghiệp.
Chi phí sản xuất chung được mở chi tiết cho từng phân xưởng, bộ phận
sản xuất. Và tiêu thức thường được phân bổ cho các đối tượng là theo tiền
lương cơng nhân trực tiếp sản xuất sản phẩm.
b. Tài khoản sử dụng:
Tài koản 627: “ Chi phí sản xuất chung”.
Bên Nợ: Các chi phí sản xuất chung phát sinh trong kỳ gồm tiền lương, chi phí vật liệu, chi
phí khấu hao,…
Bên Có: Kết chuyển chi phí sản xuất chung vào các tài khoản có liên quan để tính giá thành
sản phẩm, dịch vụ.
Tài khoản 627 khơng có số dư cuối kỳ.
c. Phương pháp phản ảnh:
Tập hợp các chi phí liên quan.
Nợ TK 627: Chi phí sản xuất chung.
Có TK 152, 153: Chi phí ngun liệu, cơng cụ phục vụ sản xuất.
Có TK 334,338: Chi phí cơng nhân quản lý phân xưởng.
Có TK 214: Chi phí khấu hao TSCĐ phục vụ cho sản xuất.
Có TK 331: Chi phí dịch vụ mua ngồi.
Có TK 111:Chi phí bằng tiền khác phục vụ quản lý phân xưởng.
Cuối kỳ kết chuyển chi phí sản xuất chung.
Nợ TK 154: Chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ.
Có TK 627: Chi phí sản xuất chung.
1.2.4. Tổng hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm.
Đây là giai đoạn cuối cùng của quy trình kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm. Q trình tổng hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm có thể thực hiện
như sau:
Từ chi phí sản xuất loại trừ các khoản điều chỉnh giảm giá sau đó tính ra
chi phí mỗi sản phẩm tương đương và từ đó tính ra giá thành sản phẩm và chi
phí sản xuất dở dang, chi phí sản phẩm hỏng.
Zs
Loại
trừ
khoản giảm
giá thành
CPS
X
CPSXD
D
CP sp
hỏng
CP mỗi SP
hồn thành
tương
đ
Hình 1.1.a
Từ chi phí sản xuất tiến hành: đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ và sau
đó loại trừ chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ, khoản điều chỉnh giảm giá thành để
tính ra giá thành.
Zsp
Loại trừ CPSXDD
CPS
Loại trừ khoản
giảmZ
SP
hỏ
Hình 1.1.b
Nếu theo q trình thực hiện thứ 2, q trình tổng hợp chi phí sản xuất và tính giá thành
sản phẩm gắn liền với những nội dung sau:
1.2.4.1.
Tổng hợp chi phí sản xuất.
Tổng hợp chi phí liên quan trực tiếp đến đối tượng tính giá thành.
Những khoản mục chi phí liên quan trực tiếp đến đối tượng tính giá
thành sẽ được kết chuyển trực tiếp vào đối tượng tính giá thành như: chi phí
nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân cơng trực tiếp,…
Tổng hợp chi phí liên quan gián tiếp đến đối tượng tính giá thành.
Những khoản mục chi phí liên quan đến nhiều đối tượng tính giá thành
như chi phí sản xuất chung sẽ chọn tiêu thức thích hợp để phân bổ.
Những tiêu thức phân bổ thường chọn như: số giờ lao động thực tế của
công nhân trực tiếp sản xuất, theo doanh thu,…
Phân bổ những chi phí sản xuất này phải đảm bảo mối quan hệ nhân quả
giữa đối tượng tập hợp chi phí sản xuất với đối tượng tính giá thành.
Tài khoản và bút tốn tổng hợp.
Tài khoản 154 - “ Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang”
Bên Nợ: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân cơng trực tiếp,
chi phí sản xuất chung kết chuyển cuối kỳ chi phí sản xuất kinh doanh cịn dở
dang cuối kỳ.
Bên Có: Giá thành thực tế của sản phẩm đã chế tạo xong nhập kho hoặc
chuển đi bán.
TK 154 có số dư bên Nợ: Chi phí sản xuất kinh doanh còn dở dang cuối
kỳ.
1.2.4.2.
Đánh giá điều chỉnh các khoản giảm giá thành.
Các khoản giảm giá thành là những khoản chi phí phát sinh gắn liền với chi phí sản xuất
nhưng khơng được tính vào giá thành hoặc những khoản chi phí phát sinh nhưng khơng
tạo ra giá trị sản phẩm chính như sản phẩm song song, chi phí thiệt hại sản xuất, chi phí
sản phẩm hỏng, phế liệu, … Tuỳ thuộc vào tính chất trọng yếu của các khoản giảm giá
thành, kế tốn có thể đánh giá và điều chỉnh giảm giá thành theo những ngun tắc nhất
định như: ngun tắc doanh thu, ngun tắc giá vốn.
