1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hồ Chí Minh là lãnh tụ thiên tài, đã lãnh đạo nhân dân ta tiến
hành thắng lợi sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc, khai sinh ra
nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa; mở ra một thời đại mới trong lịch
sử dân tộc: Thời kỳ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Tư tưởng,
đạo đức, phong cách của Người có giá trị bền vững, trở thành nền
tảng tư tưởng của Đảng, ánh sáng soi đường, dẫn dắt cách mạng Việt
Nam phát triển đi lên. Phong cách Hồ Chí Minh là một chỉnh thể
thống nhất, bao gồm: Phong cách tư duy, phong cách làm việc - lãnh
đạo, phong cách ứng xử - giao tiếp; phong cách diễn đạt; phong cách
sinh hoạt,... Tất cả những nội dung đó được hội tụ trong nhân cách
của nhà cách mạng vĩ đại Hồ Chí Minh. Trong đó, phong cách lãnh
đạo của Người được coi là “hình mẫu” của một nhà lãnh đạo châu Á,
nhưng khơng xa lạ với châu Âu; phong cách lãnh đạo có sự hòa
quyện chặt chẽ giữa: Hiện đại và truyền thống; dân chủ và tập trung;
thân tình và thẳng thắn; bác học và đời thường; lãnh tụ và quần
chúng;... phong cách lãnh đạo của Hồ Chí Minh dựa trên cơng lý và
lẽ phải, đạt đến đỉnh cao của hiệu quả.
Giá trị và sự ảnh hưởng của phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh
đối với Đảng, với dân tộc Việt Nam và thế giới rất to lớn, đặc biệt là
những tác động, ảnh hưởng đối với việc đổi mới phương thức lãnh đạo
của Đảng, đổi mới phong cách lãnh đạo của đội ngũ cán bộ lãnh đạo,
quản lý ở nước ta. Sự lan tỏa và sức cảm hóa của phong cách lãnh đạo
Hồ Chí Minh đã góp phần tạo ra những thế hệ cán bộ cách mạng trung
kiên, có phong cách làm việc khoa học, dân chủ, quần chúng, nêu
gương... Đây là một trong những nguyên nhân tạo nên những thành công
của cách mạng Việt Nam trong thế kỷ XX, cũng như trong cơng cuộc đổi
mới đất nước hiện nay. Vì thế, nghiên cứu để làm sáng tỏ những vấn đề

lý luận, thực tiễn về phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh là công việc rất
quan trọng và cần thiết để vận dụng vào đổi mới phong cách lãnh đạo
của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý ở nước ta nói chung, đội ngũ chính
trị viên trong Qn đội nói riêng.
Đội ngũ chính trị viên trong Qn đội có vị trí, vai trị rất quan
trọng, là người chủ trì về chính trị ở đơn vị cơ sở; trực tiếp làm công tác
lãnh đạo, quản lý, giáo dục cán bộ, chiến sĩ thuộc quyền, góp phần quan
trọng vào nâng cao sức mạnh chiến đấu và khả năng sẵn sàng


2

chiến đấu của Quân đội ta. Phong cách lãnh đạo của chính trị viên là yếu
tố rất quan trọng, quyết định chất lượng, hiệu quả công tác của họ, đồng
thời có sự tác động, ảnh hưởng rất lớn đến cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị,
như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn: “Tư cách của chính trị viên có
ảnh hưởng rất quan trọng đến bộ đội. Người chính trị viên tốt, thì bộ đội
ấy tốt. Người chính trị viên khơng làm trịn nhiệm vụ, thì bộ đội ấy
khơng tốt”. Vì thế, xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên là
cơng việc rất cần thiết để nâng cao hiệu quả, hiệu lực cơng tác đảng,
cơng tác chính trị trong Qn đội, góp phần xác lập lịng trung thành,
niềm tin chính trị của cán bộ, chiến sĩ đối với mục tiêu, lý tưởng của
Đảng và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
Trong nhiều năm qua, Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương,
Bộ Quốc phòng và lãnh đạo, chỉ huy các cấp trong Quân đội rất quan
tâm xây dựng phong cách lãnh đạo cho đội ngũ chính trị viên và đã
đạt được những kết quả quan trọng. Tuy nhiên, phong cách lãnh đạo
của chính trị viên hiện nay vẫn cịn có những hạn chế, bất cập, đó là:
Tình trạng quan liêu, chun quyền, độc đốn; giải quyết cơng việc
cứng nhắc, thiếu tính khoa học; chưa chú trọng giáo dục, thuyết

phục, nêu gương;... Những vấn đề trên đã làm giảm hiệu quả công tác
trong thực hiện nhiệm vụ của người chính trị viên, ảnh hưởng đến
sức mạnh chiến đấu của đơn vị, của Quân đội. Thực tế đó đặt ra yêu
cầu cần phải nghiên cứu làm rõ những vấn đề về lý luận và thực tiễn
xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên, từ đó tìm ra những
biện pháp có tính khả thi để nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt
động xây dựng trong giai đoạn mới.
Hiện nay, việc xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị
viên trong Quân đội theo phong cách Hồ Chí Minh có nhiều thuận
lợi, nhất là những thành tựu kinh tế - xã hội của đất nước sau 35 năm
tiến hành công cuộc đổi mới và kinh nghiệm được đúc rút từ việc tổ
chức thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo
đức, phong cách Hồ Chí Minh” trong những năm qua. Tuy nhiên,
trước những biến đổi nhanh chóng của tình hình thế giới, trong nước,
nhiệm vụ của cách mạng, của Quân đội không ngừng phát triển đã và
đang đặt ra những yêu cầu rất cao về phẩm chất, năng lực và phong
cách lãnh đạo của đội ngũ chính trị viên. Điều đó địi hỏi cấp ủy, cán
bộ chủ trì các cấp trong Quân đội cần phải tiếp tục nghiên cứu một
cách toàn diện, sâu sắc về phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh và vận


3

dụng có hiệu quả vào xây dựng phong cách lãnh đạo của đội ngũ
chính trị viên trong giai đoạn mới.
Từ những lý do nêu trên, nghiên cứu sinh chọn vấn đề: “Xây
dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên trong Quân đội hiện
nay theo phong cách Hồ Chí Minh” làm đề tài luận án tiến sĩ chuyên
ngành Hồ Chí Minh học.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

2.1. Mục đích: Nghiên cứu làm rõ những vấn đề lý luận về
phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh, từ đó đề xuất các giải pháp vận
dụng phong cách lãnh đạo của Người vào xây dựng phong cách lãnh
đạo của chính trị viên trong Quân đội giai đoạn hiện nay.
2.2. Nhiệm vụ: Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan
đến đề tài luận án, từ đó xác định những vấn đề luận án cần tiếp tục
đi sâu nghiên cứu, giải quyết; luận giải làm rõ các đặc trưng cơ bản
của phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh và giá trị đối với xây dựng đội
ngũ chính trị viên trong Quân đội; đánh giá thực trạng xây dựng và
xác định những vấn đề đặt ra; phân tích các yếu tố tác động, xác định
yêu cầu và đề xuất giải pháp xây dựng phong cách lãnh đạo của chính
trị viên trong Quân đội hiện nay theo phong cách Hồ Chí Minh.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu: Phong cách lãnh đạo Hồ Chí
Minh và sự vận dụng trong xây dựng phong cách lãnh đạo của chính
trị viên trong Quân đội.
3.2. Phạm vi nghiên cứu: Về nội dung: Luận án nghiên cứu
phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh và thực tiễn xây dựng phong cách
lãnh đạo của chính trị viên Qn đội theo phong cách Hồ Chí Minh. Về
khơng gian: Phạm vi nghiên cứu ở một số đơn vị sư đoàn bộ binh làm
nhiệm vụ huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu trên địa bàn khu vực
phía Bắc. Về thời gian: Khảo sát từ năm 2016 đến năm 2020.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý luận: Là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh và đường lối, quan điểm của Đảng về xây dựng phương pháp,
tác phong công tác của đội ngũ cán bộ, đảng viên trong Quân đội.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp luận Mác - Lênin, luận án sử dụng
tổng hợp các phương pháp chung, các phương pháp liên ngành và
chuyên ngành sau: Phương pháp lơgíc - lịch sử; phân tích - tổng hợp;



