MỞ ĐẦU
Mỹ Latinh là khu vực địa lý trải dài từ Mexico xuống hết Nam Mỹ, với
tổng diện tích trên 20,5 triệu km2 và dân số trên 500 triệu người; có 33 quốc gia
độc lập và 14 vùng lãnh thổ (các đảo nhỏ thuộc Anh, Pháp và Hà Lan). Trừ
người Brasil nói tiếng Bồ Đào Nha, tất cả người dân các nước cịn lại ở Mỹ
Latinh đều nói tiếng Tây Ban Nha. Nét độc đáo về ngôn ngữ và văn hoá trên đây
của các dân tộc dân chủ tiến bộ ở Mỹ Latinh là yếu tố hỗ trợ cho các khuynh
hướng, phong trào chính trị lan toả nhanh chóng và rộng khắp châu lục.
Từ đầu những năm 1990 (thế kỷ XX), ở Mỹ Latinh đã xuất hiện xu
hướng thiên tả và ngày càng phát triển mạnh, đến đầu thế kỷ XXI nó đã thực
sự trở thành một trào lưu chính trị - xã hội có tiếng vang lớn khơng chỉ ở khu
vực, mà cịn trên quy mơ tồn thế giới. Điển hình ở Mỹ Latinh hiện có 4 quốc
gia là Venezuela, Bolivia, Ecuador và Nicaragua lựa chọn con đường xây
dựng chủ nghĩa xã hội thế kỷ XXI. Trên thực tế, 3 yếu tố chính đã hình thành
nên bước phát triển mới của trào lưu cánh tả Mỹ Latinh:
Một là, các phong trào xã hội mạnh mẽ với sự tham gia của các tầng
lớp nhân dân rộng rói địi hỏi phải có sự thay đổi để thốt khỏi tình trạng mất
dân chủ và bất bình đẳng xã hội ngày càng nghiêm trọng, do việc áp dụng ồ ạt
“chủ nghĩa tự do mới”. Một mơ hình quản lý kinh tế xã hội tư bản chủ nghĩa
kiểu Mỹ, tuy mang lại một số kết quả tức thời, nhưng những mặt trái của nó là
những hậu quả nặng nề của sự áp đặt mô hình chủ nghĩa tự do mới đã làm gia
tăng sự lệ thuộc của các nước Mỹ Latinh vào tư bản độc quyền nhà nước, nhất
là tư bản Mỹ, lợi ích quốc gia và nền độc lập dân tộc bị phương hại.
Hai là, Các lực lượng cánh tả và các đảng cộng sản thay đổi phương
thức đấu tranh, chuyển từ hoạt động vũ trang sang chú trọng vận động quần
chúng nhân dân thấy được sự cần thiết khách quan phải thực hiện những cải
cách sâu rộng, từ bỏ mơ hình kinh tế chủ nghĩa tự do mới, thực hiện dân chủ,
công bằng tiến bộ xã hội. Đây thực sự là bước phát triển mới của trào lưu
1

cánh tả Mỹ Latinh, đồng thời trở thành một hiện tượng nổi bật trong thực tiễn
chính trị thế giới sau “chiến tranh lạnh”.
Ba là, Các cuộc cải cách (Venezuela, gọi là cách mạng) mang tính dân
tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội, nhằm củng cố độc lập dân tộc và chủ quyền
quốc gia, đảm bảo các quyền dân sinh, dân chủ cho người dân… Trong trào
lưu này, các “thủ lĩnh” nổi lên từ các phong trào đấu tranh vì dân sinh, dân
chủ có vai trị đặc biệt quan trọng, trong khi các chính đảng, kể cả các đảng
cộng sản, cánh tả (trừ Đảng Lao động Brasil hiện chưa có vị trí, vai trị gì
đáng kể). Tuy nhiên, bản thân các “thủ lĩnh” ở Mỹ Latinh cũng như các lực
lượng tham gia liên minh cầm quyền đều đã nhận thức rõ nhu cầu cấp thiết
phải xây dựng một chính đảng làm nịng cốt chính trị cho tiến trình cải cách.
Đồng thời thông qua công tác vận động, tổ chức quần chúng tham gia phong
trào xã hội và trực tiếp tham gia đấu tranh. Vì vậy các đảng cộng sản, đảng
cánh tả ở các nước Mỹ Latinh đều có những bước phục hồi và phát triển rõ rệt
cả về tổ chức và lực lượng, nâng cao vị trí trên trường quốc tế. Ấn tượng của
trào lưu cánh tả Mỹ Latinh không chỉ dừng lại ở thắng lợi của họ trong các
cuộc bầu cử, mà còn thể hiện qua việc thực hiện những chính sách kinh tế xã hội có xu hướng tiến bộ.
Về đối ngoại, nhiều nhà lãnh đạo thực thi chính sách đối ngoại mềm
dẻo, linh hoạt, thúc đẩy hợp tác đa phương. Tuy chưa thoát khỏi sự lệ thuộc
vào Mỹ nhưng chính sách đối ngoại của các chính phủ cánh tả đã thể hiện rõ
xu hướng độc lập hơn . Xu hướng liên kết ở khu vực này khá rõ nét: Cuba,
Bolivia và Venezuela ký hiệp ước thương mại (ALBA), thách thức ý tưởng
thành lập khu vực mậu dịch tự do của Mỹ. Hội nghị bốn nước Brasil,
Argentina, Venezuela và Bolivia, thúc đẩy liên kết Mỹ Latinh trong khuôn
khổ khối thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR) tăng cường hợp tác với
Cuba, mở rộng hợp tác với EU, Trung Quốc, Nhật Bản và các nước khác.
Bốn là, quá trình tập hợp lực lượng của các đảng cộng sản, cánh tả, tiến
bộ Mỹ La tinh thông qua các diễn đàn, hội nghị quốc tế cũng là yếu tố thuận
2



lợi giúp cánh tả khu vực củng cố và mở rộng ảnh hưởng của mình. Ngồi diễn
đàn Sao pao lơ, cánh tả Mỹ Latinh còn thường xuyên tổ chức hội thảo quốc tế
thu hút sự tham gia của hàng chục đảng cộng sản, công nhân cánh tả ở Mỹ
Latinh, châu Âu và châu Á. Bên cạnh đó, Hội nghị “Tồn cầu hóa và những
vấn đề của sự phát triển” do Cu Ba đăng cai tổ chức cũng là một diễn đàn
rộng rãi thu hút sự tham gia của đại diện các đảng cộng sản, cánh tả cùng với
các tổ chức quốc tế, các nhà kinh tế có quan điểm tiến bộ.
Là một bộ phận cấu thành hữu cơ của cách mạng thế giới, hơn bảy thập
niên qua, Đảng Cộng sản Việt Nam một mặt thường xuyên nhận được sự cổ
vũ, động viên, giúp đỡ về vật chất và tinh thần của các lực lượng cách mạng ở
khắp các châu lục, trong đó có nhân dân các nước Mỹ Latinh; Nhiều người
trong thế hệ đó nay đang nắm giữ những cương vị lãnh đạo quan trọng trong
chính quyền, các lực lượng chính trị hoặc trong các lĩnh vực kinh tế, tiếp tục
mong muốn thúc đẩy quan hệ với Việt nam. Sự phát triển mạnh mẽ của lực
lượng cánh tả ở khu vực Mỹ Latinh sau chiến tranh lạnh là một nhân tố thuận
lợi mới cho sự phát triển quan hệ giữa nước ta với khu vực Mỹ Latinh. Hiện
nay ngoài việc củng cố và tăng cường tình đồn kết, quan hệ chính trị, ngoại
giao với các nước Mỹ Latinh, Việt Nam đang chú trọng đẩy mạnh quan hệ
kinh tế, thương mại, khoa học, công nghệ, đi vào một số lĩnh vực cụ thể phù
hợp với thế mạnh và đáp ứng nhu cầu của nhau.
Đương nhiên, để củng cố và tăng cường một cách hiệu quả mối quan hệ
với phong trào cánh tả Mỹ Latinh, chúng ta cần hiểu rõ tình hình thực tế, đường lối, chiến lược, sách lược cũng như triển vọng của phong trào những
năm sắp tới. Do vậy, việc nghiên cứu sự vận động, những biến chuyển của
phong trào cánh tả Mỹ Latinh và tác động của nó đối với phong trào cộng sản
và công nhân quốc tế những năm đầu thế kỷ XXI có ý nghĩa lý luận và thực
tiễn cấp bách đối với sự nghiệp cách mạng nước ta, đồng thời đây cũng là một
đóng góp nhất định đối với việc nghiên cứu về phong trào Cộng sản và phong
trào cánh tả hiện nay. Vì vậy, tác giả lựa chọn vấn đề “Việt Nam với trào lưu
cánh tả ở khu vực Mỹ Latinh” làm đề tài nghiên cứu của mình.