1.2.4.3.
Đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ.
Sản phẩm dở dang cuối kỳ là những sản phẩm mà tại thời điểm tính giá thành chưa hồn
thành về mặt kỹ thuật sản xuất và thủ tục quản lý ở các giai đoạn của quy trình cơng nghệ
chế biến sản phẩm.
Đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ là xác định chi phí sản xuất của sản phẩm dở dang cuối
kỳ. Tuỳ thuộc vào đặc điểm, mức độ chi phí sản xuất trong sản phẩm dở dang và u cầu
quản lý về chi phí sản xuất, có thể đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ bằng một trong
những phương pháp sau:
a. Đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ theo chi phí nguyên vật liệu trực tiếp.
Theo phương pháp này chỉ tính vào chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ phần chi
phí nguyên vật liệu trực tiếp, các chi phí cịn lại tính vào chi phí của sản phẩm hoàn
thành. Tuỳ thuộc vào đặc điểm, yêu cầu quản lý của từng loại chi phí nguyên vật liệu,
trong chi phí ngun vật liệu trực tiếp có thể tính chi phí sản xuất dở dang theo nhưng
nguyên lý sau:
Nếu tất cả nguyên vật liệu trực tiếp được sử dụng ngay từ đầu của quy trình sản
xuất, chi phí tham gia trong sản phẩm dở dang và sản phẩm hoàn thành cùng một mức
độ thì chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ được tính theo cơng thức sau:
Chi phí ngun vật liệu trực
Chi phí NVL trực
+
Số lượng
tiếp phát sinh trong kỳ
tiếp dở dang đầu kỳ
CPSX
sản phẩm
*
dở dang = Số lượng sản phẩm
dở dang
Số lượng sản phẩm dở dang
cuối kỳ
hoàn thành trong +
cuối kỳ
cuối kỳ
kỳ
Nếu nguyên vật liệu chính sử dụng ngay từ đầu quy trình sản xuất, chi phí tham
gia trong sản phẩm dở dang và thành phẩm cùng một mức độ; chi phí nguyên vật liệu
phụ sử dụng theo mức độ sản xuất và chi phí tham gia trong sản phẩm dở dang và thành
phẩm theo mức độ hoàn thành thì chi phí sản xuất dở dang được tính theo công thức
sau:
Chi phí NVL chính dở
CP NVL
dang đầu kỳ
chính dở
=
dang cuối
Số lượng sản phẩm
kỳ
hồn thành trong kỳ
CP
NVL
phụ dở =
dang
cuối kỳ
Chi phí NVL phụ dở
dang đầu kỳ
Chi phí nguyên vật
liệu chính phát sinh
trong kỳ
Số lượng
sản phẩm
*
dở dang
Số lượng sản phẩm dở
cuối kỳ
+
dang cuối kỳ
+
Chi phí nguyên
+ vật liệu phụ phát
sinh trong kỳ
Số
lượng
Tỷ lệ
sản
* hoàn
*
phẩm
thành
dở dang
cuối kỳ
Số lượng
Tỷ lệ
sản phẩm
*
hoàn
+
dở dang
thành
cuối kỳ
Đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ theo chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
thường áp dụng cho những sản phẩm có chi phí ngun vật liệu trực tiếp chiếm tỷ trọng
lớn.
b. Đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ theo sản lượng hoàn thành tương
đương.
Đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ theo sản lượng hồn thành tương đương
được tính như sau:
Những chi phí phát sinh từ đầu quy trình sản xuất, tham gia vào sản phẩm hoàn
thành và sản phẩm dở dang cuối kỳ cùng một mức độ được sử dụng theo cơng thức:
CP
nhóm
1 dở
dang
cuối
kỳ
Số lượng sản
phẩm hồn
thành trong kỳ
Chi phí nhóm 1 dở
dang đầu kỳ
+
Chi phí nhóm 1 phát sinh
trong kỳ
*
=
Số lượng sản phẩm
hoàn thành trong +
kỳ
Số lượng sản phẩm dở dang
cuối kỳ
Số lượng
sản phẩm
dở dang
cuối kỳ
Những chi phí sản xuất phát sinh theo mức độ sản xuất và tham gia vào sản
phẩm hoàn thành và sản phẩm dở dang cuối kỳ theo mức độ hồn thành thì
được tính vào chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ theo cơng thức sau:
Chi phí nhóm
2 dở dang
+
CP
đầu kỳ
nhóm
2 dang =
cuối
Số lượng sản
kỳ
phẩm hồn
+
thành trong
kỳ
Chi phí nhóm 2 phát
sinh trong kỳ
*
Số lượng
sản phẩm
dở dang
cuối kỳ
*
Tỷ lệ
hoàn
thành
Số
lượng
sản
phẩm
dở dang
cuối kỳ
*
Tỷ lệ
hoàn
thành