TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ


TIỂU LUẬN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
KHOA HỌC
Đề tài: Giai cấp công nhân hiện đại và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công
nhân trong thời đại ngày nay
Học phần:
Giảng viên hướng dẫn:
Mã lớp:
Danh sách sinh viên:

Chủ nghĩa xã hội khoa học
TS. Lương Minh Hạnh
125767

1. Phan Thị Hiệp
2. Vũ Quốc Cường
3. Nguyễn Thị Hoài Thanh

20190818
20190715
20191094

Hà Nội 06/2021


MỤC LỤC
Phần 1: MỞ ĐẦU 4
1. Lý do chọn đề tài 4

2. Tổng quan về đề tài

4

3. Mục đích nghiên cứu của đề tài 4
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài 4
5. Phương pháp nghiên cứu của đề tài
6. Đóng góp của đề tài
7. Kết cấu của đề tài

4

5
5

Phần 2: NỘI DUNG 6
Chương 1: Quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin về giai cấp công nhân và sứ
mệnh lịch sử của giai cấp công nhân 6
1.1.

Giai cấp cơng nhân

6

1.1.1.

Khái niệm và thuộc tính của giai cấp cơng nhân

1.1.2.
1.2.

1.3.

Đặc điểm của giai cấp công nhân 6
Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân 7
Những điều kiện quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

1.3.1.

Những điều kiện khách quan

1.3.2.

Những điều kiện chủ quan

1.3.2.1. Bản thân giai cấp cơng nhân

6

8

8
8
8

1.3.2.2.Tính tất yếu, quy luật hình thành và phát triển đảng của giai cấp
cơng nhân
9
Chương 2: Giai cấp công nhân hiện đại và sứ mệnh lịch sứ của giai cấp công
nhân trong thời đại ngày nay thực tiễn ở Việt Nam 10
2.1.


Giai cấp công nhân hiện đại

10

2.2. Sứ mệnh của giai cấp công nhân trong thời đại ngày nay và thực tiễn ở Việt
Nam
11
2.2.1. Sứ mệnh của giai cấp công nhân trong thời đại ngày nay

11


2.2.2. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân thực tiễn ở Việt Nam

11

2.2.3. Những hạn chế và phương hướng, giải pháp xây dựng giai cấp công
nhân Việt Nam 13
2.2.3.1. Hạn chế của giai cấp công nhân Việt Nam
13
2.2.3.2. Những giải pháp xây dựng giai cấp công nhân ở Việt Nam trong thời kì
đổi mới
13

Phần 3: KẾT LUẬN

15

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO


16


Phần 1: MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giai cấp công nhân là giai cấp cách mạng, đại biểu cho lực lượng sản xuất hiện
đại, cho phương thức sản xuất tiên tiến thay thế phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa,
xác lập phương thức sản xuất cộng sản chủ nghĩa. Giai cấp công nhân là giai cấp đại
biểu cho tương lai, cho xu thế đi lên của tiến trình phát triển lịch sử. Họ là đại biểu cho
sự tiến hóa tất yếu của lịch sử, là lực lượng duy nhất có đủ điều tổ chức và lãnh đạo xã
hội . Ngày nay với sự phát triển mạnh mẽ của cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa chính là
tiền đề để giai cấp công nhân thực hiện sứ mệnh đổi mới và đưa đất nước phát triển bền
vững. Chính vì vậy, chúng em đã lựa chọn đề tài: “Giai cấp công nhân hiện đại và sứ
mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong thời đại ngày nay” để làm đề tài nghiên cứu
tiểu luận
2. Tổng quan về đề tài
Đã có rất nhiều đề tài nghiên cứu về lĩnh vực này ở nhiều mức độ khác nhau
nhưng vẫn chưa thực sự cụ thể hóa được nội dụng thực tiễn trong thời đại ngày nay.
Tiểu luận này sẽ làm rõ cơ sở lý luận về giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử của giai
cấp cơng nhân hiện đại, từ đó liên hệ tới giai cấp công nhân ở Việt Nam.
3. Mục đích nghiên cứu của đề tài
Đề tài làm sáng tỏ và nhận thức một cách đúng đắn hơn về giai cấp công
nhân, Sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân Việt nam hiện nay. Từ đó rút ra vai trị
sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân khơng chỉ có ý nghĩa lý luận sâu sắc, mà cịn
có ý nghĩa thực tiễn hết sức to lớn.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài
Do khuôn khổ của một đề tài tiểu luận, đề tài nghiên cứu về những nội dung cơ
bản nhất về lý luận của Mác-Lênin, Ăng-ghen về giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử
của giai cấp cơng nhân. Từ đó khái qt nội dung về giai cấp công nhân hiện đại, đưa ra

thực tiễn và các giải pháp để xây dựng giai cấp cơng nhân ở Việt Nam trong thời kì đổi
mới.
5. Phương pháp nghiên cứu của đề tài
Trong bài tiểu luận, phương pháp nghiên cứu chủ yếu là phương pháp duy vật
biện chứng. Ngồi ra cịn kết hợp thêm với phương pháp lịch sử và logic, phân tích và
tổng hợp, khái quát hóa và trừu tượng hóa khoa học…tổng hợp các luận chứng để
chứng minh luận đề, luận điểm.