3


CHƯƠNG 1:
QUAN NIỆM VỀ TRÀO LƯU CÁNH TẢ Ở KHU VỰC MỸ LATINH
1.1. Nguồn gốc hình thành
Xu thế thiên tả hình thành ở Mỹ Latinh cuối những năm 80 đầu những
năm 90 của thế kỷ XX và lớn mạnh thành một phong trào chính trị rộng
rãi, ảnh hưởng hầu khắp khu vực Mỹ Latinh. Phong trào này đã làm
thay đổi đáng kể diện mạo chính trị ở khu vực vốn được coi là "sân sau" của
Mỹ, gây lên những lo ngại trong giới cầm quyền ở Oa-sinh-tơn. Các nghiên
cứu ban đầu đã cho thấy, ba nhóm nhân tố sau đây giữ vai trò quan trọng
trong việc thay đổi diện mạo chính trị Mỹ La tinh.
Những hậu quả kinh tế- xã hội hết sức nặng nề do việc áp dụng mơ
hình tự do mới đã dẫn đến sự bần cùng hóa khu vực Mỹ Latinh
Từ 1981 đến 2002, tính trung bình cả khu vực Mỹ Latinh, có hơn 8
năm kinh tế tăng trưởng âm. Theo đánh giá của Uỷ ban kinh tế Mỹ Latinh
(CEPAL) và Trung tâm nghiên cứu Châu Mỹ (CEA) thuộc Trung ương Đảng
Cộng sản Cu-ba, tốc độ tăng trưởng kinh tế Mỹ Latinh những năm 1980 là
1%/năm; 1990-1997 là 2,7%/năm; 1998-2003 là 1%/năm.
Nợ nước ngoài của các nước Mỹ Latinh tăng nhanh và gấp nhiều lần
kim ngạch xuất khẩu (KNXK). Phân hoá giàu nghèo ngày càng sâu sắc và
tình trạng nghèo đói gay gắt đã gây lên sự phản kháng xã hội rộng lớn, thổi
bùng lên ngọn lửa đấu tranh vì cơng bằng, dân chủ. Mỹ La tinh có hơn 500
triệu dân, thì có đến 227 triệu người (44%) sống nghèo khổ, trong đó 92 triệu
người sống dưới mức nghèo khổ, 11% dân số bị suy dinh dưỡng trầm trọng.
Thất nghiệp và tệ nạn xã hội ngày càng gia tăng. Văn hoá mất dần bản
sắc dân tộc; lối sống thực dụng kiểu Mỹ ngày càng lan rộng...
Các lãnh tụ của các chính đảng, phong trào cánh tả, các lực lượng dân
tộc tiến bộ ở các nước Mỹ Latinh và các diễn đàn quốc tế các đảng cộng sản

cánh tả là nhân tố giữ vai trò quan trọng trong việc truyền bá tư tưởng tiến
4


bộ của thời đại tới quần chúng nhân dân
Các chính đảng, phong trào cánh tả, các lực lượng dân tộc tiến bộ ở Mỹ
Latinh và các diễn đàn quốc tế của các đảng cộng sản, đảng cánh tả họp ở Mỹ
Latinh hằng năm đã có vai trị rất quan trọng trong việc thức tỉnh ý thức chính
trị-xã hội quần chúng nhân dân các nước Mỹ Latinh, mở đường và định
hướng cho xu thế cánh tả Mỹ Latinh. Các lãnh tụ cánh tả ở các nước Mỹ
Latinh đang đóng vai trị quyết định trong việc tập hợp và dẫn dắt phong trào
đấu tranh của các tầng lớp nhân dân, lãnh đạo các chính phủ cánh tả thực hiện
các cuộc cải cách cả về kinh tế-xã hội và chính trị. Lực lượng quần chúng
nhân dân được thức tỉnh đã tạo thành các phong trào nhân dân mạnh mẽ, đưa
các lực lượng cánh tả, tiến bộ lên cầm quyền.
Nhu cầu bức thiết của quần chúng nhân dân muốn có những đổi thay
nhanh chóng và rõ rệt, nhất là về đời sống, việc làm và các vấn đề xã hội, vừa
thúc đẩy, vừa tạo thành sức ép lớn đối với các chính phủ cánh tả ở các nước
Mỹ Latinh.
Đoàn kết quốc tế trên tinh thần hợp tác, tương trợ vì một tương lai tốt
đẹp là nhân tố không thể thiếu đối với phong trào cánh tả Mỹ Latinh.
Xu thế cánh tả ở Mỹ Latinh không thể phát triển thành một cao trào
như ngày nay nếu khơng có sự đồn kết quốc tế và ủng hộ của các lực lượng
cách mạng và tiến bộ ở khu vực và trên thế giới, khơng có sự hợp tác và giúp
đỡ lẫn nhau giữa các nước trong khu vực với hạt nhân nòng cốt là Cu-ba và
Vê-nê-xu-ê-la.
Dương cao ngọn cờ đoàn kết khu vực theo tư tưởng của Hô-xê Mác-ti
và Xi-môn Bô-li-va. Tháng 4/2005 Cu-ba và Vê-nê-zu-ê-la đã thành lập Khối
liên kết “Giải pháp Bô-li-va cho châu Mỹ” (ALBA). (4/2006, Bô-li-vi-a;
1/2007, Ni-ca-ra-goa đã gia nhập ALBA).

Sự ổn định và phát triển của các nước XHCN là nguồn động viên, cổ
vũ phong trào độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội ở Mỹ Latinh. Các
mối quan hệ hữu nghị, ủng hộ và hỗ trợ, hợp tác bình đẳng và cùng có lợi
5


