Chương 3: Thực hiện kiểm toán

Thực hiện kiểm toán
Vũ Hữu Đức 2012

Nội dung

Khái quát

2

Các kỹ thuật

3

Hồ sơ kiểm toán

Vũ Hữu Đức 2012

1

2

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

1


Chương 3: Thực hiện kiểm toán

Khái quát

Vũ Hữu Đức 2012

Nội dung cơ bản
 Căn cứ theo chương trình kiểm tốn, để xem
xét chi tiết.
 Nếu thấy rằng những rủi ro hay yếu kém
thực sự tồn tại, sẽ phân tích cụ thể hơn để
phát triển những phát hiện kiểm toán.

3

Khái quát

Vũ Hữu Đức 2012

Xem xét đồng thời hai vấn đề:
 Tính tuân thủ.
 Tính kinh tế, hiệu quả và hữu hiệu.

4

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

2



Chương 3: Thực hiện kiểm toán

Các vấn đề thường gặp

Vũ Hữu Đức 2012

Cách thức nhà quản lý chứng minh
cho hiệu quả, năng suất hay tình hình
sử dụng hàng hóa, dịch vụ.
Sự thiếu diễn giải rõ ràng, dễ hiểu
trong những văn bản, thông báo
Năng lực và kinh nghiệm của nhân
viên không phù hợp với công việc
được giao.

5

Các vấn đề thường gặp

Vũ Hữu Đức 2012

Khơng kiểm sốt hoặc điều phối được
các hoạt động
Sự chồng chéo kiểm tra và quản lý
cùng một vấn đề.
Việc sử dụng nguồn nhân lực lãng phí
Cơ cấu tổ chức rườm rà, qua nhiều
tầng nấc trung gian và huy động
nhiều nhân viên.


6

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

3


Chương 3: Thực hiện kiểm toán

Các vấn đề thường gặp

Vũ Hữu Đức 2012

Sử dụng lãng phí các nguồn lực tài
chính
Các tiến trình hay phương pháp xử lý
khơng hợp lý.
Những thay đổi trong hoạt động
không được cập nhật

7

Các kỹ thuật thực hiện kiểm tốn

Vũ Hữu Đức 2012

Phỏng vấn

Lập và phân tích lưu đồ
Phân tích số liệu
Thực hiện các thử nghiệm
So sánh kết quả và kế hoạch

8

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

4


Chương 3: Thực hiện kiểm toán

Phỏng vấn

Vũ Hữu Đức 2012

Mục tiêu:
 So sánh giữa thực
tế với quy định
hoặc lý thuyết.
 Thu thập các sự
việc thực tế, các ý
kiến của “người
trong cuộc”
 Tạo quan hệ hợp
tác


9

Phỏng vấn

Vũ Hữu Đức 2012

Lập lịch trình phỏng vấn
 Lịch trình phỏng vấn bao gồm những nội
dung trọng tâm và một số câu hỏi cơ bản cần
được thực hiện
 Lịch trình này có thể thay đổi
 Câu hỏi được soạn tùy theo đối tượng phỏng
vấn

10

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

5


Chương 3: Thực hiện kiểm tốn

Phỏng vấn
Bố trí sắp xếp lịch phỏng vấn
 Phải sắp xếp trước
 Thời gian và địa điểm tùy thuộc theo sự

thuận tiện của người được phỏng vấn

Vũ Hữu Đức 2012

• Nên phỏng vấn tại nơi làm việc của người được
phỏng vấn
• Tránh thời điểm tâm lý người được phỏng vấn
không thoải mái hoặc dễ bị phân tâm

11

Phỏng vấn

Vũ Hữu Đức 2012

Chuẩn bị trước cho buổi phỏng vấn
 Cho người được phỏng vấn biết mục đích và
nội dung cơ bản của buổi phỏng vấn
 Nếu muốn thu thập tài liệu nên thông báo
trước
 Cho biết rằng trước cuộc phỏng vấn chỉ có
kiểm tốn viên và người được phỏng vấn

12

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

6



Chương 3: Thực hiện kiểm toán

Phỏng vấn

Vũ Hữu Đức 2012

Bắt đầu cuộc phỏng vấn
 Có mặt tại địa điểm phỏng vấn sớm hơn một
chút
 Tạo khơng khí thoải mái bằng một cuộc nói
chuyện nhẹ nhàng
 Cho người được phỏng vấn biết rằng thông
tin được bảo mật.
 Cởi mở, khách quan và lịch sự.