6. Đóng góp của đề tài
Đề tài góp phần làm rõ khái niệm giai cấp cơng nhân hiện đại, tìm hiểu sâu sứ
mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong thời đại hiện nay. Trở thành một nguồn tài liệu
để có thể học tập, tìm hiểu về vấn đề giai cấp công nhân trong các học phần Triết học
theo quan điểm của Chủ nghĩa Mác-Lênin
7. Kết cấu của đề tài
Đề tài bao gồm 3 phần: Phần mở đầu, phần nội dung và phần kết luận. Phần nội
dung gồm 2 chương, trong đó chương I gồm 3 tiết, chương II gồm tiết.


Phần 2: NỘI DUNG
Chương 1: Quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin về giai cấp công nhân và sứ mệnh
lịch sử của giai cấp công nhân
1.1.

Giai cấp công nhân

1.1.1. Khái niệm và thuộc tính của giai cấp cơng nhân
C. Mác và Ăng ghen đã sử dung nhiều cụm từ để chỉ giai cấp công nhân như giai cấp
vô sản; giai cấp vô sản hiện đại; giai cấp công nhân hiện đại; giai cấp cơng nhân đại cơng
nghiệp…. Đó là những cụm từ đồng nghĩa để biểu thị một khái niệm: giai cấp công nhân

- con đẻ của nền đại công nghiệp tư bản chủ nghĩa, giai cấp đại biểu cho lực lượng sản
xuất tiên tiến, cho phương thức sản xuất hiện đại.
Cũng theo C.Mác và Ăngghen, giai cấp công nhân ln mang hai thuộc tính
cơ bản sau:
- Về phương thức lao động, phương thúc sản xuất: đó là những người lao động trực
tiếp hay gián tiếp vận hành các công cụ sản xuất có tính chất cơng nghiệp ngày càng
hiện đại và xã hội hố cao.
- Về vị trí trong quan hệ sản xuất TBCN: đó là người lao động khơng có tư liệu sản
xuất, phải bán sức lao động cho nhà tư bản và bị nhà tư bản bóc lột về giá trị thặng
dư. Thuộc tính thứ hai này nói lên một trong những đặc trưng cơ bản của giai cấp
công nhân dưới chế độ TBCN nên C.Mác và Ăngghen cịn gọi là giai cấp vơ sản.
1.1.2. Đặc điểm của giai cấp công nhân
Từ phương diện kinh tế -xã hội và chính trị-xã hội trong chủ nghĩa tư bản, Mác và
Ăng ghen đã nghiên cứu và làm sáng tỏ những đặc điểm quan trọng của giai cấp công
nhân với tư cách là một giai cấp cách mạng có sứ mệnh lịch sử thế giới
Thứ nhất, giai cấp công nhân lao động bằng phương thức công nghiệp với đặc trưng
công cụ lao động là máy móc, tạo ra năng suất lao động cao, q trình lao động mang
tính chất xã hội hóa
Thứ hai, giai cấp cơng nhân là sản phẩm của bản thân nền đại công nghiệp, là chủ thể
của quá trình sản xuất vật chất hiện đại
Thứ ba, nền sản xuất công nghiệp và phương thức sản xuất tiên tiến đã rèn cho giai
cấp công nhân những phẩm chất về tính tổ chức, kỷ luật lao động, tinh tần hợp tác và
tâm lý lao động công nghiệp
Những đặc điểm này là những phẩm chất cần thiết để giai cấp công nhân lãnh đạo
cách mạng


1.2.

Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

Theo chủ nghĩa Mác-Lênin, sứ mệnh lịch sử tổng quát của giai cấp cơng nhân là
thơng qua chính đảng tiền phong, giai cấp công nhân tổ chức, lãnh đạo nhân dân lao
động đấu tranh chống xóa bỏ các chế độ người bóc lột người, xóa bỏ chủ nghĩa tư
bản, giải phóng giai cấp cơng nhân, nhân dân lao động ra khỏi sự áp bức, bóc lột,
nghèo nàn, lạc hậu, xây dựng xã hội cộng sản chủ nghĩa văn minh.
Trong sự chuyển biến từ hình thái kinh tế xã hội TBCN lên hình thái kinh tế xã
hội cộng sản chủ nghĩa, giai cấp cơng nhân là giai cấp trung tâm, có nhiệm vụ phải
thoả mãn các điều kiện: là giai cấp đại diện cho một phương thức sản xuất tiên tiến; là
giai cấp có hệ tư tưởng độc lập; giai cấp này phải tiến hành thuyết phục tập hợp và tổ
chức quần chúng làm cách mạng. Và hai nhiệm vụ quan trọng nhất đó là: tiến hành
xố bỏ chế độ cũ, xây dựng hình thái kinh tế xã hội mới tiến bộ hơn.
Thực chất nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân đó là:
- Trong lĩnh vực kinh tế: Là nhân tố hàng đầu của lực lượng sản xuất xã hội hóa cao.
Giai cấp cơng nhân cũng là đại biểu cho quan hệ sản xuất mới, tạo tiền đề vật chất- kỹ
thuật cho sự ra đời của xã hội mới. Chỉ có giai cấp cơng nhân là giai cấp duy nhất
khơng có lợi ích tư hữu.
- Trong lĩnh vực chính trị-xã hội: giai cấp cơng nhân cùng với nhân dân lao động dưới
sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, tiến hành cách mạng để lật đổ chính quyền thống trị,
xóa bỏ áp bức, bóc lột. Thiết lập nhà nước kiểu mới, mang bản chất công nhân, xây
dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa
Do đó sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân phải được thực hiện trên tồn thế giới. Để
có cái nhìn sâu sắc hơn về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, ta sẽ tìm hiểu đơi
chút về ngun nhân hay nói cách khác là những điều kiện nào đã trao cho giai cấp công
nhân sứ mệnh lịch sử ấy. Do địa vị kinh tế - xã hội khách quan, giai cấp công nhân là
giai cấp gắn với lực lượng sản xuất tiên tiến nhất dưới CNTB. Và như vậy nó là lực
lượng quyết định phá vỡ quan hệ sản xuất TBCN. Địa vị kinh tế - xã hội khách quan
không chỉ khiến cho giai cấp công nhân trở thành giai cấp cách mạng triệt để nhất mà
còn tạo cho họ khả năng làm việc đó. Đó là khả năng đồn kết thống nhất giai cấp, khả
năng đoàn kết các giai cấp khác trong cuộc đấu tranh chống tư bản, đó là khả năng đi
đầu trong cuộc đấu tranh của toàn thể nhân dân lao động và của dân tộc vì sự nghiệp xây

dựng và bảo vệ Tổ quốc. Từ sự phân tích về địa vị kinh tế - xã hội và những đặc điểm
của giai cấp cơng nhân, ta có thể hiểu rõ những cơ sở khách quan khẳng định giai cấp
cơng nhân có sứ mệnh lịch sử là đấu tranh chống lại chế độ TBCN và từng bước xây
dựng thành công xã hội mới - xã hội xã hội chủ nghĩa và Cộng sản chủ nghĩa trên phạm


vi toàn thế giới dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng Sản - đội tiên phong của giai cấp công
nhân.
1.3. Những điều kiện quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
1.3.1. Những điều kiện khách quan
Thứ nhất, do địa vị kinh tế của giai cấp công nhân: Là con đẻ, là sản phẩm của nền đại
công nghiệp, có tĩnh xã hội hóa ngày càng cao, là chủ thể của quá trình sản xuất vật chất
hiện đại. Họ là ngươi sản xuất ra của cải vật chất chủ yếu cho xã hội, quyết định sự phát
triển của xã hội hiện đại. Đây chính là nhân tố kinh tế, quy định giai cấp công nhân là lực
lượng phá vỡ quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa,, dành chính quyền về tay mình. Giai cấp
cơng nhân trở thành đại biểu cho sự tiến hóa tất yếu của lịch sử, là lực lượng duy nhất có
đủ điều kiện để tổ chức và lãnh đạo xã hội.
Thứ hai, do địa vị chính trị xã hội của giai cấp cơng nhân: Là giai cấp sản xuất chủ yếu
cho xã hội nhưng trong chủ nghĩa tư bản họ lại là người bị bóc lột. Lợi ích cơ bản của
giai cấp cơng nhân đối lập trực tiếp với lợi ích cơ bản của giai cấp tư sản
Lịch sử thế giới đã chứng minh những kết luận C. Mác, Ph. Ăngghen và V.I. Lênin về
sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là đúng đắn. Tuy nhiên, cuộc đấu tranh của giai
cấp công nhân nhằm hồn thành sứ mệnh lịch sử của mình khơng phải diễn ra một cách
bằng phẳng, thuận buồm xi gió. Phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân tuy đang
đứng trước những thử thách hết sức nặng nề, nhưng xem xét toàn cảnh của sự phát triển
xã hội, giai cấp công nhân, lực lượng sản xuất tiến bộ vẫn đang chuẩn bị những tiền đề
khách quan cho thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình dù có trải qua những bước thăng
trầm, quanh co, nhưng nó vẫn tiếp tục diễn ra theo quy luật khách quan của lịch sử.
1.3.2. Những điều kiện chủ quan
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân xuất hiện một cách khách quan, song, để