giữa các nước XHCN và các nước Mỹ Latinh là nhân tố quan trọng thúc đẩy
trào lưu cánh tả ở Mỹ Latinh.
Diễn đàn chính trị-xã hội thường niên – nơi trao đổi kinh nghiệm đấu
tranh chính trị của phong trào cánh tả Mỹ Latinh
Từ đầu những năm 1990, ở Mỹ La tinh đã xuất hiện xu thế thiên tả và
phát triển mạnh lên thành một trào lưu vào đầu thế kỷ XXI bởi khu vực này là
nơi diễn ra nhiều diễn đàn chính trị-xã hội thường niên của các lực lượng cánh tả
và tiến bộ. Tháng 7-1990, theo sáng kiến của Đảng Lao động Bra-xin (PT "Diễn
đàn Xao Pao-lô" ), đã ra đời với tư cách một diễn đàn thường niên của các đảng,
các phong trào cánh tả Mỹ Latinh và các khu vực khác trên thế giới. Đảng Lao
động Bra-xin, Đảng Cộng sản Cu-ba, Đảng Cách mạng Dân chủ Mê-hi-cô và
Mặt trận rộng rãi U-ru-goay) điều phối hoạt động của Diễn đàn
Chủ đề trung tâm của Diễn đàn Xao Pao-lơ là phê phán mơ hình chủ
nghĩa tự do mới và tìm tịi giải pháp thay thế, nhằm đảm bảo sự phát triển bền
vững của các quốc gia, thực hiện bình đẳng và cơng bằng xã hội, hội nhập
quốc tế và tăng cuờng đoàn kết quốc tế giữa các lực lượng cánh tả, tiến bộ…
Năm 1997, Đảng Lao động Mê-hi-cô đã tổ chức cuộc hội thảo quốc tế với chủ
đề: "Các đảng chính trị và một xã hội mới". Từ đó đến nay, Hội thao này đã
trở thành một diễn đàn thường niên để các đảng cộng sản cánh tả Mỹ Latinh,
cũng như trên thế giới trao đổi kinh nghiệm đấu tranh chính trị vì một xã hội
mới, phát triển về kinh tế và công bằng về xã hội.
Từ năm 1999 đến nay, Cu-ba tổ chức đều đặn hội nghị quốc tế thường
niên với chủ đề :“Tồn cầu hố và các vấn đề phát triển”. Đây cũng là một
diễn đàn của các lực lượng cánh tả, với sự tham gia của các chính khách, nhân

sĩ, các nhà nghiên cứu có quan điểm tiến bộ và đại diện các tổ chức quốc tế và
khu vực, các cơ quan thuộc Liên hợp quốc…
Mỹ La tinh cũng là nơi ra đời Diễn đàn xã hội thế giới (WSF) với khẩu
hiệu “Một thế giới khác là có thể” - một diễn đàn mở của các lực lượng xã hội
rộng rãi chống lại chủ nghĩa tự do mới; chống các mặt trái của quá trình toàn
6


cầu hố; vì một q trình tồn cầu hố chú ý đến mặt xã hội nhiều hơn, có lợi
cho tất cả mọi người, cho tất cả các quốc gia, dân tộc…
Những nhân tố trên đây có thể được coi là điều kiện kinh tế, xã hội
thuân lợi để phong trào cánh tả xuất hiện, lớn mạnh và trở thành một trào lưu
chính trị ở Mỹ Latinh. Với những bước đi ban đầu, phong trào này hứa hẹn
một tương lai tươi sáng, thay thế một thực tại ảm đạm, kéo dài nhiều thập kỷ
qua ở Mỹ Latinh.
1.2. Khái quát phong trào cánh tả ở một số quốc gia khu vực Mỹ
Latinh
Tại Bra-xin, sau hơn hai nhiệm kỳ cầm quyền của Đảng Lao động, Braxin đã có những thay đổi to lớn. Kinh tế tăng trưởng nhanh, mạnh, vững chắc,
trung bình gần 5%/năm và trở thành 1 trong 10 nền kinh tế lớn nhất thế giới;
giá trị xuất nhập khẩu tăng hơn 3 lần; lạm phát được khống chế; dự trữ ngoại
tệ tăng mạnh (375 tỷ USD); Bra-xin không những đã trả hết nợ cho IMF mà
còn trở thành chủ nợ của tổ chức này và đang đầu tư ngày càng nhiều ra nước
ngoài; hạ tầng cơ sở phát triển; Bra-xin đã thoát khỏi cuộc khủng hoảng hiện
nay và hồi phục mạnh mẽ, tăng trưởng năm 2011 đạt khoảng 4% . Nhiều vấn
đề xã hội đang từng bước được giải quyết: 12 triệu việc làm đã được tạo ra;
thất nghiệp năm 2009 giảm xuống cịn khoảng 7%; 24 triệu người thốt khỏi
tình trạng nghèo đói; 12,4 triệu gia đình (khoảng 49 triệu người) được Chính
phủ cấp tín dụng để phát triển sản xuất; hàng triệu người được cấp ruộng đất;
6,5 triệu căn nhà cho người lao động đã được xây dựng; lương tối thiểu tăng
hơn 3 lần, từ 150 USD lên gần 500 USD; hàng triệu trẻ em được hưởng trợ

cấp giáo dục hàng tháng để có thể đến trường. Chính những thành tựu kinh tếxã hội to lớn này đã giúp Đảng Lao động giành chiến thắng liên tiệp trong 3
lần bầu cử gần đây.
Tại Ác-hen-ti-na, tuy các chính sách xã hội có lúc cịn chưa được như
mong muốn, nhưng Ác-hen-ti-na trong các nhiệm kỳ cầm quyền của chính
phủ trung tả vẫn đạt được nhiều thành tựu rất đáng khích lệ. Cũng giống như
7


Bra-xin, Ác-hen-ti-na đã nhanh chóng ra khỏi khủng hoảng; kinh tế phát triển
nhanh, mạnh, đạt 8,4% năm 2010, một trong những chỉ số tăng trưởng cao
nhất khu vực; các vấn đề xã hội từng bước được giải quyết; chỉ số người
nghèo giảm từ 58% năm 2002 xuống còn 30% hiện nay; 90% người già được
hưởng trợ cấp xã hội; 2,3 triệu người nghỉ hưu trước đây không được cấp
lương hưu nay đã nhận được khoản tiền này; hơn 3 triệu trẻ em nghèo được
trợ cấp để có thể đến trường; chương trình hỗ trợ 3 triệu máy tính xách tay
cho sinh viên, học sinh nghèo bước đầu được triển khai có kết quả; chính sách
thuế ngày càng có lợi cho người lao động với việc tăng thuế đánh vào giai cấp
tư sản, đại địa chủ. Uy tín của Chính phủ trung tả tăng mạnh trong năm 2011
này và đây chính là nguyên nhân dẫn đến thắng lợi lần thứ hai liên tiếp của
Tổng thống Cri-xti-na tháng 10 vừa qua. Tuy nhiên, ý kiến của cánh tả đối với
chính phủ trung tả cầm quyền hiện nay cũng còn rất khác nhau và được chia
thành hai nhóm: Nhóm những đảng ủng hộ và nhóm những đảng khơng ủng
hộ chính phủ. Nhóm những đảng khơng ủng hộ chính phủ bao gồm những
đảng cánh tả trung thành với đường lối đấu tranh trước đây. Các đảng này cho
rằng chính phủ hiện nay vẫn áp dụng mơ hình phát triển tự do mới và chủ
trương tăng cường gây sức ép để chính phủ có nhiều cải cách triệt để hơn theo
hướng của Vê-nê-xu-ê-la. Chính đường lối cứng rắn đã làm uy tín các đảng
này giảm sút, lực lượng ít dần. Gần đây, một số đảng đã có sự điều chỉnh về
đường lối sau khi nhận ra rằng sự chia rẽ trong cánh tả có thể dẫn đến việc
cánh hữu quay lại cầm quyền như đã xảy ra ở Chi-lê.