4

thống kê - so sánh; phương pháp điều tra xã hội học; phỏng vấn
chuyên gia, v.v..
5. Đóng góp mới về khoa học của luận án
Nghiên cứu làm sâu sắc các mặt hợp thành phong cách lãnh
đạo Hồ Chí Minh và chỉ ra giá trị của phong cách đó đối với xây
dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên trong Quân đội. Đánh
giá thực trạng hoạt động xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị
viên trong Quân đội theo Hồ Chí Minh từ năm 2016 đến năm 2020,
từ đó khái quát hóa và phân làm nổi bật những kết quả đã đạt được,
những tồn tại, khuyết điểm và chỉ ra được nguyên nhân của những ưu
điểm, hạn chế đó. Đề xuất được một số giải pháp cơ bản xây dựng
phong cách lãnh đạo của chính trị viên trong Quân đội theo phong
cách Hồ Chí Minh giai đoạn hiện nay.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
6.1. Ý nghĩa lý luận: Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần
nghiên cứu, làm sáng rõ những vấn đề lý luận, thực tiễn về xây dựng
phong cách lãnh đạo của chính trị viên trong Quân đội theo phong
cách Hồ Chí Minh; cung cấp những luận cứ khoa học để cấp ủy, lãnh
đạo, chỉ huy các cấp trong Quân đội nghiên cứu, vận dụng trong bồi
dưỡng, rèn luyện phong cách lãnh đạo của đội ngũ chính trị viên giai
đoạn hiện nay.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn: Góp phần vào sự phát triển của chuyên
ngành Hồ Chí Minh học và thực tiễn tổ chức triển khai việc học tập và
làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; luận án có thể sử
dụng làm tài liệu tham khảo phục vụ cơng tác nghiên cứu, giảng dạy
mơn Hồ Chí Minh học nói chung, đặc biệt là mơn tư tưởng Hồ Chí Minh

trong hệ thống các học viện, nhà trường Quân đội trong cả nước.
7. Kết cấu của luận án
Ngoài Mở đầu, Kết luận, Danh mục các cơng trình của tác giả
đã cơng bố có liên quan đến luận án, Danh mục tài liệu tham khảo và
Phụ lục, nội dung của luận án được bố cục làm 4 chương (9 tiết).


5

Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN
ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

1.1. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ
TÀI LUẬN ÁN
1.1.1. Nghiên cứu về phong cách Hồ Chí Minh
Việc nghiên cứu về phong cách Hồ Chí Minh được tiến hành
từ rất sớm và đạt được những kết quả quan trọng. Đến nay, đã có một
số cơng trình nghiên cứu cơ bản, có hệ thống về vấn đề này, tiêu biểu
là những cơng trình của các tác giả: Đặng Xuân Kỳ, Trần Văn Giàu,
Mạch Quang Thắng, Nguyễn Tử Nên,... Nhìn chung, các cơng trình
nghiên cứu đã cơng bố về phong cách Hồ Chí Minh khá đa dạng,
phong phú và có sự thống nhất khi nhận định về khái niệm, nội dung,
đặc trưng và giá trị của phong cách Hồ Chí Minh. Đây là cơ sở, tiền
đề quan trọng để tác giả luận án kế thừa, chọn lọc, triển khai, nghiên
cứu thực hiện luận án.
1.1.2. Nghiên cứu về phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh
Nghiên cứu về phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh cũng đã được
nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu, tiêu biểu như: Đại tướng
Võ Nguyên Giáp, Phạm Văn Bảy, Nguyễn Thế Thắng, Đinh Ngọc

Quý, Tạ Ngọc Tấn,... Với cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu
khác nhau, các nhà khoa học đã bước đầu khái quát và phân tích làm
rõ những đặc trưng bản chất của phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh
và khẳng định những giá trị của phong cách đó trong thực tiễn. Tuy
nhiên, cho đến nay vẫn cịn thiếu vắng những cơng trình nghiên cứu
cơ bản, có hệ thống về phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh, với tính
chất của một cơng trình chuyên khảo.
1.1.3. Nghiên cứu về vận dụng phong cách lãnh đạo Hồ Chí
Minh vào xây dựng đội ngũ chính trị viên trong Quân đội
Cho đến thời điểm hiện tại, đã có một số nhà khoa học trong
Quân đội nghiên cứu, khai thác những giá trị của tư tưởng, tấm gương
phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh để vận dụng trong bồi dưỡng, rèn
luyện phẩm chất, năng lực cho đội ngũ chính trị viên trong Quân đội,
tiêu biểu như: Nguyễn Tiến Quốc, Nguyễn Văn Hiệp, Trần Thu
Truyền,... Các cơng trình nghiên cứu về sự vận dụng phong cách lãnh


6

đạo Hồ Chí Minh trong xây dựng phong cách lãnh đạo của đội ngũ
chính trị viên tuy mới chỉ đạt kết quả bước đầu, nhưng đó là cơ sở lý
luận và thực tiễn quan trọng để tác giả kế thừa, vận dụng trong thực
hiện các nhiệm vụ của đề tài luận án.
1.2. KHÁI QUÁT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN
VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN TIẾP TỤC ĐI SÂU NGHIÊN CỨU

1.2.1. Những vấn đề các cơng trình nghiên cứu đã giải quyết
Tổng quan các cơng trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
luận án đã chỉ ra và phân tích tương đối sáng rõ nội dung và phương
pháp tiếp cận về các vấn đề liên quan đến đề tài luận án. Các cơng

trình đã đề cập đến một số khía cạnh, một số vấn đề của đề tài luận
án, từ những góc độ nghiên cứu khác nhau, nhất là những vấn đề lý
luận, thực tiễn về phong cách và phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh;
về vận dụng phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh vào xây dựng đội
ngũ chính trị viên trong Quân đội. Tuy nhiên, do cách tiếp cận cũng
như mục đích, đối tượng và phương pháp nghiên cứu của các cơng
trình khác nhau, cho nên chưa có những cơng trình nghiên cứu cơ
bản, có hệ thống về phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh và sự vận
dụng phong cách đó vào xây dựng một đối tượng cụ thể trong Quân
đội là người chính trị viên như đề tài luận án.
1.2.2. Những vấn đề đặt ra luận án tiếp tục nghiên cứu
Một là, nghiên cứu làm rõ đặc trưng, giá trị của phong cách
lãnh đạo Hồ Chí Minh và những vấn đề lý luận về xây dựng phong
cách lãnh đạo của chính trị viên trong Quân đội theo phong cách Hồ
Chí Minh, bao gồm: Khái niệm, mục đích, chủ thể, đối tượng, nội
dung, hình thức, biện pháp xây dựng.
Hai là, đánh giá tồn diện, chính xác thực trạng tình hình xây
dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên trong Quân đội theo
phong cách Hồ Chí Minh trong thời gian qua để thấy rõ những ưu
điểm, hạn chế và nguyên nhân của nó, trên cơ sở đó, xác định những
vấn đề luận án phải tập trung làm rõ trên cả hai phương diện lý luận
và thực tiễn.
Ba là, nghiên cứu, xác định các yêu cầu và đề xuất giải pháp
cơ bản xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị trong Quân đội
hiện nay theo phong cách Hồ Chí Minh.