biến khả năng khách quan đó thành hiện thực thì phải thông qua những nhân tố chủ
quan. Trong những nhân tố chủ quan ấy, việc thành lập ra đảng cộng sản trung
thành với sự nghiệp, lợi ích của giai cấp công nhân là yếu tố quyết định nhất đảm
bảo cho giai cấp cơng nhân có thể hồn thành sứ mệnh lịch sử của mình.
1.3.2.1.Bản thân giai cấp cơng nhân
Ngay từ khi mới hình thành trong xã hội tư bản chủ nghĩa, bản thân giai cấp công
nhân đã không ngừng hoạt động và trưởng thành từng bước về số lượng và chất lượng.
Về số lượng chẳng những ngày càng tăng lên rất rõ rệt ở tất cả các nước, kể cả trong
"kinh tế tri thức" hiện nay, mà còn đa dạng hơn về cơ cấu các loại công nhân với nhiều
ngành nghề ngày càng phong phú, phát triển, tinh vi hơn. Theo Tổ chức lao động Quốc tế
(ILO) thì: từ năm 1900, tồn thế giới có 80 triệu cơng nhân; đến năm 1990, thế giới đã có
hơn 600 triệu cơng nhân và đến 1998 đã có 800 triệu cơng nhân


Về chất lượng, bản thân giai cấp công nhân luôn có sự nâng cao về học vấn, về
khoa học cơng nghệ và tay nghề; từ hoạt động kinh tế, đấu tranh kinh tế trước mắt, đã
từng bước hoạt động chính trị, đấu tranh chính trị, thơng qua các tổ chức nghiệp đồn,
cơng đồn, từng bước có ý thức giai cấp, giác ngộ giai cấp và cao nhất là dẫn đến hình
thành đảng tiên phong là đảng cộng sản. Khi đó, theo chủ nghĩa Mác-Lênin, giai cấp
công nhân đã từ chỗ là "giai cấp tự nó" (tức là chưa có ý thức giác ngộ giai cấp) đến
chỗ là "giai cấp vì nó" (tức giai cấp tự giác).
Vì thế, giai cấp cơng nhân trở thành cơ sở chính trị căn bản nhất của đảng cộng
sản.
1.3.2.2.Tính tất yếu, quy luật hình thành và phát triển đảng của giai cấp công
nhân
Chỉ khi nào giai cấp cơng nhân đạt tới trình độ tự giác bằng việc tiếp thu lý luận khoa
học và cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin thì phong trào cách mạng của nó mới thật sự
là một phong trào chính trị. Trình độ lý luận đó cho phép giai cấp cơng nhân nhận thức
được vị trí, vai trị của mình trong xã hội, nguồn gốc tạo nên sức mạnh và biết tạo nên sức
mạnh đó bằng sự đồn kết, nhận rõ mục tiêu, con đường và những biện pháp giải phóng

giai cấp mình, giải phóng cả xã hội và giải phóng nhân loại. Phải có chủ nghĩa Mác soi
sáng, giai cấp cơng nhân mới đạt tới trình độ nhận thức lý luận về vai trị lịch sử của
mình.
Đảng chính trị là tổ chức cao nhất, đại biểu tập trung cho trí tuệ và lợi ích của tồn
thể giai cấp. Đối với giai cấp cơng nhân đó là đảng cộng sản, chẳng những đại biểu cho
trí tuệ và lợi ích của giai cấp cơng nhân mà cịn đại biểu cho tồn thể nhân dân lao
động và dân tộc. Cho nên phải có một đảng chính trị vững vàng, kiên định và sáng
suốt, có đường lối chiến lược và sách lược đúng đắn thể hiện lợi ích của tồn giai cấp
và tồn bộ phong trào để giai cấp cơng nhân có thể hồn thành sứ mệnh lịch sử của
mình. Giai cấp cơng nhân là cơ sở xã hội - giai cấp của đảng, là nguồn bổ sung lực
lượng của đảng, đảng là đội tiên phong chiến đấu, là bộ tham mưu của giai cấp, là biểu
hiện tập trung lợi ích, nguyện vọng, phẩm chất, trí tuệ của giai cấp công nhân và của
dân tộc. Giữa đảng với giai cấp cơng nhân có mối liên hệ hữu cơ, không thể tách rời.
Những đảng viên của đảng cộng sản có thể khơng phải là cơng nhân nhưng phải là
người giác ngộ về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và đứng trên lập trường của
giai cấp này. Với một đảng cộng sản chân chính thì sự lãnh đạo của đảng chính là sự
lãnh đạo của giai cấp. Đảng với giai cấp là thống nhất, nhưng đảng có trình độ lý luận
và tổ chức cao nhất để lãnh đạo cả giai cấp và dân tộc; vì thế không thể lẫn lộn Đảng
với giai cấp. Đảng đem lại giác ngộ cho toàn bộ giai cấp, sức mạnh đồn kết, nghị lực
cách mạng, trí tuệ và hành động cách mạng của toàn bộ giai cấp, trên cơ sở đó lơi cuốn
tất cả các tầng lớp nhân dân lao động khác và cả dân tộc đứng lên hành động theo
đường lối của đảng nhằm hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình.