Tình hình Vê-nê-xu-ê-la có nhiều thay đổi. Tổng thống Cha-vết mắc bệnh
hiểm nghèo (ung thư) và nếu không thể tiếp tục tranh cử vào năm 2012 tới thì sẽ
là một tổn thất lớn cho cách mạng nước này. Mỹ tận dụng những khó khăn của
Vê-nê-xu-ê-la hiện nay (thiếu điện) và việc Tổng thống Cha-vết mắc bệnh, tăng
cường can thiệp, thúc đẩy bạo lực, bạo loạn xã hội. Các phương tiện thông tin
đại chúng hiện đang thay thế vai trò của các đảng hữu (vẫn bị chia rẽ nặng)
tuyên truyền chống phá cách mạng. Tuy nhiên, với những thành tựu to lớn mà
8


chính quyền của Tổng thống U-gơ Cha-vết đã đạt được trong hơn 12 năm cầm
quyền vừa qua, nhất là trong việc giải quyết các vấn đề xã hội, 52% số người
được hỏi vẫn ủng hộ Chính phủ, 56% đánh giá tích cực sự quản lý và điều hành
của Chính phủ. Trong khi đó, Đảng Xã hội chủ nghĩa Thống nhất Vê-nê-xu-ê-la
ngày càng được củng cố và phát triển; Đảng có 7,2 triệu đảng viên (2009) và
đang xây dựng Mặt trận Yêu nước nhằm đoàn kết tất cả các giai tầng xã hội
trong cuộc đấu tranh bảo vệ cách mạng. Khả năng Đảng xã hội chủ nghĩa Thống
nhất Vê-nê-xu-ê-la thắng cử trong cuộc bầu cử thổng thống tháng 10/2012 tới là
rất lớn. Để đảm bảo cho thắng lợi cho cuộc bầu cử, Chính phủ của Tổng thống
U-gơ Cha-vết cần nhanh chóng giải quyết tốt các vấn đề có liên quan tới an ninh
công cộng, hiệu quả kinh tế, lạm phát (đang ở mức cao, trên dưới 30%), tới vấn
đề chợ đen, nhất là thị trường ngoại tệ bất hợp pháp… để tạo dựng lại lòng tin
của nhân dân.
Chúng ta thấy, mặc dù cịn rất nhiều khó khăn, thách thức, thậm chí có
bước thụt lùi ở một vài nước, phong trào cánh tả ở khu vực luôn được coi là
“sân sau” của Mỹ này đang tiếp tục phát triển mạnh mẽ và tiếp tục giành
thắng lợi tại nhiều nước. Các chính phủ cánh tả đã đạt được những thành tựu
hết sức to lớn; phần lớn các nước Mỹ La-tinh đã ra khỏi khủng hoảng, kinh tế
phát triển nhanh, nhiều vấn đề xã hội cấp thiết của nhân dân đang từng bước
được giải quyết; môi trường được quan tâm bảo vệ; đời sống của người lao

động được cải thiện rõ rệt; uy tín của các đảng cánh tảtăng mạnh. Những
thành tựu to lớn này cho thấy mơ hình phát triển của các đảng cánh tả Mỹ Latinh hiện nay đang đi đúng hướng và nhận được sự ủng hộ rộng rãi của nhân
dân. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu to lớn đó, các đảng cánh tả Mỹ Latinh vẫn còn phải đương đầu với rất nhiều khó khăn, thách thức, thậm chí cả
những thách thức có thể dẫn đến việc đảo ngược quá trình cải cách tiến bộ
hiện nay ở các nước này. Đó là vấn đề chia rẽ trong nội bộ, tác động tiêu cực
tới các chính phủ cánh tả cầm quyền hiện nay và là một trong những nguyên
nhân chính cản trở thắng lợi của nhiều đảng thời gian vừa qua; là việc phần
9


lớn các đảng chưa được chuẩn bị kỹ cho việc cầm quyền, mặc dù có rất nhiều
kinh nghiệm trong đấu tranh giành chính quyền, nên khá lúng túng trong việc
lựa chọn mơ hình phát triển và hoạch định đường lối phát triển kinh tế-xã hội
trong điều kiện nền kinh tế phần lớn vẫn nằm trong tay giai cấp tư sản; là việc
thắng lợi của cánh tả ở nhiều nước vẫn phụ thuộc quá nhiều vào uy tín của
một lãnh tụ, một cá nhân và nhu cầu cấp thiết phải xây dựng được một chính
đảng hoặc một liên minh cánh tả vững chắc, đủ mạnh, đủ uy tín đển khắc
phục tình trạng trên; là việc phần lớn nền kinh tế các nước vẫn nằm trong tay
giai cấp tư sản và vẫn phụ thuộc nhiều vào quan hệ kinh tế với Mỹ; là tác
động tiêu cực của cuộc khủng hoảng tài chính và suy thối kinh tế tồn cầu...
Chúng ta đã thấy rất rõ quyết tâm và những nỗ lực phi thường của các chính
phủ và các đảng cánh tả Mỹ La-tinh trong cuộc đấu tranh khơng mệt mỏi vì
lợi ích dân tộc, lợi ích của nhân dân lao động và tin tưởng chắc chắn rằng,
phong trào cánh tả Mỹ La-tinh thời gian tới sẽ tiếp tục được củng cố, phát
triển và giành được nhiều thắng lợi to lớn hơn nữa trong cuộc đấu tranh vì hịa
bình, độc lập dân tộc, dân chủ, tiến bộ và công bằng xã hội ở Mỹ La-tinh và
trên toàn thế giới.

10



CHƯƠNG 2:
VIỆT NAM VỚI TRÀO LƯU CÁNH TẢ Ở KHU VỰC MỸ LATINH
2.1. Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam trong quan hệ với
phong trào cánh tả Mỹ Latinh hiện nay
Là một bộ phận cấu thành hữu cơ của phong trào cách mạng thế giới,
Đảng Cộng sản Việt Nam một mặt thường xuyên nhận được sự cổ vũ, động
viên, giúp đỡ về vật chất và tinh thần của các lực lượng cách mạng ở khắp các
châu lục, trong đó có nhân dân các nước Mỹ Latinh. Mặt khác, Đảng Cộng
sản Việt Nam luôn quan tâm theo dõi sát sao tình hình phát triển của phong
trào cách mạng ở Mỹ Latinh, khẳng định các Đảng Cộng sản cánh tả ở Mỹ
Latinh nói riêng và phong trào cánh tả hiện nay ở Mỹ Latinh nói chung là
bạn bè truyền thống có quan hệ tốt đẹp từ lâu với Đảng Cộng sản Việt
Nam và cách mạng Việt Nam. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của
Đảng (4-2006) khẳng định quan điểm thực hiện nhất quán đường lối đối
ngoại độc lập tự chủ, hồ bình, hợp tác và phát triển; chính sách đối ngoại
rộng mở, đa phương hoá, đa dạng hoá các quan hệ quốc tế. Đồng thời, Đại
hội cũng tiếp tục xác định: "Củng cố và tăng cường quan hệ với các Đảng
Cộng sản, Công nhân, đảng cánh tả, các phong trào độc lập dân tộc, cách
mạng và tiến bộ trên thế giới".
Thực hiện nhất quán chủ trương đó, trong những năm qua, Đảng Cộng
sản Việt Nam đã thắt chặt tình đồn kết hữu nghị với các lực lượng cánh tả
Mỹ Latinh, tăng cường hoạt động trao đổi kinh tế, thương mại, khoa học công nghệ, giáo dục, y tế... Thực hiện chủ nghĩa quốc tế của giai cấp công
nhân trong điều kiện, hoàn cảnh mới, bằng thực tiễn sinh động và thành tựu
của hơn 20 năm đổi mới, Đảng ta đã góp phần khơng nhỏ vào q trình phục
hồi, củng cố phong trào cộng sản, công nhân quốc tế hiện nay. Các Đảng
Cộng sản, các lực lượng cánh tả tiến bộ cầm quyền và nhân dân Mỹ Latinh
đều có tình cảm tốt đẹp và sâu sắc đối với Việt Nam, đánh giá cao những
11