13

Phỏng vấn

Vũ Hữu Đức 2012

Đặt câu hỏi
 Nên đặt những câu hỏi dạng mở
 Tránh các dạng câu hỏi mang tính chất gài
bẫy

14


Khoa Kế tốn - Kiểm tốn

Đại học Mở TPHCM

7


Chương 3: Thực hiện kiểm toán

Vũ Hữu Đức 2012

Phỏng vấn
Ghi chép và biết cách nghe
 Không nên ghi chép từng câu chữ
 Biết lắng nghe và thu thập được những
thông tin chính xác
 Nên yêu cầu người được phỏng vấn nhắc lại
những vấn đề chưa rõ ràng
 Nên chủ động chừa ra những khoảng thời
gian ngắn, yên lặng để cả hai cùng suy nghĩ
thêm.

15

Phỏng vấn

Vũ Hữu Đức 2012

Kết thúc buổi phỏng vấn
 Phải kết thúc cuộc phỏng vấn trong phạm vi

thời gian cho phép
 Cuối buổi phỏng vấn, cần tổng hợp lại những
điểm trọng yếu và đảm bảo rằng thông tin và
tài liệu đã được thu thập đầy đủ và chính
xác.
 Nói cảm ơn

16

Khoa Kế tốn - Kiểm tốn

Đại học Mở TPHCM

8


Chương 3: Thực hiện kiểm toán

Phỏng vấn

Vũ Hữu Đức 2012

Sắp xếp và tổng hợp thông tin
 Sau khi kết thúc phỏng vấn, nên sắp xếp lại
và ghi chép một cách có hệ thống những
thơng tin, tài liệu thu thập được càng nhanh
càng tốt.
 Gửi kết quả nội dung buổi phỏng vấn đó cho
người được phỏng vấn


17

Phỏng vấn

Vũ Hữu Đức 2012

Một cuộc phỏng
vấn thất bại khi:
 Không chuẩn bị
chu đáo
 Thiếu kỹ năng
phỏng vấn

18

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

9


Chương 3: Thực hiện kiểm toán

Bài tập

Vũ Hữu Đức 2012

Ghi nhận
những điểm

không đúng
trong cuộc
phỏng vấn

19

Vũ Hữu Đức 2012

Lập và phân tích lưu đồ
 Lưu đồ cung cấp
những thơng tin
liên quan sau:
 Hoạt động thực tế
của đơn vị.
 Sự cần thiết và hữu
ích của những bước
cơng việc trong quy
trình xử lý nghiệp vụ
 Sự hiệu quả, hữu
hiệu của việc kiểm
soát.

20

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

10



Chương 3: Thực hiện kiểm toán

Lập lưu đồ

Vũ Hữu Đức 2012

Những vấn đề cần lưu ý:
 Những hoạt động bao gồm nhiều cơng việc
xử lý cần được phân tích thành các phần
việc nhỏ hơn.
 Phải cân đối giữa mức chi tiết và tổng thể
 Các ký hiệu phải sử dụng chính xác theo quy
ước hoặc chú thích

21

Lập lưu đồ

Vũ Hữu Đức 2012

Những vấn đề cần lưu ý (tiếp theo):
 Cần chỉ rõ các hoạt động kiểm soát, bao gồm
cả đầu vào và đầu ra.
 Cần chú ý mô tả đầy đủ và đúng thứ tự của
tiến trình xử lý cơng việc.
 Tất cả các tài liệu cần xác định kết thúc cuối
cùng (lưu trữ, chuyển cho bên ngoài hoặc
hủy bỏ).