Chương 2: Giai cấp công nhân hiện đại và sứ mệnh lịch sứ của giai cấp công nhân
trong thời đại ngày nay thực tiễn ở Việt Nam
2.1.Giai cấp công nhân hiện đại
Giai cấp công nhân hiện nay vẫn là lực lượng sản xuất hàng đầu của xã hội hiện
đại và là chủ thể của q trình sản xuất cơng nghiệp mang tính xã hội.
Thứ nhất, q trình cơng nghiệp hóa cùng với cải cách, đổi mới đang tạo ra nhiều đặc

điểm mới cho giai cấp công nhân.Tác nhân hàng đầu làm biến đổi giai cấp công nhân
hiển nhiên là các cuộc cách mạng công nghiệp với chu kỳ ngày càng ngắn hơn, yêu cầu
đa diện hơn. .Sự phát triển của giai cấp công nhân ở “các nước đang chuyển đổi” hiện
nay còn là kết quả của sự kết hợp các cơ chế, quy luật của kinh tế thị trường với vai trò
của nhà nước và thành phần kinh tế nhà nước; với chính sách đổi mới cơng nghệ, nâng
cao trình độ nhân lực, dần chuyển dịch mơ hình kinh tế từ phát triển “bề rộng” là chủ yếu
sang phát triển theo “chiều sâu”. Công nhân không chỉ là sản phẩm của cơng nghiệp hóa
mà cịn là kết quả tổng thành của chế độ chính trị và cơ chế kinh tế thị trường.
Thứ hai, kinh tế thị trường làm cho cơ cấu GCCN ngày càng đa dạng hơn.Nhận thức
mới về vai trò của kinh tế thị trường là tạo ra một không gian rộng mở hơn cho sự phát
triển về nhiều mặt của GCCN với nhiều thành phần kinh tế cùng tham gia q trình cơng
nghiệp hóa. Từ thực tế này, lý luận về GCCN hiện đại được bổ sung, phát triển thêm.
Chẳng hạn, hiệu quả sản xuất  - kinh doanh, năng suất lao động, lợi ích của người lao
động, người sử dụng lao động, trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, chuỗi giá trị tồn
cầu, chủ động hội nhập, tổ chức chính trị   - xã hội của công nhân trong bối cảnh mới,...
đều là những vấn đề lý luận mới mẻ và rộng lớn, phức tạp hơn.Có thể, khái niệm “GCCN
trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở giai đoạn cải cách, đổi mới” sẽ là một vấn đề mà lý
luận về GCCN đang tích hợp thêm các nội hàm từ thực tiễn hiện nay. Trình độ mới của
sản xuất và dịch vụ cùng với cách tổ chức xã hội hiện đại cũng làm cho cơ cấu của giai
cấp công nhân hiện đại đa dạng tới mức nội hàm của nó liên tục phải điều chỉnh theo
hướng mở rộng
Thứ ba, một bộ phận lớn công nhân hiện nay xuất thân từ đô thị.Giai cấp công nhân
thời C. Mác là giai cấp lao động làm thuê, bị bóc lột và xuất thân chủ yếu từ nông dân và
nông thôn. Nhưng từ những năm 80 của thế kỷ XX trở lại đây, xu thế đô thị hóa và đơng
đảo cư dân đơ thị đã bổ sung một lượng lớn vào nguồn nhân lực của giai cấp công nhân.
Trước đây, các vùng tụ cư trong lịch sử nhân loại thường ở lưu vực các con sông lớn, nơi
thuận tiện cho canh tác nơng nghiệp và có nguồn nước cho sinh hoạt. Đô thị là nơi mà
đấu tranh giai cấp hiện đại bộc lộ tính điển hình của nó. Thực tiễn chính trị hiện nay cũng
đang xác nhận rằng, GCCN ở các đô thị sẽ là lực lượng quyết định diện mạo của chính trị
thế kỷ XXI.