thành tựu đổi mới của Việt Nam. Các chính phủ cánh tả tiến bộ và các Đảng
Cộng sản, lực lượng cánh tả đang cầm quyền ở nhiều nước Mỹ Latinh hiện
nay rất quan tâm tìm hiểu kinh nghiệm Việt Nam, đặc biệt là kinh nghiệm
trong việc giải quyết các vấn đề bức thiết như: xây dựng mặt trận đoàn kết
dân tộc, xố đói giảm nghèo, phát triển kinh tế nhiều thành phần... Phó
Trưởng ban Đối ngoại Trung ương Cuba nhấn mạnh: "Sự hiện diện của Việt
Nam ở khu vực là rất quan trọng, bởi Việt Nam có uy tín và có nền kinh tế
phát triển nhanh; kinh nghiệm của Việt Nam có thể để các nước Mỹ Latinh
tham khảo"2. Thành công của chuyến thăm bốn nước Mỹ Latinh (Chilê,
Áchentina, Braxin, Cuba) của Tổng Bí thư Nơng Đức Mạnh vào tháng 5-2007
là một minh chứng cho quan điểm nhất quán của Đảng Cộng sản Việt Nam
trong quan hệ với các đảng cánh tả Mỹ Latinh - là bạn bè truyền thống, thủy
chung, đoàn kết ủng hộ giúp đỡ lẫn nhau theo tinh thần bình đẳng hữu nghị,
tơn trọng lẫn nhau đảm bảo lợi ích dân tộc chân chính, kết hợp với chủ nghĩa
quốc tế của giai cấp công nhân trong điều kiện mới.
2.2. Quan hệ của Đảng Cộng sản Việt Nam với phong trào cánh tả
Mỹ Latinh
Đảng Cộng sản Việt Nam luôn coi và mong muốn mở rộng, tăng cường
quan hệ với các Đảng Cộng sản, các đảng cánh tả trong phong trào cánh tả
Mỹ Latinh hiện nay. Đảng ta luôn coi đây là một trong những hướng ưu tiên
trong công tác đối ngoại, coi các đảng cánh tả ở các nước Mỹ Latinh là bạn bè
truyền thống có quan hệ hữu nghị tốt đẹp từ lâu. Về phần mình, Đảng Cộng
sản Việt Nam xác định trách nhiệm là phải ủng hộ, giúp đỡ phong trào cánh tả
Mỹ Latinh theo tinh thần chủ nghĩa quốc tế của giai cấp công nhân, phù hợp
với điều kiện hoàn cảnh quốc tế mới, phù hợp với lợi ích chung của hai dân
tộc và lợi ích của cách mạng thế giới.
Trên thực tế, quan hệ giữa Đảng ta với các đảng cánh tả Mỹ Latinh
được triển khai trên hai hướng: quan hệ song phương và quan hệ đa
phương. Quan hệ song phương của Đảng ta chủ yếu được triển khai với các

12


đảng cánh tả ở Mêhicô, Vênêzuêla, Chilê, En Xanvađo, Braxin, Nicaragoa,
Đơminica, Panama. Cịn quan hệ đa phương được triển khai tại các diễn
đàn đa phương thường niên của các lực lượng cộng sản, cánh tả và tiến bộ
tại khu vực như tại “Diễn đàn Sao Paolô”, “Diễn đàn xã hội thế giới”, Hội
thảo “Các đảng chính trị và một xã hội mới”, và Hội nghị quốc tế “Tồn
cầu hố và các vấn đề phát triển”.
Quan hệ song phương
Với Đảng Lao động Mêhicô: Mặc dù quan hệ hai đảng được thiết lập muộn
(1996), nhưng trong 13 năm qua, Đảng Lao động Mêhicơ đã cử nhiều đồn cấp
cao sang thăm Việt Nam, riêng Tổng Bí thư Đảng Lao động Mêhicơ đã sang
thăm Việt Nam trong những năm 1997, 1999, 2000, 2002, 2004, 2006. Nhân
dịp Đảng ta tổ chức Đại hội X, Đảng Lao động Mêhicô là đảng sớm nhất
trong khu vực đã gửi điện chúc mừng Đại hội: “Từ mảnh đất này, thay mặt
Đảng Lao động cũng như các cơ quan lãnh đạo và tồn thể đảng viên, chúng
tơi xin gửi tới các đồng chí lời chúc mừng nồng nhiệt, lời chào chiến đấu anh
em. Xin chúc Đại hội lần thứ X Đảng Cộng sản Việt Nam trở thành một điểm
sáng trong mơ hình xã hội chủ nghĩa thế giới”.
Với Đảng Cách mạng Thể chế Mêhicô (PRI): PRI luôn ủng hộ Việt
Nam, nhất là trong thời kỳ chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta. Mêhicơ có
phong trào đồn kết với Việt Nam rất sôi nổi và được sự ủng hộ của Chính
phủ Đảng Cách mạng Thể chế cầm quyền, khi ta đặt quan hệ ngoại giao với
Mêhicô, Đảng Cách mạng Thể chế với tư cách là đảng cầm quyền đã tạo mọi
thuận lợi để Việt Nam đặt trụ sở ngoại giao tại Thủ đô Mêhicô. Quan hệ giữa
Đảng ta với PRI được thiết lập từ tháng 9-1992 khi đồng chí Hồng Hà, Bí thư
Trung ương Đảng, Trưởng ban Đối ngoại Trung ương, sang thăm và làm việc
tại Mêhicô. Đại hội lần thứ XVII năm 1996, Đảng ta đã cử Đại biện lâm thời
của ta tại Mêhicơ tham dự và ta có điện mừng. Tháng 5-2004 trong buổi làm

việc với đoàn cán bộ Ban Đối ngoại Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam,
phía đảng bạn bày tỏ sự quan tâm tới những thay đổi tích cực đang diễn ra tại
13


Việt Nam. Đảng Cách mạng Thể chế đánh giá cao những thành tựu mà Việt
Nam đạt được trong công cuộc đổi mới của Việt Nam. Trong thư gửi Đại hội
IX của Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch PRI “khẳng định lại sự tin tưởng
của Đảng Cách mạng Thể chế rằng các mối quan hệ tốt đẹp và các cuộc trao
đổi kinh nghiệm chính trị với Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản
Việt Nam sẽ tiếp tục được duy trì và phát triển”.
Đảng ta có quan hệ từ năm 1982 với Đảng Nhân dân xã hội chủ
nghĩa Mêhicô (PPS). Năm 1990, một uỷ viên Trung ương đảng bạn đã đến
thăm và làm việc với Đảng ta. Trong thư gửi Đại hội IX của Đảng Cộng
sản Việt Nam, Tổng Bí thư Đảng Nhân dân xã hội chủ nghĩa Mêhicô
Manuen Phécnanđét Pholorét “chúc Đại hội thành công tốt đẹp để tiếp tục
sự nghiệp xây dựng tương lai xã hội chủ nghĩa trên Tổ quốc của Chủ tịch
Hồ Chí Minh” và “mong muốn thắt chặt hơn nữa mối quan hệ hữu nghị với
Đảng Cộng sản Việt Nam anh em”.
Đảng ta và Đảng Mặt trận dân tộc giải phóng Pharabunđơ Mácti
(FMLN) có quan hệ truyền thống từ đầu thập niên 80 thế kỷ XX. Hai đảng
thường xuyên trao đổi đoàn, điện mừng và cử đoàn dự các đại hội Đảng
của nhau. Đảng FMLN đã sang dự các đại hội của Đảng ta (Đại hội VI,
VII, VIII, IX).
Tháng 12-2002, nhân tham dự Diễn đàn Sao Paolơ lần thứ XI tại
Goatêmala, đồn đại biểu Đảng ta đã thăm và làm việc với FMLN, có buổi
làm việc chính thức với tập thể lãnh đạo đảng bạn, đi thăm một số quận,
huyện nơi bạn nắm chính quyền. Đến tháng 11-2003, ta cũng đã đón đồn đại
biểu của FMLN do đồng chí Xanvađo Ariát Penhatê, Uỷ viên Hội đồng cố
vấn Đảng FMLN dẫn đầu. Tháng 9-2005, đoàn cấp cao đảng bạn do đồng chí

Blanca Flo Bơnila, Uỷ viên Bộ Chính trị làm Trưởng đồn đã thăm và làm
việc tại Việt Nam. Đảng Mặt trận giải phóng dân tộc Pharabunđô Mácti đánh
giá cao những kinh nghiệm trong cuộc đấu tranh chống Mỹ cũng như những
thành tựu của công cuộc đổi mới hiện nay của Đảng Cộng sản và nhân dân
14