7

Chương 2

XÂY DỰNG PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO CỦA CHÍNH TRỊ VIÊN
TRONG QUÂN ĐỘI THEO PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH -

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN
2.1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN

2.1.1. Lãnh đạo và phong cách lãnh đạo
* Lãnh đạo
Lãnh đạo là hoạt động của chủ thể nhà lãnh đạo tác động vào
đối tượng lãnh đạo (con người và tổ chức), thơng qua việc xác định
các mục tiêu có giá trị đối với đối tượng lãnh đạo để tạo sự ảnh
hưởng, hướng dẫn, lôi cuốn họ tham gia thực hiện mục tiêu đó.
* Phong cách lãnh đạo
Phong cách lãnh đạo là tổng hợp các phương pháp, biện pháp,
cách thức riêng, độc đáo, có tính hệ thống, ổn định mà người lãnh
đạo sử dụng trong quá trình lãnh đạo để tác động lên đối tượng lãnh
đạo nhằm đạt được các mục tiêu đề ra.
2.1.2. Phong cách và phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh
* Phong cách Hồ Chí Minh
Phong cách Hồ Chí Minh là tổng hợp những phương pháp,
biện pháp, cách thức riêng, độc đáo, đặc trưng, được biểu hiện ổn
định, có tính hệ thống trong tư duy, trong diễn đạt, trong làm việc,
trong ứng xử và trong sinh hoạt hàng ngày của Người, tạo nên sự
khác biệt và có giá trị to lớn đối với sự nghiệp cách mạng Việt Nam
và thế giới.
* Phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh
Là tổng hợp những phương pháp, biện pháp, cách thức riêng,
tiêu biểu, độc đáo, phản ánh những giá trị cốt lõi trong tư tưởng, đạo
đức Hồ Chí Minh, được thể hiện một cách sinh động, tự nhiên trong
hoạt động lãnh đạo của Người. Phong cách đó có sức thu hút, cảm

hóa kỳ diệu và có giá trị to lớn đối với sự nghiệp cách mạng của
Đảng, của dân tộc Việt Nam và phong trào cách mạng thế giới.
2.1.3. Chính trị viên trong Quân đội
* Khái niệm chính trị viên trong Quân đội
Là sĩ quan chính trị có đủ tiêu chuẩn, điều kiện được cấp có
thẩm quyền bổ nhiệm giữ cương vị chính trị viên các đơn vị cấp đại
đội, tiểu đồn và tương đương; là người chủ trì về chính trị ở đơn vị,
đảm nhiệm tồn bộ hoạt động cơng tác đảng, cơng tác chính trị, cùng


8

với người chỉ huy tổ chức thực hiện kế hoạch cơng tác của đơn vị.
Chính trị viên là một trong hai người có trách nhiệm và quyền hạn
cao nhất trong đơn vị, hoạt động dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo, hướng
dẫn của cấp ủy, cơ quan chính trị, chính ủy, chính trị viên, người chỉ
huy cấp trên và sự lãnh đạo trực tiếp của cấp ủy cùng cấp.
* Vị trí, vai trị của chính trị viên trong Qn đội
Chính trị viên là cán bộ của Đảng trong Quân đội, giữ cương
vị và trọng trách cao trong cấp ủy, tổ chức đảng và đơn vị; là người
chủ trì tồn bộ hoạt động xây dựng đơn vị về chính trị, chủ trì cơng
tác đảng, cơng tác chính trị, chịu trách nhiệm định hướng chính trị
trong mọi hoạt động của các tổ chức và cá nhân trong đơn. Chính trị
viên có vai trị quan trọng trong xây dựng tổ chức đảng ở đơn vị
trong sạch vững mạnh; xây dựng các tổ chức trong đơn vị vững mạnh
toàn diện, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
* Chức trách, nhiệm vụ của chính trị viên trong Quân đội
- Về chức trách:
Chính trị viên là người chủ trì về chính trị, trực tiếp chỉ đạo,
tiến hành và chịu trách nhiệm về tồn bộ hoạt động cơng tác đảng,

cơng tác chính trị trong đơn vị. Cùng với người chỉ huy trưởng đề
xuất chủ trương, biện pháp lãnh đạo, xây dựng kế hoạch, tổ chức
thực hiện các mặt công tác của đơn vị và cùng chịu trách nhiệm trước
cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy cấp trên trực tiếp và
cấp ủy cấp mình về tồn bộ hoạt động của đơn vị.
- Về nhiệm vụ:
Nhiệm vụ của chính trị viên được quy định tại Điều 27 - Điều
lệ cơng tác đảng, cơng tác chính trị Qn đội nhân nhân dân Việt
Nam, bao gồm 11 nhiệm vụ, được thể hiện cụ thể trong xây dựng cấp
ủy, tổ chức đảng; trong tiến hành công tác đảng, công tác chính trị,
trong xây dựng các tổ chức trong đơn vị vững mạnh, bảo đảm cho
đơn vị ln hồn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
* Mối quan hệ công tác của chính trị viên trong Qn đội
Mối quan hệ cơng tác của chính trị viên được quy định tại Điều
28 - Điều lệ cơng tác đảng, cơng tác chính trị Quân đội nhân dân Việt
Nam, gồm năm mối quan hệ cơ bản, đó là: Quan hệ với cấp ủy, chính ủy,
chính trị viên, người chỉ huy và chủ nhiệm chính trị cấp trên; quan hệ
với cấp ủy (chi bộ); quan hệ với người chỉ huy cùng cấp; quan hệ với
chính trị viên phó, phó chỉ huy cùng cấp; quan hệ với


9

người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương và các cơ quan, đơn
vị trên địa bàn đóng quân.
2.1.4. Xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên
trong Quân đội theo phong cách Hồ Chí Minh
Là hoạt động chủ động, tích cực của các chủ thể và chính trị
viên trên cơ sở nhận thức sâu sắc và vận dụng sáng tạo các nội dung,
đặc trưng của phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh vào giáo dục, học

tập, rèn luyện nhằm hình thành những phẩm chất có tính hệ thống, ổn
định trong phong cách lãnh đạo của chính trị viên, đáp ứng yêu cầu,
nhiệm vụ của người chủ trì về chính trị ở đơn vị.
Khái niệm trên chỉ ra những vấn đề căn bản:
Mục đích xây dựng: Nhằm củng cố, bổ sung, phát triển phong
cách lãnh đạo của chính trị viên theo các đặc trưng, giá trị của phong
cách lãnh đạo Hồ Chí Minh.
Chủ thể xây dựng: Cấp ủy, tổ chức đảng, hệ thống lãnh đạo,
chỉ huy, các cơ quan chức năng, các tổ chức, các lực lượng trong đơn
vị và bản thân người chính trị viên trong Quân đội.
Nội dung xây dựng: Được cụ thể hóa từ các đặc trưng của
phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh, phù hợp với chức trách, nhiệm vụ
của chính trị viên và đặc thù hoạt động của từng cơ quan, đơn vị.
Phương thức xây dựng: Vận dụng linh hoạt, sáng tạo các hình
thức, biện pháp như: Giáo dục - đào tạo; tập huấn cán bộ; thông qua
thực tiễn thực hiện chức trách, nhiệm vụ của người chính trị viên;
thơng qua tự bồi dưỡng, tự rèn luyện, v.v..
2.2. ĐẶC TRƯNG CỦA PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO HỒ CHÍ MINH

2.2.1. Phong cách lãnh đạo khoa học
Khoa học là đặc trưng nổi bật trong phong cách lãnh đạo Hồ Chí
Minh, được thể hiện ở chỗ, trong lãnh đạo, Người luôn đi sâu, đi sát,
điều tra, nghiên cứu nắm chắc tình hình thực tiễn; ln xác định rõ mục
tiêu, xây dựng chương trình, kế hoạch cụ thể, thiết thực; luôn kiên định
về nguyên tắc, linh hoạt về phương pháp, biện pháp, cách làm; lãnh đạo
gắn với kiểm tra, kiểm soát, tổng kết và rút kinh nghiệm kịp thời.
2.2.2. Phong cách lãnh đạo dân chủ và quyết đoán
Trong lãnh đạo, Hồ Chí Minh ln thực hành dân chủ rộng rãi,
biểu hiện ở những vấn đề cơ bản: Luôn lắng nghe, tôn trọng ý kiến
của tập thể, của nhân dân; thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân

chủ, tập thể lãnh đạo cá nhân phụ trách gắn liền với sự quyết đoán và


10

tinh thần dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm cá nhân; kiên quyết
chống bệnh dân chủ hình thức và bệnh độc đoán, chuyên quyền.
2.2.3. Phong cách lãnh đạo quần chúng
Trong cuộc đời hoạt động cách mạng, Hồ Chí Minh chỉ có một
mục đích duy nhất là đấu tranh giành độc lập cho dân tộc, mang lại
cuộc sống ấm lo, tự do, hạnh phúc thực sự cho nhân dân. Vì thế, mọi
suy nghĩ và hành động của Người phản ánh đậm đặc phong cách lãnh
đạo của một lãnh tụ nhân dân. Người luôn hết mực yêu thương nhân
dân, tin tưởng tuyệt đối vào sức mạnh của nhân dân; luôn gần dân, thấu
hiểu tâm tư, nguyện vọng của nhân dân; kiên quyết chống căn bệnh
quan liêu, xa dân, nhưng không theo đuôi quần chúng.
2.2.4. Phong cách lãnh đạo trọng dụng nhân tài, dùng đúng
người, đúng việc
Phong cách lãnh đạo trọng dụng nhân tài, sử dụng đúng người,
đúng việc của Hồ Chí Minh được thể hiện ở chỗ, Người luôn coi
trọng việc tìm kiếm, phát hiện và thành tâm trọng dụng nhân tài;
thường xuyên quan tâm, chăm lo hết mực đến công tác bồi dưỡng
cán bộ, đào tạo nhân tài cho cách mạng; luôn tin tưởng vào khả năng
của con người, sử dụng con người đúng năng lực, sở trường.
2.2.5. Phong cách lãnh đạo nêu gương
Phong cách lãnh đạo nêu gương của Hồ Chí Minh được thể
hiện tập trung ở việc giải quyết ba mối quan hệ cơ bản: Đối với mình,
khơng tự cao, tự đại, tự mãn, kiêu ngạo, mà luôn học hỏi, cầu thị tiến
bộ; đối với người, luôn giữ thái độ chân thành, khiêm tốn, đồn kết,
thật thà, khơng dối trá, lừa lọc, có thái độ khoan dung, độ lượng; đối

với việc, ln tận tụy hết mình, dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào cũng
phải giữ nguyên tắc “dĩ công vi thượng”.
2.3. GIÁ TRỊ CỦA PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO HỒ CHÍ MINH
ĐỐI VỚI ĐỔI MỚI VIỆC XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CHÍNH TRỊ VIÊN
TRONG QUÂN ĐỘI
2.3.1. Phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh là cơ sở lý luận để
xác lập chế độ chính ủy, chính trị viên trong Quân đội nhân dân
Việt Nam
Hồ Chí Minh là lãnh tụ của Đảng, của cách mạng Việt Nam,
đồng thời là người sáng lập, tổ chức, giáo dục, rèn luyện Quân đội ta.
Cuộc đời, sự nghiệp của Người ln gắn liền q trình xây dựng,
chiến đấu và trưởng thành của Quân đội nhân dân Việt Nam, vì thế,
phong cách lãnh đạo của Người có sự tác động, ảnh


11

hưởng sâu sắc đến quá trình hình thành, phát triển chế độ chính ủy,
chính trị viên trong Quân đội, qua đó, góp phần tăng cường sự lãnh
đạo của Đảng đối với Quân đội, nhất là đối với việc nâng cao năng
lực lãnh đạo, sức chiến đấu của hệ thống tổ chức đảng ở các đơn vị
cơ sở.
Quán triệt tư tưởng chỉ đạo và những giá trị của phong cách
lãnh đạo Hồ Chí Minh, Đảng ta đã ban hành nhiều nghị quyết quy
định chức về danh chính trị viên ở đơn vị cơ sở trong Quân đội, phù
hợp với điều kiện thực tiễn của từng thời kỳ cách mạng. Đây là cơ sở
để các đơn vị trong toàn quân quán triệt, vận dụng trong xây dựng
đội ngũ chính trị viên có đủ phẩm chất, năng lực, nhất là phong cách
lãnh đạo khoa học, thiết thực, hiệu quả, hoàn thành tốt vai trị, trọng
trách của người chủ trì về chính trị ở đơn vị.

2.3.2. Phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh là hệ giá trị chuẩn
mực có tính ngun tắc để xây dựng, hồn thiện phong cách lãnh
đạo của người chính trị viên trong Quân đội
Phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh phản tính hiện đại, khoa học,
nhân văn và được biểu hiện tập trung ở những nội dung chủ yếu là: Khoa
học, dân chủ, quần chúng, nêu gương,.. Những giá trị đặc trưng đó đã trở
thành hệ giá trị có tính nguyên tắc, trở thành cơ sở lý luận để cấp ủy,
lãnh đạo, chỉ huy các cấp trong Quân đội xác định các tiêu chí về phong
cách lãnh đạo của người chính trị viên trong Quân đội. Từ những tiêu chí
được tạo lập, đội ngũ chính trị viên trong Quân đội tích cực tu dưỡng,
rèn luyện để bồi đắp phẩm chất, năng lực và phong cách lãnh đạo của
bản thân, đáp ứng với yêu cầu đòi hỏi của thực tiễn, qua đó, đội ngũ
chính trị viên đã khẳng định được vị trí, vai trị, trọng trách của người
chủ trì về chính trị ở đơn vị cơ sở, góp phần nâng cao hiệu quả, hiệu lực
cơng tác đảng, cơng tác chính trị trong Qn đội, khơng ngừng củng cố
lịng trung thành, niềm tin chính trị của bộ đội đối với Đảng và chế độ,
với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
2.3.3. Phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh là “hình mẫu” để
đội ngũ chính trị viên tu dưỡng, rèn luyện hoàn thiện phẩm chất,
năng lực đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ
Giá trị và sức lan tỏa, cảm hóa của phong cách lãnh đạo Hồ Chí
Minh đối với đội ngũ chính trị viên là rất to lớn. Đó khơng chỉ là những
chỉ dẫn của Người về phong cách lãnh đạo của người cán bộ chính trị
trong Quân đội, mà chính phong cách lãnh đạo mẫu mực của


12

Người đã có sức cảm hóa sâu sắc, trở thành tấm gương, bài học quý giá
để mỗi người chính trị viên soi rọi vào đó học tập và rèn luyện theo, để

trở thành những cán bộ lãnh đạo có tâm, có tầm, có đủ sức lãnh đạo đơn
vị hồn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ, trong mọi tình huống. Từ sự tác
động của phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh, các thế hệ chính trị viên
trong Quân đội đã tích cực tu dưỡng, rèn luyện theo phong cách lãnh đạo
của Người để khơng ngừng hồn thiện mình và thực hiện tốt vai trò,
trách nhiệm trong tổ chức thực hiện sự lãnh đạo của Đảng ở đơn vị. Nhờ
tích cực học tập theo tư tưởng, tấm gương phong cách lãnh đạo Hồ Chí
Minh, đội ngũ chính trị viên đã trở thành những cán bộ có phẩm chất,
năng lực đáp ứng tốt với những địi hỏi của thực tiễn, có nhiều đóng góp
quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Chương 3
THỰC TRẠNG XÂY DỰNG PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO CỦA
CHÍNH TRỊ VIÊN TRONG QUÂN ĐỘI THEO PHONG CÁCH HỒ
CHÍ MINH VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA
3.1. THỰC TRẠNG XÂY DỰNG PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO
CỦA CHÍNH TRỊ VIÊN TRONG QUÂN ĐỘI THEO PHONG CÁCH
HỒ CHÍ MINH THỜI GIAN QUA

3.1.1. Thực trạng vai trò, trách nhiệm của các chủ thể đối
với việc xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên theo
phong cách Hồ Chí Minh
Thứ nhất, nhận thức các chủ thể về phong cách lãnh đạo Hồ
Chí Minh và xây dựng xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị
viên trong Quân đội theo phong cách Hồ Chí Minh.
- Đại đa số các chủ thể có nhận thức đúng về đặc trưng, giá trị
của phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh và vai trị, tầm quan trọng của
việc xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên trong Quân đội
theo phong cách Hồ Chí Minh.
- Tuy nhiên, vẫn còn một số cán bộ, chiến sĩ trong Quân đội
nhận thức về nội dung, đặc trưng và giá trị của phong cách Hồ Chí

Minh chưa đầy đủ, sâu sắc. Do đó, họ chưa ý thức đầy đủ sự cần thiết
phải xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên trong Quân đội
theo phong cách Hồ Chí Minh.
Thứ hai, tinh thần trách nhiệm của các chủ thể đối với việc xây
dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên trong Quân đội theo
phong cách Hồ Chí Minh.
- Các cấp uỷ, lãnh đạo, chỉ huy, cơ quan chức năng ở đơn vị cơ sở
trong Quân đội đã thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động