2.2. Sứ mệnh của giai cấp công nhân trong thời đại ngày nay và thực tiễn ở Việt
Nam
2.2.1. Sứ mệnh của giai cấp công nhân trong thời đại ngày nay
Sau khi trở thành giai cấp cầm quyền, giai cấp công nhân trờ thành lực lượng lãnh
đạo, tổ chức và thực hiện quá trình xây dựng xã hội mới - xã hội xã hội chủ nghĩa và
CSCN trên phạm vi mỗi dân tộc và trên toàn thế giới, thực hiện sự nghiệp giải phóng
giai cấp, giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội và giải phóng con người. Ngày nay
phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân tuy đang đứng trước những thách thức to
lớn, nhưng sự phát triển lực lượng sản xuất thế giới vẫn đang chuẩn bị những tiền đề
khách quan cho giai cấp công nhân thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình. Sự thực là ở
những nước tư bản phát triển, tuy đời sống của một bộ phận không nhỏ trong giai cấp
công nhân đã được cải thiện, họ được "trung lưu hoá", được nắm cổ phần trong các nhà
máy, xí nghiệp .Song điều đó khơng có nghĩa là cơng nhân ở các nước này khơng cịn bị
bóc lột giá trị thặng dư. Một số cơng nhân có cổ phần, cổ phiếu trong cơng ty nhưng
điều đó khơng hề làm thay đổi một sự thật là toàn bộ tư liệu sản xuất TBCN vẫn nằm
trong tay giai cấp tư sản. Do đó giai cấp cơng nhân về cơ bản vẫn bị bóc lột giá trị thặng
dư và bị bóc lột nhiều hơn trước. Mặt khác, cuộc cách mạng khoa học công nghệ đang
diễn ra mạnh mẽ ngày nay cũng là một trong những biện pháp " hoàn hảo " và " tinh vi "
giúp giai cấp tư sản tiếp tục bóc lột giá trị thặng dư của cơng nhân. Cũng có quan điểm
cho rằng thời đại ngày nay là thời đại của nền “văn minh trí tuệ”, của “kinh tế tri thức”,
do đó tri thức mới là lực lượng tiên phong, có vai trị lãnh đạo cách mạng. Tất nhiên, trí
thức có vai trị quan trọng trong mọi thời đại. Song trí thức khơng thể đóng vai trò lãnh
đạo thay thế vai trò lãnh đạo thay thế giai cấp công nhân. Bởi lẽ: trong xã hội trí thức
chỉ là một tầng lớp, họ chưa bao giờ và không bao giờ là một giai cấp. Mặt khác, trí
thức khơng có lợi ích đối kháng trực tiếp với lợi ích của giai cấp tư sản chính vì vậy mà
trí thức khơng có tinh thần cách mạng triệt để như giai cấp công nhân.
2.2.2. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân thực tiễn ở Việt Nam:
Trong giai đoạn hiện nay khi mà đất nước ta đã và đang tiến hành công cuộc đổi

mới trên tất cả các lĩnh vực thì giai cấp cơng nhân Việt Nam phải "tự mình trở thành
dân tộc", tiêu biểu cho quyền lợi của dân tộc, đặt quyền lợi dân tộc lên trên quyền lợi
giai cấp, giữ vững bản chất cách mạng, bản lĩnh chính trị của mình, lấy mục tiêu dân
giàu, nước mạnh, xã hội cơng bằng dân chủ văn mình để phấn đấu và đặc biệt là trở
thành lực lượng đi đầu trong công cuộc CNH - HĐH, xây dựng đất nước thời kỳ đổi
mới. Đại hội XI của Đảng khẳng định:“Quan tâm giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng, phát
triển giai cấp công nhân cả về số lượng và chất lượng; nâng cao bản lĩnh chính trị, trình
độ học vấn, chun môn, kỹ năng nghề nghiệp, tác phong công nghiệp, kỷ luật lao
động, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc


tế. Phát huy vai trị của giai cấp cơng nhân là giai cấp lãnh đạo cách mạng, thông qua
đội tiên phong là Đảng Cộng Sản Việt Nam”
Gần 30 năm đổi mới, giai cấp cơng nhân nước ta đã có những chuyển biến quan
trọng, đang tiếp tục phát huy vai trò là giai cấp lãnh đạo cách mạng mà đội tiền phong
là Đảng Cộng sản Việt Nam, giai cấp tiên phong trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa
xã hội. Tình hình này dẫn đến xu hướng biến đổi của giai cấp công nhân nước ta hiện
nay như sau:
Thứ nhất, xu hướng tăng nhanh về số lượng đội ngũ giai cấp công nhân trong các
thành phần kinh tế, nhất là thành phần kinh tế có vốn đầu tư nước ngồi. Sự nghiệp đổi
mới, cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước mà trọng tâm trong những năm đầu thế kỷ
XXI là công nghiệp hóa, hiện đại hóa nơng nghiệp, nơng thơn, cơ cấu nền kinh tế có sự
chuyển dịch sâu sắc. Xu hướng giảm dần tỷ trọng nông nghiệp, tăng dần tỷ trọng công
nghiệp và dịch vụ sẽ là cơ hội cho các ngành công nghiệp mới ra đời, tạo điều kiện cho
việc phát triển mạnh mẽ giai cấp công nhân nước ta. Cụ thể, đội ngũ công nhân trong
những ngành đang phát triển, các ngành mũi nhọn: chế biến, dầu khí, tin học, điện tử,
bưu chính viễn thơng, hàng khơng và các ngành dịch vụ khác ngày càng tăng lên,
khẳng định vị trí quan trọng trong nền kinh tế của nước ta.
Thứ hai, chất lượng đội ngũ công nhân trong tất cả các thành phần kinh tế, đặc
biệt là trong thành phần kinh tế vốn đầu tư nước ngoài tăng lên rõ rệt. Với sự phát triển