Việt Nam. Hiện nay, Đảng Mặt trận giải phóng dân tộc Pharabunđơ Mácti rất
quan tâm tìm hiểu, nghiên cứu những kinh nghiệm đổi mới của Việt Nam để
xác định đường lối chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ tranh cử
tổng thống. Đảng Mặt trận giải phóng dân tộc Pharabunđô Mácti luôn ca ngợi
Đảng Cộng sản và nhân dân Việt Nam đã nêu tấm gương sáng trong cuộc đấu
tranh giải phóng dân tộc trước đây và đánh giá cao những kinh nghiệm xây
dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; có tình cảm tốt đẹp với Chủ tịch Hồ Chí
Minh và mong muốn tăng cường quan hệ sẵn có giữa hai đảng và nhân dân
hai nước. Đảng bạn tin tưởng Việt Nam sẽ thành công trong việc áp dụng kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và cho rằng vai trò lãnh đạo của
Đảng Cộng sản Việt Nam là yếu tố quyết định.
Đảng Mặt trận giải phóng dân tộc Xanđinơ của Nicaragoa (FSLN) có
quan hệ truyền thống và gắn bó với Đảng Cộng sản Việt Nam. Hai đảng đã
ủng hộ lẫn nhau trong quá trình cách mạng của cả hai nước. Đặc biệt, từ khi
FSLN lên nắm quyền năm 1979, ta đã cử nhiều đoàn cấp cao thăm Nicaragoa.
Trong các hội nghị, hội thảo quốc tế, đại biểu hai đảng thường xuyên gặp gỡ,
trao đổi các vấn đề mà hai bên cùng quan tâm. Nhân dịp Đảng ta tổ chức Đại
hội X, FSLN đã gửi điện chúc mừng Đại hội, và đồng chí Tổng Bí thư Đanien
ctêga đã gửi điện chúc mừng đồng chí Nơng Đức Mạnh được bầu lại làm
Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam.
Với Đảng Giải phóng Đơminica (PLD): Việt Nam và Cộng hồ
Đơminica thiết lập quan hệ ngoại giao từ tháng 7-2005; Đặc phái viên Thủ
tướng ta thăm bạn tháng 7-2005; Bộ trưởng Ngoại giao bạn thăm ta tháng

8-2007, chính thức đề nghị thiết lập quan hệ giữa PLD cầm quyền và Đảng
ta để góp phần thúc đẩy quan hệ giữa hai nước. Tháng 6-2008, đoàn đại
biểu Đảng ta do đồng chí Trần Văn Hằng - Uỷ viên Trung ương Đảng,
Trưởng ban Đối ngoại Trung ương đã thăm và làm việc tại Cộng hồ
Đơminica. Đồn đã được Tổng thống Lêơnen Phécnanđê tiếp; hội đàm với
lãnh đạo PLD cầm quyền do ông Alêgianđrô Hêrơra. PLD đánh giá cao vị
15


thế, vai trò của Việt Nam, coi Việt Nam là tấm gương anh hùng cách mạng
trong đấu tranh giải phóng dân tộc và ngày nay là tấm gương, là mô hình
mới trong xây dựng, phát triển đất nước; bày tỏ mong muốn thắt chặt hơn
nữa quan hệ với Việt Nam trên tất cả các lĩnh vực chính trị, ngoại giao,
kinh tế, thương mại, văn hoá, khoa học - kỹ thuật.
Quan hệ giữa Đảng Phong trào cánh tả thống nhất Cộng hồ Đơminica
(MIU) với Đảng ta đã có từ lâu. Đồng chí Tổng Bí thư Miguel Mejia đã thăm
và làm việc với lãnh đạo Đảng ta năm 1997 và năm 2005, nhằm bàn biện
pháp thúc đẩy quan hệ giữa hai đảng và khả năng hợp tác giữa hai nước; tìm
hiểu kinh nghiệm đổi mới của Việt Nam. Trên cơ sở hai nước đã thiết lập
quan hệ ngoại giao (7-2005), hai chính phủ đã mở cơ quan đại diện ngoại giao
và kết nghĩa giữa bốn tỉnh, thành phố của Việt Nam với bốn thành phố của
bạn; tăng cường hợp tác kinh tế, thương mại trên các lĩnh vực mà hai nước có
thế mạnh, tiềm năng như nông nghiệp, giáo dục - đào tạo, điện tử, tin học.
MIU đánh giá cao sự nghiệp đổi mới của Việt Nam, những thành tựu mà Việt
Nam đạt được trên nhiều lĩnh vực; tăng trưởng kinh tế đi đôi với giải quyết các
vấn đề xã hội và giữ độc lập bản sắc dân tộc. MIU tin tưởng Đảng Cộng sản
Việt Nam tiếp tục giương cao ngọn cờ cách mạng, áp dụng sáng tạo chủ nghĩa
Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh vào hồn cảnh cụ thể của Việt Nam.
Quan hệ giữa Đảng ta với Đảng Cách mạng dân chủ Panama (PRD) là
quan hệ đoàn kết, hữu nghị truyền thống từ lâu. Tại nhiều hội thảo và diễn

đàn khu vực Mỹ Latinh, Đảng ta có gặp gỡ với PRD. Trong các cuộc tiếp
xúc, bạn ca ngợi và khâm phục Đảng Cộng sản Việt Nam và bày tỏ mong
muốn thúc đẩy quan hệ giữa hai đảng. Tháng 10-2007, đoàn đại biểu Đảng
Cách mạng dân chủ Panama do ngài Reinanđơ Rivêra - Phó Tổng Bí thư thứ
ba dẫn đầu đã thăm Việt Nam. Đây là chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của
PRD, là mốc quan trọng trong quan hệ hai đảng, góp phần thúc đẩy quan hệ hữu
nghị, hợp tác giữa hai nước. Thay mặt PRD, ngài Reinanđô Rivêra đã chân thành
cảm ơn Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ủng hộ cuộc đấu
16


tranh giành độc lập và đòi chủ quyền kênh đào Panama; Việt Nam và
Panama, Đảng Cộng sản Việt Nam và PRD có nhiều điểm tương đồng, trong
quá khứ đều có chung kẻ thù và lịch sử chống ngoại xâm, ngày nay cùng
phấn đấu xây dựng một xã hội công bằng, tốt đẹp vì nhân dân lao động. PRD
đánh giá cao những thành tựu mà Việt Nam đạt được sau hơn 20 năm đổi
mới và việc Đảng ta kiên định mục tiêu chủ nghĩa xã hội, tư tưởng Hồ Chí
Minh và áp dụng kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa trong điều
kiện, hồn cảnh cụ thể của mình, phù hợp với bối cảnh tình hình thế giới
hiện nay. Với những gì được chứng kiến tại Việt Nam, PRD rất quan tâm tới
kinh nghiệm cầm quyền của Đảng ta, kinh nghiệm về dân chủ cơ sở, những
thế mạnh và tiềm năng kinh tế của Việt Nam, nhất là về hàng hải, nông
nghiệp (lúa, cà phê, hải sản), y tế, thương mại, khoa học - công nghệ, bày tỏ
quyết tâm thúc đẩy quan hệ hữu nghị, đoàn kết, trao đổi kinh nghiệm giữa
hai đảng, cũng như quan hệ hợp tác kinh tế - thương mại giữa hai nước.
Đảng Lao động Braxin rất coi trọng quan hệ với Đảng ta và mong
muốn ký kết một thoả thuận hợp tác chính thức nhằm thúc đẩy mạnh mẽ hơn
nữa quan hệ giữa hai đảng. Bạn chủ trương trong thời gian tới sẽ tăng cường
việc trao đổi đoàn, cử đoàn cấp cao thăm Việt Nam và cũng mong muốn được
đón các đồn của Đảng ta thăm Braxin; tăng cường hợp tác giữa các tổ chức

quần chúng, thanh niên, giữa các cơ quan nghiên cứu của hai đảng. Đảng Lao
động Braxin mong muốn ta tham gia thường xun và tích cực Diễn đàn Sao
Paolơ. Tháng 9-2007, đoàn đại biểu Đảng Lao động Braxin do đồng chí Vante
Pơma - Uỷ viên Ban Lãnh đạo tồn quốc, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương
dẫn đầu đã thăm và làm việc tại Việt Nam. Tham gia đồn có đồng chí
Rơmêniơ Pêrayra - Uỷ viên Ban Lãnh đạo tồn quốc, Trưởng ban Tổ chức
Trung ương.
Từ ngày 27 đến ngày 30-5-2007, Tổng Bí thư Nơng Đức Mạnh và đồn
đại biểu cấp cao Việt Nam đã thăm chính thức Liên bang Braxin theo lời mời
của Tổng thống Braxin Lula Da Xinva. Braxin đón Tổng Bí thư Nơng Đức
17