13

xây dựng với một trách nhiệm chính trị cao. Song, trên thực tế, vẫn
cịn có những cán bộ là chỉ huy, chính ủy, chính trị viên ở một số đơn
vị cơ sở chưa quan tâm đúng mức đến hoạt động xây dựng phong
cách lãnh đạo của chính trị viên theo phong cách Hồ Chí Minh.
- Đối với chính trị viên, mặc dù đại đa số có động cơ, thái độ,
trách nhiệm đúng đắn trong học tập và làm theo phong cách lãnh đạo
Hồ Chí Minh, nhưng vẫn có những người chưa coi đây là một cơng
việc thường xun, địi hỏi sự nỗ lực, bền bỉ, kiên trì của mỗi người.
3.1.2. Thực trạng nội dung, hình thức, biện pháp và các
điều kiện bảo đảm cho xây dựng phong cách lãnh đạo của chính
trị viên theo phong cách Hồ Chí Minh
Thứ nhất, về nội dung xây dựng.
- Cấp ủy, chỉ huy, cơ quan chính trị các cấp đã quan tâm đến
việc cụ thể hóa các nội dung, đặc trưng phong cách lãnh đạo Hồ Chí
Minh thành các nội dung, tiêu chí cụ thể, phù hợp, làm cơ sở để các
chủ thể xác định kế hoạch xây dựng và mỗi chính trị viên học tập và
rèn luyện theo.
- Tuy nhiên, những nội dung, tiêu chí được các chủ thể xác

định để vận dụng trong xây dựng vẫn còn chung chung, dàn trải, chưa
bám sát chức năng, nhiệm vụ và môi trường hoạt động của chính trị
viên, do đó hiệu quả xây dựng ở một số đơn vị cịn hạn chế.
Thứ hai, về hình thức, biện pháp đã vận dụng trong quá trình
xây dựng.
- Các hình thức đã được vận dụng trong xây dựng phong cách
lãnh đạo của chính trị viên hiện nay khá phong phú, gắn với tính chất
nhiệm vụ và điều kiện thực tiễn của đơn vị cơ sở, nên đã có tác dụng
tốt trong thúc đẩy ý thức tự giác học tập và rèn luyện theo các đặc
trưng phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh của đội ngũ chính trị viên.
- Tuy nhiên, các hình thức, biện pháp đã xác định được vận
dụng chung cho việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong
cách Hồ Chí Minh, chưa phải là nội dung chuyên biệt vận dụng cho
xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên, vì thế nó chưa tạo
ra được những kết quả đột phá trong quá trình xây dựng.
Thứ ba, về mơi trường và các điều kiện bảo đảm cho hoạt
động xây dựng.
Trong những năm qua, cấp ủy, lãnh đạo, chỉ huy các cấp trong
Quân đội đã quan tâm đến việc tạo lập các quy chế, quy định và các


14

điều kiện bảo đảm về tài liệu. Tuy nhiên, các loại tài liệu nghiên cứu
chuyên sâu về phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh ở các đơn vị cơ sở
ít được bổ sung, cấp phát, các tài liệu này chủ yếu ở các thư viện lớn
của các học viện, nhà trường quân đội.
3.1.3. Kết quả xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị
viên trong Quân đội theo phong cách Hồ Chí Minh và nguyên nhân
* Những ưu điểm cơ bản và nguyên nhân

- Thực tiễn khảo sát ở các đơn vị quân đội, phong cách lãnh
đạo của chính trị viên hiện nay có những ưu điểm sau: Thứ nhất,
phần lớn chính trị viên đã hình thành khá rõ nét tính khoa học, năng
động, sáng tạo trong cơng tác; thứ hai, đa số chính trị viên ln thực
hành mở rộng dân chủ trong công tác, gắn với tinh thần quyết đoán,
dám làm, dám chịu trách nhiệm cá nhân; thứ ba, đội ngũ chính trị
viên có phong cách quần chúng, ln gần gũi, gắn bó, quan tâm, tơn
trọng cán bộ, chiến sĩ; thứ tư, đội ngũ chính trị viên thường xuyên
quan tâm bồi dưỡng, nâng cao chất lượng cán bộ, chiến sĩ thuộc
quyền và sử dụng đúng người, đúng việc; thứ năm, đội ngũ chính trị
viên đã phát huy được vai trị tiền phong gương mẫu, nói đi đơi với
làm, làm gương để cán bộ, chiến sĩ noi theo.
- Đạt được những kết quả nổi bật trên, trước hết là do chất
lượng đào tạo chính trị viên ngày càng được nâng cao, đáp ứng yêu
cầu đòi hỏi nhiệm vụ; hai là, có sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, có hiệu
quả Qn ủy Trung ương, Bộ Quốc phịng, Tổng cục Chính trị; ba là,
cấp ủy, lãnh đạo, chỉ huy các cấp ở đơn vị cơ sở luôn nêu trách nhiệm
đối với hoạt động xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên
theo phong cách Hồ Chí Minh; bốn là, nội dung, phương thức xây
dựng từng bước được đổi mới theo hướng thiết thực, hiệu quả; năm
là, đội ngũ chính trị viên ln nêu cao tính tích cực, tự giác trong tu
dưỡng, học tập, rèn luyện nâng cao năng lực lãnh đạo, đáp ứng yêu
cầu nhiệm vụ.
* Một số hạn chế, khuyết điểm và nguyên nhân
- Bên cạnh những kết quả đạt được đã khái quát trên đây, phong
cách lãnh đạo của chính trị viên hiện nay vẫn cịn bộc lộ những hạn chế,
bất cập, đó là: Thứ nhất, một bộ phận chính trị viên cịn biểu hiện thiếu
tính khoa học trong công tác, chưa thật chủ động, nhạy bén, sáng tạo
trong xử lý các tình huống lãnh đạo; thứ hai, cịn biểu hiện dân chủ hình



15

thức trong q trình lãnh đạo; thứ ba, vai trị nêu gương của một bộ phận
chính trị viên chưa rõ nét, chưa thực sự là “mẫu hình tiêu biểu” cho cán
bộ, chiến sĩ học tập, noi theo; thứ tư, việc giải quyết mối quan hệ giữa
chính trị viên và người chỉ huy đơn vị có mặt, có nội dung cịn hạn chế.
- Những hạn chế, khuyết điểm trên do các nguyên nhân chủ
yếu sau: Thứ nhất, chất lượng đầu vào khơng đồng đều; trình độ,
năng lực thực tiễn của một số chính trị viên cịn hạn chế ; thứ hai,
cơng tác tuyên truyền, giáo dục về phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh
và chương trình, kế hoạch học tập và làm theo phong cách lãnh đạo
Hồ Chí Minh của một số đơn vị chưa sâu sắc, toàn diện; thứ ba, tri
thức về lãnh đạo, quản lý, kinh nghiệm thực tiễn, vốn sống,… của
một số chính trị viên cịn hạn chế; thứ tư, nội dung, phương thức xây
dựng chủ yếu được lồng ghép trong các chương trình, kế hoạch
chung của cấp ủy, đơn vị; thứ năm, nhiệm vụ của các đơn vị cơ sở
ngày càng phát triển, với những yêu cầu địi hỏi ngày càng cao; thứ
sáu, mơi trường cơng tác của chính trị viên tương đối độc lập, ít có
điều kiện mở rộng các mối quan hệ xã hội nên tư duy dễ bị đóng kín.
3.2. NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA TRONG XÂY DỰNG PHONG
CÁCH LÃNH ĐẠO CỦA CHÍNH TRỊ VIÊN TRONG QUÂN ĐỘI
HIỆN NAY THEO PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH
3.2.1. Vấn đề chất lượng, hiệu quả công tác nghiên cứu,
tuyên truyền, giáo dục về phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh và
xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên trong Quân đội
Trong những năm qua, quán triệt, triển khai thực hiện Chỉ thị số 05CT/TW của Bộ Chính trị, Chỉ thị số 87-CT/QUTW của
Thường vụ Quân ủy Trung ương về đẩy mạnh học tập và làm theo tư
tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, cơng tác tuyên truyền,
giáo dục về phong cách và phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh đã