mạnh mẽ của khoa học và công nghệ, nhất là các lĩnh vực điện tử tin học; một mặt đã
tri thức hóa đời sống xã hội, mặt khác thực tế đó đã đặt ra yêu cầu cho đội ngũ công
nhân phải không ngừng vươn lên để đáp ứng yêu cầu của chính cuộc cách mạng khoa
học – công nghệ. Do vậy, chất lượng của giai cấp cơng nhân ngầy càng được nâng lên
cả về trình độ học vấn, chun mơn tay nghề và trình độ giác ngộ mục tiêu, lý tưởng
cách mạng..
Thứ ba, giai cấp cơng nhân Việt Nam ngày càng mang tính quốc tế và tính hiện đại
Giai cấp cơng nhân Việt Nam xuất thân từ tầng lớp nông dân và các tầng lớp dân cư
khác trong xã hội; là sản phẩm của chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp,
những phẩm chất cách mạng triệt để, gắn bó máu thịt với nơng dân thì khơng nghi ngờ.
Song, những phẩm chất như tính tổ chức, tính kỷ luật, khả năng thích ứng với sự thay
đổi nhanh chóng của khoa học cơng nghệ cao, của cơ chế thị thị trường thì ở giai cấp
cơng nhân Việt Nam cịn là vấn đề thách thức. Điều này chỉ có thể khắc phục được khi
nước ta trở thành nước công nghiệp phát triển. Cùng với quá trình hội nhập, giai cấp
cơng nhân nước ta có cơ hội giao lưu, bắt nhịp với các hoạt động, quá trình đổi mới và
phát triển của giai cấp cơng nhân thế giới.


2.2.3.Những hạn chế và phương hướng, giải pháp xây dựng giai cấp công nhân
Việt Nam
2.2.3.1. Hạn chế của giai cấp công nhân Việt Nam
Sự phát triển của giai cấp công nhân chưa đáp ứng được yêu cầu về số lượng, cơ
cấu và trình độ học vấn, chun mơn, kỹ năng nghề nghiệp của sự nghiệp cơng nghiệp
hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế; thiếu nghiêm trọng các chuyên gia kỹ
thuật, cán bộ quản lý giỏi, công nhân lành nghề; tác phong công nghiệp và kỷ luật lao
động cịn nhiều hạn chế; đa phần cơng nhân từ nơng dân chưa được đào tạo cơ bản và
có hệ thống, một bộ phận cơng nhân chậm thích nghi với cơ chế thị trường.
Ðịa vị chính trị của giai cấp công nhân chưa thể hiện đầy đủ. Giai cấp công nhân còn
hạn chế về phát huy vai trò nòng cốt trong liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nơng
dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Ðảng. Giác ngộ giai cấp và bản lĩnh chính trị

của công nhân không đồng đều; sự hiểu biết về chính sách, pháp luật cịn nhiều hạn chế. 
Tỷ lệ đảng viên và cán bộ lãnh đạo xuất thân từ công nhân cịn thấp. Một bộ phận cơng
nhân chưa thiết tha phấn đấu vào Ðảng và tham gia hoạt động trong các tổ chức chính trị
- xã hội.
Tuy trong q trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, việc làm và đời sống của
giai cấp công nhân ngày càng được cải thiện; nhưng lợi ích của một bộ phận công nhân
được hưởng chưa tương xứng với những thành tựu của cơng cuộc đổi mới và những đóng
góp của chính mình; việc làm, đời sống vật chất và tinh thần của cơng nhân đang có
nhiều khó khăn, bức xúc, đặc biệt là ở bộ phận công nhân lao động giản đơn tại các
doanh nghiệp của tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngồi.
2.2.3.2. Những giải pháp xây dựng giai cấp công nhân ở Việt Nam trong thời kì đổi
mới
Thứ nhất, kiên định quan điểm giai cấp công nhân là giai cấp lãnh đạo cách mạng
thông qua đội tiền phong là Ðảng Cộng sản Việt Nam; giai cấp đại diện cho phương thức
sản xuất tiên tiến; giai cấp tiên phong trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, lực
lượng đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; lực lượng nịng cốt
trong liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh
đạo của Ðảng.
Thứ hai, Chiến lược xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh phải gắn kết chặt chẽ với
chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập
kinh tế quốc tế. Xử lý đúng đắn mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế với thực hiện tiến
bộ và công bằng xã hội và chăm lo xây dựng giai cấp công nhân; đảm bảo hài hịa lợi ích
giữa cơng nhân, người sử dụng lao động, Nhà nước và toàn xã hội