Mạnh và đoàn rất nồng nhiệt và trọng thị, theo nghi lễ cao nhất dành đón
ngun thủ nước ngồi. Tổng Bí thư Nơng Đức Mạnh và đồn đã thăm thành
phố Riơ Đơ Gianayrơ; dự lễ khai trương Phịng Thương mại Braxin - Việt
Nam. Chuyến thăm Braxin của Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh đã tạo xung lực
mới thúc đẩy quan hệ song phương giữa Việt Nam và Braxin đi vào chiều sâu,
ổn định và bền vững, theo tinh thần đối tác tồn diện, bình đẳng, cùng có lợi,
cùng phát triển. Kết thúc chuyến thăm, hai bên đã ra Tuyên bố chung Việt
Nam - Braxin.
Với Đảng Phong trào nền Cộng hoà thứ năm Vênêzuêla (MVR): Ngay
sau khi MVR cầm quyền, trong các cuộc hội thảo và diễn đàn khu vực Mỹ
Latinh, Đảng ta đã nhiều lần có tiếp xúc, gặp gỡ với đảng bạn. Tháng 7-2005,
Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Vênêzuêla đã thăm Việt Nam và có cuộc gặp với
đồng chí Nguyễn Văn Son - Uỷ viên Trung ương Đảng, Trưởng Ban Đối
ngoại Trung ương. Tổng thống Hugô Chavét thăm Việt Nam (7-2006) và
Tổng Bí thư Nơng Đức Mạnh thăm Vênêzla (5-2007); MVR có thái độ rất
tốt với Đảng ta; đảng bạn đánh giá rất cao những thành tựu của ta trong công
cuộc đổi mới, coi những thắng lợi của cách mạng Việt Nam là sự cổ vũ lớn lao

cho phong trào cánh tả Mỹ Latinh. Bạn cũng bày tỏ thúc đẩy hơn nữa quan hệ
với Đảng ta, đặc biệt là trong việc cùng nghiên cứu lý luận về chủ nghĩa xã hội
kiểu mới trong tình hình thế giới có nhiều chuyển biến như hiện nay. Tổng
thống Hugô Chavét đã nhấn mạnh: chủ nghĩa anh hùng cách mạng của Việt
Nam là nguồn cổ vũ, động viên to lớn đối với Vênêzuêla và các nước Mỹ
Latinh; nhất trí với những đề xuất của ta về những phương hướng, biện pháp
tăng cường quan hệ ổn định, bền vững, lâu dài theo tinh thần “đối tác toàn diện,
trên cơ sở tin cậy, hợp tác bình đẳng và cùng có lợi”; bày tỏ tin tưởng quan hệ
kinh tế - thương mại và đầu tư giữa hai nước sẽ tăng nhanh trong thời gian tới;
trước mắt, tập trung triển khai sớm các thoả thuận đã ký, nhất là về hợp tác
thăm dò và khai thác dầu khí ở Vênêzuêla, xây dựng nhà máy lọc dầu ở Việt
Nam; tăng nhanh kim ngạch buôn bán hai chiều; xúc tiến liên doanh, liên kết
18


sản xuất hàng tiêu dùng tại Vênêzuêla; lập Quỹ hỗ trợ các doanh nghiệp…
Với Đảng Xã hội Chilê: Ngày 25-3-1971, Việt Nam và Chilê đã thiết
lập quan hệ ngoại giao dưới thời Tổng thống Xanvađo Agienđê, mở văn phòng
thương mại và nâng cấp thành Đại sứ quán ngày 1-6-1972. Tuy nhiên, quan hệ
bị gián đoạn từ tháng
9-1973 sau cuộc đảo chính quân sự tại Chilê. Tháng 9-1990, Chilê đề
nghị Việt Nam khôi phục quan hệ ngoại giao ở cấp đại sứ và ta mở lại Đại sứ
quán tại Santiagô (10-2003). Chilê cử Lãnh sự danh dự (7-2001) và mở lại Đại
sứ quán tại Hà Nội (10-2004).
Việt Nam và Chilê đã ký các Hiệp định hợp tác kinh tế - thương mại (111993); Khuyến khích và bảo hộ đầu tư, Thoả thuận tham khảo chính trị và hợp tác
giữa hai Bộ Ngoại giao (9-1999); Bản ghi nhớ về hợp tác văn hoá - giáo dục
(12-2000); Kiểm dịch động vật; Nghị định thư hợp tác trong lĩnh vực mỏ và
Thoả thuận hợp tác giữa hai Phịng Thương mại và Cơng nghiệp (10-2002);
Miễn thị thực đối với hộ chiếu ngoại giao và công vụ (10-2003); Hợp tác
nghề cá và Nghị định thư về đàm phán đi đến ký kết Hiệp định hợp tác khoa

học - công nghệ (11-2004); Thỏa thuận hợp tác về du lịch (1-2006); Hợp tác
khoa học - công nghệ và Thỏa thuận thành lập Uỷ ban hợp tác liên chính phủ
Việt Nam - Chilê (5-2007); Nghị định thư lập nhóm nghiên cứu chung về đàm
phán Hiệp định thương mại tự do song phương và tiến tới lập Uỷ ban hợp tác
liên chính phủ (11-2006). Chilê ủng hộ Việt Nam vào Uỷ ban Kinh tế và Xã
hội của Liên hợp quốc - ECOSOC (10-1997), Diễn đàn hợp tác kinh
tế châu Á - Thái Bình Dương - APEC (1998), ký Thoả thuận kết thúc đàm
phán song phương về việc Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới WTO, ủng hộ Việt Nam ứng cử Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an
Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2008-2009. Tại cuộc gặp giữa nguyên thủ hai nước
bên lề Hội nghị cấp cao APEC 15 tại Xítni (9-2007), Chilê tun bố cơng
nhận quy chế kinh tế thị trường cho Việt Nam, thoả thuận hai bên xúc tiến
đàm phán về Hiệp định tự do thương mại song phương (FTA). Công ty
19


Kinhêncơ thuộc Tập đồn Lúcxích tổ chức lễ ra mắt và nhận giấy phép đầu tư
tại Việt Nam (11-2006).
Chilê đánh giá quan hệ giữa hai nước hiện nay là “rất tích cực”, nhất là
trong lĩnh vực chính trị và kinh tế; nhất trí với những đề xuất của ta về các
phương hướng và biện pháp tăng cường quan hệ song phương “hợp tác tồn
diện trên cơ sở bình đẳng, cùng có lợi và hỗ trợ lẫn nhau cùng phát triển”.
Tổng thống Michen Bachêlê khẳng định, Việt Nam là đối tác rất quan trọng
của Chilê ở châu Á và phát triển quan hệ hợp tác với Việt Nam là quyết tâm
chính trị của Chilê; nhấn mạnh các lĩnh vực hợp tác về văn hố, khoa học cơng nghệ, giáo dục - đào tạo, đầu tư, khai khoáng, lâm nghiệp, đánh bắt và
nuôi trồng thủy sản, du lịch, hợp tác giữa các địa phương; nhất trí thành lập và
sớm đưa Uỷ ban hợp tác liên chính phủ đi vào hoạt động; bày tỏ mong muốn
hai nước sớm ký Hiệp định thương mại tự do trước Hội nghị cấp cao APEC
15. Bạn nhiều lần cảm ơn ta hưởng ứng tích cực đề nghị của bạn về việc ủng
hộ Chilê ứng cử Uỷ viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc
nhiệm kỳ 2014-2015.