được triển khai thực hiện đồng bộ ở các cấp trong Quân đội, nhưng
chất lượng của hoạt động này vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập. Điều
này được phản ánh ở chỗ, nhận thức của bộ phận cán bộ, chiến sĩ
chưa về các đặc trưng, giá trị của phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh;
về vị trí, vai trị của xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên
theo phong cách Hồ Chí Minh.
Những hạn chế trong nhận thức của cán bộ, chiến sĩ về phong
cách lãnh đạo Hồ Chí Minh; về xây dựng phong cách lãnh đạo của
chính trị viên trong Quân đội theo phong cách Hồ Chí Minh là hệ quả


16

tất yếu của những hạn chế về nội dung, phương pháp giáo dục, tuyên
truyền của các cơ quan, đơn vị; của công tác tổ chức hoạt động tuyên
truyền, giáo dục; công tác bảo đảm tài liệu tuyên truyền và cả chất
lượng của các hình thức đã được vận dụng trong tuyên truyền, giáo
dục... Điều này đòi hỏi phải đổi mới mạnh mẽ công tác nghiên cứu,
tuyên truyền, giáo dục về phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh; về xây
dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên, từ việc xác định nội
dung, phương thức tuyên truyền cho phù hợp đối tượng, xây dựng tài
liệu tuyên truyền, đến việc lựa chọn báo cáo viên,... Chỉ có thực hiện
đầy đủ các nội dung trên mới có thể nâng cao chất lượng, hiệu quả
xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên trong Quân đội theo
phong cách Hồ Chí Minh.
3.2.2. Sự bất cập trong chương trình, kế hoạch và nội dung
xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên theo phong
cách Hồ Chí Minh
Xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên theo phong
cách Hồ Chí Minh là chủ trương nhất quán, được thể hiện rõ trong

các chỉ thị, nghị quyết của các cấp ủy đảng trong Quân đội; là biện
pháp thiết thực để người chính trị viên hình thành, phát triển những
phẩm chất cần thiết trong phong cách lãnh đạo, bảo đảm cho mỗi
người và cả đội ngũ có đủ khả năng hoàn thành trọng trách mà Đảng,
Nhà nước và Quân đội giao phó. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân,
cả khách quan và chủ quan, hoạt động này cho đến nay vẫn chưa có
những chương trình, kế hoạch riêng biệt, mà vẫn chỉ là nội dung
được lồng ghép trong các chương trình, kế hoạch chung của đơn vị.
Sự lồng ghép chương trình, kế hoạch xây dựng phong cách
lãnh đạo của chính trị viên theo phong cách Hồ Chí Minh là nguyên
nhân dẫn đến việc xác định nội dung, chỉ tiêu, biện pháp xây dựng
khơng rõ ràng, cịn chung chung và không sát với đặc điểm đối
tượng; việc kiểm tra, đánh giá kết quả xây dựng gặp nhiều khó khăn,
khó lượng hóa kết quả đạt được trong thực tế... Đây là vấn đề cần
tiếp tục nghiên cứu để để tìm ra cách thức, biện pháp mới phù hợp
hơn. Trong đó cần nghiên cứu xem có nên xây dựng một chương
trình, kế hoạch riêng biệt về xây dựng phong cách lãnh đạo của chính
trị viên theo phong cách Hồ Chí Minh? Nếu vẫn giữ cách thức như
hiện nay thì cần phải có những biện pháp gì để nâng cao hiệu quả xây
dựng trên thực tế?


17

3.2.3. Việc kết hợp giữa học tập và làm theo phong cách
lãnh đạo Hồ Chí Minh trong xây dựng phong cách lãnh đạo của
chính trị viên
Kết quả khảo sát thực tiễn cho thấy, một trong những nguyên
nhân rất căn bản dẫn đến tình trạng yếu kém, bất cập trong xây dựng
phong cách lãnh đạo của chính trị viên theo phong cách Hồ Chí Minh

chính là sự tách rời giữa lý luận và thực tiễn, chưa kết hợp chặt chẽ
giữa học tập và làm theo phong cách lãnh đạo của Người.
Phong cách lãnh đạo của mỗi con người được hình thành, phát
triển thơng qua q trình học tập, rèn luyện lâu dài, bền bỉ, thường
xuyên trong thực tiễn công tác. Nếu học tập phong cách lãnh đạo Hồ
Chí Minh mà tách rời thực tiễn cơng tác lãnh đạo của chính trị viên,
không bám sát những vấn đề cụ thể trong thực tiễn lãnh đạo đơn vị,
thì việc học tập những nội dung của phong cách lãnh đạo Hồ Chí
Minh sẽ rơi vào tình trạng giáo điều, sách vở, thuyết lý chung chung,
chỉ dừng lại ở những cơng thức đã có sẵn, ít có cái mới, đột phá.
Điều này vơ hình chung đã làm cho lý luận thiếu sức sống, thiếu tính
thuyết phục.
Mặt khác, nếu xa rời những chỉ dẫn của Hồ Chí Minh về
phong cách lãnh đạo, khơng nắm vững “hồn cốt” của những đặc
trưng, giá trị phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh đã được tổng kết từ
nghiên cứu lý luận và hoạt động thực tiễn của Người, thì việc làm
theo phong cách lãnh đạo của Người sẽ thiếu phương hướng, khơng
đi vào thực chất, sẽ rơi vào tình trạng hời hợt, kém chất lượng, hiệu
quả. Điều đó địi hỏi, việc học tập và làm theo phong cách lãnh đạo
Hồ Chí Minh khơng chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu toàn diện để hiểu
sâu sắc các đặc trưng, giá trị phong cách lãnh đạo của Người, mà
quan trọng hơn là phải thường xuyên vận dụng những tri thức đó vào
thực tiễn công tác, công tác lãnh đạo, để những giá trị phong cách
lãnh đạo Hồ Chí Minh được thẩm thấu, trở thành những phẩm chất
ổn định, bền vững trong mỗi chính trị viên, giúp họ khơng ngừng
hồn thiện bản thân để đáp ứng với yêu cầu đòi hỏi của nhiệm vụ.


18


Chương 4
YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO
CỦA CHÍNH TRỊ VIÊN TRONG QUÂN ĐỘI HIỆN NAY THEO
PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH
4.1. NHỮNG NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG VÀ YÊU CẦU XÂY
DỰNG PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO CỦA CHÍNH TRỊ VIÊN TRONG
QUÂN ĐỘI THEO PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH

4.1.1. Những nhân tố tác động đến xây dựng phong cách lãnh
đạo của chính trị viên trong Quân đội theo phong cách Hồ Chí Minh
Hoạt động xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên
theo phong cách Hồ Chí Minh trong những năm qua và thời gian tới
chịu sự tác động của nhiều yếu tố, đó là:
Thứ nhất, những biến đổi phức tạp của tình hình thế giới, khu
vực và sự tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Thứ hai, sự tác động của tình hình chính trị, kinh tế, văn hóa,
xã hội của đất nước và những âm mưu, thủ đoạn của các thế lực phản
động, thù địch chống phá cách mạng Việt Nam.
Thứ ba, sự phát triển của nhiệm vụ Quân đội và yêu cầu mới
của cơ chế Đảng lãnh đạo Quân đội.
Những nhân tố trên tác động đến quá trình xây dựng theo cả
hai chiều hướng thuận lợi và khó khăn, trong đó những yếu tố thuận
lợi là cơ bản, quyết định chiều hướng phát triển, cịn khó khăn, thách
thức là những vấn đề có khả năng khắc phục được, nếu có hệ thống
giải pháp đúng đắn, phù hợp.
4.1.2. Yêu cầu xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị
viên trong Quân đội hiện nay theo phong cách Hồ Chí Minh
Một là, xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên theo
phong cách Hồ Chí Minh phải bám sát yêu cầu nhiệm vụ, bảo đảm
cho từng người và cả đội ngũ có đủ khả năng hoàn thành chức trách,

nhiệm vụ của người chủ trì về chính trị trong tình hình mới.
Hai là, xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên phải
gắn liền với nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đảng, cơng tác
chính trị, góp phần tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Quân
đội trong tình hình mới.