Thứ ba, cần nâng cao chất lượng công tác đào tạo và đào tạo lại đội ngũ công nhân. .
Ðặc biệt quan tâm xây dựng thế hệ công nhân trẻ có học vấn, chun mơn và kỹ năng
nghề nghiệp cao, ngang tầm khu vực và quốc tế, có lập trường giai cấp và bản lĩnh chính
trị vững vàng, trở thành bộ phận nịng cốt của giai cấp cơng nhân
Thứ tư, xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh phải gắn liền với xây dựng Ðảng trong

sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, xây dựng tổ chức cơng đồn, Ðồn
Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và các tổ chức chính trị - xã hội khác trong giai cấp
công nhân vững mạnh.


Phần 3: KẾT LUẬN
Qua các phân tích trên về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trên cả hai
phương diện lý luận và thực tiễn cho ta có thể khẳng định rằng: Sứ mệnh lịch sử của
giai cấp cơng nhân là xố bỏ chế độ chủ nghĩa tư bản, xố bỏ chế độ người bóc lột
người, giải phóng mình, giải phóng nhân dân lao động và tồn thể nhân loại thốt khỏi
sự áp bức bóc lột, xây dựng thành công xã hội cộng sản chủ nghĩa.
Hiện nay, lịch sử nhân loại đã có nhiều thay đổi, chủ nghĩa xã hội hiện thực ở Liên
Xô và các nước Đông Âu đã sụp đổ,những biến động của lịch sử thế giới những năm
gần đây vẫn cho thấy con đường nhân loại đang từng bước quá độ lên chủ nghĩa xã hội
trên phạm vi toàn thế giới là một xu thế khách quan. Xu hướng đó gắn liền với sứ
mệnh lịch sử của giai cấp công nhân hiện đại. Trong bối cảnh mới, học thuyết Mác Lênin về vai trò sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân một lần nữa được khẳng định
là lý luận đúng đắn, có khả năng định hướng cho cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa
trong thời đại ngày nay
Việc hiểu đúng, hiểu rõ về giai cấp công nhân, đặc biệt là về sứ mệnh lịch sử của
giai cấp công nhân là một vấn đề hết sức quan trọng trong nhận thức của mỗi người.
Qua đó mỗi cá nhân trong xã hội cần khơng ngừng nâng cao ý thức trách nhiệm về
giai cấp, về nhận thức xã hội để nâng cao tri thức văn hóa của mình để xứng đáng là
lực lượng đi đầu trong công cuộc xây dựng xã hội mới.


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tác giả: GS.TS. Hoàng Chí Bảo, GS.TS Dương Xuân Ngọc, PGS.TS. Đỗ Thị
Thạch cùng tập thể tác giả.
Tác phẩm: Giáo trình Chủ nghĩa xã hội khoa học (Dành cho bậc đại học-không
chuyên lý luận chính trị)- Năm 2019

2. Tác giả: PGS.TS. Nguyễn Viết Thảo- phó Giám đốc học viện Chính trị quốc gia Hồ
Chí Minh
Đề tài: Nghiên cứu tổng kết lý luận của chủ nghĩa Mác-Lê nin về giai cấp công nhân,
sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong lịch sử và thơi đại ngày nay, đề xuất bổ
sung, phát triển vào thực tiễn Việt Nam trong bối cảnh mới
Báo Cần Thơ Online, ngày 22-10-2020
3. Tác giả: Dư Thị Huyển- Khoa lý luận chính trị, trường đại học Khoa học-Đại học
Huế
Tên bài: “Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam Hiện nay”
Tạp chí khoa học và cơng nghệ, trường đại học Khoa học-Đại học Huế, tập 4, số 2
năm 2016
4.Tác giả: Tiến sĩ Phạm Văn Giang-Học viện chính trị khu vực III
Tên bài: ‘Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và bản chất giai cấp công nhân của
Đảng cộng sản Việt Nam”
Trang Lý luận chính trị, ngày 15-03-2021
5.Tên bài: “Thời kỳ công nghiệp 4.0: Sứ mệnh lịch sử vẫn thuộc về giai cấp công
nhân hiện đại”
Báo Lao Động ,ngày 05-05-2018
6. Tên bài: Tiếp tục xây dựng giai cấp cơng nhân Việt Nam thời kì đẩy mạnh cơng
nghiệp hóa , hiện đại hóa đất nước.
Báo Nhân dân điện tử, ngày 12-03-2008