22

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

11


Chương 3: Thực hiện kiểm tốn

Vũ Hữu Đức 2012

Phân tích lưu đồ
Những vấn đề cần lưu ý:
 Các chứng từ chuyển đến các cá nhân/bộ
phận không cần thiết
 Cách thức lưu chuyển kém hiệu quả hoặc
không phù hợp với yêu cầu kiểm sốt.
 Những thơng tin khơng được sử dụng, ghi
chép.
 Lập kế hoạch và phân chia công việc không
phù hợp.

23

Phân tích lưu đồ

Vũ Hữu Đức 2012


Những vấn đề cần lưu ý (tiếp theo):
 Các trường hợp kiêm nhiệm nguy hiểm hoặc
cơ cấu tổ chức không phù hợp.
 Thiếu hướng dẫn, tiêu chuẩn hay chính sách
cần thiết.
 Trang thiết bị, dụng cụ thiếu thốn hay dư
thừa. .
 Yếu kém trong hệ thống báo cáo.

24

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

12


Chương 3: Thực hiện kiểm toán

Bài tập

Vũ Hữu Đức 2012

Phân tích
lưu đồ
của cơng
ty Nam
Việt


25

Phân tích số liệu

Vũ Hữu Đức 2012

Bao gồm:
 Phân tích xu hướng
và tỷ số
 Phân tích dữ liệu
 Phân tích biến
động
 Phân tích lợi ích –
chi phí

26

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

13


Chương 3: Thực hiện kiểm tốn

Phân tích xu hướng và tỷ số

Vũ Hữu Đức 2012


Về cơ bản, những tỷ số và xu hướng
được sử dụng trong giai đoạn thực
hiện kiểm toán cũng tương tự như
giai đoạn lập kế hoạch.
Điểm khác biệt là bây giờ kiểm toán
viên đã tiếp cận với các thơng tin chi
tiết hơn nên có điều kiện phân tích
sâu hơn.

27

Vũ Hữu Đức 2012

Bài tập 3
 Khi đọc Báo cáo tài chính năm nay, anh/chị nhận
thấy số vịng quay hàng tồn kho sụt giảm lớn từ 8,2
vòng của năm ngối chỉ cịn 5,8 vịng của năm nay.
Sau đây là các giải thích của các giám đốc:
 Giám đốc kinh doanh cho rằng do khơng kiểm sốt
được tình hình dự trữ nguyên vật liệu và quy trình
sản xuất kéo dài hơn bình thường.
 Giám đốc sản xuất cho rằng tình hình kinh doanh
khơng thuận lợi do cạnh tranh gay gắt trong ngành
nên hàng bán chậm.
 Giám đốc tài chính cho rằng có nhiều mặt hàng lỗi
thời khơng bán được.
 u cầu
 Theo anh/chị, thủ tục phân tích nào sẽ giúp làm rõ
được vấn đề đang nằm ở khâu nào trong q trình
hoạt động của đơn vị.


28

Khoa Kế tốn - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

14


Chương 3: Thực hiện kiểm tốn

Phân tích dữ liệu

Vũ Hữu Đức 2012

Phân phối tần suất
 Xem xét phân phối tần suất giúp nhận thấy
tần suất hay số lần xuất hiện của một giá trị
trong các khoảng được xác định.

29

Vũ Hữu Đức 2012

Bài tập 5
Số ngày
hoàn
thành


Số hồ sơ hoàn thành
tương ứng

Số ngày
hồn
thành

Số hồ sơ hồn thành
tương ứng

6

2

14

4

7

3

15

3

8

4


16

2

9

4

17

3

10

11

18

2

11

23

19

3

12


28

20

2

13

6

Cộng

100
30

Khoa Kế tốn - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

15


Chương 3: Thực hiện kiểm tốn

Phân tích bình qn

Vũ Hữu Đức 2012

Kiểm tốn viên thường sử dụng giá trị
trung bình để đánh giá tầm quan

trọng của một giao dịch hay so sánh
với tiêu chuẩn, chính sách được xác
định.
Việc sử dụng giá trị trung bình trong
nhiều trường hợp cần phải xem xét
thêm độ lệch chuẩn (standard
deviation).