19

Ba là, xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên phải
gắn với nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý của đội ngũ cán bộ chỉ
huy, góp phần tạo ra sự phát triển đồng bộ của đội ngũ cán bộ chủ trì
cả về chính trị và qn sự.
Bốn là, các giải pháp xây dựng phong cách lãnh đạo của chính
trị viên theo phong cách Hồ Chí Minh phải mang tính đồng bộ, tồn
diện, phát huy được sức mạnh của các tổ chức, các lực lượng.
4.2. GIẢI PHÁP CƠ BẢN XÂY DỰNG PHONG CÁCH LÃNH
ĐẠO CỦA CHÍNH TRỊ VIÊN TRONG QUÂN ĐỘI HIỆN NAY THEO
PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH

4.2.1. Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các chủ thể đối
với việc xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên trong
Quân đội hiện nay theo phong cách Hồ Chí Minh
4.2.1.1. Tăng cường giáo dục, tạo chuyển biến mạnh mẽ về
nhận thức của các tổ chức, các lực lượng đối với việc xây dựng
phong cách lãnh đạo của chính trị viên trong Quân đội theo phong
cách Hồ Chí Minh
Để tạo ra sự chuyển biến tích cực trong nhận thức của các chủ thể đối
với việc xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên theo phong cách
Hồ Chí Minh, cần tập trung thực hiện tốt một số biện pháp cụ thể sau:


Một là, tổ chức có nền nếp, chất lượng hoạt động nghiên cứu,
học tập các chuyên đề về phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh cho đội
ngũ chính trị viên trong Quân đội.
Hai là, quán triệt đầy đủ, sâu sắc các chỉ thị, kế hoạch, hướng
dẫn của Đảng, của Quân đội về học tập và làm theo tư tưởng, đạo
đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Ba là, thơng qua tổ chức các hoạt động thực tiễn ở đơn vị cơ
sở để nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các chủ thể xây dựng.
Bốn là, tổ chức có nền nếp hoạt động tự phê bình và phê bình
trong quá trình xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên theo
phong cách Hồ Chí Minh.
Năm là, thực hiện tốt việc xây dựng, tơn vinh và nhân rộng
điển hình tiên tiến về học tập và làm theo các đặc trưng phong cách
lãnh đạo Hồ Chí Minh.


20

4.2.2.2. Phát huy vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, các
lực lượng trong xây dựng phong phong cách lãnh đạo của chính
trị viên theo phong cách Hồ Chi Minh
Xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên trong Qn đội
theo phong cách Hồ Chí Minh chỉ có hiệu quả thiết thực khi phát huy
đầy đủ vai trò, trách nhiệm của các chủ thể xây dựng trong đơn vị.
Đối với cấp ủy, tổ chức đảng: Phải tăng cường sự lãnh đạo, chỉ
đạo toàn diện các khâu, các bước của quá trình xây dựng, bảo đảm
hoạt động xây dựng được tiến hành thường xuyên, nghiêm túc, có
hiệu quả thiết thực.
Đối với chính ủy, chính trị viên các cấp: Nêu cao trách nhiệm trong

định hướng, hướng dẫn, giúp đỡ đội ngũ chính trị viên ở đơn vị thực hiện kế
hoạch học tập, rèn luyện theo phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh, đồng thời
ln nêu gương trong lãnh đạo để chính trị viên học tập, noi theo.

Đối với người chỉ huy: Phát huy trách nhiệm trong xây dựng
kế hoạch và tổ chức thực hiện kế hoạch bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ
chính trị viên; thường xuyên quan tâm tạo điều kiện về thời gian, lực
lượng, kinh phí để hoạt động xây dựng có hiệu quả thiết thực.
Đối với cơ quan chính trị: Nêu cao trách nhiệm trong tham
mưu, đề xuất với cấp ủy, chỉ đạo, hướng dẫn xây dựng kế hoạch sát,
đúng; giúp cấp ủy, chỉ huy theo dõi, kiểm tra, tổng kết, rút kinh
nghiệm việc thực hiện kế hoạch.
4.2.2. Xác định đúng nội dung và vận dụng sáng tạo các
hình thức, biện pháp xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị
viên trong Quân đội theo phong cách Hồ Chí Minh
4.2.2.1. Xác định đúng nội dung xây dựng phong cách lãnh đạo
của chính trị viên trong Quân đội theo phong cách Hồ Chí Minh
Trên cơ sở quán triệt sâu sắc các nội dung, đặc trưng của
phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh và căn cứ vào chức năng, nhiệm
vụ của người chính trị viên, nội dung xây dựng phong cách lãnh đạo
của chính trị viên hiện nay tập trung vào các vấn đề chủ yếu sau:
Thứ nhất, xây dựng phong cách lãnh đạo khoa học, cụ thể, tỉ
mỉ. Thứ hai, xây dựng phong cách lãnh đạo ln giữ vững tính
đảng, tính nguyên tắc.
Thứ ba, xây dựng phong cách lãnh đạo dân chủ - tập thể.
Thứ tư, xây dựng phong cách lãnh đạo chủ động, sáng tạo, quyết
đoán, mạnh dạn đổi mới, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.


21


Thứ năm, xây dựng phong cách lãnh đạo sâu sát trong công
việc, gần gũi với cán bộ, chiến sĩ và nhân dân.
Thứ sáu, xây dựng phong cách lãnh đạo gương mẫu, nêu
gương, nói đi đơi với làm.
Cấp ủy, lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị cần căn cứ vào thực
trạng phong cách lãnh đạo của đội ngũ chính trị viên và điều kiện cụ thể
của cơ quan, đơn vị mình để lựa chọn, vận dụng các nội dung phù hợp,
bảo đảm cho hoạt động xây dựng có hiệu quả thiết thực.
4.2.2.2. Vận dụng sáng tạo các hình thức, biện pháp bồi
dưỡng, rèn luyện phong cách lãnh đạo của chính trị viên theo
phong cách Hồ Chí Minh.
Việc xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên ở các
đơn vị cơ sở cần nghiên cứu để vận dụng sáng tạo, linh hoạt một số
phương thức như: Thứ nhất, tập huấn chính trị viên, bí thư cấp ủy, tổ
chức đảng; thứ hai, hội thi chính trị viên, bí thư chi bộ giỏi; thứ ba,
cấp trên trực tiếp bồi dưỡng cho cấp dưới; thứ tư, bồi dưỡng thông
qua sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm công tác xây dựng Đảng, công
tác đảng, cơng tác chính trị; thứ năm, kết hợp chặt chẽ công tác tư
tưởng với công tác tổ chức và cơng tác chính sách trong xây dựng
phong cách lãnh đạo của chính trị viên.
Để hoạt động xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên
trong Quân đội theo phong cách Hồ Chí Minh có hiệu quả, cấp ủy,
lãnh đạo, chỉ huy các cấp cần căn cứ vào điều kiện, tình hình cụ thể
của cơ quan, đơn vị mình để lựa chọn và vận dụng linh hoạt, sáng tạo
các hình thức, biện pháp đã nêu trên.
4.2.3. Tổ chức có nền nếp, chất lượng việc bồi dưỡng, rèn
luyện phong cách lãnh đạo của chính trị viên theo phong cách Hồ
Chí Minh trong thực tiễn thực hiện chức trách, nhiệm vụ
Để thực hiện tốt giải pháp này, cần tập trung vào một số biện

pháp cụ thể sau:
Một là, thực hiện việc phân công, phân cấp bồi dưỡng, rèn luyện
phong cách lãnh đạo của chính trị viên bảo đảm tính cụ thể, khoa học.
Hai là, xây dựng kế hoạch bồi dưỡng, rèn luyện phong cách
lãnh đạo của chính trị viên thực sự khoa học, sát với đối tượng, phù
hợp với tình hình thực tế của từng đơn vị.
Ba là, chỉ đạo xây dựng, biên soạn tài liệu bồi dưỡng, rèn
luyện chặt chẽ, thống nhất.