Quan hệ đa phương
Hơn bất kỳ một khu vực nào khác trên thế giới, Mỹ Latinh là nơi diễn
ra nhiều diễn đàn chính trị - xã hội thường niên của các lực lượng cánh tả và
tiến bộ như: Diễn đàn Sao Paolơ, Hội thảo quốc tế “Các đảng chính trị và một
xã hội mới”, Hội nghị quốc tế thường niên “Tồn cầu hóa và các vấn đề phát
triển”, Diễn đàn xã hội thế giới (WSF).
Tại các cuộc gặp trên, đoàn đại biểu của Đảng ta được coi trọng và đón
tiếp trọng thị, đều có vinh dự được ưu tiên phát biểu trong ngày đầu tiên,
được lãnh đạo đảng đăng cai tổ chức tiếp thân mật. Quan điểm của Đảng ta về
các vấn đề tồn cầu hố, vấn đề hội nhập kinh tế quốc tế và tiến trình hội nhập
của Việt Nam đã thực sự thu hút mối quan tâm của các đảng tham dự. Nhiều
bài phát biểu của ta đã được in và phát đến tận tay các đại biểu.
Ngoài việc tham gia tất cả các hoạt động của các diễn đàn trên, đoàn đại
20


biểu Đảng ta thường có tiếp xúc, trao đổi thơng tin trực tiếp với đại diện các đảng
cánh tả, phong trào tiến bộ cùng tham dự. Nhiều đại biểu thuộc các đảng, phong
trào khu vực Mỹ Latinh - Caribê bày tỏ nguyện vọng được Đảng ta cung cấp
thông tin về Việt Nam, đặc biệt là những văn kiện đại hội của Đảng.
Qua tiếp xúc, trao đổi, các đảng cánh tả đều tỏ ra quan tâm đến công
cuộc đổi mới và những thành tựu về xây dựng đất nước ở Việt Nam. Nhiều
bạn bè nhắc lại những kỷ niệm sâu sắc thời kỳ Việt Nam chống Mỹ, cứu nước
và bày tỏ khâm phục đối với sự nghiệp cách mạng vĩ đại và vẻ vang của dân
tộc Việt Nam trong chiến tranh giải phóng dân tộc trước đây cũng như tình
hình phát triển kinh tế - xã hội nhanh chóng và ổn định của Việt Nam hiện
nay. Hầu hết các đảng đều bày tỏ nguyện vọng tăng cường quan hệ với Đảng
ta, muốn có cơ hội tiếp xúc, tăng thêm hiểu biết và học hỏi kinh nghiệm lẫn
nhau. Một số đảng nêu cụ thể nhu cầu học tập kinh nghiệm của Việt Nam về
xố đói giảm nghèo, về việc giải quyết những vấn đề kinh tế - xã hội đối với

vùng dân cư khó khăn.
Có thể nói, Đảng Cộng sản Việt Nam có quan hệ truyền thống rất sâu
đậm với các đảng cánh tả Mỹ Latinh trước đây và phong trào cánh tả hiện nay
ở Mỹ Latinh. Trước những thắng lợi bước đầu của lực lượng cánh tả ở đây,
Đảng ta luôn quan tâm theo dõi sát sao tình hình, đồng thời coi trọng việc mở
rộng và tăng cường quan hệ với các đảng này. Đảng Cộng sản Việt Nam cũng
xác định trách nhiệm là phải ủng hộ, giúp đỡ phong trào cánh tả Mỹ Latinh
theo tinh thần chủ nghĩa quốc tế của giai cấp cơng nhân, phù hợp với điều
kiện hồn cảnh quốc tế mới hiện nay và lợi ích của nhân dân hai nước nói
riêng và lợi ích của cách mạng thế giới nói chung.

21


KẾT LUẬN
Đảng Cộng sản Việt Nam là một thành viên của phong trào cộng sản
quốc tế có quan hệ gắn bó với các lực lượng cánh tả ở khu vực Mỹ Latinh.
Trước đây, Đảng ta đã luôn sát cánh cùng các Đảng Cộng sản, công nhân
và các Đảng cánh tả tiến bộ ở khu vực Mỹ Latinh, chia sẽ tính cảm và sự
ủng hộ lẫn nhau tỏng cuộc chiến chống kẻ thù chung là chủ nghĩa đế quốc
Mỹ. Mối quan hệ hữu nghị ngay cả trong những hồn cảnh khó khăn nhất
đã được thử thách. Đây sẽ là nguồn cổ vũ động viên to lớn cho sự tiến
chiển của quan hệ hợp tác giữa Đảng Cộng sản Việt Nam và trào lưu cánh
tả khu vựu Mỹ Latinh.
Tuy thời gian nghiên cứu cịn hạn chế, khơng gian nghiên cứu cũng
khá rơng nhưng với sự dàu tư, tìm hiểu thì cuốn tiểu luận đã là rõ những
vấn đề trong quan hệ Việt Nam – với các trào lưu cánh tả khu vực Mỹ
Latinh. Đồng thời phân tích rõ những nhân tố cơ bản tác động đến quan hệ
này, quá trình vận động và phát triển của quan hệ cũng như những thách
thức của phong trào.

Với lịch sử hợp tác lâu đời giữa Việt Nam – Mỹ Latinh cùng với những
thành quả hợp tác mà cả 2 đã đạt được trong thời gian qua chắc chắn sẽ là nền
tảng và động lực có một mối quan hệ bền chặt, phát triển và tương xứng với
tiềm năng vốn có.

22


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.

Eric Toussalnt (2009), Về lực lượng cánh tả Mỹ Latinh, Báo điện tử
Đảng Cộng sản Việt Nam, ngày 14/6/2009.

2.

Nguyễn Hoàng Giáp, Nguyễn Thị Quế (2007) Bước tiến mới của phong
trào cánh tả Mỹ Latinh.

3.

Học viện Báo chí – Tuyên truyền, Khoa Quan hệ quốc tế: Giáo trình Các
phong trào chính trị xã hội quốc tế.

4.

Tạp chí Cơng sản (www.tapchicongsan.org.vn).

5.


www.mofa.gov.vn/vi/bng_vietnam ( Bộ ngoại giao Việt Nam).

23


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU...........................................................................................................1
CHƯƠNG 1:QUAN NIỆM VỀ TRÀO LƯU CÁNH TẢ Ở KHU VỰC
MỸ LATINH....................................................................................................4
1.1. Nguồn gốc hình thành..............................................................................4
1.2. Khái quát phong trào cánh tả ở một số quốc gia
khu vực Mỹ Latinh

....................................................................7

CHƯƠNG 2: VIỆT NAM VỚI TRÀO LƯU CÁNH TẢ Ở KHU VỰC
MỸ LATINH..................................................................................................11
2.1. Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam trong quan hệ với phong
trào cánh tả Mỹ Latinh hiện nay..................................................................11
2.2. Quan hệ của Đảng Cộng sản Việt Nam với phong trào cánh tả Mỹ
Latinh.............................................................................................................12
KẾT LUẬN....................................................................................................22
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................23

24