31

Bài tập 5

Vũ Hữu Đức 2012

Tính số ngày hồn thành hồ sơ bình
qn, độ lệch chuẩn và nêu nhận xét.

32

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

16


Chương 3: Thực hiện kiểm tốn

Phân tích biến động


Vũ Hữu Đức 2012

Phân tích biến động (variance
analysis) là phương pháp sử dụng để
xem xét ảnh hưởng định lượng của
các nhân tố đến kết quả.
Biến động được chia thành biến động
thuận lợi và biến động bất lợi
Việc phân tích cần suy nghĩ sâu sắc vì
biến động thuận lợi chưa chắc là tốt.

33

Bài tập 6

Vũ Hữu Đức 2012

Phân tích biến động giá thành sản
phẩm cơng ty X

34

Khoa Kế tốn - Kiểm tốn

Đại học Mở TPHCM

17


Chương 3: Thực hiện kiểm tốn


Phân tích tương quan

Vũ Hữu Đức 2012

Phân tích tương quan (correlation
analysis) là nghiên cứu mối quan hệ
giữa hai biến.
Có 2 phương pháp:
 Phân tích bằng biểu đồ
 Phân tích xu hướng tương quan

35

Vũ Hữu Đức 2012

Phân tích biểu đồ

36

Khoa Kế tốn - Kiểm tốn

Đại học Mở TPHCM

18


Chương 3: Thực hiện kiểm toán

Vũ Hữu Đức 2012


Bài tập 4
Lãi suất

Chi phí lãi vay tương ứng (triệu đồng)

8%

75.210

9%

86.320

10%

101.600

11%

1.134.020

12%

118.020
37

Phân tích lợi ích – chi phí

Vũ Hữu Đức 2012


Phân tích quan hệ lợi ích – chi phí
được sử dụng để đánh giá một thủ tục
kiểm sốt liệu có mang lại lợi ích lớn
hơn chi phí bỏ ra cho nó hay khơng.

38

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

19


Chương 3: Thực hiện kiểm tốn

Phân tích lợi ích – chi phí
Lợi ích:
Cái sẽ mất đi nếu khơng có
các thủ tục kiểm sốt cần
thiết

Chi phí:

Vũ Hữu Đức 2012

Chi phí trực tiếp
Các chi phí gián tiếp
Các chi phí ngầm


39

Vũ Hữu Đức 2012

Bài tập

Phân tích lợi ích và chi phí của đề xuất mua một
phần mềm quản lý kho chuyên nghiệp thay vì sử
dụng hệ thống theo dõi hiện nay trên excel.
40

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

20


Chương 3: Thực hiện kiểm toán

Thực hiện các thử nghiệm

Vũ Hữu Đức 2012

Các thử nghiệm nhằm thu thập bằng
chứng cho cuộc kiểm toán.
 Khẳng định các đánh giá ban đầu của kiểm
tốn viên về kiểm sốt nội bộ
 Tìm kiếm những hạn chế trong hệ thống.

 Xác định những số liệu về rủi ro hay những
ảnh hưởng của chúng đến hoạt động.

41

Vũ Hữu Đức 2012

Thực hiện các thử nghiệm
Quy trình thử nghiệm:
 Xác định mục tiêu của thử nghiệm
 Xác định “chiến lược” thử nghiệm
 Xác định các thử nghiệm chi tiết sẽ thực hiện
 Thực hiện các thử nghiệm
 Sắp xếp các bằng chứng thu thập được
 Giải thích kết quả của thử nghiệm
 Xác định ảnh hưởng đến kết quả kiểm tốn
 Xác định các cơng việc kế tiếp phải làm.