22

Bốn là, lựa chọn, bồi dưỡng đội ngũ báo cáo viên có đủ phẩm
chất, năng lực.
Năm là, tổ chức tốt các hoạt động hội thi báo cáo viên, tuyên
truyền viên giỏi về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong
cách Hồ Chí Minh.
4.2.4. Phát huy vai trị tích cực, chủ động, tự giác của chính
trị viên trong trong tự học tập, rèn luyện theo phong cách lãnh
đạo Hồ Chí Minh
Phong cách lãnh đạo của chính trị viên khơng chỉ được hình
thành trong quá trình bồi dưỡng, đào tạo ở nhà trường, ở đơn vị, mà
chủ yếu được củng cố, phát triển trong quá trình tự bồi dưỡng, tự rèn
luyện tích cực, chủ động của mỗi người.
Để phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của chính trị viên
trong tự bồi dưỡng, tự rèn luyện phong cách lãnh đạo theo các đặc
trưng, giá trị của phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh, cần thực hiện tốt
một số biện pháp cụ thể sau:
Một là, tăng cường giáo dục nâng cao nhận thức, động cơ trách
nhiệm đúng đắn cho chính trị viên trong tự học tập, tự rèn luyện

phong cách lãnh đạo theo phong cách Hồ Chí Minh.
Hai là, bồi dưỡng, hướng dẫn chính trị viên xây dựng kế hoạch
tự học tập, rèn luyện thật sự khoa học.
Ba là, hướng dẫn, giúp đỡ chính trị viên tiến hành có hiệu quả
các hình thức, phương pháp tự học tập, rèn luyện phong cách lãnh
đạo theo phong cách Hồ Chí Minh.
Bốn là, thường xuyên kiểm tra, đánh giá đúng kết quả tự học
tập, rèn luyện, phấn đấu của chính trị viên.
Năm là, quan tâm chăm lo đời sống vật chất, tinh thần, tạo
điều kiện cho chính trị viên học tập, rèn luyện.
Tóm tại, để hoạt động xây dựng phong cách lãnh đạo của chính
trị viên có hiệu quả, địi hỏi phải thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ,
tác động vào tất cả các khâu, các bước của quá trình hình thành, phát
triển các phẩm chất về phong cách lãnh đạo của chính trị viên, bao
gồm những giải pháp về công tác giáo dục, những giải pháp về tổ
chức thực tiễn và những giải pháp phát huy vai trị tích cực, tự giác,
chủ động, sáng tạo của đội ngũ chính trị viên trong tự học tập, tự rèn
luyện.


23
KẾT LUẬN

1. Phong cách, phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh và vận dụng
phong cách đó trong xây dựng phong cách, tác phong công tác của
đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý là vấn đề đã và đang được nhiều
học giả, nhà khoa học trong nước và nước ngoài quan tâm nghiên
cứu. Đến nay, đã có nhiều cơng trình khoa học được cơng bố có giá
trị khoa học và thực tiễn sâu sắc. Tổng quan tình hình nghiên cứu các
cơng trình có liên quan đến đề tài luận án cho thấy, việc tiếp cận một

cách có hệ thống dưới góc độ khoa học chính trị, chun ngành Hồ
Chí Minh học để xác lập cơ sở lý luận, thực tiễn và đề xuất yêu cầu,
giải pháp xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên trong
Quân đội theo phong cách Hồ Chí Minh là một vấn đề mới, khơng
trùng lặp với các cơng trình khoa học đã được cơng bố; đồng thời có
ý nghĩa thiết thực, cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để cấp ủy,
lãnh đạo, chỉ huy các cấp trong Quân đội tham khảo, vận dụng trong
bồi dưỡng, xây dựng phong cách, tác phong công tác của đội ngũ cán
bộ chủ trì về chính trị ở các cơ quan, đơn vị hiện nay.
2. Xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên trong
Quân đội theo phong cách Hồ Chí Minh thực chất là hoạt động nhận
thức và vận dụng sáng tạo các đặc trưng, giá trị của phong cách lãnh
đạo Hồ Chí Minh vào giáo dục, học tập, rèn luyện nhằm hình thành
những phẩm chất có tính hệ thống, ổn định trong phong cách lãnh
đạo của chính trị viên, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của người chủ trì
về chính trị ở đơn vị cơ sở trong Quân đội. Trong quá trình này,
phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh là cơ sở, định hướng và cũng là
mục đích hướng tới của hoạt động xây dựng phong cách lãnh đạo của
chính trị viên. Do đó, cần phát huy vai trò của các tổ chức, các lực
lượng trên tất cả các khâu, các bước của quá trình xây dựng nhằm tạo
lập những đặc trưng phong cách lãnh đạo cho chính trị viên. Và qua
đó làm lan tỏa giá trị của phong cách lãnh đạo Hồ Chí Minh trong
đời sống tinh thần của cán bộ, chiến sĩ trong Quân đội, góp phần tạo
động lực tinh thần thúc đẩy mọi người không ngừng phấn đấu vươn
lên trong quá trình học tập, rèn luyện, cơng tác.
3. Thực tiễn khảo sát, đánh giá tình hình xây dựng phong cách
lãnh đạo của chính trị viên trong thời gian quan, nhìn từ phong cách
lãnh đạo Hồ Chí Minh đã chỉ ra những kết quả tích cực của q trình
này, cả trong nhận thức và vận dụng phong cách lãnh đạo Hồ Chí
Minh trong thực tiễn. Công tác tuyên truyền, giáo dục, công tác tổ



24

chức xây dựng đã làm chuyển hóa các giá trị phong cách lãnh đạo Hồ
Chí Minh thành nhận thức, tình cảm và hành vi của các chủ thể xây
dựng, tạo thành động lực to lớn góp phần đổi mới phương pháp tác
phong công tác của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý trong Quân đội
nói chung, trong xây dựng phong cách lãnh đạo của đội ngũ chính trị
viên nói riêng. Tuy nhiên, kết quả thực tiễn trên một số mặt, ở một số
đơn vị cịn có những hạn chế nhất định chưa thực sự theo kịp với sự
phát triển của yêu cầu nhiệm vụ. Kết quả đạt được và những hạn chế
yếu kém mà luận án đã chỉ ra do nhiều nguyên nhân, cả chủ quan và
khách quan. Thực trạng đó cùng với sự tác động của những nhân tố
mới là cơ sở thực tiễn để đề xuất các u cầu, giải pháp có tính khả
thi trong xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên trong Quân
đội hiện nay theo phong cách Hồ Chí Minh.
4. Các giải pháp cơ bản được luận án đề xuất là kết quả của
quá trình nghiên cứu lý luận và thực tiễn xây dựng phong cách lãnh
đạo của chính trị viên trong Quân đội. Mỗi giải pháp tập trung vào
giải quyết một phương diện cụ thể của hoạt động xây dựng, song đó
là một chỉnh thể thống nhất, khơng tách rời, phản ánh hoạt động chủ
động, tích cực của các chủ thể theo định hướng, mục tiêu nhất quán.
Trong đó, mỗi chủ thể có vị trí, vai trị khác nhau gắn với các cương
vị, chức trách, nhiệm vụ được giao. Vì thế, quá trình vận dụng các
giải pháp cần phát huy được sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, các
lực lượng trong Quân đội để những giá trị của phong cách lãnh đạo
Hồ Chí Minh ngày càng thấm sâu vào nhận thức và hành vi lãnh đạo
của người chính trị viên trong Quân đội.
Xây dựng phong cách lãnh đạo của chính trị viên trong Quân

đội hiện nay theo phong cách Hồ Chí Minh là vấn đề khoa học mới,
phức tạp và có tính cấp thiết trong giai đoạn hiện nay. Vì thế cần
được tiếp tục được quan tâm nghiên cứu của các nhà khoa học ở các
lĩnh vực chuyên ngành khác nhau. Kết quả nghiên cứu của luận án
mới chỉ là bước đầu, tác giả rất mong được sự quan tâm, giúp đỡ của
các nhà khoa học trong và ngoài quân đội để tiếp tục hoàn thiện và
nâng cao chất lượng cơng trình khoa học cả trước và sau khi được
cơng bố.