42

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

21


Chương 3: Thực hiện kiểm toán

Vũ Hữu Đức 2012


Thực hiện các thử nghiệm
Các kỹ thuật
 Quan sát.
 Thực hiện lại thủ tục kiểm soát.
 Xác nhận từ bên thứ ba.
 Tham vấn chuyên gia có thể giúp thu thập
bằng chứng về những vấn đề mang tính
chun mơn sâu.
 Thử nghiệm trong vai trò khách hàng.
 Thăm dò ý kiến qua các bảng câu hỏi soạn
sẵn…
43

Bài tập

Vũ Hữu Đức 2012

 Kiểm toán Nhà
nước Việt Nam được
giao nhiệm vụ đánh
giá việc thực hiện
chính sách bù lãi
suất của Chính phủ.
 Bạn hãy nêu các
thử nghiệm có thể
thực hiện

44


Khoa Kế tốn - Kiểm tốn

Đại học Mở TPHCM

22


Chương 3: Thực hiện kiểm toán

Vũ Hữu Đức 2012

So sánh kết quả và kế hoạch
Cho phép kiểm toán viên:
 Kiểm tra các kế hoạch hiện tại liên quan đến
khu vực kiểm toán
 Đánh giá cách thức thực hiện
 Đánh giá kết quả thực tế có đạt được kế
hoạch hay khơng.
 Qua đó, giúp đánh giá trực tiếp năng lực triển
khai kế hoạch hữu hiệu cũng như tính hiệu
quả của hệ thống kiểm sốt quản lý.

45

Hệ thống kiểm sốt quản lý
Quá trình thúc đẩy các thành viên thực hiện trách nhiệm
trong tổ chức để đạt được mục tiêu của tổ chức.

Một cơ cấu tổ chức


Một quy trình vận hành
Chiến lược
Lập kế hoạch

Vũ Hữu Đức 2012

Báo cáo
và phân
tích

Dự toán

Điều hành và
đánh giá
46

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

23


Chương 3: Thực hiện kiểm toán

Bài tập

Vũ Hữu Đức 2012

Liệt kê

những công
việc cần làm
khi so sánh
thực tế và
kế hoạch tại
một cơng ty
dệt may
thuộc tập
đồn

47

Vũ Hữu Đức 2012

Hồ sơ kiểm tốn
 Hồ sơ kiểm toán được sử dụng để:
 Lưu trữ thông tin thu thập được
 Nhận dạng và chứng minh các vấn đề phát sinh
trong suốt cuộc kiểm toán
 Trợ giúp cho việc trao đổi với các cán bộ quản lý.
 Cung cấp cơ sở cho việc ra báo cáo
 Là “rào chắn phòng thủ” trong trường hợp những
vấn đề, kết luận và đề xuất không được thừa nhận
hay gặp rắc rối
 Là cơ sở giúp cho người giám sát kiểm tra.
 Là cơ sở để đánh giá kỹ năng, năng lực của kiểm
toán viên.
 Là nền tảng và là cơ sở tham chiếu cho việc kiểm
tra, soát xét sau này.
48


Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

24


Chương 3: Thực hiện kiểm toán

Vũ Hữu Đức 2012

Hồ sơ kiểm toán
 Yêu cầu:
 Phải lập hồ sơ kiểm toán đầy đủ và chi tiết sao cho
kiểm toán viên khác hoặc người có trách nhiệm kiểm
tra đọc sẽ hiểu được tồn bộ cuộc kiểm tốn.
 Hồ sơ kiểm tốn phải ghi lại tất cả những lập luận
của kiểm toán viên về những vấn đề cần xét đốn
chun mơn và các kết luận liên quan.
 Hồ sơ kiểm tốn khơng thể và không phải thu thập
tất cả mọi tài liệu, thông tin liên quan đến cuộc kiểm
toán. Phạm vi và nội dung mỗi hồ sơ kiểm toán được
lập tuỳ thuộc vào sự đánh giá của kiểm toán viên

49

Hồ sơ kiểm toán

Vũ Hữu Đức 2012


 Yêu cầu (tiếp theo):
 Hồ sơ kiểm tốn được lập theo mẫu biểu và qui trình
kiểm tốn do bộ phận kiểm tốn hay đơn vị có bộ
phận kiểm toán hoạt động đặt ra, quy định.
 Kiểm toán viên có thể sử dụng các mẫu biểu, giấy tờ
làm việc, các bảng phân tích và các tài liệu khác của
đối tượng kiểm toán, nhưng phải bảo đảm rằng các
tài liệu đã được lập một cách đúng đắn.

50

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

25